Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lipca 2016 r.

Sąd Rejonowy w Biskupcu I Wydział Cywilny, w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 lipca 2016 r. w B.

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko S. N.

o zapłatę

oddala powództwo.

UZASADNIENIE

Powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wniósł o zasądzenie od pozwanego S. N. kwoty 6.590,56 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu wg. norm przepisanych, w tym 1200 zł kosztów zastępstwa procesowego, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz 250 zł opłaty od pozwu.

W uzasadnieniu swojego roszczenia powód wskazał, że pozwany oraz (...) Bank (...) zawarli 20 maja 2008 r. umowę bankową o numerze (...), na podstawie której strona pozwana otrzymała określoną w umowie kwotę pieniężną jednocześnie zobowiązała się do jej zwrotu na warunkach precyzyjnie określonych w tejże umowie. Pozwany nie wywiązał się z zawartej umowy wobec czego kwota należności głównej stała się wypłacalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia. Wierzyciel pierwotny wzywał pozwanego do zapłaty należności informując, że w przeciwnym wypadku wierzytelność zostanie przelana na powoda. W dniu 2 kwietnia 2014 r. powód zawarł z (...) Bank S.A. (spółki, która połączyła się poprzez przejęcie z (...) Bank (...)) umowę przelewu wierzytelności cedując na jego rzecz całość praw i obowiązków wynikających z umowy zawartej przez stronę pozwanego z wierzycielem pierwotnym. Na zadłużenie pozwanego składają się następujące kwoty: 3.472,08 zł tytułem należności głównej oraz 3.118,48 zł skapitalizowanych odsetek naliczonych przez wierzyciela pierwotnego i przez powoda.

Pozwany S. N. nie zajął stanowiska w sprawie.

Sąd ustalił, co następuje:

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. zawarł ze S. N. w dniu 20 maja 2008 r. umowę o kredyt, o numerze (...) na łączną kwotę 4937,50 zł. Oprocentowanie kredytu w dniu zawarcia umowy wynosiło 25 % w stosunku rocznym i było stałe w okresie kredytowania z tym zastrzeżeniem, że nie przekraczało czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP. Kwota naliczonych odsetek z tytułu udzielonego kredytu ogółem wynosiła 2129,87 zł. Całkowity koszt kredytu wynosił 3024,07 zł, zaś rzeczywista roczna stopa procentowa 47,38 %.

Kredytobiorca zobowiązał się do terminowej spłaty udzielonego kredytu wraz z odsetkami w 36 ratach płatnych do 20-go każdego miesiąca, począwszy od czerwca 2008 r. Wysokość 35 rat wynosiła po 198,11 zł, a wysokość ostatniej raty – 198,32 zł.

Spłaty kredytu miały być dokonywane na rachunek (...) Bank (...) S.A. II Oddział we W., oznaczony w umowie.

Umowa ta została podpisana w imieniu banku przez doradcę klienta K. P..

(dowód: umowa nr z 20.05.2008 r. k. 46-48; wniosek o udzielenie kredytu gotówkowego k. 45)

(...) Bank (...) S.A. z siedzibą we W. wystawił bankowy tytuł egzekucyjny nr (...)07/06/2010/WR z 07 czerwca 2010 r. przeciwko S. N.,, któremu Referendarz Sądu Rejonowego w Olsztynie w Wydziale X Cywilnym postanowieniem wydanym 28 lipca 2010 r. nadał klauzule wykonalności. Na jego podstawie wierzyciel prowadził egzekucję przeciwko pozwanemu.

(dowód: bakowy tytuł egzekucyjny k. 49; postanowienie z 28.07.2010 r. k. 50-51)

W dniu 2 kwietnia 2014 r. (...) Bank S.A. z siedzibą we W. (KRS (...)) zawarł z (...) Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym z siedzibą we W. umowę sprzedaży wierzytelności. W imieniu banku umowę podpisał A. P. i S. Ś., zaś w imieniu funduszu – K. R. i S. S.. Jak wynika z treści punktu 5.1 umowy Bank – z zastrzeżeniem pkt 5.2 – sprzedał na rzecz Kupującego wierzytelności ujęte na Liście Wierzytelności (…). Wraz z wierzytelnościami przechodzą na kupującego wszelkie związane z nimi prawa, w tym roszczenia o zaległe odsetki. Kupujący oświadczył, że kupuje Wierzytelności od Banku na warunkach określonych w umowie. Jako załącznik umowy wymieniona została, między innymi, lista wierzytelności (Załącznik 1A) wraz z elektronicznym rozszerzeniem zakresu danych (Załącznik 1B).

(dowód: umowa sprzedaży wierzytelności z dnia 02.04.2016 r., k. 9-12; wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji k. 13)

(...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w dniu 13 listopada 2015 r. wystawił wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego i ewidencji analitycznej, w którym oświadczył, że przysługuje mu wobec S. N. wierzytelność, wynikająca z umowy pożyczki o nr (...) w wysokości 6590,56 zł, na którą składa się należność główna – 3472,08 zł oraz odsetki w kwocie 3118,48 zł.

(dowód: wyciąg z ksiąg rachunkowych k. 8)

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie było zasadne i podlegało oddaleniu.

Ponieważ pozwany nie złożył odpowiedzi na pozew i nie stawił się na wyznaczone posiedzenie Sąd, stosownie do treści art. 339 § 1 kpc, zobligowany był do wydania w przedmiotowej sprawie wyroku zaocznego.

W przypadku nie podjęcia obrony przez pozwanego stosownie do art. 339 § 2 kpc, w którym określono podstawę faktyczną wyroku zaocznego, sąd - jeżeli nie ma uzasadnionych wątpliwości - zobligowany jest do uznania podanej przez powoda podstawy faktycznej (tj. twierdzeń powoda o okolicznościach faktycznych) za zgodną z prawdą bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Sąd orzekający podziela stanowiska wyrażone w wyrokach Sądu Najwyższego z 20 października 1998 r. (sygn. akt I CKU 85/98) i 23 września 1997r. (sygn. akt I CKU 115/97) wedle, których niezależnie od wynikającego z art. 339 § 2 kpc domniemania prawdziwości twierdzeń powoda z rzeczywistym stanem rzeczy, Sąd ma każdorazowo obowiązek krytycznego ustosunkowania się do jego twierdzeń z punktu widzenia ich ewentualnej zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy. W przypadku wątpliwości w tym przedmiocie Sąd nie może wydać wyroku zaocznego, opierając się tylko na twierdzeniach powoda o okolicznościach faktycznych. Należy wówczas przeprowadzić postępowanie dowodowe w celu wyjaśnienia powstałych wątpliwości. Niezależnie od ustalenia podstawy faktycznej sąd zawsze jest zobowiązany rozważyć, czy żądanie pozwu jest zasadne w świetle norm prawa materialnego. Negatywny wynik takiej analizy powoduje wydanie wyroku zaocznego oddalającego powództwo (por. wyrok SN z dnia 7 czerwca
1972 r., III CRN 30/72, LEX nr 7094).

Przytoczone w pozwie twierdzenia budziły poważne wątpliwości Sądu, wobec czego uznano za konieczne przeprowadzenie postępowania dowodowego, co ograniczyło się w zasadzie do dopuszczenia dowodu z dokumentów złożonych i zawnioskowanych przez stronę powodową.

W odniesieniu do dokumentów prywatnych, w rozumieniu art. 245 kpc, złożonych przez powoda do akt niniejszej sprawy Sąd uznał, że stanowią one jedynie dowód tego, że określona osoba złożyła oświadczenie w nich zawarte. Ich prawdziwość nie budziła wątpliwości. Podkreślić jednakże należy, iż z dokumentem prywatnym - definiowanym w nauce jako każdy dokument pisemny, niespełniający kryteriów dokumentu urzędowego - art. 245 kpc wiąże obalalne domniemanie jego prawdziwości i autentyczności pochodzenia zawartego w nim oświadczenia od wystawcy, który go własnoręcznie podpisał (por. uchwała SN z dnia 15 kwietnia 1982 r., III CRN 65/82; wyrok SN z dnia 27 czerwca 2000 r., I CKN 288/00; wyrok SN z dnia 3 października 2000 r., I CKN 804/98; wyrok SN z dnia 6 listopada 2002 r., I CKN 1280/00).

W ocenie Sądu powód nie wykazał, jakoby przysługiwała mu wierzytelność dochodzona pozwem. Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na tym, kto z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na gruncie prawa procesowego odpowiednikiem art. 6 kc jest przepis art. 232 kpc, zgodnie z którym strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne . W myśl przytoczonych przepisów, to na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia faktów uzasadniających jego roszczenie. Reguła ta nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji, gdy strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Jeśli powód twierdził, że nabył konkretną wierzytelność winien to skutecznie wykazać.

Powód podał, że przysługuje mu roszczenie wobec pozwanego, albowiem nabył je w drodze umowy przelewu wierzytelności. Jednakże z treści umowy cesji nie wynika jakie konkretne wierzytelności zostały przeniesione na stronę powodową, w szczególności nie wymieniono w niej wprost żadnej wierzytelności wobec pozwanego. Umowa ta bowiem określa jako swój przedmiot wierzytelności pieniężne ujęte na Liście Wierzytelności. Jednocześnie dołączone do akt sprawy informacje o wierzytelnościach będących przedmiotem umowy nie identyfikują i nie indywidualizują w sposób dostateczny przedmiotu przelewu. Należy podkreślić, że nabycia wierzytelności w drodze cesji nie można domniemywać i okoliczność ta powinna wynikać wprost z dokumentów. Dane personalne S. N. zostały wskazane jedynie w wyciągu z elektronicznego załącznika do umowy cesji, który stanowił wydruk automatycznie wygenerowany. W żaden sposób nie da się wywieść faktu nabycia przedmiotowej wierzytelności z wydruku zawierającego tabelkę, w której zamieszone są dane pozwanego i inne informacje. Wydruk ten, niepodpisany przez strony umowy cesji, z całą pewnością nie jest też załącznikiem do tej umowy i w żaden sposób nie potwierdza, że przedmiotem przelewu wierzytelności była także wierzytelność Banku przysługująca względem pozwanego. Nie wykazano czy ów "wydruk" zawiera dane wymienione w Liście Wierzytelności stanowiącej Załącznik numer 1A do umowy przelewu wierzytelności. Nie został on też poświadczony za zgodność z oryginałem przez pełnomocnika powoda będącego radcą prawnym, a jedynie opatrzony jego pieczęcią i parafką. Podkreślić należy, że jest to pismo sporządzone jednostronnie przez stronę powodową, nie podpisane przez zbywcę wierzytelności, a więc stanowi jedynie dowód tego, że zostało sporządzone o treści w nim podanej.

Zatem stwierdzić należy, iż z przedłożonej umowy nie sposób wywieść, aby jej przedmiotem była wierzytelność przysługująca (...) Bank S.A. z siedzibą we W. wobec pozwanego S. N.. Tym samym dokument ten nie potwierdza, aby powód nabył wierzytelność przeciwko pozwanemu i wstąpił w miejsce dotychczasowego wierzyciela, co z kolei uprawniałoby go do żądania spełnienia świadczenia.

Jeśli chodzi o złożony do akt sprawy wyciąg z ksiąg prowadzonych przez powoda, będącego funduszem sekurytyzacyjnym, należy wskazać, że wyciąg z ksiąg rachunkowych stanowi jedynie dokument prywatny w rozumieniu art. 245 kpc, który stanowi dowód wyłącznie tego, iż osoba, która go podpisała złożyła zawarte w dokumencie oświadczenie. Obowiązujący obecnie przepis art. 194 ust. 2 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych wprost pozbawia wyciąg z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego mocy prawnej dokumentów urzędowych w postępowaniu cywilnym. Wyciąg taki może zasadniczo stanowić podstawę ustaleń faktycznych i wyrokowania w sprawie, ale jego materialna moc zależy od jego treści merytorycznej, a o tym rozstrzyga sąd według ogólnych zasad oceny dowodów - art. 233 § 1 kpc. Dopiero wynikiem tej oceny jest przyznanie lub odmówienie dowodowi z dokumentu waloru wiarygodności ze stosownymi konsekwencjami w zakresie jego znaczenia dla ustalenia podstawy faktycznej orzeczenia. Zgodzić się należy z poglądem judykatury, że dane ujmowane w księgach rachunkowych funduszu i w wyciągu z tych ksiąg mogą stanowić dowód jedynie tego, że określonej kwoty wierzytelność jest wpisana w księgach rachunkowych względem określonego dłużnika na podstawie opisanego w tych księgach zdarzenia (np. cesji wierzytelności). Dokumenty te potwierdzają więc sam fakt zdarzenia w postaci cesji wierzytelności, ale nie mogą stanowić dowodu na skuteczność dokonanej cesji wierzytelności, a tym bardziej istnienia i wysokości nabytej wierzytelności.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie uwagi na nieudowodnienie istnienia samego roszczenia, a tym samym również i wysokości roszczenia. Powód w żaden sposób nie wykazał, iż łączyła pozwanego z pierwotnym wierzycielem jakakolwiek umowa.

Umowa kredytu jest czynnością bankową regulowaną w ustawie - Prawo bankowe. Zgodnie z przepisem ustępu 2 art. 69 prawa bankowego umowa ta powinna być zawarta w formie pisemnej. Formę czynności prawnych nie reguluje jednak prawo bankowe lecz Kodeks cywilny, ponieważ czynności bankowe są jednocześnie czynnościami cywilnoprawnymi. Odwołując się więc do odpowiednich przepisów Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że do uznania, że czynność prawna została dokonana w formie pisemnej konieczne i wystarczające jest złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli.

Do skuteczności zawarcia umowy, której jedną ze stron jest osoba prawna, wymagane jest złożenie oświadczeń woli przez umocowane do tego osoby, a ponadto oświadczenia te nie mogą być dotknięte wadami. W imieniu (...) Bank (...) S.A. umowa została podpisana przez doradcę klienta – K. P., przy czym powód w żaden sposób nie udowodnił, by osoba ta była umocowana do samodzielnego składania oświadczeń woli w imieniu banku, albowiem powód nie złożył odpisu pełnego z Krajowego Rejestru Sądowego, z którego wynikałoby, kto jest uprawniony do reprezentowania ww. banku w chwili zawierania umowy oraz nie dołączył do pozwu jakiegokolwiek pełnomocnictwa do działania w imieniu banku przez wymienioną osobę, podpisanego z kolei przez osoby umocowane do składnia oświadczeń woli w imieniu banku.

W konsekwencji należy przyjąć, iż nie zostało wykazane, ażeby przy podpisaniu spornej umowy została zachowana właściwa reprezentacja banku, co z kolei obliguje do przyjęcia, iż umowa została podpisana przez osobę nieuprawnioną. Następstwem tego jest uznanie omawianej umowy za nieważną.

Inaczej niż w przypadku zawarcia umowy przez rzekomego pełnomocnika, umowa zawarta przez rzekomy organ (a więc przez osobę, która nie pełniąc funkcji organu, podszyła się pod organ osoby prawnej lub pełniąc funkcję organu, przekroczyła zakres przysługującej organowi kompetencji) jest umową nieważną bezwzględnie. Sąd Najwyższy w wyr. z 12.12.1996 r. (I CKN 22/96, OSN 1997, Nr 6-7, poz. 75) odrzucił możliwość zastosowania w drodze analogii art. 103 KC. Podobnie SN w uz. wyr. z 14.1.2004 r. (I CK 54/03, OSN 2005, Nr 2, poz. 35). Sankcję nieważności bezwzględnej (ex nunc) przyjął w razie działania "fałszywego organu" SA w W. w wyr. z 6.6.2002 r. (I ACA 1372/01, OSA 2004, Nr 1, poz. 2, s. 44-49). Tak też - co do zasady - SA w K. w wyr. z 9.3.2011 r. (I ACA 33/11, OSA w K. 2011, Nr 3, poz. 3) z uzasadnieniem, że: "czynność prawna dokonana w warunkach określonych w art. 39 jest sprzeczna z prawem w rozumieniu art. 58 § 1 KC".

Ponadto w przedłożonej umowie o kredyt w punkcie 2 zawarty jest zapis dotyczący przekazania pożyczkobiorcy kwoty wnioskowanej. Powód nie wykazał, aby środki pieniężne zostały pozwanemu wypłacone, ani też nie dołączył wykazu ewentualnych operacji na wskazanym w umowie rachunku, na który miały być dokonywane wpłaty.

Zgodnie z obowiązującą w postępowaniu cywilnym zasadą kontradyktoryjności sąd nie ma obowiązku zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. W myśl art. 232 kpc to strona powodowa była obowiązana wskazać dowody dla stwierdzenia faktu nabycia praw wynikających ze wskazanej w pozwie umowy bankowej i powinna liczyć się z negatywnymi konsekwencjami jej nieudowodnienia i w konsekwencji oddalenia powództwa.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów, orzeczono jak w sentencji.