Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 marca 2016 r. w Szczecinie

sprawy A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek apelacji ubezpieczonego i organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 23 kwietnia 2015 r. 1sygn. akt VII U 233/14

1.  oddala apelację organu rentowego,

2.  odrzuca apelację ubezpieczonego,

3.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu.

SSA Beata Górska SSA Jolanta Hawryszko SSO del. Gabriela Horodnicka

- Stelmaszczuk

Sygn. akt III AUa 567/15

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 22 listopada 2013 roku, po rozpatrzeniu wniosku ubezpieczonego A. S., odmówił mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z 18 listopada 2013 roku ubezpieczony został uznany za osobę zdolną do pracy.

Z powyższą decyzją nie zgodził się ubezpieczony A. S., który w odwołaniu z 27 grudnia 2013 roku wniósł o jej zmianę i przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu swojego stanowiska powód wskazał, że legitymuje się wykształceniem zawodowym jako mechanik budowy silników okrętowych, a w toku 35-letniej aktywności zawodowej pracował jako monter, mechanik samochodowy, mechanik silników wysokoprężnych, a przez ostatnie 27 lat jako spawacz. Powód podał, że od 2009 roku cierpi na silne bóle kręgosłupa szyjnego, poranne zawroty głowy oraz osłabienie prawej kończyny górnej, a w styczniu 2011 roku przeszedł zapalenie oskrzeli, po którym zdiagnozowano u niego astmę i POChP. Z uwagi na zły stan zdrowia od marca 2012 roku powód przebywał na zasiłku chorobowym. W dalszej kolejności powód wyjaśnił, że w dniu 31 sierpnia 2012 roku złożył wniosek o świadczenie rehabilitacyjne, jednak organ rentowy prawa do tego świadczenia mu odmówił. A. S. podkreślił, że w toku postępowania sądowego zainicjowanego odwołaniem od tej decyzji zespół biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu ortopedii, neurologii i pulmonologii rozpoznał u niego okresowy zespół korzeniowo-bólowy szyjny na podłożu wypuklin krążków międzykręgowych C2-C7, zmiany zwyrodnieniowe stawów barkowych z nieznacznym ograniczeniem funkcji, zmiany zwyrodnieniowe stawów kolanowych z nieznacznym ograniczeniem funkcji, dychawicę oskrzelową, przewlekłą zaporową chorobę płuc oraz naczynioruchowe i uczuleniowe zapalenie błony śluzowej nosa. Z kolei biegły pulmonolog wskazał, że choroba dróg oddechowych powoduje częściową i trwałą niezdolność do pracy, w tym do pracy spawacza, montera, mechanika samochodowego i mechanika silników wysokoprężnych, ponieważ zawody te wiążą się z narażeniem na dymy, spaliny, smary i inne substancje chemiczne mogące nasilić duszność oraz wymagają dużej sprawności fizycznej i pracy w pozycji wymuszonej. Powód wskazał, że z uwagi na stwierdzoną trwałą niezdolność do pracy sąd oddalił jego odwołanie od decyzji odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Jednak w ocenie powoda w świetle przedstawionych okoliczności spełnia on przesłanki do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, podtrzymując stanowisko komisji lekarskiej ZUS oraz argumentację, jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z 11 kwietnia 2015 roku (k. 145-146) pełnomocnik powoda A. S. w wykonaniu zobowiązania sądu ostatecznie sprecyzował, że powód wnosi o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, poczynając od daty złożenia wniosku o to świadczenie. Ubezpieczony nie złożył wniosku o przyznanie świadczenia wraz z odsetkami.

Wyrokiem z dnia 23 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu A. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 14 października 2013 roku na stałe i zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz ubezpieczonego A. S. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcie na następujących ustaleniach faktycznych i rozważaniach prawnych:

A. S. urodził się (...). Z zawodu jest mechanikiem budowy silników okrętowych. Przez okres swojej aktywności zawodowej ubezpieczony pracował jako monter, mechanik samochodowy, mechanik silników wysokoprężnych, a od 1986 roku do marca 2012 roku jako spawacz.

Od 6 lutego 2012 roku ubezpieczony był nieprzerwanie niezdolny do pracy z powodu schorzeń kręgosłupa, w tym w szczególności dolegliwości bólowych na tle zmian dyskopatycznych w odcinku szyjnym (wypuklin krążków międzykręgowych na poziomach C2/3-C6/7), ale także dolegliwości w odcinku lędźwiowo – krzyżowym i korzystał z tego tytułu z zasiłku chorobowego. Dodatkowo w okresie niezdolności do pracy A. S. leczył się w związku ze zdiagnozowaną wcześniej astmą.

Wniosek o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy z ogólnego stanu zdrowia ubezpieczony złożył w organie rentowym 14 października 2013 roku.

Komisja lekarska ZUS rozpoznała u ubezpieczonego dobrze kontrolowaną astmę oskrzelową oraz okresowy zespół bólowy kręgosłupa szyjnego, wskazując że stopień naruszenia sprawności organizmu nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy, ponieważ schorzenia są dobrze kontrolowane w warunkach ambulatoryjnych.

Na tej podstawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. decyzją z 22 listopada 2013 roku odmówił ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

U A. S. na dzień 14 października 2013 roku i na dzień 22 listopada 2013 roku istniały podstawy do rozpoznania zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa szyjnego z okresowym zespołem bólowym oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i astmy oskrzelowej w fazie przewlekłej niewydolności oddechowej.

Stwierdzona u ubezpieczonego choroba dróg oddechowych - w aktualnym stanie klinicznego zaawansowania – czyni z niego osobę częściowo i trwale niezdolną do pracy, poczynając od 14 października 2013 roku. A. S. utracił zdolność do pracy w wyuczonym zawodzie mechanika budowy silników okrętowych oraz w zawodach dotychczas wykonywanych (spawacz, monter silników wysokoprężnych, mechanik samochodowy) z uwagi na występujące zapylenie oraz narażenie na wysiłek fizyczny, w tym dźwiganie, wymuszoną pozycję ciała oraz kontakt ze spalinami.

U A. S. od dzieciństwa występowały cechy alergii dróg oddechowych. Występowały u niego częste zapalenia oskrzeli oraz zatok. Na skutek wieloletniego nikotynizmu oraz pracy w zawodzie spawacza zapadł on na rozedmę płuc stopnia znacznego.

Całość chorób dróg oddechowych ubezpieczonego aktualnie składa się na obraz przewlekłej niewydolności oddechowej w stopniu znacznym. Ubezpieczony ma znacznie zaburzone parametry wentylacji płuc, w szczególności mimo dodatniego wyniku próby rozkurczowej (poprawa 11% dla FEV1) parametry te nadal nie ulegają normalizacji. Po zastosowaniu leku Ventolin FEV1=54,49% wartości normy, co oznacza wynik zbliżony do ciężkiej obturacji.

Występująca u ubezpieczonego wtórnie do astmy przewlekła obturacyjna choroba płuc jest chorobą o wieloletnim, często skąpoobjawowym, ale postępującym charakterze. Aktualnie manifestuje się ona u A. S. utrwalonymi zaburzeniami wentylacji płuc w stopniu ciężkim.

Schorzenia neurologiczne i ortopedyczne w aktualnym stanie klinicznego zaawansowania nie powodują u ubezpieczonego niezdolności do pracy.

A. S. legitymuje się stażem pracy w łącznym wymiarze 36 lat 8 miesięcy i 82 dni, z czego w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy udowodnił on co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał, ze odwołanie ubezpieczonego A. S. okazało się uzasadnione i skutkowało zmianą zaskarżonej decyzji oraz przyznaniem powodowi prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, poczynając od 14 października 2013 roku na stałe, podnosząc, że zgodnie z treścią art. 57 i 58 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) – renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy – tj. 5 lat w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku lub przed dniem powstania niezdolności do pracy,

3)  niezdolność do pracy powstała w czasie ubezpieczenia, lub w okresie równorzędnym
z okresem ubezpieczenia albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od daty ustania tych okresów,

przy czym punktu 3-go nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Sąd meriti wskazał, że w niniejszej sprawie przedmiot sporu sprowadzał się do ustalenia, czy ubezpieczony A. S. w dacie wydania zaskarżonej decyzji był osobą niezdolną do pracy w rozumieniu przepisów ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Definicję niezdolności do pracy zawiera art. 12 tej ustawy. Stanowi on, iż niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Pojęcie utraty zdolności do pracy zarobkowej obok elementu ekonomicznego, polegającego na obiektywnej utracie możliwości zarobkowania zawiera w sobie również element biologiczny, czyli naruszenie sprawności organizmu. Naruszenie to należy oceniać pod kątem możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji.

Zgodnie zaś z art. 13 ustawy, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

- stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,

- możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Wobec prezentowanego przez organ rentowy stanowiska, który uznał powoda za osobę zdolną do pracy i odmówił prawa do renty ze względu na niespełnienie wszystkich warunków określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalno – rentowej, kwestią oddaną pod rozwagę Sądu Okręgowego była ocena, czy odwołujący się jest osobą niezdolną do pracy, a jeśli tak, czy jest to niezdolność całkowita, czy też jedynie częściowa oraz w jakich ramach czasowych się zamyka.

Ustalenia w tym przedmiocie zostały poczynione przez Sąd meriti w oparciu o analizę dokumentacji rentowej i medycznej A. S. oraz w szczególności na podstawie przeprowadzonego w toku postępowania sądowego dowodu z opinii biegłych sądowych lekarzy o specjalnościach odpowiadających schorzeniom zgłaszanym przez powoda.

Sąd pierwszej instancji wskazał, ze biegli sądowi lekarze– na podstawie analizy źródłowej dokumentacji medycznej, zebranego od ubezpieczonego wywiadu oraz po przeprowadzeniu badań – rozpoznali u A. S. wskazane w uzasadnieniu niniejszego wyroku schorzenia. Opinie biegłych z zakresu pulmonologii i medycyny pracy okazały się dla Sądu Okręgowego w niniejszej sprawie rozstrzygające, ponieważ to schorzenia układu oddechowego czynią z powoda osobę częściowo i trwale niezdolną do pracy, poczynając od 14 października 2013 roku. Natomiast pozostałe schorzenia powoda, tj. schorzenia kręgosłupa, nie powodują jego częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy.

Na podstawie opinii biegłych sądowych lekarzy specjalistów z zakresu pulmonologii i medycyny pracy Sąd meriti ustalił, że u A. S. od dzieciństwa występowały cechy alergii dróg oddechowych. Występowały u niego częste zapalenia oskrzeli oraz zatok. Na skutek wieloletniego nikotynizmu oraz pracy w zawodzie spawacza zapadł on na rozedmę płuc stopnia znacznego. Całość chorób dróg oddechowych ubezpieczonego aktualnie składa się na obraz przewlekłej niewydolności oddechowej w stopniu znacznym. Ubezpieczony ma znacznie zaburzone parametry wentylacji płuc, w szczególności mimo dodatniego wyniku próby rozkurczowej (poprawa 11% dla FEV1) parametry te nadal nie ulegają normalizacji. Po zastosowaniu leku Ventolin FEV1=54,49% wartości normy, co oznacza wynik zbliżony do ciężkiej obturacji.

Sąd Okręgowy podkreślił, ze odpowiadając na zarzuty pozwanego organu rentowego, biegła z zakresu pulmonologii wyjaśniła, że występująca u ubezpieczonego wtórnie do astmy przewlekła obturacyjna choroba płuc jest chorobą o wieloletnim, często skąpoobjawowym, ale postępującym charakterze. Aktualnie manifestuje się ona u A. S. utrwalonymi zaburzeniami wentylacji płuc w stopniu ciężkim. Z kolei fakt niekorzystania przez powoda z częstych konsultacji lekarskich wynika z przewlekłości wieloletniego procesu chorobowego i zdolności organizmu do powolnej adaptacji do zachodzących w nim zmian.

Dlatego trafna jest w ocenie Sądu pierwszej instancji, konstatacja biegłej z zakresu pulmonologii, która wyjaśniła, że fakt odbywania wizyt lekarskich i przyjmowanie leków mają znaczenie drugoplanowe, choć istotne w procesie prognozowania przebiegu choroby, jednak o niezdolności do pracy decyduje stopień zaawansowania procesu chorobowego.

W konsekwencji Sąd meriti podzielił także wnioski opinii biegłej z zakresu medycyny pracy, że A. S. utracił zdolność do pracy w wyuczonym zawodzie mechanika budowy silników okrętowych oraz w zawodach dotychczas wykonywanych, tj. spawacza, montera silników wysokoprężnych i mechanika samochodowego z uwagi na występujące zapylenie oraz narażenie na wysiłek fizyczny, w tym dźwiganie, wymuszoną pozycję ciała oraz kontakt ze spalinami.

Przy czym Sąd pierwszej instancji uznał, kierując się przesłankami z art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, że najbardziej miarodajna dla oceny wpływu opisanego stanu zdrowia powoda na jego zdolność do pracy, jest opinia biegłej z zakresu medycyny pracy. Sąd meriti zważył, że biegła ta, wydając opinię w sprawie, kierowała się nie tylko stopniem naruszenia sprawności organizmu powoda (aspekt biologiczny), ale także przesłankami z grupy społeczno-ekonomicznej (wiek, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe i predyspozycje psychofizyczne do wykonywania konkretnych zawodów).

W ocenie Sądu Okręgowego, charakter i specyfika wykonywanych przez powoda w trakcie jego aktywności zawodowej prac (mechanik budowy silników okrętowych, spawacz, monter silników wysokoprężnych i mechanik samochodowy), specyficzne umiejętności oraz predyspozycje psychofizyczne niezbędne do ich wykonywania, jak również specyficzne warunki pracy (praca w wymuszonej pozycji ciała, praca w narażeniu na kontakt ze spalinami) obciążające tylko niektóre narządy organizmu człowieka, wymagały kompleksowej oceny, czy rozpoznane u ubezpieczonego schorzenia dyskwalifikują powoda jako pracownika na ogólnym rynku pracy, a jeśli tak w jakim okresie.

Przy tym Sąd pierwszej instancji zważył, że jakkolwiek biegli pozostałych specjalności, orzekający w niniejszej sprawie, specjalizują się w schorzeniach, na które cierpi A. S., jednak to rolą lekarza specjalisty z zakresu medycyny pracy było dokonanie oceny, czy i w jakim okresie schorzenia rozpoznane przez pozostałych biegłych, uniemożliwiają wykonywanie przez powoda prac zgodnych z posiadanymi kwalifikacjami ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki wykonywania konkretnego zawodu. Ponieważ w przypadku powoda takie konkretne i występujące w każdym z dotychczas wykonywanych przez niego zawodów cechy występują, ustalenia w tym zakresie dokonane przez lekarza z zakresu medycyny pracy miały pierwszorzędne znaczenie.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że opinie sporządzone w toku niniejszego postępowania wydane zostały przez biegłych sądowych - specjalistów posiadających wieloletnią praktyką zawodową, cieszących się dużym autorytetem, po uprzednio przeprowadzonym badaniu powoda oraz analizie treści wcześniejszej dokumentacji lekarskiej dotyczącej ubezpieczonego. Opinie te są logiczne i spójne, a wnioski w nich zawarte prawidłowo uzasadnione.

W oparciu o tak zgromadzony materiał dowodowy Sąd meriti uznał, że stwierdzone schorzenia dróg oddechowych czynią z ubezpieczonego osobę częściowo i trwale niezdolną do pracy z ogólnego stanu zdrowia, poczynając od 14 października 2013 roku.

Zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy nie przedstawił okoliczności pozwalających na stwierdzenie, że stan zdrowia ubezpieczonego umożliwia mu wykonywanie pracy zarobkowej, ponieważ zarzuty PKL formułowane w pismach procesowych nie znajdują oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym. Rozstrzygające w sprawie opinie biegłych z zakresu pulmonologii i medycyny pracy były kategoryczne, konkretne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym, a tym samym zdaniem Sądu meriti, potwierdzały, że charakter schorzenia, na jakie cierpi powód nie pozwalają mu aktualnie na wykonywanie pracy zgodnej z posiadanym wykształceniem i nabytymi umiejętnościami.

Również oceny co do okresu niezdolności do pracy Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o opinie biegłych z zakresu pulmonologii i medycyny pracy. Obie biegłe niezależnie od siebie, aczkolwiek spójnie wskazały, że częściowa niezdolność do pracy powoda ma charakter trwały. Stanowisko biegłych w tym zakresie w zupełności odpowiada obowiązującym przepisom ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie bowiem z art. 13 ust. 2 i 3 tej ustawy, niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, a na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.

Z kolei datę początkową (14 października 2013 roku) Sąd pierwszej instancji ustalił w oparciu o opinię biegłej z zakresu medycyny pracy i zgodnie z ostatecznie sprecyzowanym żądaniem powoda (vide pismo pełnomocnika procesowego z 11 kwietnia 2015 r. – k. 145-146). Rozstrzygnięcie w tym zakresie znajdowało także uzasadnienie w treści art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który stanowi, że świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

Mając powyższe na względzie, Sąd Okręgowy - na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. - zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał A. S. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, poczynając od 14 października 2013 roku na stałe.

O kosztach procesu sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 2 w zw. z § 4 ust. 1 i § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461), ustalając ich wysokość na kwotę 60 zł, którą zasądził na rzecz powoda od pozwanego organu rentowego w pkt II sentencji wyroku.

Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodziły się obie strony wnosząc apelacje.

Organ rentowy, zaskarżył powyższy wyrok w całości zarzucając mu naruszenie prawa materialnego tj. art.57 i 58 w związku z art. 12 i 13 ust. l pkt.2 oraz art. 118 ust. l a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U z 2013 r poz.1440 ze zm.) przez niewłaściwe zastosowanie prowadzące do uznania, że stan zdrowia ubezpieczonego czynił go w dacie wydania zaskarżonej decyzji częściowo, trwale niezdolnym do pracy a tym samym, że ubezpieczony ma prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 14 października 2013 roku na stałe .

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania wnioskodawcy ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, podnosząc w uzasadnieniu, że spór między organem rentowym a wnioskodawcą sprowadzał się do ustalenia, czy A. S. był osobą długotrwale niezdolną do pracy w dacie wydania zaskarżonej decyzji oraz ocena stopnia i okresu niezdolności do pracy.

W ocenie apelującego, na dzień wydania zaskarżonej decyzji nie stwierdzono u ubezpieczonego odchyleń w zakresie schorzeń dróg oddechowych. Nie przedstawił on badań dodatkowych, obrazujących utrwalone zaburzenia funkcji płuc czy istnienia zaburzeń utlenowania w badaniach gazometrycznych. Ubezpieczony już od wczesnego dzieciństwa chorował na astmę. Z dokumentacji lekarskiej nie wynika aby do naruszenia funkcji i sprawności organizmu A.S. z powodu schorzeń układu oddechowego doszło w okresie zatrudnienia. W czasie badania przez lekarzy Komisji lekarskiej ubezpieczony zgłaszał, że leczy się z powodu zapalenia zatok obocznych nosa i podawał , że nie wymagał kontroli w Poradni Pulmonologicznej. Badanie czynnościowe układu oddechowego na dzień wydania decyzji FEVI wyniosło 58%, co wskazywało na obturację oskrzeli w stopniu, który nie ograniczał możliwości zarobkowania. Dane kliniczne takie jak wynik badania przedmiotowego, podmiotowego, informacje o przebiegu schorzenia i rodzaju stosowanego leczenia, wyniki badań dodatkowych przedstawione przez A. S., oceniające stopień zaburzeń funkcji układu oddechowego a także i wywiad zawodowy nie wskazywały, aby istniejące schorzenia powodowały naruszenie funkcji i sprawności badanego w stopniu znacznym. Z orzeczenia Komisji Lekarskiej, badającej ubezpieczonego w ZUS wynika, że ubezpieczony był w dacie badania wydolny oddechowo i krążeniowo, sprawny ruchowo, bez odchyleń w badaniu neurologicznym, bez zaburzeń sfery intelektu i bez powikłań po zastosowanym leczeniu. Przeprowadzony w toku procesu sądowego dowód z opinii biegłych neurologa i ortopedy potwierdził ustalenia Komisji lekarskiej w tym zakresie, nie stwierdzając niezdolności ubezpieczonego do pracy.

Zdaniem skarżącego, w dacie wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika i Komisje Lekarską nie istniały u ubezpieczonego schorzenia powodujące jego niezdolność do pracy. Dopiero postępowanie dowodowe przeprowadzone przed sądem ujawniło nowe okoliczności, nieistniejące w dacie badania ubezpieczonego przez lekarzy ZUS i w dacie wydania zaskarżonej decyzji. Biegły sądowy lekarz pulmonolog wskazał, na podstawie ujawnionych w toku postępowania sądowego dowodów, na cechy przewlekłej niewydolności oddechowej w stopniu znacznym w oparciu o kartę informacyjną z przebiegu hospitalizacji w lipcu 2014 r, TK klatki piersiowej z 3.02.2014 r oraz spirometrii z 3.02.2014 r .

Organ rentowy podkreślił, że wydał zaskarżoną decyzję na podstawie orzeczenia Komisji lekarskiej z 18.11.2013 r i zarówno w dacie badania przez lekarzy jak i wydawania decyzji nie istniały ani też nie były organowi znane okoliczności, ujawnione w czasie procesu takie jak badania lekarskie z lutego 2014 r i karta szpitalna z lipca 2014 r . Są to nowe okoliczności, nieznane organowi rentowemu w czasie orzekania i nie mogą mieć wpływu na decyzję wydaną w dniu 22.11.2013 r gdyż późniejsza zmiana stanu zdrowia ubezpieczonego, nieistniejąca w chwili ustalania prawa do renty, nie może stanowić podstawy do uznania decyzji ZUS za wadliwą i powodować jej zmiany.

Z tych względów, w ocenie apelującego, wyrok Sądu Okręgowego ustalający częściową, trwałą niezdolność do pracy ubezpieczonego a tym samym stwierdzający spełnienie przez niego przesłanek do przyznania mu stałej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 14.10.2013 r. jest nietrafny a apelacja wyroku uzasadniona.

W odpowiedzi na powyższą apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa prawnego, wedle norm przepisanych, podnosząc w uzasadnieniu, iż wniesiona przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych apelacja stanowi w istocie powtórzenie stanowiska organu rentowego prezentowanego w postępowaniu przed Sądem I instancji i nie odnosi się do wydanego w sprawie orzeczenia. Co prawda skarżący sformułował zarzut naruszenia przez Sąd orzekający prawa materialnego tj. „art. 57 i 58 w zw. z art. 12 i 13 ust. 1 pkt 2 oraz art. 118 ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach” jednakże w żaden sposób nie wskazał na czym naruszenie tych przepisów polega. Nadto, z niezwykle lakonicznego uzasadnienia tego zarzutu wynika, że pozwany kwestionuje raczej ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji.

Ubezpieczony złożył również apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 23 kwietnia 2015 r., zaskarżając go w zakresie punktu II w części niezasądzającej odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia przez organ rentowy.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez nieprzyznanie odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia liczonych od daty wydania decyzji odmownej do dnia zapłaty.

Mając na uwadze powyższe, wniósł o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części przez przyznanie ubezpieczonemu prawa do odsetek ustawowych z tytułu opóźnienia w wypłacie świadczenia liczonych od daty wydania decyzji odmownej o przyznaniu prawa do renty do dnia wypłaty oraz zasądzenie na rzecz ubezpieczonego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed Sądem II instancji.

W uzasadnieniu przytoczył treść art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym jeśli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności, oraz teść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2011 r. (sygn. I UZP 2/11), zgodnie z którą, skoro w świetle art. 85 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jedyną przesłanką przyznania odsetek jest uchybienie przez organ rentowy terminowi do ustalenia prawa lub wypłaty świadczenia z ubezpieczeń społecznych, to konieczne jest wykazanie przez ubezpieczonego zaistnienia tego opóźnienia. Sąd Najwyższy podkreślił, że za uchybienie terminowi w rozumieniu tego przepisu uważa się zarówno niewydanie w ustawowo określonym czasie decyzji przyznającej prawo, jak i wydanie błędnej decyzji (odmawiającej owego prawa, mimo spełnienia przez wnioskodawcę warunków jego uzyskania), następnie zmienionej przez sąd w postępowaniu odwoławczym (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 1998 r., IIUKN171/98, OSNAPiUS 1999 nr 16, poz. 521; z dnia 9 marca 2001 r., II UKN 402/00, OSNAPiUS 2002 nr 20, poz. 501).

Skarżący wskazał, że w przedmiotowej sprawie wydanie niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej przyznania A. S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy było skutkiem niewłaściwej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego przez organ rentowy oraz nieuwzględnienie opinii biegłych wydanej w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie zakończonej wyrokiem z dnia 28 listopada 2013 r. oddalającym odwołanie A. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z dnia 16 października 2012 r. w przedmiocie odmowy przez ZUS przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego z powodu trwałej niezdolności do pracy ubezpieczonego, który to wyrok został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 30 maja 2014 r., wydanym w sprawie o sygn. akt VII Ua 6/14.

Biorąc pod uwagę nie tylko obowiązek rzetelnego opiniowania o stanie zdrowia przez organ rentowy, ale też ustalenia Sądu w toku postępowania w przedmiocie przyznania świadczenia rehabilitacyjnego, bez wątpienia w niniejszej sprawie możliwe było terminowe ustalenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych uprawnień wnioskodawcy do świadczenia rentowego, a opóźnienie w tym względzie nastąpiło z przyczyn, za które organ ten ponosi odpowiedzialność.

Mając na uwadze fakt, iż Sąd nie orzekł o prawie ubezpieczonego do odsetek ustawowych, niniejsza apelacja, zdaniem skarżącego jest konieczna i uzasadniona.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od wnioskodawcy na rzecz ZUS kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazał, że stosownie do art. 477(9) § 1 k.p.c odwołania od decyzji organów rentowych lub orzeczeń wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności wnosi się na piśmie do organu lub zespołu, który wydał decyzje lub orzeczenie, lub do protokołu sporządzonego przez ten organ lub zespół, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji lub orzeczenia. W myśl art.477(14) par. 2 k.p.c w przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w całości łub części zaskarżoną decyzję organu rentowego łub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i orzeka co do istoty sprawy.

Organ rentowy wskazał, ze jak wynika z powyższych przepisów przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli , zarówno pod względem formalnym i merytorycznym. Podobne stanowisko jest: ugruntowane w orzecznictwie- vide np. wyrok SA w Lublinie z 18.03.2015 r - Sygn. Akt III AUa 15/15- Lex nr 1661234; Wyrok SA w Białymstoku z 8.07.2014 r- Sygn. Akt III AUa 163/14 —Lex 1493856; wyrok SA w Gdańsku z 4.07.2014- Sygn. Akt III AUa 2031/13 -Lex nr 1498875. Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z 27.02.2014 r - Sygn. Akt III AUa 881/13 — Lex nr 1439162 stwierdził z kolei , że przeniesienie sprawy na drogę sądową przez wniesienie odwołania od decyzji organu rentowego ogranicza przedmiot postępowania do okoliczności uwzględnionych w decyzji, a między stronami spornymi; poza tymi okolicznościami spór sądowy nie może zaistnieć. Przed sądem wnioskodawca może żądać jedynie korekty stanowiska zajętego przez organ rentowy i wykazywać swoją rację, odnosząc się od przedmiotu sporu objętego zaskarżoną decyzją, natomiast nie może podnosić czegoś, o czym organ rentowy nie decydował. Podobnie orzekł Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 19.12.2013 r — Sygn. Akt III AUa 3832/12- Lex nr 1428237. Także i Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 19.12.2013 r- Sygn. Akt III AUa 542/13 - Lex nr 1438188 stwierdził, że skoro zakres i przedmiot rozpoznania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest wyznaczony przedmiotem decyzji organu rentownego oraz żądaniem zgłoszonym w odwołaniu, to roszczenie ubezpieczonego, zgłoszone po wydaniu decyzji, nowe czy modyfikujące dotychczasowa, jako wykraczające poza ramy wniosku i treści decyzji, nie mogą być przedmiotem rozstrzygnięcia sądu, a tym bardziej kontroli prawidłowości decyzji . Dalej Sąd Apelacyjny wskazał, że z istoty spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych wynika, że nowe okoliczności (roszczenie) ujawnione łub powstałe po wydaniu decyzji organu rentowego, uzasadniają wystąpienie z nowym wnioskiem o rozpoznanie sprawy, co skutkować winno kolejną decyzją organu rentowego, która następnie wskutek odwołania poddana będzie weryfikacji sądu pod względem zgodności z prawem. Również w postępowaniu apelacyjnym sąd dokonuje kontroli w granicach treści i przedmiotu zaskarżonej decyzji.

Organ rentowy wskazał, że w niniejszej sprawie zaskarżona decyzja ZUS z 22 listopada 2013 r dotyczyła odmowy prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z powodu braku uznania niezdolności do pracy ubezpieczonego. Nie rozstrzygała o prawie lub braku prawa o odsetkach. W odwołaniu ubezpieczony wnosił o przyznanie mu prawa do renty i nie żądał odsetek ustawowych w związku z opóźnieniem przez ZUS wypłaty świadczenia. Brak orzeczenia o odsetkach (lub o odmowie wypłaty odsetek) w zaskarżonej decyzji a także i niezgłoszenie tego roszczenia w odwołaniu od decyzji spowodowało, zdaniem organu rentowego, że zasadnie Sąd instancji nie orzekł o tym roszczeniu w wyroku z 23 kwietnia 2015 r. Przepis art.85 ust. l ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U z 2015 r poz.121) wskazuje na obowiązek wypłaty przez organ rentowy odsetek ustawowych w przypadku opóźnienia w wypłacie świadczenia, jednak nie oznacza to , że Sąd, w przypadku odwołania od decyzji , powinien orzec o odsetkach w przypadku zmiany zaskarżonej decyzji, skoro jak wskazano przedmiotem rozpoznania przez sąd jest treść i przedmiot decyzji zaś w decyzji kwestii tej organ rentowy nie rozstrzygał.

Tak więc brak rozstrzygnięcia o obowiązku wypłaty odsetek przez organ rentowy w zaskarżonym wyroku jest prawidłowy a apelacja jest całkowicie nietrafna. Zdaniem organy, kwesta wypłaty odsetek może być przedmiotem badania sądu dopiero w sytuacji gdy organ rentowy, po złożeniu wniosku ubezpieczonego o wypłatę odsetek , w decyzji orzeknie o prawie do odsetek lub braku do nich prawa a ubezpieczony złoży odwołanie od takiej decyzji.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Obie apelacje okazały się nieuzasadnione, z tym że apelacja ubezpieczonego podlegała odrzuceniu.

Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się wadliwości postępowania przed Sądem pierwszej instancji. Ustalenia faktyczne poczynione przez ten Sąd co do kwestii, o których orzekał są właściwe i kompletne, a wyprowadzone z nich wnioski nie budzą zastrzeżeń. Sąd Okręgowy starannie zebrał i rozważył wszystkie dowody, a oceniając je nie naruszył granic ich swobodnej oceny, określonych przepisem art. 233 k.p.c. Do ustalonego stanu faktycznego zastosował właściwe przepisy prawa materialnego. Przesłanki uzasadniające merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy, Sąd pierwszej instancji szczegółowo i klarownie przedstawił w uzasadnieniu wyroku.

Prawidłowo dokonane ustalenia faktyczne oraz należycie umotywowaną ocenę prawną sporu, Sąd Apelacyjny w całości przyjął za własną. Z tego względu Sąd odwoławczy nie dostrzega potrzeby ponownego szczegółowego przytaczania zawartych w uzasadnieniu Sądu Okręgowego argumentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 07 grudnia 1999 r. w sprawie I PKN 402/99, OSNAP 2001/8/272).

W pierwszej kolejności odnosząc się do zarzutów apelacji organu rentowego, z których wszystkie uznane zostały przez Sąd Okręgowy za nietrafne, poczynić należało następujące uwagi.

Wniesiona apelacja stanowi w istocie powtórzenie stanowiska organu rentowego prezentowanego w postępowaniu przed Sądem I instancji i nie odnosi się do wydanego w sprawie orzeczenia. Co prawda skarżący sformułował zarzut naruszenia przez Sąd orzekający prawa materialnego tj. „art. 57 i 58 w zw. z art. 12 i 13 ust. 1 pkt 2 oraz art. 118 ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach” jednakże w żaden sposób nie wskazał na czym naruszenie tych przepisów polega. Nadto, z niezwykle lakonicznego uzasadnienia tego zarzutu wynika, że organ rentowy kwestionuje raczej ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji dotyczące stanu zdrowia ubezpieczonego. Z powyższymi zarzutami nie sposób się zgodzić. Pomijając fakt, że ustalenia Sądu Okręgowego zostały oparte na prawidłowo zgromadzonym materiale dowodowym, wyczerpujących i przekonywających opiniach biegłych nie należy tracić z pola widzenia, że dla organu rentowego, wbrew jego twierdzeniom, nie stanowiły one nowych okoliczności. Organ rentowy zdaje się bowiem nie zauważać, że prawomocnym wyrokiem VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Okręgowego w Szczecinie wydanym w sprawie VII Ua 6/14 sądy pierwszej i drugiej instancji dokonały identycznych ustaleń co do stanu zdrowia ubezpieczonego, uznając, że jest on długotrwale niezdolny do pracy właśnie z przyczyn pulmomoogicznych. Takie ustalenie legło u podstaw oddalenia roszczenia ubezpieczonego o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, z uwagi na niespełnienie przesłanki pozytywnych rokowań co do odzyskania zdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS badając ubezpieczonego dla celów niniejszego postępowania uznał zresztą również, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy. Trudno zatem zgodzić się z argumentami zawartymi w apelacji organu rentowego o nowych okolicznościach.

Sąd Apelacyjny nie może pomijać ustaleń zawartych w cytowanym wyroku Sądu Okręgowego w sprawie VII Ua 6/14 z uwagi na treść i obowiązującą wykładnię art. 365 k.p.c.

Niezależnie od powyższego ustalenia poczynione w niniejszym postępowaniu w pełni potwierdzają podstawę rozstrzygnięcia i z tych przyczyn, na podstawie art. 385 k.p.c. orzeczono jak w punkcie I sentencji.

Odnosząc się do apelacji ubezpieczonego w zakresie dotyczącym niezasądzenia przez Sąd Okręgowy odsetek od przyznanego świadczenia, wskazać należy po pierwsze, że ubezpieczony nigdy nie złożył wniosku o przyznanie odsetek, a po drugie Sąd Okręgowy rozpoznający sprawę w ogóle nie zawarł rozstrzygnięcia dotyczącego tego przedmiotu. Nie zawarł również z urzędu rozstrzygnięcia o ewentualnej winie organu rentowego przy odmowie przyznania świadczenia. Świadczy o tym nie tylko treść wyroku, ale także jego uzasadnienie.

Podnieść należy, że orzeczenie może być zaskarżone tylko w takiej części w jakiej istnieje, czy to w postaci pozytywnej czy to w postaci negatywnej. Brak w wyroku Sądu Okręgowego rozstrzygnięcia spowodował, że apelacja co do wskazanej kwestii nie mogła zostać rozpoznana, jako od orzeczenia nieistniejącego.

Ubezpieczony, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, po otrzymaniu wyroku winien był dążyć do usunięcia braku rozstrzygnięcia co do ewentualnej winy organu rentowego zgłaszając wniosek o uzupełnienie wyroku w tym przedmiocie w myśl art. 351 k.p.c. Zaniechanie takiego postępowania czyni apelację od nieistniejącego rozstrzygnięcia bezprzedmiotową.

Zarówno w orzecznictwie, jak i w piśmiennictwie, utrwalony jest pogląd, że apelacja jest niedopuszczalna w sytuacji, gdy sąd nie orzekł o całości żądania strony (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 07 października 1998r., II UKN 247/98, OSNP 1999/20/665; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1165/00, lex nr 57221; teza 1 do art. 367 k.p.c. – Komentarz Kodeks postępowania cywilnego, tom I, wydawnictwo C.H. Beck; teza 12 do art. 367 k.p.c. – Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego, tom I, Wydawnictwo Prawnicze).

Uwzględniając powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 373 k.p.c w związku z art. 370 k.p.c. i z art. 367 k.p.c. orzekł jak w punkcie II sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 108 § 1 i 100 k.p.c.