Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu I Wydział Cywilny w składzie następującym

Przewodniczący SSR Magdalena Glinkiewicz

Protokolant st. sekr. sąd. Bożena Czajkowska

Po rozpoznaniu w dniu 11 lipca 2016r. w Toruniu.

sprawy z powództwa

M. W. i B. W. (1)

przeciwko:

(...) Towarzystwo (...) S.A. w W.

o:

zapłatę

orzeka:

I.  zasądza od pozwanego (...) Towarzystwo (...) S.A. w W. na rzecz powoda B. W. (1) kwotę 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lipca 2013r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego (...) Towarzystwo (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. W. kwotę 25.000 zł (dwadzieścia pięć tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lipca 2013r. do dnia zapłaty;

III.  zasądza od pozwanego (...) Towarzystwo (...) S.A. w W. na rzecz powódki M. W. kwotę 920,60 zł (dziewięćset dwadzieścia złotych sześćdziesiąt groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 10 lipca 2013r. do dnia zapłaty;

IV.  oddala powództwo w pozostałej części;

V.  zasądza od pozwanego solidarnie na rzecz powodów kwotę 6.381 zł (sześć tysięcy trzysta osiemdziesiąt jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1812/13

UZASADNIENIE

M. W. i B. W. (2) wnieśli o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. V. (...) w W. kwoty po 25 000 zł na rzecz każdego z powodów tytułem zadośćuczynienia za śmierć matki H. W. (1), 5.270,60 zł tytułem zwrotu kosztów pochówku (łącznie na rzecz obojga powodów) oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powodowie wskazali, iż w dniu 7 grudnia 2009r. w wypadku drogowym śmierć poniosła ich matka – H. W. (1). Pojazd sprawcy zdarzenia ubezpieczony był u pozwanego. Powodowie zwrócili się do pozwanego o zapłatę na ich rzecz zadośćuczynienia w kwocie po 25.000 zł dla każdego z nich oraz zwrot kosztów pogrzebu w wysokości 14.757,68 zł. Pozwany co do zasady uznał roszczenie. Powodom wypłacił jedynie kwotę 7.972,28 zł uznając za zasadne zwrot częściowy kosztów pogrzebu. Odmówił natomiast zapłaty za koszty związane z nekrologiem, postawieniem pomnika, poczęstunkiem po pogrzebie, utraconych zarobków. Nie przyznał również zadośćuczynienia. Powodowie dodali, iż przed Sądem Rejonowym toczyła się sprawa przeciwko pozwanemu o zapłatę 64.005,80 zł, która na zgodny wniosek stron została zawieszona a następnie umorzona. Powodowie wskazali, iż obecnie dochodzą kwoty 4.350 zł za postawienie pomnika nagrobnego oraz 920,60 zł za opłacony poczęstunek po pogrzebie. Nadto ich żądanie dotyczy wypłaty zadośćuczynienia. Zaznaczyli, iż z matką łączyła ich silna więź rodzinna. Utrzymywali z nią stały kontakt, troszczyli się o nią, matka odwiedzała ich w USA. Namawiali ją również na przeprowadzkę i wspólne zamieszkanie. Powodowie wraz z matką planowali wspólną podróż. Śmierć matki była dla powodów silnym wstrząsem psychicznym, który mimo upływu czasu odczuwają do chwili obecnej.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany podniósł, iż po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego powodom przyznano odszkodowanie tytułem zwrotu kosztów pogrzebu w kwocie 7.972,28 zł w tym: faktury (...) na kwotę 2.415 zł, faktury (...) na kwotę 3.455 zł za usługi pogrzebowe, 850 zł za miejsce na cmentarzu, 100 zł za wystawienie zwłok, 652,28 zł za dopłatę do kosztów pogrzebu, 500 zł za ofiarę dla księdza. Odmówiono natomiast wypłaty 5.500 zł gdyż powodowie nie przedłożyli dokumentu potwierdzającego poniesienia takiego wydatku. Pozwany nie kwestionował faktu postawienia pomnika nagrobnego. Wskazał jednak, iż powodowie nie udowodnili poniesienia kwoty 4.350 zł z tego tytułu. Podkreślił, iż w toku postępowania powodowie żądali zwrotu kwoty 1.200 zł tytułem poczęstunku po pogrzebie. Kwota ta również nie została w żaden sposób udokumentowana. Dopiero w sprawie I C 148/12 powodowie przedłożyli fakturę potwierdzającą wydatek w wysokości 920,60 zł. Pozwany podniósł, iż odmówił wypłaty zadośćuczynienia uznając, iż pokrewieństwo biologiczne nie jest wystarczająca przesłanką wypłaty świadczenia. Dla ustalenie prawa do zadośćuczynienia niezbędnym jest ustalenie rodzaju i intensywności więzi powodów z matką, przeżyć powodów wskutek jej śmierci, wystąpienie zaburzeń psychicznych będących skutkiem śmierci matki, zdolności powodów do zaakceptowania nowej rzeczywistości. Pozwany wskazał, iż powodowie od kilkunastu lat mieszkają w USA. Ich matka miała natomiast 81 lat i z pewnością wymagała opieki, pomocy i kontaktu z bliskimi. Zdaniem pozwanego powodowie nie wykazali szczególnej więzi emocjonalnej z matką.

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2014r. Sąd Rejonowy w Toruniu zawiesił postępowanie na zgodny wniosek stron.

Postanowieniem z dnia 20 kwietni 2015r. zawieszone postępowanie podjęto.

Postanowieniem z dnia 1 lipca 2015r. Sąd Rejonowy w Toruniu zawiesił postępowanie na zgodny wniosek stron.

Postanowieniem z dnia 7 czerwca 2016r. zawieszone postępowanie podjęto.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 7 grudnia 2009 r. kierująca pojazdem marki O. o nr rej (...) B. S. na przejściu dla pieszych potrąciła H. W. (1). W wyniku zdarzenia H. W. (1) zmarła.

Bezsporne

Sprawca wypadku posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) S.A. w W..

Bezsporne

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 7 kwietnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt II K 378/10 B. S. została uznana za winną popełnienia czynu z art. 177§2 kk.

Dowód: wyrok k. 6

W związku ze śmiercią H. W. (1), M. W. i B. W. (2) ponieśli koszty związane z pogrzebem, na które składały się: koszty trumny, usługi pogrzebowej – 2.415 zł, obsługa ceremonii pogrzebowej – 3.455 zł, ofiara za miejsce na cmentarzu 850 zł, opłata za wystawienie zwłok - 100 zł, dopłata do kosztów pogrzebu 652,28 zł, ofiara dla księdza 500 zł, koszt poczęstunku po pogrzebie 920,60 zł.

Dowód: faktura Vat k 66 akt IC 148/12

akta szkody

Pismem z dnia 10 maja 2011r. M. W. i B. W. (2) skierowali do (...) S.A. w W. żądanie zapłaty kwoty 15.855,28 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu oraz po 25.000 zł dla każdego z nich tytułem zadośćuczynienia.

Dowody: akta szkodowe

Decyzją z dnia 4 października 2011 r. Ubezpieczyciel przyznał M. W. i B. W. (1) kwotę 7.972,28 zł tytułem kosztów pogrzebu obejmująca koszty trumny, usługi pogrzebowej – 2.415 zł, obsługę ceremonii pogrzebowej 3.455 zł, ofiarę za miejsce na cmentarzu 850 zł, opłatę za wystawienie zwłok - 100 zł, dopłatę do kosztów pogrzebu 652,28 zł oraz ofiarę dla księdza 500 zł.

Dowód: decyzja z dnia 4.10.2011 r. k. 42

Na grobie H. W. (2) postawiony został pomnik nagrobny. Koszt postawienia pomnika wyniósł 4.380 zł. Faktura za wykonany nagrobek wystawiona została na R. M.

Dowód: zeznania powoda B. W. (2) z dnia 11 lipca 2016 r. k. 156v-158v

faktura k. 86 akt IC 148/12

W chwili śmierci H. W. (1) miała 81 lat. Mieszkała sama w Polsce. M. W. i B. W. (1) przybywali na stałe w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie prowadzili swoje życie zawodowe i rodzinne.

Powód wyjechał z Polski z powodu choroby córki, która cierpiała na porażenie mózgowe. W USA córka powoda przechodziła leczenie i rehabilitację. Koszt były wysokie, dlatego powód podjął tam pracę. Widząc postępy w leczeniu dziecka powód zdecydował się na pozostanie w USA. Córka powoda przez 8 lat leczenia doszła do 60% sprawności. W tym czasie w Polsce nie było możliwości takiego leczenia, jakie oferował Instytut w USA.

Powódka dopiero po skończeniu studiów w Polsce zdecydowała się na wyjazd do brata do USA. W Polsce nie mogła znaleźć pracy w zawodzie, zdecydowała się za podjęcie pracy w sklepie brata.

H. W. (1) miała stały kontakt ze swoimi dziećmi. Rodzina utrzymywała początkowo kontakt listowny, powodowie z matką mieli również kontakt telefoniczny – początkowo rozmowy trzeba było zamawiać. Powodowie wysyłali matce zdjęcia, opisywali swoje rodziny.

Powód co niedzielę rano o 10 godz. dzwonił do mamy. Powódka dzwoniła w tygodniu, żeby zamienić chociaż parę słów.

W miarę możliwości matka jeździła do powodów z wizytą na dłuższe okresy czasu. Powodowie czynili starania, aby przedłużać jej wizę pobytową.

Mniej więcej co półtora roku rodzina widziała się. Matka odwiedzana była w Polsce naprzemiennie przez M. W. i B. W. (1). Pomimo nakłaniania przez dzieci do przeprowadzki zmarła nie zdecydowała się na przeprowadzkę do Stanów Zjednoczonych Ameryki. W Polsce miała znajomych, przyjaciół. Lubiła chodzi do swojego kościoła w Polsce. Zmarła nie posługiwała się jeżykiem angielskim.

M. W. i B. W. (1) wspierali finansowo matkę, wysyłali jej paczki, sfinansowali remont mieszkania, zapewnili i sfinansowali jej pomoc domową. H. W. (1) na bieżąco informowana była o stanie zdrowia swojej wnuczki A., o sukcesach i porażkach swoich dzieci.

M. W. i B. W. (1) mieli z matką wspólne plany wycieczkowe. Przed śmiercią matki powód miał wykupione bilety lotnicze do Polski. Razem z mamą i swoją matką chrzestną powód miał jechać do Watykanu. Pielgrzymka do Watykanu miała być prezentem na Boże Narodzenie dla matki od powodów. Bilety były już kupione.

Dowód: zeznania powoda B. W. (2) z dnia 11 lipca 2016 r. k. 156v-158v

akta szkody

Śmierć matki była dla M. W. i B. W. (1) silnym przeżyciem emocjonalnym. Obecnie nadal odczuwają jej brak. Powodowie wynajęli firmę która zajmuje się sprzątaniem grobu matki.

Dowód: zeznania powoda B. W. (2) z dnia 11 lipca 2016 r. k. 156v-158v

Powodowie po śmierci matki nie leczyli się psychiatrycznie, ani psychologicznie.

Dowód: zeznania powoda B. W. (1) k. 157

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny niniejszej sprawy Sąd ustalił na podstawie okoliczności bezspornych, dokumentów przedłożonych przez strony, przesłuchania powoda oraz akt szkodowych i akt sprawy I C 148/12 .

Sąd w pełni dał wiarę dowodom w postaci dokumentów. Ich prawdziwość nie budziła, w ocenie Sądu, jakichkolwiek wątpliwości. Co więcej wiarygodność i autentyczność przedłożonych dokumentów, nie była kwestionowana przez żadną ze stron.

Sąd uznał za wiarygodne zeznanie powoda B. W. (1) w zakresie dotyczącym rodzaju i intensywności więzi łączącej powodów z matką, przeżyć wywołanych wskutek jej tragicznej śmierci, ponoszenia kosztów pogrzebu i opieki nad grobem, albowiem mimo emocjonalnego stosunku do sprawy są one logiczne, spójne oraz zbieżne z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Dokonując oceny tych zeznań Sąd miał na uwadze, iż powód był najbardziej zainteresowany pozytywnym dla niego wynikiem niniejszego postępowania. Natomiast twierdzenia powoda dotyczące pokrycia kosztów wykonania pomnika nagrobnego nie znalazły odzwierciedlenia w zgromadzonym materiale dowodowym. Faktura wystawiona na wykonanie pomnika opiewała na kwotę wskazywaną przez powodów jednakże wystawiona została na rzecz innej osoby - R. M.. Nadto okoliczności dotyczących pokrycia kosztów wykonania pomnika przez powodów nie znajdują potwierdzenia w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym. Nic nie stało na przeszkodzie, aby powodowe na okoliczność uiszczenia kosztów wykonania nagrobka złożyli stosowne wnioski dowodowe, chociażby wniosek o przesłuchanie na tę okoliczność w charakterze świadka R. M.. Powodowie nie zrobili tego. Powód wyraźnie oświadczył (k. 158), że nie chce powoływać R. M. na świadka.

Bezspornym w przedmiotowej sprawie było, że doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego śmierć poniosła matka powodów, jak również że sprawca tego zdarzenia posiadał obowiązkowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych u pozwanego. Poza sporem pozostawała kwestia wypłaty przez pozwanego odszkodowania za zwrot części kosztów pogrzebu. Pozwany ostatecznie w sprawie nie kwestionował również zasadności pokrycia kosztów związanych z poczęstunkiem po pogrzebie w wysokości 920,60 zł. Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się natomiast do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istniała pomiędzy powodami a zmarłym więź, którą można byłoby kwalifikować jako dobro osobiste w rozumieniu art. 24 k.c. oraz czy powodom należy się zwrot kosztów wykonania pomnika nagrobnego.

W odniesieniu do pierwszej kwestii Sąd Rejonowy uznał, mając na względzie zebrany w sprawie materiał dowodowy oraz obowiązujące normy prawa i dorobek orzecznictwa w zakresie ich wykładni, że na tak postawione pytanie należy udzielić odpowiedzi pozytywnej.

Przed przystąpieniem jednak do zasadniczych rozważań należy poczynić kilka uwag natury ogólnej.

H. W. (1) poniosła śmierć w dniu 7 grudnia 2009r. Art. 446 § 4 k.c. wszedł w życie z dniem 3 sierpnia 2008r. Zgodnie z jego treścią sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Przewidziane w art. 446 § 4 k.c. zadośćuczynienie służy kompensacie krzywdy po stracie osoby najbliżej, a zatem uszczerbku dotykającego subiektywnej sfery osobowości człowieka, w szczególności cierpienia, bólu i poczucia osamotnienia, powstałych utrudnień życiowych, konieczności zasadniczo odmiennego urządzenia sobie życia, ograniczenia sfery korzystania z przyjemności, uzależnienie od pomocy innych osób, brak perspektyw na poprawę stanu zdrowia itp. /por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dn. 16.05.2012 r. I ACa 301/12, LEX 1213847, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dn. 05.02.2013 r. I ACa 1137/12, LEX nr 1286561, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 09.11.2012 r. I ACa 1018/12, LEX 1236698/.

Na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 k.c., mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej /np. nerwicy, depresji/, stopień, w jakim pokrzywdzony będzie umiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność do jej zaakceptowania, leczenie doznanej traumy, wiek pokrzywdzonego / Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 09.10.2012 r. I ACa 875/12, LEX 1293092, Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dn. 18.10.2012 r. I ACa 458/12, LEX 1237273/.

Dla ustaleniu zadośćuczynienia nie stosuje się automatyzmu, a każda krzywda jest oceniana przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy, a jego przyznanie ma charakter fakultatywny- uznaniu Sądu pozostawiono rozstrzygnięcie kwestii, czy w konkretnym przypadku doznana krzywda /jeżeli sąd ustali, że doszło do krzywdy/ ma być naprawiona także przez zasądzenie zadośćuczynienia pieniężnego oraz w jakiej wysokości, czy też nie /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dn. 22.11.2012 r. I ACa 339/12, LEX 1246793/.

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, że w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Zgodnie z procedurą cywilną nie do Sądu należy zarządzanie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności spornych dla rozstrzygnięcia sprawy /art. 232 k.p.c./. Obowiązek przedstawiania dowodów spoczywa na stronach /art. 3 k.p.c./ a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na tej stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne.

W ocenie Sądu, powodowie sprostali ciążącemu na nich obowiązkowi i wykazali, że łączyła ich z matką silna więź emocjonalna. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że powodowie pomimo tego, iż mieszkali daleko od matki pozostawali z nią w bliskim i stałym kontakcie. Często do matki dzwonili, opowiadając jej o sobie i byli zainteresowani jej sytuacją. W miarę możliwości H. W. (1) odwiedzała syna i córkę w Stanach Zjednoczonych Ameryki, przebywając u nich przez dłuższe okresy czasu, również dzieci odwiedzały matkę w Polsce. Pomimo starań powodów H. W. (1) nie zdecydowała się na przeprowadzkę do Stanów Zjednoczonych i pozostała w kraju. Powodowie pomagali matce finansowo i rzeczowo, przesyłali paczki, pokrywali koszty remontu mieszkania oraz pomocy domowej. Zorganizowali jej imprezę urodzinową, planowali wspólną wycieczkę do Watykanu. Śmierć matki była dla powodów silnym przeżyciem, przerwała stabilność rodziny i wspólne plany.

W oparciu o powołane przepisy kompensacie podlega doznana krzywda, a więc w szczególności cierpienie, ból i poczucie osamotnienia po śmierci najbliższego członka rodziny. Przyznanie zadośćuczynienia pieniężnego ma na celu zrekompensować krzywdę za naruszenie prawa do życia w rodzinie i ból spowodowany utratą najbliższej osoby (por. wyrok SA w Lublinie z dn. 07.07.2009 r., II AKa 44/09, LEX nr 523973). Zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalna wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach wyrok SN z dn. 26.02.1962 r., 4 CR 902/61, OSNCP 1963, nr 5, poz. 107; wyrok SN z dn. 24.06.1965 r., I PR 203/65, OSPiKA 1966, poz. 92; wyrok SN z dn. 22.03.12978 r. , IV CR 79/78, Monitor Prawniczy- Zestawienie Tez 2001/8 str. 469). W ocenie sądu przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia należy także uwzględnić indywidulane właściwości i subiektywne odczucia osoby pokrzywdzonej (por. SN w wyroku z dn. 1905.1998 r., II CKN 756/97, niepubl.).

Zadośćuczynienie ma na celu przede wszystkim złagodzenie cierpień, ale jego wysokość nie może być dowolna, ściśle musi uwzględniać stopień doznanej krzywdy. Winna być ona odpowiednia. Jest to rekompensata za całą krzywdę i przyznaje się ją jednorazowo (por. wyrok SA w Poznaniu z dn. 08.02.2006 r. , I ACa 1131/05, LEX nr 194522).

W niniejszej sprawie nie budziło żadnych wątpliwości, że powodowie pomimo dzielącej ich odległości byli silnie związani emocjonalnie z matką i jej śmierć była dla nich bolesnym doznaniem. Z przesłuchania powoda wynikało, że odczuwali ból, cierpienia psychiczne. Powodowie wykazali, że śmierć matki faktycznie stała się dla nich źródłem negatywnych przeżyć psychicznych uzasadniających przyznanie im zadośćuczynienia. Sąd uznał, że powodowie udowodnili wszystkie przesłanki uzasadniające odpowiedzialność pozwanego, w tym udowodnili poniesiona krzywdę i jej rozmiar.

Obecnie powodowie prowadzą ustabilizowane życie. Mieszkają wraz ze swoimi rodzinami w Stanach Zjednoczonych Ameryki, gdzie pracują.

Reasumując, Sąd doszedł do przekonania, iż kwotą zadośćuczynienia adekwatną do rozmiaru poniesionych przez powodów krzywdy, będzie kwota po 25.000 zł dla każdego z nich. Dochodzona pozwem kwota w ocenie Sądu nie jest wygórowana. Dlatego też Sąd zasądził od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwotę 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Kwota ta powinna w wystarczający sposób złagodzić cierpienia poniesione przez powodów.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł jak w pkt I, II sentencji wyroku.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c. , tj. od dnia wniesienia pozwu, - od dnia 10 lipca 2013r. Wprawdzie postępowanie sądowe było dwukrotnie zawieszane, co uniemożliwiło wcześniejsze wydanie orzeczenia, niemniej jednak postanowienia w tym przedmiocie zapadały na zgodny wniosek stron. Nadto powód dysponując materiałem dowodowym znajdującym się w aktach postępowania likwidacyjnego miał możliwość dokonać oceny zasadności roszczeń powodów i przyznać im należne zadośćuczynienie. Pozwany kierując się de facto jedynie odległością jak dzieliła powodów i matkę odmówił wypłaty zadośćuczynienia. Pozwany nie wziął pod uwagę, że odległość nie zerwała i nie osłabiła więzi jakie łączyły matkę z dziećmi, nie wziął pod uwagę rozmiaru krzywdy jakiej doznali powodowie w związku ze śmiercią matki. Dlatego w ocenie Sądu nie był zasadny wniosek pozwanego o zasądzenie odsetek od daty podjęcia postępowania.

Przechodząc do żądania powodów odnośnie zwrot kosztów pogrzebu wskazać należ, iż zgodnie z art. 446 § 1 k.c. jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia nastąpiła śmierć poszkodowanego, zobowiązany do naprawienia szkody powinien zwrócić koszty leczenia i pogrzebu temu, kto je poniósł. W orzecznictwie wskazuje się, że koszty pogrzebu obejmują zwrot kosztów bezpośrednio z pogrzebem związanych (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znaczne, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobku, wyższe), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej i in. Do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej z denatem związanych, np. najbliższych współpracowników itp. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych, stosownie do okoliczności, granicach podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 § 1 k.c. (por. wyrok SN z 6.01.1982 r., II CR 556/81 oraz wyrok SN z 22.1.1981 r., II CR 600/80). Niemniej jednak warunkiem uwzględnienia roszczenia o zwrot określonych kosztów jest fakt ich realnego poniesienia przed wytoczeniem powództwa.

Co do zasady strona pozwanych uznała roszczenia powodów w zakresie zwrotu kosztów pogrzebu. Część kosztów została zwrócona powodom na etapie postępowania likwidacyjnego.

Powodowie w pozwie żądali wypłaty przez pozwanego dalszej kwoty 5.270,60 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, na która składała się kwota 920,60 zł – poczęstunek po pogrzebie oraz 4.350 zł – za postawienie pomnika nagrobnego.

Powodowie udowodnili swoje roszczenie w zakresie kwoty 960,20 zł przedkładając stosowną fakturę. Z faktury wynika, że koszty w kwocie 960,20 zł poniosła powódka M. W.. Podkreślić należy również, iż w tym zakresie pozwany nie kwestionował żądania strony powodowej.

W ocenie Sądu powodowie nie wykazali natomiast zasadności zwrotu kosztów związanych z postawieniem pomnika nagrobnego. Poza twierdzeniami strony powodowej brak było jakichkolwiek innych dowodów potwierdzających, iż pokryli oni koszty z tego tytułu. Nadto z faktury wystawianej przez wykonawcę nagrobka wynikało, iż nabywcą usługi była R. M., a nie powodowie.

Mając powyższe na uwadze Sąd w punkcie III zasadził na rzecz powodów kwotę 920,60 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu.

O odsetkach ustawowych, należnych powódce od zasądzonych świadczeń, orzeczono na podstawie art. 481 § 1 k.c., zgodnie z żądaniem pozwu, mając na uwadze wyżej wspomniane argumenty dotyczące daty, od której w ocenie Sądu powodom należą się odsetki.

W pozostałym zakresie Sąd w punkcie IV wyroku oddalił powództwo.

Sąd pominął dowód z przesłuchania powódki M. W., albowiem pełnomocnik powódki oświadczył, że powódka nie stawiła się w Sądzie z uwagi na to, że nie dostała zwolnienia z pracy. Pełnomocnik powodów został zobowiązany do uiszczenia zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron w drodze pomocy prawnej w kwocie 5.000 zł w terminie 7 dni pod rygorem pominięcia. Zaliczka nie została uiszczona.

Sąd pominął dowód z opinii biegłych psychiatry i psychologa. Z akt sprawy nie wynika, aby powodowie po śmierci matki leczyli się psychiatrycznie lub psychologicznie. Powodowie nie twierdzili, że ich stan psychiczny i przeżywanie okresu żałoby miało charakter patologiczny. Z materiału dowodowego wynika, że powodowie przeżyli normalny stan żałoby po śmierci osoby najbliższej. W takiej sytuacji opinia biegłych psychiatry i psychologa była zbędna. Nadto nieobecność powodów w Polsce uniemożliwiła biegłym sądowym zbadanie powodów, a tym samym uniemożliwiła wydanie opinii. Wreszcie pełnomocnik pozwanego został zobowiązany do uiszczenia zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu z przesłuchania stron w drodze pomocy prawnej oraz przepowiedzenia dowodu z opinii biegłego w drodze pomocy prawnej w kwocie 10.000 zł w terminie 7 dni pod rygorem pominięcia. Zaliczka nie została uiszczona.

O kosztach orzeczono stosownie do treści art. 100 k.p.c., przy czym Sąd uznał, że powodowie ulegli jedynie co do nieznacznej części żądania i dlatego orzeczono obowiązek zwrotu całości kosztów od pozwanego. Na koszty poniesione przez powodów składała się: opłata od pozwu 2.764 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 3.600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł.