Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 16 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku IX Wydział Cywilny

W następującym składzie:

Przewodnicząca: SSR Lidia Rzeczkowska

Protokolant: Tomasz Bajek

po rozpoznaniu w dniu 16 maja 2016 roku w Słupsku

na rozprawie sprawy

z wniosku (...) S.A. w G.

z udziałem K. G.

o ustanowienie służebności przesyłu

1.  Ustanawia na nieruchomości położonej w R., składającej się między innym z działek o numerach ewidencyjnych: (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi Księgę Wieczystą numer (...), aktualnie stanowiącej własność uczestnika K. G., służebność przesyłu na rzecz wnioskodawcy (...) S.A. w G. polegającą na nieograniczonym w czasie prawie do korzystania z wyżej wskazanej nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii oraz przebudowy urządzeń linii elektroenergetycznej średniego napięcia 15kV i linii elektroenergetycznej niskiego napięcia 0,4kV wraz z prawem wejścia i wjazdu na nieruchomość obciążoną odpowiednim sprzętem przez pracowników (...) S.A. w G. oraz przez wszystkie podmioty i osoby, którymi spółka posługuje się w związku z prowadzoną działalnością;

2.  Zasądza od wnioskodawcy (...) S.A. w G. na rzecz uczestnika K. G. kwotę 19.320 złotych (dziewiętnaście tysięcy trzysta dwadzieścia złotych) tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu opisanej w punkcie pierwszym postanowienia;

3.  ustala, że wnioskodawca i uczestnik ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie;

4.  nakazuje pobrać od wnioskodawcy (...) S.A. w G. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Słupsku kwotę 1.336,99 złotych (tysiąc trzysta trzydzieści sześć złotych 99/100) tytułem kosztów sądowych;

5.  nakazuje pobrać od uczestnika K. G. na rzecz Skarbu Państwa-Sądu Rejonowego w Słupsku kwotę 1.336,99 złotych (tysiąc trzysta trzydzieści sześć złotych 99/100) tytułem kosztów sądowych.

Sygn. akt IX Ns 216/15

UZASADNIENIE

(...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniosła o ustanowienie na nieruchomości uczestnika postępowania K. G. położonej w R., stanowiącej działki ewidencyjne o nr: (...)oraz (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą KW nr (...) prawa służebności przesyłu na rzecz wnioskodawcy polegającego na nieograniczonym w czasie prawie do korzystania z nieruchomości obciążonej w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii oraz przebudowy urządzeń linii elektroenergetycznej średniego napięcia 15 kV i linii elektroenergetycznej niskiego napięcia 0,4 kV wraz z prawem wejścia i wjazdu na nieruchomość obciążoną odpowiednim sprzętem przez pracowników wnioskodawcy oraz przez wszystkie podmioty i osoby, którymi spółka posługuje się w związku z prowadzoną działalnością za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 12.000 zł. Nadto domagała się zasądzenia od uczestnika zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. Na uzasadnienie wniosku podniosła, że uczestnik odmówił zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, która jest konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych przez wnioskodawcę.

Uczestnik postępowania K. G. przychylił się do wniosku, nie kwestionował zakresu służebności przesyłu, domagając się wynagrodzenia w wysokości 20.000 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

K. G. jest właścicielem nieruchomości gruntowej w R., składającej się między innym z działek o numerach ewidencyjnych: (...), dla której Sąd Rejonowy w Słupsku prowadzi księgę wieczystą numer (...).

bezsporne, nadto dowód: wydruk treści księgi wieczystej – k. 17-23

Na nieruchomości posadowione są urządzenia infrastruktury energetycznej w postaci słupów energetycznych średniego napięcia wraz z liniami napowietrznymi średniego i niskiego napięcia oraz energetycznymi kablami podziemnymi, które przecinają działki na wiele różnych stron i sposobów. Obszar zajęty pod linie energetyczne wynosi 6.586 m ². Urządzenia przesyłowe wchodzą w skład przedsiębiorstwa (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G..

bezsporne, nadto dowód: opinia biegłej A. D. – k. 45-95

W strefach ochronnych właściciel nieruchomości nie może wznosić budynków, urządzać stałych składów i magazynów, sadzić drzew oraz nie może podejmować żadnej działalności mogącej zagrozić trwałości sieci podczas jej eksploatacji.

dowód: pisemna opinia biegłej A. D. – k. 45-95

Wnioskodawca wystąpił do uczestnika z propozycją ustanowienia służebności przesyłu na przedmiotowej nieruchomości w drodze umowy za jednorazowym wynagrodzeniem w wysokości 12.000 zł. Do zawarcia umowy nie doszło.

bezsporne, nadto dowód: pismo z 21.01.2013r. – k. 24, 25

Sąd zważył:

Stosownie do treści art. 305 ¹ kc służebność przesyłu jest prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 [służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej – przypis własny], może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń.

