Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 14 grudnia 2015r. Sąd Rejonowy w Łowiczu w sprawie z powództwa J. J. przeciwko D. W. (1) i D. W. (2) o zapłatę, oddalił powództwo w stosunku do obu pozwanych i orzekł o kosztach postępowania.

Uzasadniając rozstrzygnięcie, Sąd Rejonowy wskazał, że roszczenie powoda wynikające z umowy pożyczki kwoty 40 000 zł jest niezasadne w sytuacji, gdy z materiału dowodowego wynika, że pożyczka została spłacona. O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od opisanego wyroku wywiódł powód, zarzucając:

1.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny

dowodów i wyprowadzenie wniosków sprzecznych z zasadami logiki i doświadczenia życiowego poprzez przyjęcie, że udowodniony został fakt spełnienia świadczenia, co wynika z wadliwej oceny zeznań świadków M. K., D. L. W. i B. W., uznania za wiarygodne zeznań pozwanych, osób zainteresowanych wynikiem postępowania na ich korzyść, oraz wadliwej oceny opinii Laboratorium Kryminalistycznego;

2.  naruszenie art. 302 k.p.c. poprzez dopuszczenie dowodu z przesłuchania tylko

jednej strony bez rozważenia, czy w sytuacji niestawiennictwa powoda należy przesłuchać jedynie pozwanych;

3.  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku

bez wskazania, które z faktów Sąd uznał za udowodnione oraz wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku, a także przywoływanie argumentu, że umowa została sfałszowana bez wskazania dowodów, na których Sąd się oparł, formułując takie stwierdzenie.

W konkluzji, skarżący wniósł o zmianę kwestionowanego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa ewentualnie uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na apelację, pozwany D. W. (1) wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

apelacja nie jest zasadna.

Wbrew zarzutowi skonstruowanemu w oparciu o art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy dokonał prawidłowego ustalenia stanu faktycznego, który ocenił w zgodzie z dyrektywami zawartymi w przywołanej normie prawnej, dlatego Sąd Okręgowy przyjmuje ustalenia faktyczne za własne.

W doktrynie i judykaturze panuje zgoda co do tego, że z uwagi na przyznaną sądowi swobodę w ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może być uznany za zasadny jedynie wtedy, gdy podstawą rozstrzygnięcia uczyniono rozumowanie sprzeczne z zasadami logiki bądź wskazaniami doświadczenia życiowego, czego nie można przypisać Sądowi I instancji.

Wbrew odmiennym sugestiom zawartym w treści wniesionego środka odwoławczego, zebrane dowody czynią w pełni uprawnionym wniosek, który legł następnie u podstaw zaskarżonego orzeczenia, że przekazanie powodowi dłużnej sumy nastąpiło w dwóch transzach - 10 000 zł i 30 000 zł. Pierwszą z sum pozwany D. W. (1) przekazał przelewem bankowym w transakcji internetowej w piątek dnia 31 maja 2013r., co nie jest okolicznością sporną, natomiast sumę 30 000 zł przekazał w gotówce w poniedziałek 3 czerwca 2013r. po pobraniu jej z banku i ta okoliczność pozostaje sporną, zwłaszcza, że pozwani nie dysponują pokwitowaniem.

