Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II KK 262/15
POSTANOWIENIE
Dnia 29 października 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Szewczyk
na posiedzeniu w trybie art. 535 § 3 k.p.k.
po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 29 października 2015 r.,
sprawy M. K.
skazanego z art. 233 § 1 k.k. w zb. z art. 234 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.
z powodu kasacji wniesionej przez obrońcę skazanego
od wyroku Sądu Okręgowego w P.
z dnia 14 kwietnia 2015 r., utrzymującego w mocy wyrok Sądu Rejonowego w P. z
dnia 10 lutego 2015 r.,
p o s t a n o w i ł:
1. oddalić kasację jako oczywiście bezzasadną,
2. obciążyć skazanego kosztami sądowymi postępowania
kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z dnia 10 lutego 2015 r., Sąd Rejonowy w P. uznał oskarżonego
M. K. za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 233 § 1 k.k. w zb. z art.
234 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to skazał go na karę 3 miesięcy pozbawienia
wolności oraz zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1048,01 zł
tytułem zwrotu wydatków postępowania. Ponadto wymierzył mu opłatę w kwocie 60
zł.
Od powyższego wyroku apelację złożył obrońca oskarżonego M. K.
zarzucając:
1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.:
2
 art. 2 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 28 § 1 k.k., poprzez nietrafne zastosowanie
środków przewidzianych w prawie karnym i nieuwzględnienie występującego
u oskarżonego błędu co do faktu, co jednocześnie spowodowało, że
podstawą rozstrzygnięcia w sprawie nie były prawdziwe ustalenia faktyczne;
 art. 4 k.p.k. w zw. z art 410 k.p.k., poprzez uwzględnienie jedynie
okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego i
nieuwzględnienie okoliczności przemawiających na jego korzyść;
 art. 5 § 2 k.p.k., poprzez rozstrzygniecie wątpliwości na niekorzyść
oskarżonego;
 art. 7 k.p.k., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i
nieuzasadnioną odmowę przyznania waloru wiarygodności wyjaśnieniom
oskarżonego, co do tego, że czuł obawę i był straszony przez M. W.;
 art. 170 k.p.k., poprzez niezasadne oddalenie wniosków dowodowych
oskarżonego na rozprawie w dniu 10 lutego 2015 r. o załączenie do akt
sprawy nagrania z monitoringu Aresztu Śledczego z dnia zdarzenia oraz o
przesłuchanie świadka zdarzenia J. Z.;
 art. 303 k.p.k., poprzez jego niezastosowanie w zakresie wydania
postanowienia o wszczęciu śledztwa przez uprawniony organ;
 art. 304 k.p.k. w zw. z art. 77 Konstytucji RP, poprzez nieuwzględnienie
powszechnego obowiązku zawiadomienia prokuratora lub Policji o każdym
popełnionym przestępstwie oraz konstytucyjnie zagwarantowanego prawa
do sądu;
 art. 410 k.p.k., poprzez przyjęcie, że oskarżony M. K. dopuścił się
zarzucanego mu czynu, mimo że prawidłowa ocena materiału dowodowego
nie dawała podstaw do przyjęcia takiej tezy, bowiem oskarżony działał w
ramach obowiązku zawiadomienia o przestępstwie;
2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który miał
wpływ na jego treść, będący wynikiem wyżej wymienionych uchybień
procesowych, a polegający na przyjęciu, że:
 oskarżony ma odpowiadać za „brak danych dostatecznych uzasadniających
popełnienie zarzucanego czynu”, którego możliwość popełnienia zgłosił;
 M. W. miał niczym nie grozić oskarżonemu, mimo braku możliwości
3
sprawdzenia tej okoliczności w sytuacji gdy M. W. wyzywał oskarżonego od
„łgarza”, „śmiecia” i wypowiedział w stosunku do niego słowa „żeby lepiej
uważał” oraz potwierdził okoliczność wejścia w posiadanie należącej do
oskarżonego karty Z-Tele nr […];
 „żadnym argumentem na poparcie stanowiska oskarżonego nie może być
twierdzenie o rzekomym korzystaniu z karty Z-Tele przez pokrzywdzonego”,
mimo że z przyczyn technicznych nie może już być mowy o uzyskaniu
odpowiedniego billingu połączeń, wobec upływu znacznego czasu i braku
sprawdzenia tej okoliczności wcześniej, za co nie może odpowiadać
oskarżony;
 oskarżony miał z pełną premedytacją wykreować fikcyjny obraz incydentu z
dnia 30 maja 2013 r., mimo potwierdzenia okoliczności wejścia w posiadanie
karty Z-Tele przez M. W. i jego konfliktu z oskarżonym na tym tle oraz tego,
że nie można wykluczyć możliwości subiektywnego przekonania
oskarżonego o doznanej od M. W. krzywdzie, tym bardziej, iż jego agresja
ujawniona była także na zewnątrz, poprzez kierowanie do oskarżonego
„steków epitetów”, a także słów „widzisz masz teraz lekcje życia i na
przyszłość żebyś uważał”.
W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie
oskarżonego od zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył również oskarżony M. K.
wskazując, że wniosek o uzyskanie wykazu połączeń telefonicznych z karty, która
została mu zabrana przez M. W. składał jeszcze na etapie postępowania
przygotowawczego oraz wskazując na błędne przypisanie wiarygodności
zeznaniom M. T. Oskarżony wniósł jednocześnie o dołączenie do akt sprawy
nagrań z monitoringu z Zakładu Karnego w P. oraz o przesłuchanie w charakterze
świadka W. O. W konkluzji oskarżony wniósł o uniewinnienie od zarzucanego mu
czynu, ewentualnie o zawieszenie wykonania kary.
Wyrokiem z dnia 14 kwietnia 2015 r., Sąd Okręgowy w P. zaskarżony wyrok
utrzymał w mocy, uznając apelacje oskarżonego i jego obrońcy za oczywiście
bezzasadne oraz zasądził od oskarżonego M. K. na rzecz Skarbu Państwa kwotę
4
60 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz obciążył go wydatkami poniesionymi
przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym w kwocie 20 zł.
Od powyższego wyroku kasację wniósł obrońca oskarżonego M. K. i
zarzucił:
I. rażące naruszenie przepisów prawa materialnego, mające wpływ na treść
wyroku, tj. art. 233 k.k. w zb. z art. 234 k.k. w zw. z art. 28 § 1 k.k. poprzez
błędną wykładnię treści tych przepisów i niezasadne przyjęcie, że oskarżony
wyczerpał znamiona zarzucanego mu przestępstwa, składając
zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa na jego szkodę,
podczas gdy zarówno Sąd I instancji, jak i Sąd II instancji nie odniósł się do
kwestii umyślności działania oskarżonego, mimo że przestępstwo, za które
został skazany może być popełnione tylko z winy umyślnej, co skutkowało
utrzymaniem w mocy wyroku, który jest niezgodny z przepisami prawa
karnego materialnego. Sąd II instancji nie wskazał także dlaczego nie uznał
tego, że oskarżony pozostawał w błędzie, co do faktu z art. 28 § 1 k.k.;
II. rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, mające wpływ na treść
wyroku, tj.:
 art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 303 § 2 k.p.k. i art. 322 § 1
i 2 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt. 1 k.p.k., polegające na zaniechaniu przez
Sąd drugiej instancji rozważenia i ustosunkowania się w uzasadnieniu
orzeczenia do sprawy o sygnaturze 1 Ds. …/13 Prokuratury Rejonowej w P.,
przez której pryzmat winna być dokonywana ocena zachowania M. W. i
występowania w tej sprawie uzasadnionego - dla organu prowadzącego -
podejrzenia popełnienia przestępstwa na skutek zgłoszenia przez
oskarżonego zawiadomienia o popełnionym przestępstwie, co skutkowało
przyjęciem przez organ prowadzący postępowanie odpowiedniej kwalifikacji
prawnej czynu, po czym następnie organ ten umorzył postępowanie, jednak
z powodu braku dostatecznych danych uzasadniających podejrzenie jego
popełnienia, a nie z powodu, że czynu nie popełniono, co uzasadniało
konieczność przyjęcia przez sąd odwoławczy braku umyślności działania
oskarżonego, czego jednak sąd odwoławczy nie uczynił, w następstwie
5
czego doszło do utrzymania w mocy niezasadnego, wydanego z rażącym
naruszeniem art. 5 § 2 k.p.k., wyroku skazującego oskarżonego M. K.;
 art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 304 k.p.k. w zw. z art. 77
Konstytucji RP, polegające na zaniechaniu przez Sąd drugiej instancji
rozważenia i ustosunkowania się w uzasadnieniu orzeczenia do kwestii
kolizji dóbr chronionych, do których należy prawo do sądu i obowiązek
zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa oraz występujące w kolizji z nimi
dobro, jakim jest prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości,
uwarunkowane prawdziwością dowodu będącego podstawą orzekania sądu,
a które wynika z art. 233 k.k., w następstwie czego doszło do utrzymania w
mocy niezasadnego wyroku skazującego oskarżonego;
 art. 433 § 2 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k., polegające na zaniechaniu przez Sąd
drugiej instancji wszechstronnej kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku,
a ponadto rozważenia i ustosunkowania się w uzasadnieniu orzeczenia do
wszystkich zarzutów zawartych w środku odwoławczym, w następstwie
czego doszło do utrzymania w mocy niezasadnego, wydanego z rażącym
naruszeniem art. 7 k.p.k., wyroku skazującego oskarżonego M. K.;
 art. 440 k.p.k. w zw. z 438 pkt. 1 i 2 k.p.k. polegające na dokonaniu
nienależytej kontroli odwoławczej i utrzymaniu w mocy rażąco
niesprawiedliwego wyroku.
W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i
uniewinnienie oskarżonego od zarzucanego mu czynu.
W odpowiedzi na kasację prokurator wniósł o jej oddalenie wobec oczywistej
bezzasadności.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Kasacja obrońcy oskarżonego jest oczywiście bezzasadna.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego i piśmiennictwie konsekwentnie
podkreśla się, iż obraza prawa materialnego polega na jego wadliwym
zastosowaniu w orzeczeniu, które oparte jest na trafnych i niekwestionowanych
ustaleniach faktycznych. Nie można więc mówić o obrazie prawa materialnego w
sytuacji, gdy wadliwość orzeczenia w tym zakresie jest wynikiem błędnych ustaleń
faktycznych, przyjętych za jego podstawę lub naruszenia przepisów procesowych
6
(por. S. Zabłocki (w:) J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S. Przyjemski,
R.A. Stefański, S. Zabłocki - Kodeks postępowania karnego. Komentarz.,
Warszawa 2004, T. III, s. 111).
Odnosząc te rozważania do realiów rozpoznawanej sprawy stwierdzić więc
należy, że podniesiony w kasacji zarzut obrazy art. 233 k.k. w zb. z art. 234 k.k. w
zw. z art. 28 § 1 k.k. jest całkowicie chybiony, o ile wytyka Sądowi odwoławczemu
"rażące naruszenie prawa materialnego", które to miał on powielić w ślad za Sądem
orzekającym w I instancji.
Sąd Rejonowy jednoznacznie wykluczył możliwość rozboju na osobie M. K.
w dniu 30 maja 2013 r., co przesądzało o sprawstwie oskarżonego zarzucanego
mu czynu z art. 233 k.k. w zb. z art. 234 k.k. w zw. z art. 28 § 1 k.k. Sąd
szczegółowo przy tym odniósł się do całości materiału dowodowego sprawy,
wskazując, które dowody stanowiły podstawę dokonanych przezeń ustaleń, jak też
przedstawił okoliczności, które następnie determinowały sposób ich prawnokarnej
oceny. Sąd Okręgowy samą tą ocenę, tak jak i poprzedzające ją ustalenia
faktyczne, w pełni zaakceptował, wykazując w uzasadnieniu swojego orzeczenia
powody tej decyzji. Tymczasem obrońca skazanego ustalenia te próbuje ponownie
podważyć. Kwestionując bowiem ustalenia Sądu I instancji odnośnie sprawstwa
skazanego M. K., w istocie podnosi zarzut ich błędności. Taką zaś praktykę, w
rzeczywistości stanowiącą obejście określonych w art. 523 k.p.k. ustawowych
ograniczeń podstaw kasacji, należy ocenić jako niedopuszczalną.
Nie zasługiwał na uwzględnienie także drugi zarzut kasacji obrońcy
skazanego M. K. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy szczegółowo
ocenił i przeanalizował zarzuty oraz argumenty powołane zarówno w apelacji
oskarżonego M. K., jak i w apelacji jego obrońcy, o czym świadczy treść
sporządzonego przez ten Sąd uzasadnienia. Wszystkie podniesione zarzuty, w tym
dotyczący naruszenia art. 303 k.p.k., art. 304 k.p.k. w zw. z art. 77 Konstytucji RP,
jak też zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, zostały przy tym szczegółowo
uargumentowane w zgodzie z dyspozycją art. 457 § 3 k.p.k. W konsekwencji nie
sposób mówić także o naruszeniu przez Sąd Okręgowy przepisu art. 433 § 2 k.p.k.
skoro Sąd ten ustosunkował się do wszystkich zarzutów wskazanych w
7
rozpatrywanych przezeń apelacjach (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14
lutego 2013 r., II KK 127/12, Prok.i Pr.-wkł. 2013/5/19, LEX nr 1277698).
Odnośnie podniesionej przez skarżącego rażącej obrazy art. 440 k.p.k.
jedynie dla przypomnienia wskazać należy, że stan rażącej niesprawiedliwości
zaskarżonego orzeczenia może wywoływać uchybienie mieszczące się w każdej z
tzw. względnych przyczyn odwoławczych, o ile jego waga i charakter jest taki, że
czyni to orzeczenie niesprawiedliwym i to w stopniu rażącym (por. wyrok Sądu
Najwyższego z 1 grudnia 1994 r., III KRN 120/94, OSNKW 1-2/1995, poz. 8). O
rażącej niesprawiedliwości orzeczenia, wynikającej z utrzymania w mocy
orzeczenia Sądu I instancji, można zatem mówić wówczas, gdy Sąd odwoławczy
pominął lub nie zauważył niewątpliwych i bezspornych uchybień popełnionych
przez Sąd I instancji, które w sposób znaczący mogą stanowić o naruszeniu przez
orzeczenie sądu zasady prawdy materialnej i sprawiedliwej represji (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2009, IV KK 306/08, OSNwSK
2009/1/453). Podkreślić przy tym należy, że nieskorzystanie przez Sąd II instancji z
urzędu z możliwości jaką przewiduje przepis art. 440 k.p.k. jest niczym innym, jak
tylko wyrazem przekonania tego sądu o sprawiedliwości zapadłego w pierwszej
instancji wyroku (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2010, II
KK 156/10, Biul.PK 2011/2/24). W analizowanej sprawie nie sposób zatem mówić o
naruszeniu przez Sąd Okręgowy wskazanego przepisu.
Mając powyższe na uwadze, Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.
kc