Podstawowym sposobem ustanowienia służebności przesyłu jest umowa między właścicielem nieruchomości i przedsiębiorcą. Jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna do korzystania z urządzeń, przedsiębiorca może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności przesyłu (art. 305 ² § 2 kc).

W rozpatrywanej sprawie bezsporną pozostawała okoliczność, że wnioskodawca jest właścicielem urządzeń energetycznych zlokalizowanych na nieruchomości uczestnika. Nadto uczestnik odmówił zawarcia z wnioskodawcą na jego warunkach umowy o ustanowienie służebności przesyłu. Zaistniały zatem podstawy do wystąpienia przez wnioskodawcę z żądaniem ustanowienia służebności przesyłu na nieruchomości uczestnika.

Oceniając zgromadzony w sprawie materiał dowodowy Sąd za zasadne uznał żądanie ustanowienia służebności przesyłu na przedmiotowej nieruchomości w zakresie określonym we wniosku. Biorąc pod uwagę charakter i przeznaczenie urządzeń przesyłowych zlokalizowanych na nieruchomości uczestnika nie ulega wątpliwości, że zachodzi konieczność przyznania wnioskodawcy prawa korzystania z przedmiotowej nieruchomości w celu dokonywania okresowych przeglądów linii, konserwacji, modernizacji, usuwania awarii, czy chociażby w celu podłączania kolejnych odbiorców energii elektrycznej.

Kwestią sporną między stronami pozostawała wysokość jednorazowego wynagrodzenia należnego uczestnikowi w zamian za ustanowienie służebności przesyłu. Mając na względzie art. 232 kpc Sąd za celowe uznał przeprowadzenie na powyższą okoliczność dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości.

Opinia biegłej A. D. została sporządzona rzetelnie i fachowo. Biegła, zgodnie ze zleceniem Sądu uwzględniła obniżenie użyteczności nieruchomości obciążonej polegające na niemożności korzystania z obciążonej nieruchomości w sposób przewidziany w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz ekwiwalentność świadczenia właściciela nieruchomości obciążonej przy uwzględnieniu takich czynników jak: charakter nieruchomości, zakres ograniczenia prawa własności, zakres ingerencji wnioskodawcy w prawo własności, trwałość i nieodwracalność obciążenia w dłuższym okresie czasu i uciążliwość ustanowionego prawa. Nadto biegła w sposób bardzo szczegółowy i przekonujący odniosła się do zarzutów zgłoszonych przez wnioskodawcę odnośnie niewłaściwie określonego obszaru zajmowanego przez napowietrzne urządzenia przesyłowe (brak wskazania podstawy przyjęcia dla linii średniego napięcia szerokości strefy ochronnej wynoszącej 14 metrów) oraz niewłaściwego określenia współczynnika „k” (urządzenia przesyłowe w znikomy sposób ograniczają korzystanie z nieruchomości z uwagi na to, że nieruchomości te stanowią grunty rolne). Sąd podzielił w całości argumentację biegłą. Odnośnie pierwszego zarzutu biegła wyjaśniła, że brak jest przepisów prawnych i norm technicznych, które mogłyby regulować kwestię szerokości stref ochronnych dla urządzeń energetycznych, dlatego też oparła się na obowiązujących planach zagospodarowania przestrzennego, które te kwestie regulują na terenach wiejskich. Odnośnie drugiego zarzutu zwróciła uwagę, że usytuowanie linii napowietrznych na nieruchomości uczestnika jest niekorzystne, albowiem linie te nie biegną równolegle do granicy działek, lecz przecinają ją na wiele różnych stron i sposobów czyniąc znaczne utrudnienie dla prac polowych. Ponadto działka nr (...) zgodnie z ustaleniami studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy S. położona jest w obszarze projektowanego rozwoju osiedleńczego, co wpłynęło na ustalenie wyższego współczynnika „k”, jako że w obszarze posadowienia słupów energetycznych i bezpośrednio pod linią praktycznie niemożliwe jest jakiekolwiek wykorzystanie gruntu, brak jest możliwości wznoszenia budowli, czy sadzenia drzew. W świetle tych wyjaśnień za chybiony Sąd uznał zarzut znikomego ograniczenia w korzystaniu przez uczestnika z nieruchomości. Dodatkowo podkreślenia wymaga, że w Kodeksie cywilnym brak jest kryteriów ustalania wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, w związku z czym za prawidłowe uznać należy zastosowanie przez biegłą standardów zawodowych obowiązujących przy wycenie wartości prawa służebności przesyłu (por. art. 175 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami /tekst jednolity: Dz. U. 2010 r. Nr 102 poz. 651/). Zgodnie z obowiązującą w tym przedmiocie tymczasową notą interpretacyjną obliczenie wartości prawa służebności przesyłu wymagało uprzedniego ustalenia wartości rynkowej nieruchomości bez ustanowionej służebności . W przedmiotowej opinii biegła ustalając wartość rynkową nieruchomości bez ustanowionej służebności zastosowała podejście porównawcze i przyjęła do porównań transakcje dotyczące nieruchomości rolnych położonych w gminie S. na przestrzeni okresu od 2013 roku do dnia wyceny. Reasumując, opinia uwzględnia wszystkie okoliczności mające wpływ na wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu, nie zawiera sprzeczności czy też niedokładności, pomyłek ani niejasności.

Z powyższych względów Sąd w pełni zaaprobował opinię i przyjął za biegłą, że należnym wynagrodzeniem za ustanowienie służebności przesyłu na nieruchomości uczestnika jest kwota 19.320 zł.

Marginalnie dodać należy, że wnioskująca spółka nie przedłożyła żadnych umów dotyczących ustanowienia służebności przesyłu, których był stroną, tak aby umożliwić biegłej przyjęcie innej metody określenia wysokości wynagrodzenia.

W ocenie Sądu ustalona przez biegłą kwota wynagrodzenia pozostaje adekwatna do stopnia ingerencji w treść prawa własności. Zauważyć należy, że posadowienie na przedmiotowej nieruchomości urządzeń przesyłowych ograniczyło korzystanie przez każdoczesnego właściciela tejże nieruchomości z dość dużego obszaru gruntu wynoszącego 6.586 metrów kwadratowych, a tym samym wpłynęło na zmniejszenie wartości całej nieruchomości. W ocenie Sądu kwota 19.320 zł tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie służebności przesyłu z jednej strony pozwoli zrekompensować uczestnikowi wszelkie niedogodności związane z ustanowieniem przedmiotowej służebności przesyłu, z drugiej zaś strony nie stanowi zbytniego ciężaru finansowego dla wnioskodawcy, który jako przedsiębiorca ma zapewnione stałe korzyści finansowe.

Reasumując, Sąd uwzględnił wniosek w zakresie dotyczącym ustanowienia służebności przesyłu na przedmiotowej nieruchomości o treści uprawniającej wnioskodawcę do nieograniczonego w czasie korzystania z obciążonej nieruchomości w zakresie niezbędnym do dokonywania konserwacji, remontów, modernizacji, usuwania awarii oraz przebudowy urządzeń linii elektroenergetycznej średniego napięcia 15kV i linii elektroenergetycznej niskiego napięcia 0,4kV wraz z prawem wejścia i wjazdu na nieruchomość obciążoną odpowiednim sprzętem przez pracowników (...) S.A. w G. oraz przez wszystkie podmioty i osoby, którymi spółka posługuje się w związku z prowadzoną działalnością, o czym postanowiono jak w punkcie 1 postanowienia.

Tytułem jednorazowego wynagrodzenia za ustanowienie przedmiotowej służebności przesyłu Sąd zasądził od wnioskodawcy na rzecz uczestnika kwotę 19.320 zł, o czym orzekł jak w punkcie 2 postanowienia.

O kosztach postępowania w punkcie 3 postanowienia orzeczono zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 520 § 1 kpc, zgodnie z którą każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie zaistniały przesłanki uzasadniające odstąpienie od powyższej reguły. Strony zgodnie domagały się ustanowienia służebności przesyłu, której zakres nie był sporny. Okoliczność, że strony nie zgadzały się co do wysokości należnego z tego tytułu wynagrodzenia nie zmienia faktu, że były w równym stopniu zainteresowane w wyniku postępowania (por. art. 520 § 2 kpc).

W toku postępowania powstały wydatki związane z wynagrodzeniem biegłej w wysokości 2.673,98 zł, które stosownie do treści art. 83 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.2010.90.594 j.t.) zostały pokryte tymczasowo ze środków Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Słupsku. Z uwagi na to, że konieczność powołania biegłego powstała na skutek zajmowania przez strony sprzecznych stanowisk co do wysokości należnego wynagrodzenia, Sąd na podstawie art. 100 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc rozdzielił powyższe koszty po połowie, zobowiązując wnioskodawcę oraz uczestnika postępowania do zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Słupsku kwoty po 1.336,99 zł, o czym orzeczono jak w punktach 4 i 5 (art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych).