Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 55/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 14 października 2015 roku (sygn. akt II C 1033/12) Sąd Rejonowy dla Łodzi-Widzewa w Łodzi, w sprawie z powództwa A. K. przeciwko A. L. o zapłatę kwoty 47.183 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 września 2012 r. do dnia zapłaty:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 32.183 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26 września 2012 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 2.849,60 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

2.  oddalił powództwo w pozostałej części;

3.  nakazał zwrócić ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa
w Ł. na rzecz:

a)  powoda kwotę 300 zł tytułem pozostałej części zaliczki uiszczonej przez powoda w dniu 14 czerwca 2013 r.,

b)  pozwanego kwotę 800 zł tytułem zaliczki uiszczonej przez pozwanego w dniu 25 czerwca 2013 r.;

4.  nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego dla Łodzi Widzewa w Łodzi:

a)  od powoda kwotę 653,77 zł,

b)  od pozwanego kwotę 1.389,26 zł,

tytułem poniesionych tymczasowo kosztów procesu.

Powyższe rozstrzygnięcie zaskarżył apelacją pozwany w części,
zasądzającej od pozwanego na rzecz powoda kwotę w wysokości 21.960 zł, na którą

składają się: kwota 2.960 zł tytułem zwrotu kosztów naprawy skutera Y. (...) oraz kwota 19.000 zł tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie przez pozwanego ze skutera zastępczego w okresie od dnia 16 sierpnia 2012 r. do dnia
3 września 2012 r., wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 26 września 2012 r. do dnia zapłaty i kosztami sądowymi.

Zaskarżonemu wyrokowi skarżący zarzucił:

I. naruszenie przepisów prawa procesowego mające istotny wpływ na wynik postępowania, tj.:

1. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a) przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów, polegające na braku rozważenia w sposób racjonalny, zgodny z zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania materiału dowodowego zebranego w sprawie i wyciągnięcie z niego błędnych oraz sprzecznych ze sobą wniosków, co w rezultacie doprowadziło Sąd do uznania, że:

- powód uprawniony był do żądania zapłaty wynagrodzenia z tytułu prac przeprowadzonych w ramach skutera Y. (...), mimo że ze zgromadzonego materiału dowodowego w żaden sposób nie wynika, aby powód wykazał, iż osiągnął zamierzony przez Strony rezultat,

- pozwany nie kwestionował faktu istnienia usterek w skuterze Y. (...) przed oddaniem go na przegląd do przedsiębiorstwa powoda, mimo że z zeznań świadków: R. L. (1), G. L., Z. M. (1), B.

M. oraz z wyjaśnień pozwanego okoliczność ta jednoznacznie wynika,

- dostarczony pozwanemu przez powoda skuter zamienny był wolny od wad, gdy tymczasem z zeznań świadków: M. D., R. L. (1), G. L., B. M. oraz z wyjaśnień pozwanego wynika, iż działał on
w sposób wadliwy, zagrażający życiu i zdrowiu,

- uzasadnione było dochodzenie przez powoda od pozwanego odszkodowania
z tytułu bezumownego korzystania ze skutera zamiennego w okresie od dnia 16.08. do 3 września 2012 r., gdy tymczasem z zeznań świadków: Z. M. (2), R. L. (2), G. L. oraz z wyjaśnień pozwanego, jak również
z wezwania do odbioru z dnia 27.08.2012 r. wynika, iż pozwany podejmował próby zwrotu powodowi skutera zamiennego, a co za tym idzie zasądzone na rzecz powoda odszkodowanie jest nienależne,

- prawidłowo ustalono podstawę do wyliczenia odszkodowania zasądzonego na rzecz powoda z tytułu bezumownego korzystania przez pozwanego ze skutera zamiennego, w sytuacji, gdy Sąd ustalając wartość należnego odszkodowania oparł się na wynagrodzeniu z tytułu umowy najmu skuterów, które były skuterami innego typu, niż skuter zamienny udostępniony pozwanemu, a ponadto odnosiły się one do sprawnych skuterów,

b) dokonanie oceny materiału dowodowego z pominięciem jego istotnej części, tj.:

- dokumentów z dnia 27.08.2012 r., z których jednoznacznie wynika, iż pozwany podejmował próby zwrotu powodowi skutera zamiennego, jak również iż pozwany odstąpił od umowy wykonania usługi naprawy skutera Y. (...),

- zeznań świadków: Z. M. (2), R. L. (2) i G. L.,
z których jednoznacznie wynika, iż pozwany podejmował próby zwrotu powodowi skutera zamiennego, zaś powód nie tylko mu to uniemożliwiał, ale również odmawiał

pokwitowania pozwanemu, co uprawniało go do powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia,

2. art. 232 k.p.c. w zw. art. 6 k.c. - poprzez przyjęcie, iż cel łączącej strony umowy
o dzieło w postaci naprawienia skutera Y. (...) został osiągnięty, mimo iż powód nie wykazał tej okoliczności żadnym środkiem dowodowym,

3. art. 328 § 2 k.p.c. poprzez niewskazanie w treści uzasadnienia przyczyn, dla których odmówił wiarygodności i mocy dowodowej:

- zeznaniom świadków: M. D., R. L. (1), G. L.
i B. M. na okoliczność, iż skuter zamienny udostępniony przez powoda pozwanemu działał w sposób nienależyty, zagrażający zdrowiu i życiu osób z niego korzystających,

- dokumentom z dnia 27 sierpnia 2012 r., z których jednoznacznie wynika, iż pozwany podejmował próby zwrotu Powodowi skutera zamiennego, jak również iż pozwany odstąpił od umowy wykonania usługi naprawy skutera Y. (...),

- opinii biegłego w części dotyczącej stwierdzenia, iż większość specjalistów nie podjęłaby się naprawy skutera Y. (...) bez wymiany części na nowe
z uwagi na duże niebezpieczeństwo, że skuter nie będzie działał prawidłowo, co prowadzi z kolei do wniosku, iż powód przyjął na siebie ryzyko, że zaproponowany pozwanemu sposób naprawy skutera zapewni jego prawidłowe działanie, w związku z czym pozwany uprawniony był oczekiwać takiego rezultatu;

II. naruszenie przepisów prawa materialnego przez ich błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności:

1. art. 627 k.c. poprzez jego niewłaściwą wykładnię, która doprowadziła do uznania

przez Sąd, że mimo iż Strony łączyła umowa o dzieło, a więc umowa rezultatu, to

przedmiotem, a zarazem istotą i celem umowy nie było osiągnięcia skutku w postaci

przywrócenia sprawności skutera Y. (...),

2. art. 627 1 k.c. w zw. z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27.07.2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego poprzez jego niezastosowanie mimo, że w dniu 15 sierpnia 2012 r. tj. w dacie ujawnienia się wad ulepszanego skutera Y. (...) powyższe przepisy obowiązywały,
a co za tym idzie istniało domniemanie, iż niesprawność skutera istniała również
w chwili wydania go przez powoda pozwanemu,

3. art. 627 1 k.c. w zw. z art. 8 ust. 4 ustawy z dnia 27.07.2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego poprzez jego niezastosowanie, co w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, iż pozwany nie odstąpił od łączącej strony umowy o dzieło, mimo że oświadczenie takie złożył wobec powoda pismem z dnia 27 sierpnia 2012 r.,

4. art. 471 k.c. - poprzez jego zastosowanie i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 19.000 zł tytułem odszkodowania za korzystanie przez pozwanego ze skutera zastępczego w okresie od 16 sierpnia 2012 r. do 3 września 2012 r., mimo że ze zgromadzonego materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że pozwany podejmował próby zwrotu powodowi powyższego skutera, jednak nie przyniosło to oczekiwanego rezultatu, a co za tym idzie pozwany nie może ponosić negatywnych skutków zwłoki po zaistniałej po stronie powoda,

5. art. 462 k.c. oraz 463 k.c. art. 486 § 2 k.c. - poprzez jego niezastosowanie, co
w konsekwencji doprowadziło do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda odszkodowania tytułem bezumownego korzystania ze skutera zamiennego, mimo że

powód odmawiał pokwitowania pozwanemu, co uprawniało go do powstrzymania się

ze spełnieniem świadczenia.

W konsekwencji sformułowanych zarzutów skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonej części, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od powoda na swoją rzecz kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego w części wynikającej z uwzględnionego żądania.

Podczas rozprawy apelacyjnej 4 kwietnia 2016 r. pełnomocnik procesowy strony pozwanej podtrzymał stanowisko procesowe wyrażone w apelacji natomiast pełnomocnik strony powodowej wniósł o oddalenie apelacji oraz o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja, jako niezasadna, podlegała oddaleniu.

Zaskarżone rozstrzygnięcie zostało wydane w wyniku prawidłowo ustalonego stanu faktycznego. Ustalenia co do okoliczności faktycznych stanowiących podstawę dochodzonego pozwem roszczenia Sąd I instancji poczynił nadzwyczaj skrupulatnie, dając temu szczegółowy wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Powyższe ustalenia Sąd Okręgowy w pełni podziela i przyjmuje za własne, uznając za zbędne powielanie ich w dalszej części uzasadnienia.

W pierwszej kolejności koniecznym jest odniesienie się do sformułowanych
w apelacji zarzutów naruszenia przepisów postępowania, gdyż wnioski w tym zakresie z istoty swej determinują rozważania co do pozostałych zarzutów apelacyjnych, bowiem jedynie nieobarczone błędem ustalenia faktyczne, będące wynikiem należycie przeprowadzonego postępowania, mogą być podstawą oceny prawidłowości kwestionowanego rozstrzygnięcia w kontekście twierdzeń
o naruszeniu przepisów prawa materialnego.

Za chybiony należało uznać podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd I instancji dyspozycji art. 233 § 1 k.p.c. poprzez nieprawidłową (wykraczającą poza granice swobodnej oceny dowodów) oraz niewszechstronną (pomijającą dowody z dokumentów, zeznań świadków i opinii biegłego) ocenę zgromadzonego materiału dowodowego.

Odnosząc się do powyższego zarzutu należy wskazać, że w myśl powołanego przepisu art. 233 § 1 k.p.c. ustawy Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Ocena dowodów polega na ich zbadaniu
i podjęciu decyzji, czy została wykazana prawdziwość faktów, z których strony wywodzą skutki prawne. Celem Sądu jest tu dokonanie określonych ustaleń faktycznych, pozytywnych bądź negatywnych i ostateczne ustalenie stanu faktycznego stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Ocena wiarygodności mocy dowodów przeprowadzonych w danej sprawie wyraża istotę sądzenia w części obejmującej ustalenie faktów, ponieważ obejmuje rozstrzygnięcie o przeciwnych twierdzeniach stron na podstawie własnego przekonania sędziego powziętego
w wyniku bezpośredniego zetknięcia ze świadkami, stronami, dokumentami
i innymi środkami dowodowymi. Powinna ona odpowiadać regułom logicznego rozumowania wyrażającym formalne schematy powiązań między podstawami wnioskowania i wnioskami oraz uwzględniać zasady doświadczenia życiowego wyznaczające granice dopuszczalnych wniosków i stopień prawdopodobieństwa ich występowania w danej sytuacji. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i musi się ostać choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami, lub gdy wnioskowanie Sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Wskazać przy tym należy, że skuteczne postawienie zarzutu naruszenia przez sąd przepisu art. 233 § 1 k.p.c. wymaga określenia, jakich to konkretnie uchybień dopuścił się sąd orzekający, naruszając tym samym zasady logicznego rozumowania bądź wskazania doświadczenia życiowego w toku wyprowadzania wniosków w oparciu
o przeprowadzone dowody. Formułujący taki zarzut powinien zatem określić, jaki konkretnie dowód i z naruszeniem jakich dokładnie wskazanych kryteriów sąd ocenił niewłaściwie. Nie może to być natomiast zarzut wynikający z samego niezadowolenia strony z treści orzeczenia, przy jednoczesnym braku argumentacji jurydycznej.

W kontekście powyższych uwag należy stwierdzić, że – wbrew twierdzeniom apelującego – w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w oparciu o wszechstronną ocenę całego zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego, tj. przedłożonych przez strony dokumentów, dokumentacji fotograficznej, zeznań stron postępowania, zeznań świadków oraz opinii biegłego sądowego, których wiarygodność, rzetelność i prawdziwość została przez Sąd pierwszej instancji oceniona w sposób prawidłowy. W ocenie Sądu Odwoławczego przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena materiału dowodowego jest także logiczna i zgodna
z zasadami doświadczenia życiowego, zaś podniesione w tym zakresie w apelacji zarzuty stanowią w istocie jedynie niczym nieuzasadnioną polemikę
z prawidłowymi i nieobarczonymi jakimkolwiek błędem ustaleniami Sądu pierwszej instancji.

W szczególności prawidłowe jest poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenie co do treści zawartej pomiędzy stronami ustnej umowy, a mianowicie, że
w odniesieniu do skutera wodnego Y. (...) 1200 pozwany zlecił powodowi dokonanie jego przeglądu oraz czyszczenia i regulacji jego gaźników, a następnie – wobec braku zadawalających rezultatów tych działań - demontaż silnika i naprawę stwierdzonych jego usterek poprzez wymianę zaworów wydechowych (na zamienniki marki (...)), pierścieni i uszczelek
z planowaniem głowicy, natomiast w odniesieniu do skutera Y. (...) J. (...) pozwany zlecił powodowi dokonanie jego renowacji (tuningu) mechanicznej
i optycznej. Powyższe ustalenia znajdują pełne odzwierciedlenie w treści uznanych w tym zakresie za wiarygodne zeznań obu stron postępowania.

W ocenie Sądu Okręgowego prawidłowe jest również ustalenie Sądu meriti, zgodnie z którym powód zakończył naprawę skutera wodnego Y. (...) 1200 i na przełomie lipca i sierpnia 2012 r. wydał go pozwanemu
w stanie technicznym umożliwiającym normalne korzystanie z niego. Na podstawie wszechstronnej analizy zgromadzonego materiału dowodowego za w pełni uzasadniony, zgodny z zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, uznać należy wniosek Sądu Rejonowego o tym, iż pozwany nie wykazał aby ww. skuter wodny, po zakończeniu jego naprawy przez powoda, posiadał wady uniemożliwiające jego eksploatację. Trudno także odmówić słuszności rozumowaniu Sądu meriti, że dążenie pozwanego do jak najszybszego odebrania skutera po naprawie (czego przejawem były wielokrotne wizyty pozwanego w warsztacie naprawczym powoda w celu monitorowania postępu prac naprawczych), jego zamiłowanie do sportu motorowodnego oraz miejsce zamieszkania sprzyjające realizacji tej pasji, usprawiedliwiały wniosek
o niezwłocznym po odbiorze od powoda dokonaniu przez pozwanego sprawdzenia przedmiotowego skutera na akwenie wodnym, jak również o tym, iż w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek nieprawidłowości w działaniu tego skutera pozwany niezwłocznie zgłosiłby je powodowi w trybie reklamacyjnym, co w ustalonym stanie faktycznym nie miało jednak miejsca. Wskazać również należy, że – wbrew twierdzeniom skarżącego – przy ustalaniu stanu faktycznego w przedmiotowej sprawie Sąd Rejonowy wcale nie pominął istotnej części zgromadzonego materiału dowodowego, a ocena tego materiału jest wszechstronna i kompletna. W szczególności zaś ani zeznania świadka Z. M. (2), ani świadka R. L. (1), ani też świadka G. L. nie pozwalają na poczynienie ustaleń o tym, że pozwany przed dniem 3 września 2012 r. podejmował próby zwrotu powodowi zastępczego skutera wodnego, a zaś powód mu to uniemożliwiał. Przeciwnie; świadek R. L. (1) zeznał (k. 135), że po tym jak pracownik pozwanego pojawił się na nieruchomości powoda w celu dokonania zwrotu skutera zastępczego, powód ze swoim synem oraz ich pracownikami nie chcieli wypuścić jego pojazdu ze swojej posesji.

Reasumując ten fragment rozważań Sąd Okręgowy stwierdza, że dokonana przez Sąd I instancji ocena wiarygodności i mocy dowodów przeprowadzonych
w danej sprawie została dokonana w sposób prawidłowy, nie wykraczała poza granice swobodnej oceny dowodów i dawała uzasadnioną podstawę do uznania, że powód udowodnił zarówno fakt prawidłowego wykonania zawartej z pozwanym ustnej umowy obejmującej dokonanie naprawy skutera wodnego Y. (...) 1200 w zamian za wynagrodzenie w kwocie 4.960 zł (z której to kwoty powód uregulował zaliczkę 2.000 zł) oraz renowacji (tuningu) mechanicznej i optycznej mniejszego skutera Y. (...) J. (...) w zamian za wynagrodzenie w kwocie 10.223 zł, jak również fakt korzystania przez pozwanego z przekazanego przez powoda skutera zastępczego bez zgody powoda przez
19 dni w okresie od dnia 16 sierpnia 2012 r. do dnia jego zwrotu, tj. do dnia
3 września 2012 r., przy standardowych (rynkowych) stawkach wynagrodzenia za każdy dzień korzystania ze skutera kształtujących się na poziomie od 1.000 zł do 3.000 zł. W kontekście powyższego podniesiony w apelacji zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., jak i art. 232 k.p.c. w zw. art. 6 k.c. (poprzez przyjęcie, iż cel łączącej strony umowy o dzieło w postaci naprawienia skutera Y. (...) został osiągnięty) uznać należy za całkowicie niezasadne.

W ocenie Sądu Okręgowego jako bezzasadny należy ocenić także podniesiony w apelacji zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. W myśl wskazanego przepisu uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać: wskazanie podstawy faktycznej, a mianowicie ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej oraz wyjaśnienie podstawy prawnej
z przytoczeniem przepisów prawa. Naruszenie przepisu o sposobie uzasadnienia wyroku o tyle może stanowić przyczynę uchylenia orzeczenia, o ile uniemożliwia sądowi wyższej instancji kontrolę, czy prawo materialne i procesowe zostało należycie zastosowane. W badanej sprawie, wbrew twierdzeniom skarżącego, treść uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie zawiera tego typu usterek, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie jego kontroli instancyjnej i rozpoznanie apelacji. Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazał zarówno podstawę faktyczną rozstrzygnięcia (wskazując dowody, na których oparł się czyniąc ustalenia faktyczne), jak również wyjaśnił jego podstawę prawną z powołaniem przepisów prawa, szczegółowo wyjaśniając przyczyny, dla których ustalone w toku postępowania dowodowego fakty uzasadniają tylko częściowe uwzględnienie żądania pozwu.

Sąd Okręgowy podziela również dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę prawną dochodzonego pozwem roszczenia, zarówno co do przyjętej podstawy prawnej oceny jego zasadności, jak i wyników tej oceny. Trafnie Sąd Rejonowy uznał, że treść łączącego strony stosunku prawnego odpowiada treści umowy
o dzieło (w konsekwencji czego podstawą prawną oceny zasadności roszczenia objętego powinny być przepisy art. 627 i nast. k.c.) oraz umowy użyczenia
(w odniesieniu do skutera zastępczego, uzasadniające zastosowanie art. 710 – 719 k.c.).

Już w tym miejscu wskazać jednak należy, że w ocenie Sądu Okręgowego nie jest zasadny podniesiony w apelacji zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 627 1 k.c. w zw. z przepisami ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego poprzez jego niezastosowanie. Przepis ten został dodany w art. 14 pkt 4 ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.) i wszedł w życie 1 stycznia 2003 r. Został on natomiast uchylony przez art. 44 pkt 32 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. (Dz.U.2014.827) o prawach konsumenta. Stanowił on, że do umowy zawartej, w zakresie działalności przedsiębiorstwa przyjmującego zamówienie,
z osobą fizyczną, która zamawia dzieło, będące rzeczą ruchomą, w celu niezwiązanym z jej działalnością gospodarczą ani zawodową, stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży konsumenckiej.

Trafnie podnosi skarżący, iż art. 51 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta kreuje normę intertemporalną dalszego działania przepisów dotychczasowych do umów zawartych przed dniem 25 grudnia 2014 r., tj. przed datą wejście w życie tej ustawy. Uwzględniając samą datę zawarcia pomiędzy stronami niniejszego postępowania przedmiotowej umowy o dzieło i umowy użyczenia (rok 2012) przepis art. 627 1 k.c. i przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego mogłyby znaleźć zastosowanie w niniejszej sprawie. Wbrew jednak stanowisku skarżącego treść normy prawnej zawartej w art. 627 1 k.c. nie znajduje zastosowania w przedmiotowym stanie faktycznym. Stanowi on bowiem wprost, że przedmiotem umowy o dzieło podlegającej regulacji powołanej wyżej ustawy
z dnia 27 lipca 2002 r.
jest tylko i wyłącznie rzecz ruchoma (dzieło spełniające takie warunki). Literalne brzmienie powołanego przepisu nakazuje przyjąć, że ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. ma zastosowanie wyłącznie do rzeczy nowo wytworzonych przez przyjmującego zamówienie. Tymczasem w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy dziełem będącym przedmiotem zawartej pomiędzy stronami umowy była wyłącznie usługa powoda polegająca w odniesieniu do skutera wodnego Y. (...) 1200 (tylko tą usługę pozwany kwestionuje w niniejszej sprawie) na dokonaniu przez powoda jego przeglądu oraz czyszczenia i regulacji jego gaźników, a następnie – wobec braku zadawalających rezultatów tych działań - demontaż silnika i naprawa stwierdzonych jego usterek. W ocenie Sądu Okręgowego tak określone dzieło nie może zostać uznane za spełniające kryteria rzeczy ruchomej wytworzonej przez powoda na zlecenie pozwanego. W prawie cywilnym podstawowy podział rzeczy to podział na rzeczy ruchome i nieruchomości. Kodeks cywilny w art. 46 § 1 zawiera jedynie definicję nieruchomości, stąd też, a contrario, ruchomością jest wszystko to, co nie jest nieruchomością (zob. W.J. Katner w: System prawa prywatnego, t. 1, s. 1180).

Powyższa konstatacja zamyka więc drogę do zastosowania przy ocenie zasadności objętego pozwem roszczenia powoda o wynagrodzenie za wykonane dzieło regulacji zawartych w ustawie z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego. Prawidłowo zatem Sąd Rejonowy zastosował ogólne zasady rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c.) obciążając pozwanego powinnością wykazania wykonania przez powoda naprawy skutera wodnego Y. (...) 1200
w sposób wadliwy. Jak natomiast wskazano wcześniej, przy okazji ustosunkowania się do podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa procesowego, prawidłowo przeprowadzone przez Sąd Rejonowy postępowanie dowodowe nie dało podstaw do poczynienia takiego ustalenia. Uwzględniając zatem fakt, że powód prawidłowo wykonał umówione dzieło, a określony
w umowie termin zapłaty przez pozwanego pozostałej części należnego powodowi z tego tytułu wynagrodzenia upłynął bezskutecznie, rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, zasądzające od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.960 zł (pozostała należność za naprawę skutera wodnego Y. (...) 1200) uznać należy za prawidłowe.

Trafnie też Sąd Rejonowy uznał, że podstawą prawną oceny zasadności objętego pozwem roszczenia o odszkodowanie za bezumowne korzystanie przez pozwanego z zastępczego skutera wodnego winien być art. 471 k.c. w zw. z art. 710 – 719 k.c. Nieodpłatne oddanie przez powoda pozwanemu do korzystania zastępczego skutera wodnego do czasu zakończenia zleconych powodowi napraw odpowiada bowiem treści umowy użyczenia (art. 710 k.c.).

Odpowiedzialność kontraktowa znajduje zastosowanie w stosunkach między wierzycielem i dłużnikiem, którzy są stronami określonego stosunku zobowiązaniowego. Odpowiedzialność kontraktowa dłużnika powstaje, jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego; 2) szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania
a poniesioną szkodą. Ciężar dowodu istnienia wyżej wymienionych przesłanek, faktu aktualizującego odpowiedzialność z art. 471 k.c., istnienia związku przyczynowego oraz powstania szkody, także w postaci utraconych korzyści,
w świetle art. 6 k.c. spoczywa na wierzycielu jako osobie, która z tychże faktów wywodzi skutki prawne, z tym jednak zastrzeżeniem, że w art. 471 k.c. zawarte jest domniemanie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło wskutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Wierzyciela nie obciąża zatem obowiązek udowodnienia winy dłużnika
w niewykonaniu bądź nienależytym wykonaniu zobowiązania, gdyż konstrukcja odszkodowawczej odpowiedzialności kontraktowej oparta jest na zasadzie winy domniemanej (zob. wyrok SA w Łodzi z dnia 14 września 2012 r., I ACa 572/12, LEX nr 1223369) i to dłużnika obciąża ciężar udowodnienia, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi odpowiedzialności. Przepis art. 471 k.c. uzależnia zatem możliwość ekskulpacji (odwinienia) dłużnika od obalenia przez niego domniemania, że uchybienie zobowiązaniu jest następstwem obciążających go okoliczności.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że Sąd I instancji słusznie uznał, że powód wykazał kumulatywne spełnienie wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy użyczenia mu skutera zastępczego, przy jednoczesnym braku wykazania przez pozwanego ekskulpacyjnych. Zgodnie bowiem z art. 718 § 1 k.c., po zakończeniu użyczenia biorący do używania obowiązany jest zwrócić użyczającemu rzecz w stanie niepogorszonym, przy czym – jak trafnie wskazał Sąd meriti – zwrot przedmiotu użyczenia po zakończeniu okresu użyczenia winien nastąpić niezwłocznie. Biorącemu w użyczenie nie przysługuje bowiem prawo zatrzymania rzeczy.
W stanie faktycznym przedmiotowej sprawy pozwany powinien zwrócić użyczony mu przez powoda zastępczy skuter wodny do dnia 15 sierpnia 2012 r., podczas gdy wywiązał się z tego obowiązku dopiero w dniu 3 września 2012 r. Na skutek braku zwrotu przedmiotu użyczenia powód doznał szkody wyrażającej się niemożnością korzystania z przedmiotu swojej własności. Istnienie związku przyczynowego pomiędzy ww. szkodą a działaniem (zaniechaniem) pozwanego jest wręcz oczywisty. Wysokość szkody Sąd Rejonowy ustalił w oparciu
o niekwestionowany przez strony dowód z opinii biegłego ustalając, iż żądana pozwem kwota 1.000 zł za dzień mieści się w przedziale określonym przez biegłego sądowego w jego opinii.

Odnośnie braku obalenia przez pozwanego domniemania, że niedokonanie zwrotu użyczonego mu zastępczego skutera wodnego w umówionym terminie nastąpiło wskutek okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialność wskazać należy, że pozwany miał możliwość zwrócić użyczony mu przez powoda skuter zastępczy już w dniu 15 sierpnia 2012 r., kiedy to przybył do powoda z zamiarem odebrania znajdującego się jeszcze wtedy u powoda drugiego skutera wodnego Y. (...) J. (...). Z możliwości tej jednak pozwany nie skorzystał i wcale nie przywiózł ze sobą użyczonego mu przez powoda do tego dnia skutera zastępczego. Podobna sytuacja miała miejsce również po dniu 15 sierpnia 2012 r., kiedy to pozwany przybył do powoda z zamiarem finansowego rozliczenia się za wykonane przez powoda prace. Również wówczas pozwany nie dokonał zwrotu użyczonego mu przez powoda skutera zastępczego, czyniąc to dopiero
w dniu 3 września 2012 r. W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób uznać jako próbę zwrotu przez pozwanego użyczonego mu przez powoda skutera zastępczego pisemnego wezwania powoda do jego odbioru, zawartego w treści pisma z dnia 27 sierpnia 2012 r. (k. 52). To pozwany (biorący w użyczenie) miał bowiem obowiązek zwrócić przedmiot użyczenia, nie zaś powód miał obowiązek jego odebrania. Nie mogły odnieść spodziewanego przez skarżącego skutku jego twierdzenia dotyczące odmowy pokwitowania przez powoda faktu zwrotu mu przez pozwanego przedmiotu użyczenia. Jak bowiem wynika z prawidłowych ustaleń faktycznych pokwitowanie takie zostało przez powoda wydane jak tylko przedmiot użyczenia znalazł się w jego władaniu, a jedyne zastrzeżenia powoda w tym zakresie dotyczyły tego aby treść pokwitowania zwrotu przedmiotu użyczenia odpowiadała jego rzeczywistemu stanowi w chwili zwrotu. Uwzględniając zatem powyższe również rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego, zasądzające od pozwanego na rzecz powoda kwotę 19.000 zł (za bezumowne przetrzymywanie przedmiotu użyczenia przez 19 dni) z tytułu odszkodowania uznać należy za prawidłowe.

Mając na uwadze, że apelacja nie zawiera uzasadnionych zarzutów mogących podważyć stanowisko Sądu Rejonowego oraz, że w postępowaniu apelacyjnym nie ujawniono okoliczności, które Sąd Okręgowy winien wziąć pod uwagę
z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu jako bezzasadna w oparciu o art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł zgodnie
z wyrażoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik sporu i zasądził od pozwanego A. L. na rzecz powoda A. K. kwotę 1.200 zł. Na kwotę tę złożyło się jedynie wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej w postępowaniu apelacyjnym ustalone w oparciu o § 13 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 5 i § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.461 – j.t.) w zw.
z § 21 - 23 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800).