Pokwitowanie nie jest wyłącznym dowodem, potwierdzającym spełnienie świadczenia. Sam fakt, iż nie zostało ono sporządzone przez wierzyciela czy też przedstawione przez dłużnika nie oznacza jeszcze, iż świadczenie spełnione nie zostało, jeśli dowody zaprezentowane w sprawie przeczą temu prostemu wnioskowaniu. Wprawdzie zgodzić się należy z Sądem Rejonowym, że, jeżeli wierzyciel odmawia pokwitowania, dłużnikowi zgodnie z art. 463 k.c. przysługuje prawo powstrzymania się ze spełnieniem świadczenia albo złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu, niemniej jednak sam fakt nieskorzystania przez dłużnika z tego rodzaju rozwiązań nie może automatycznie prowadzić do wniosku, że świadczenie spełnione nie zostało. W rozpoznawanej sprawie nie powinny umknąć z pola widzenia relacje istniejące między stronami, stanowiące podłoże i jednocześnie kontekst przedmiotowej umowy. W przypadku rozbieżnych stanowisk stron w kwestii spełnienia świadczenia, przy braku jednoznacznego dowodu, który potwierdzałby, iż świadczenie zostało spełnione, ocena nie może koncentrować się wyłącznie na tym elemencie stanu faktycznego, jakim jest przedstawienie pokwitowania, lecz musi swoim zakresem obejmować całokształt ujawnionych relewantnych okoliczności danej sprawy, w świetle których w badanej sprawie, należy zgodzić się z pozwanymi, że całokształt wniosków wspiera prezentowaną przez nich wersję zdarzeń, iż pożyczkę z dnia 26 marca 2013 r. spłacili w umówionym terminie.

Ma rację skarżący, że świadkowie M. K. i D. W. (3) nie byli obecni przy wręczaniu powodowi dłużnej kwoty 30 000 zł, uczestniczyli jedynie przy wypłacaniu jej przez pozwanego z banku, co w konfrontacji z ustalonymi faktami w postaci zawarcia między stronami umowy pożyczki, terminu jej zwrotu i daty wpływu środków finansowych od kontrahenta na konto pozwanego D. W. (1) z tytułu sprzedaży nieruchomości gruntowej, czyni wniosek Sądu Rejonowego o uiszczeniu kwoty 30 000 zł na rzecz powoda logicznym i zgodnym z doświadczeniem życiowym. Materiał dowodowy w sprawie nie pozwala inaczej rozsądnie uzasadnić przyczyny wypłaty sumy 30 000 zł z konta bankowego przez pozwanego. Nie jest to suma, którą na codzień wypłaca się z banku bez konkretnego przeznaczenia. W sytuacji opisanej wyżej, uprawniony jest wniosek o dokonaniu tej wypłaty w celu spłaty pożyczki, zaciągniętej od powoda, której termin minął 31 maja 2013r. Brak pokwitowania również nie dziwi w ustalonych okolicznościach, gdy strony częściej niż ten jeden raz zawierały umowy pożyczek na różne kwoty i różnych zasadach, zaś pokwitowaniami nie dysponują.

Zeznania świadka L. W. Sąd Rejonowy oceniał z dużą ostrożnością z uwagi na bliskie relacje łączące świadka z pozwanym, jednakże w sytuacji, gdy korespondują one z pozostałymi dowodami osobowymi, nie było podstaw na gruncie art. 233 § 1 k.p.c. do nieprzyznania im waloru wiarygodności, zwłaszcza po przekonującej wypowiedzi, że gdyby pożyczka nie była zwrócona, powód nie udzieliłby następnych. Podobnie Sąd ocenił zeznania świadka B. W., które dopiero łącznie z pozostałym materiałem dowodowym stanowią spójny obraz, jako, że nie ulega wątpliwości, iż świadek ten bezpośrednio nie uczestniczyła w

przekazywaniu 30 000 zł powodowi.

Ocena zeznań pozwanych przesłuchanych w charakterze strony, wbrew wywodom apelacji, nie jest obarczona błędem. Oczywistym jest, że pozwani są zainteresowani wynikiem rozstrzygnięcia na ich korzyść, co powoduje konieczność wnikliwej analizy opisanego dowodu, jednakże podstawą wyrokowania Sąd Rejonowy nie uczynił jedynie zeznań pozwanych, a całokształt materiału dowodowego, zaoferowanego w sprawie, w tym nie tylko dowodów ze źródeł osobowych, ale również z dokumentów w postaci umów pożyczek.

