Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lipca 2016r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lipca 2016r. w S.

odwołania J. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 9 listopada 2015 r. Nr (...)- (...)

w sprawie J. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o należności z tytułu składek

I. zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że podlegają umorzeniu J. K. należności z tytułu składek na:

a)  ubezpieczenia społeczne za okres od miesiąca sierpnia 2005r. do miesiąca września 2005r., za miesiąc styczeń 2006r., od miesiąca marca 2006r. do miesiąca lipca 2006r., od miesiąca października 2006r. do miesiąca lutego 2009r., w łącznej kwocie 24.880,04 zł w tym z tytułu: składek – 15.798,59 zł, odsetek – 5941,24 zł, opłaty prolongacyjnej – 3.148,21 zł;

b)  ubezpieczenie zdrowotne – za okres od miesiąca stycznia 2008r. do miesiąca sierpnia 2008r., od miesiąca października 2008r. do miesiąca lutego 2009r. w łącznej kwocie 3.124,24 zł w tym z tytułu: składek – 2.506,98 zł, odsetek – 243,26 zł, opłaty prolongacyjnej – 374,00 zł.

II. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz J. K. kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 25/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 9 listopada 2015 r. nr (...)- (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 1 ust. 13 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (dz. U. z 2012 r., poz. 1551) odmówił J. K. umorzenia należności z tytułu składek na:

podlegają umorzeniu J. K. należności z tytułu składek na:

c)  ubezpieczenia społeczne za okres od miesiąca sierpnia 2005r. do miesiąca września 2005r., za miesiąc styczeń 2006r., od miesiąca marca 2006r. do miesiąca lipca 2006r., od miesiąca października 2006r. do miesiąca lutego 2009r., w łącznej kwocie 24.880,04 zł w tym z tytułu: składek – 15.798,59 zł, odsetek – 5941,24 zł, opłaty prolongacyjnej – 3.148,21 zł;

d)  ubezpieczenie zdrowotne – za okres od miesiąca stycznia 2008r. do miesiąca sierpnia 2008r., od miesiąca października 2008r. do miesiąca lutego 2009r. w łącznej kwocie 3.124,24 zł w tym z tytułu: składek – 2.506,98 zł, odsetek – 243,26 zł, opłaty prolongacyjnej – 374,00 zł.

Organ rentowy w uzasadnieniu powyższej decyzji wskazał, iż J. K. nie spełnił warunku określonego w art. 1 ust. 10 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, gdyż do dnia 14 lipca 2014r. nie uregulował należności z tytułu kosztów egzekucyjnych naliczonych przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w M.. Organ rentowy wskazał, iż ubezpieczony powyższe koszty uregulował w dniach 24.03.2011 r. i 02.10.2015 r.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony J. K. wnosząc o jej zmianę i ustalenie, że należności z tytułu składek wymienione w zaskarżonej decyzji podlegają umorzeniu wskazując, że postępowanie egzekucyjne powinno być zawieszone z mocy prawa i koszty egzekucyjne powinny zostać naliczone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego dopiero po uprawomocnieniu się decyzji organu rentowego o umorzeniu (odmowie umorzenia) należności z tytułu składek. Ponadto ubezpieczony wskazał, iż niepodlegające umorzeniu składki wraz z odsetkami za zwłokę spłacane są przez niego w ramach układu ratalnego zgodnie z umową nr (...) z dnia 1 lipca 2013 r. o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek, jak również że Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. dokonał naliczenia kosztów egzekucyjnych i wezwał ubezpieczonego do ich zapłaty dnia 12 września 2015 r. , a wiec po upływie 14 lipca 2014 r. (odwołanie k. 3-7).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych podtrzymując argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k. 14-15).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 4 lutego 2013 r. J. K. złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. o umorzenie całości zadłużenia z tytułu składek za okres objęty ustawą z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 r., poz. 1551) (wniosek k. 2 akt organu rentowego).

Decyzją z dnia 5 czerwca 2013 r. nr (...)- (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na podstawie art. 1 ust. 8 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (dz. U. z 2012 r., poz. 1551) określił, iż według stanu na dzień 04 lutego 2013 r. umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na:

podlegają umorzeniu J. K. należności z tytułu składek na:

a)  ubezpieczenia społeczne za okres od miesiąca sierpnia 2005r. do miesiąca września 2005r., za miesiąc styczeń 2006r., od miesiąca marca 2006r. do miesiąca lipca 2006r., od miesiąca października 2006r. do miesiąca lutego 2009r., w łącznej kwocie 24.880,04 zł w tym z tytułu: składek – 15.798,59 zł, odsetek – 5941,24 zł, opłaty prolongacyjnej – 3.148,21 zł;

b)  ubezpieczenie zdrowotne – za okres od miesiąca stycznia 2008r. do miesiąca sierpnia 2008r., od miesiąca października 2008r. do miesiąca lutego 2009r. w łącznej kwocie 3.124,24 zł w tym z tytułu: składek – 2.506,98 zł, odsetek – 243,26 zł, opłaty prolongacyjnej – 374,00 zł.

W punkcie II organ rentowy wskazał, iż warunkiem umorzenia w/w należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Wskazano również, iż należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 r. nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie. Organ rentowy nie określił jednak w niniejszej decyzji kwoty należności głównej ani odsetek naliczonych od niej do dnia wydania tej decyzji, które podlegałyby zapłacie w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji z dnia 05.06.2013 r. (decyzja k. 40-42). Ubezpieczony powyższą decyzję otrzymał dnia 12 czerwca 2013 r. (potwierdzenie doręczenia k. 39v akt organu rentowego) i nie wnosił od niej odwołania co skutkowało jej uprawomocnieniem się z dniem 14 lipca 2014 r.

Dnia 1 lipca 2013 r. J. K. zawarł z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. umowę o rozłożenie na raty należności z tytułu składek niepodlegających umorzeniu wraz z odsetkami za zwłokę w łącznej kwocie 20 202,25 zł. Zgodnie z ustalonymi przez strony harmonogramami spłat ostatnią ratę należności z tytułu składek w kwocie 601,24 zł J. K. miał zapłacić do 30.06.2016 r. (umowa o układ ratalny k. 30-33) i zgodnie z postanowieniami umowy uregulował ją w w/w terminie (potwierdzenie zapłaty k. 40). Warunki umowy o układ ratalny zostały przez J. K. spełnione, wymieniony realizował spłatę zadłużenia terminowo, zgodnie z harmonogramem rat (pisma organu rentowego z dn. 27.06.2016 r. k. 29 i z dn. 30.06.2016 r. k. 39).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. prowadził przeciwko J. K. administracyjne postępowanie egzekucyjne. W piśmie z dnia 03.09.2015 r. organ rentowy zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. o udzielenie informacji, czy J. K. uregulował koszty egzekucyjne należne Naczelnikowi Urzędu Skarbowego ustalone od należności z tytułu składek niepodlegających umorzeniu (k. 44 akt organu rentowego). Wówczas Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. obliczył koszty postępowania egzekucyjnego według stanu na 23.09.2013 r. na kwotę 203,50 (zestawienie stanu zaległości k. 11-13) i wezwał J. K. do ich uregulowania. J. K. kwotę 203,50 zł zapłacił dnia 02.10.2015 r. (potwierdzenie zapłaty k. 10). Naczelnik Urzędu Skarbowego w M. poinformował organ rentowy, iż koszty postępowania egzekucyjnego zostały uregulowane przez ubezpieczonego w dniach 24.03.2011 r. i 2.10.2015 r. (k.46 akt organu rentowego).

J. K. nie miał wiedzy co do tego, że do uregulowania pozostała kwota 203,50 zł z tytułu kosztów postępowania egzekucyjnego, gdyż koszty postępowania egzekucyjnego na rzecz Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. regulował dnia 18.09.2013 r. w kwocie 330 zł, a następnie po otrzymaniu postanowienia z 29.04.2014 r. w kwocie 47,50 zł i uważał, że to są wszystkie koszty egzekucji administracyjnej i jedynym warunkiem do umorzenia należności z tytułu składek jest realizowanie umowy o układ ratalny z dnia 1 lipca 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych informował Naczelnika Urzędu Skarbowego w M., o spłaceniu przez ubezpieczonego należności z tytułu składek w ramach układu ratalnego objętych tytułami wykonawczymi przesłanymi do egzekucji i wówczas Naczelnik Urzędu Skarbowego podejmował zawieszone postępowanie co do tytułów, gdzie należności zostały spłacone i ustalał koszty postępowania egzekucyjnego (postanowienia z 12.07.2013 r. i 29 kwietnia 2014 r. k. 25).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie obdarzonego przez Sąd wiarygodnością. Ustalony przez Sąd stan faktyczny jest bezsporny.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. K. okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 r., poz. 1551) zwanej dalej „ustawą abolicyjną” na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm.):

1)która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2)innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie zaś z art. 1 ust. 6 ustawy abolicyjnej umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

Zgodnie art. 1 pkt 10 ustawy abolicyjnej warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału ZUS, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Niepodlegające umorzeniu należności wymienione w ust. 10 podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia. Zgodnie zaś z 1 ust. 12 ustawy w przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, a której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek o którym mowa w ust. 10 uważa się za spełniony po ich opłaceniu.

W decyzji z dnia 5 czerwca 2013 r. określającej warunki umorzenia organ rentowy nie ustalił w sposób prawidłowy warunków umorzenia należności z tytułu składek wymienionych w punkcie I decyzji, gdyż nie określił kwotowo w jakiej wysokości J. K. jest zobowiązany do uregulowania należności niepodlegających abolicji wraz z odsetkami w terminie 12 miesięcy od uprawomocnienia się niniejszej decyzji. Ponadto w punkcie II decyzji z dnia 05.06.2013 r. organ rentowy nie wskazał, iż warunkiem umorzenia należności wymienionych w punkcie I jest również uregulowanie kosztów postępowania egzekucyjnego. Organ rentowy ogólnikowo tylko wskazał, iż warunkiem umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne wyszczególnionych w punkcie I decyzji z dnia 05.06.2013 r. jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Powyższe jest uchybieniem po stronie organu rentowego, które nie może niekorzystnie wpływać na prawa ubezpieczonego, gdyż skoro jednym z warunków umorzenia zaległości jest zapłata należności niepodlegających umorzeniu, to w decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy z 2012 r. o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, musi zostać wskazana ta kwota.

Przepis ustępu 8 art. 1 ustawy abolicyjnej stanowi, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych. Przepis ten wyraźnie zatem wskazuje na dwa elementy składowe decyzji z art. 1 ust. 8 ustawy, a mianowicie kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6 oraz warunki umorzenia. Warunki umorzenia, o których mowa w art. 1 ust. 8 ustawy, zostały wskazane w przepisach ust. 10-12 art. 1 ustawy.

Zgodnie z ust. 10 warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest zatem w decyzji wydanej na podstawie art. 1 ust. 8 wskazać kwotę podlegających umorzeniu należności i określić wszystkie warunki jakie musi spełnić ubezpieczony aby w przyszłości uzyskać decyzję o umorzeniu niezapłaconych należności, jednakże powyższego nie uczynił w decyzji z dnia 05.06.2013 r. Nie przytoczył również dokładnej treści art. 1 ust. 10 ustawy i tym samym nie poinformował ubezpieczonego, iż warunkiem umorzenia należności jest zapłata kosztów postępowania egzekucyjnego od należności niepodlegających umorzeniu. Powyższe należało do obowiązków organu rentowego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, z dnia 10 grudnia 2014 r., III AUa 671/14, i wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 8 października 2015 r., III AUa 147/15).

W związku z powyższym uchybieniem po stronie organu rentowego za nieprawidłowe należy uznać stanowisko organu rentowego, który w zaskarżonej decyzji odmówił ubezpieczonemu umorzenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, w związku z niedopełnieniem przez ubezpieczonego warunków umorzenia skoro sam organ rentowy w decyzji z dnia 05.06.2013 r. tych warunków nie określił. Należy również wskazać, iż ubezpieczony brakującą kwotę 203,50 zł kosztów postępowania egzekucyjnego uregulował niezwłocznie po ich ustaleniu przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w M. w związku z pismem organu rentowego z dnia 03.09.2015 r. tj. dnia 2 października 2015 r. Należy również wskazać, że w tym okresie obowiązywała między stronami umowa o układ ratalny z dnia 01 lipca 2013 r. i w tym okresie postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Naczelnika Urzędu Skarbowego powinno być zawieszone. Wszystkie koszty postępowania egzekucyjnego zostały zatem uregulowane przez ubezpieczonego do dnia 30 czerwca 2016 r. tj. terminu zapłaty ostatniej raty należności z tytułu składek niepodlegających umorzeniu zgodnie z art. 1 ust. 12 ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

Na podstawie art. 98 kpc w wz. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490 oraz z 2015 r. poz. 617 i 1078) według stawek obowiązujących po 01 sierpnia 2015 r.