Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w Giżycku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 26.04.2016 r. w Giżycku na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko Skarbowi Państwa - A. Ś. w G.

o zapłatę

I.  Powództwo oddala.

II.  Odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu.

Sygn. akt. I C 388/15

UZASADNIENIE

Powód M. K. wniósł o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego Skarbu Państwa – A. Ś. w G. kwoty 20.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za cierpienia psychiczne, związane z osadzeniem go w celi z osobami palącymi papierosy oraz utratę zdrowia, wynikającą z niezapewnienia mu odpowiedniej opieki lekarskiej. W uzasadnieniu powód podniósł, że dwukrotnie przebywał w A. Ś. w G., dwukrotnie deklarował się jako osoba niepaląca, a pomimo tego był umieszczany w celi z osobami palącymi. Nadto wskazał, że jest nosicielem wirusów HIV oraz HCV i w związku z tym domagał się, podczas pobytów w pozwanym areszcie, dowiezienia go na konsultacje z lekarzem hepatologiem, czego jednak nie spełniono.

Pozwany Skarb Państwa – A. Ś. w G. nie uznał powództwa i wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu pozwany potwierdził dwukrotne osadzenie powoda i to w celi dla osób palących, ale jednocześnie wskazał, że wynikało to z deklaracji powoda, że pali papierosy. Nadto – co do konsultacji medycznych ze specjalistami z zakresu hematologii – pozwany podniósł, że powód zaprzestał kuracji lekami antyretrowirusowymi jeszcze w okresie przed przybyciem do pozwanego aresztu, a w czasie pobytu odmawiał leczenia i nie zgłosił się ani razu do ambulatorium w celu wyrażenia chęci leczenia i diagnostyki związanej z wirusami.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód M. K. przebywał w A. Ś. w G. w okresach od 30 lipca 2014r. do 12 stycznia 2015r. i od 07 kwietnia 2015r. do 23 kwietnia 2015r. Przy przyjęciu powoda do A. Ś. w G. deklarował, że jest osobą palącą papierosy i deklaracji tej nie zmienił w trakcie pobytów w pozwanym zakładzie. Wobec takiej deklaracji był umieszczany w celi dla osób palących.

dowód: zeznania powoda k 79

odpis k 28-29, 31-32, 34-38

książeczka zdrowia osadzonego k 65

zeznania świadka J. P. k 116

zeznania świadka S. S. k 116v-117

zeznania świadka Ł. C. k 153

zeznania świadka M. D. k 153

zeznania świadka A. K. k 153

zeznania świadka P. W. k 153

zeznania świadka A. J. k 165

Powód M. K. jest nosicielem wirusa HIV i HCV. W związku z tym zaordynowano mu leki antyretrowirusowe, których przyjmowanie przerwał przed osadzeniem w pozwanym A. Ś. w G. - w czerwcu 2014r. W dniu 31.07.2014r. powód został przyjęty przez lekarza w Ambulatorium aresztu, potwierdzając przerwanie leczenie lekami (...), a lekarz w książeczce zdrowia dokonał ponadto wpisu, że powód nie będzie aktualnie przyjmował tych leków. W trakcie pobytu M. K. w pozwanym areszcie w okresie 30.07.2014r. – 12.01.2015r. był on konsultowany przez lekarza 28 razy, nie odnotowano zmiany decyzji powoda w zakresie leczenia lekami (...). Powód w tym okresie odmawiał przyjmowania innych leków m.in. antybiotyków. Podczas pobytu powoda w A. Ś. w G. w dniach 07-23.04.2015r. powód, poza badaniem wstępnym, był trzykrotnie konsultowany medycznie, w tym dwukrotnie z bólem wątroby, uzyskując pomoc farmakologiczną (tabletki E. forte). W dniu 16.04.2015r. przyznano powodowi dietę lekkostrawną. Po przetransportowaniu powoda do Zakładu Karnego w P. M. K. zadeklarował w dniu 27.04.2015r. chęć podjęcia leczenia lekami antyretrowirusowymi.

dowód: zeznania powoda k 79

odpis k 28-29, 31-32, 34-38

książeczka zdrowia osadzonego k 65

zeznania świadka J. P. k 116

zeznania świadka S. S. k 116v-117

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności należy wskazać, że podstawę prawną dochodzonych przez powoda roszczeń stanowi art. 23 k.c. i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. Podstawową przesłanką cywilnoprawnej ochrony dóbr osobistych jest ustalenie, że dobro osobiste zostało naruszone działaniem bezprawnym i jedynie ta przesłanka warunkuje zarówno roszczenia niemajątkowe zmierzające do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych, jak i roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia albo stosownej sumy pieniężnej na cel społeczny w trybie art. 448 k.c. „Wskazać należy, że prawo do odbywania kary pozbawienia wolności w godnych warunkach mieści się w jednym z podstawowych dóbr osobistych, którym jest godność człowieka. Dobro to podlega ochronie przewidzianej w art. 24 i art. 448 k.c., art. 30, art. 40 i art. 41 ust. 4 Konstytucji RP, art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w R. w dniu 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, dalej - Konwencja), art. 7 i 10 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, otwartego do podpisu w N. w dniu 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167). Uregulowania te wskazują, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu, a każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny. Legły one również u podstaw ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. Nr 90, poz. 557 z późn. zm.) - art. 1. Podkreślenia jednak wymaga, że z samego faktu, iż system prawny dopuszcza możliwość osadzenia osoby w warunkach izolacji penitencjarnej wynika, iż ustawodawca uznaje za dopuszczalne, by w pewnych uzasadnionych okolicznościach zastosować ten drastyczny środek prawnokarnej reakcji na czyn zabroniony. Co więcej zasadniczym elementem każdej kary jest jej dolegliwość, przekładająca się także na sferę dóbr osobistych. Nie budzi wątpliwości, że kara pozbawienia wolności narusza dobra osobiste jednostki w sposób bardzo wyraźny, choćby poprzez drastyczne ograniczenie wolności osobistej, prawa do przemieszczania się czy prawa do intymności. Ponieważ kara pozbawienia wolności wykonywana jest na podstawie aktów prawnych, to co do zasady nie można przyjąć, że naruszenia są w każdym przypadku bezprawne. W istocie trzeba uznać, że dopiero takie naruszenia dóbr osobistych, które przekraczają normy wykonywania kary pozbawienia wolności mogą być, w konkretnych okolicznościach uznane za dające podstawę do stosowania środków ochrony prawnej jakimi są przepisy art. 24 § 1 k.c. i 448 k.c.” [tak Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 25.02.2014r. sygn. akt I ACa 1150/13].

Przenosząc powyższe uwarunkowania normatywne i stanowisko judykatury w omawianej materii na grunt niniejszej sprawy należy dostrzec, że strona powodowa nie udźwignęła ciężaru udowodnienia, iż warunki odbywania przez niego kary pozbawienia wolności naruszały powyższe zasady, a w konsekwencji naruszały powyższe dobro osobiste powoda. Jak bowiem wynika ze współbrzmiących zeznań świadków Ł. C., M. D., A. K., P. W., A. J. oraz dokumentów (m.in. opinii, kart notatek osobo poznawczych) M. K. w trakcie obu pobytów w pozwanym areszcie deklarował się jako osoba paląca papierosy. Co więcej – sam powód w trakcie składania zeznań w niniejszej sprawie potwierdził, że wyrażał zgodę na pobyt w celi dla osób palących. Wprawdzie owa zgoda miała dotyczyć tylko pierwszego z pobytów i obarczona była deklaracją, że sam powód nie pali papierosów, to istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy było potwierdzenie przez M. K. wiarygodności zeznań w/w świadków i dokonywanych wpisów w dokumentacji aresztowej. Prowadzi to bowiem do wniosku, że materiał dowodowy sprawy wykazał poprawność działań administracji pozwanego aresztu w zakresie umieszczenia powoda w celi dla osób palących i wykluczył tym samym zasadność roszczeń powoda w tym zakresie. Dla porządku należy jeszcze wspomnieć, iż Sąd dał wiarę zeznaniom świadków Ł. C., M. D., A. K., P. W., A. J. jako korelującym wzajemnie i znajdującym oparcie w bezosobowym materiale dowodowym sprawy a nawet zeznaniach powoda.

Przechodząc do drugiego z zarzutów strony powodowej tj. nie zapewnienia powodowi właściwej opieki medycznej w trakcie pobytów w pozwanym areszcie, w szczególności w zakresie braku konsultacji z dziedziny hepatologii należy stwierdzić przede wszystkim, że z dokumentacji medycznej (książeczki zdrowia osadzonego) wynika jednoznacznie i częstotliwość wizyt powoda w ambulatorium i zgłaszane tamże przez niego problemy medyczne. Sam zresztą dostęp do pomocy lekarskiej nie był kwestionowany przez M. K. w tym procesie – zarzutem strony powodowej objęty był brak konsultacji hepatologicznej. Przedmiotowa dokumentacja medyczna powoda wskazuje, że o ile M. K. zaprzestał leczenia lekami antyretrowirusowymi już w czerwcu 2014r., a zatem przed przybyciem do pozwanego aresztu, to pierwszą deklarację powoda o chęci wznowienia tego leczenia odnotowano dopiero w dniu 27.04.2015r. w Zakładzie Karnym w P.. Co więcej – powód był pytany w dniu 31.07.2014r. przez lekarza J.P. (czyli po przybyciu do pozwanego aresztu), czy będzie kontynuował przyjmowanie leków (...), ale M. K. oświadczył, że tych leków przyjmować nie będzie (vide książeczka zdrowia). Nadto – w całym okresie przebywania powoda w A. Ś. w G., nie zgłosił on ani chęci wznowienia przedmiotowego leczenia, ani potrzeby konsultacji specjalistycznych. Postawa powoda zatem w omawianym zakresie była jednoznaczna, kategoryczna i nie pozostawiająca wątpliwości. Logicznym skutkiem tego było nie tylko niepodawanie powodowi omawianych medykamentów, ale także brak konsultacji specjalistycznych – trudno wszak zmuszać pacjenta do przyjmowania środków farmakologicznych lub odbywania konsultacji, gdyż to dopiero byłoby działaniem naruszającym dobra osobiste M. K.. Jak słusznie zauważył świadek J. P. – leczenie HCV to przede wszystkim wyrażenie zgody pacjenta na leczenie, bowiem to dopiero umożliwia skierowanie chorego na badania, leczenie szpitalne, zabiegi i terapię farmakologiczną. Tymczasem powód takiej zgody ani nawet zainteresowania terapią nie wyraził, czym zamknął i pozwanemu i sobie możliwość np. konsultacji specjalistycznych. Potwierdzeniem tej tezy są działania służby więziennej z kwietnia 2015r. kiedy to z jednej strony powód zgłosił problemy wątrobowe i chęć wznowienia leczenia środkami (...), a z drugiej – został przetransportowany do Zakładu Karnego w Starych P. i następnie skierowany na konsultacje hepatologiczne. Wreszcie należy dostrzec i to, że przesłuchani w sprawie świadkowie Ł. C., M. D., A. K., P. W., A. J., J.P., S. S. zgodnie wskazywali, że powód nie zgłaszał w trakcie pobytów żadnych problemów ani uwag w zakresie leczenia lekami (...), kontaktów z psychologiem, palenia papierosów itp., potwierdzając tym samym zapisy dokonywane w książeczce zdrowia i przede wszystkim postawę M. K..

Podsumowując należy stwierdzić, że działania pracowników pozwanego A. Ś. w G. nie przekroczyły norm wykonywania kary pozbawienia wolności powoda M. K., były adekwatne do wniosków i problemów zgłaszanych przez samego osadzonego oraz zabezpieczały w sposób należyty jego zdrowie. W takiej sytuacji roszczenia powoda należało uznać za pozbawione podstaw, a powództwo oddalić, co też Sąd uczynił. O kosztach Sąd orzekł po mysli art. 102 kpc, a to mając na uwadze sytuację powoda.