Przechodząc w związku z tym do kolejnego zarzutu apelacji, należy podkreślić, że w badanej sprawie złożone zostały przez strony odmienne w swej treści umowy pożyczki z dnia 26 marca 2013r. Sąd I instancji, wobec niezakwestionowania opinii Laboratorium Kryminalistycznego uznał umowę złożoną przez powoda za niewiarygodny dokument, którego kolejne karty nie pochodzą z tego samego pliku edycyjnego. Kwestionując wskazane stanowisko skarżący podnosi, że opinia instytutu nie wyklucza wiarygodności umowy, mówiąc jedynie o stronach umowy z różnych plików, co w ocenie skarżącego, jest dopuszczalne i możliwe.

W świetle stanowiska apelacji należy zaakcentować, że o ile opinia kryminalistyczna wskazują na określone dane wydruku umowy z różnych plików edycyjnych, nie przesądza o jej niewiarygodności, o tyle w połączeniu z dowodem z zeznań świadka P. M. pozwala na odmienną ocenę, niż chciałby skarżący. Z niekwestionowanych zeznań świadka, osoby postronnej dla pozwanych wynika, że świadek wypełniła przygotowany wzór umowy pożyczki własnym pismem, które rozpoznała na umowie złożonej przez pozwanych. Tymczasem jej treść znacząco różni się do treści umowy przedstawionej przez powoda, wedle której zwrot pożyczki powinien nastąpić przelewem na konto pożyczkodawcy (§ 2 pkt 2), zaś w przypadku niewywiązania się z warunków umowy przez pożyczkobiorcę będzie on zobowiązany do zapłaty kary umownej (§ 4 pkt 2), podczas gdy umowa złożona przez pozwanych takich regulacji nie zawiera.

Reasumując, ogół ujawnionych okoliczności towarzyszących spłacie drugiej części pożyczki w wysokości 30 000 zł w świetle powyższej oceny pozwala na

postawienie tezy o wypełnieniu zobowiązania przez pożyczkobiorców.

Odnosząc się do kolejnych zarzutów, trzeba powiedzieć, że nie nastąpiło naruszenie art. 302 k.p.c. w sytuacji, gdy wniosek o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron zgłosił pełnomocnik powoda pod jego nieobecność i nie wnosił o odroczenie rozprawy, zaś powód wezwany do osobistego stawiennictwa pod rygorem pominięcia dowodu z jego zeznań nie stawił się na wyznaczoną rozprawę. Taki stan rzeczy pozwala uznać, że zasada równości stron nie została przez Sąd I instancji naruszona.

Chybionym jest zarzut naruszenia przez Sąd I instancji przepisu art. 328 § 1 k.p.c. Lektura pisemnych motywów zaskarżonego orzeczenia pozwala bowiem stwierdzić, że Sąd Rejonowy szczegółowo wyjaśnił motywy stanowiska przyjętego u podstaw rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu, co więcej uczynił to wieloaspektowo i wyczerpująco. W konsekwencji stwierdzić trzeba, że pisemne uzasadnienie kwestionowanego wyroku w pełni realizuje funkcje przypisywane temu dokumentowi, który pełniąc rolę sprawozdawczą przede wszystkim pozwolić ma na zrekonstruowanie rozumowania, jakie wiodło do sformułowania wniosków przyjętych przez orzekający sąd, dla możliwości ich zweryfikowania w toku kontroli instancyjnej. Tak opisanym wymogom odpowiadają pisemne motywy orzeczenia sporządzone przez Sąd Rejonowy.

Wobec bezzasadności zarzutów apelacyjnych i niewystępowania okoliczności, które Sąd II instancji bierze pod uwagę z urzędu, apelacja podlegała oddaleniu na podstawie at. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w odwołaniu do zasady odpowiedzialności za wynik procesu wyrażonej w art. 98 k.p.c., zasądzając na rzecz pozwanego D. W. (1) koszty zastępstwa procesowego, których wysokość 1 200 zł określono na podstawie § 6 pkt 5 w zw. z §13 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (tj. Dz. U. z 2013 poz. 461 ze zm.).