II KO 58/15
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:18-11-2015
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II KO 58/15
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu bez udziału stron
w dniu 16 listopada 2015 r.,
w sprawie A. G.
oskarżonej z art. 228 § 1 k.k.,
wniosku Sądu Rejonowego w W.
o przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu,
na podstawie art. 37 k.p.k.
p o s t a n o w i ł
wniosku nie uwzględnić.
UZASADNIENIE
W dniu 30 czerwca 2015 r. Prokuratura Okręgowa w K. skierowała do Sądu
Rejonowego w K. akt oskarżenia przeciwko A. G., zarzucając jej popełnienie 13
czynów z art. 228 § 1 k.k. Uwzględniając wniosek Sądu Rejonowego w K., Sąd
Okręgowy w K. w oparciu o przepis art. 36 k.p.k., postanowieniem z dnia 24
września 2015 r. przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w W., albowiem przemawiały za tym względy sprawności postępowania i ekonomiki
procesowej.
Postanowieniem z dnia 23 października 2015 r., Sąd Rejonowy w W.,
wystąpił o przekazanie opisanej wyżej sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w K.
Na uzasadnienie podniesiono, że sąd ten jest sądem właściwym miejscowo,
a ponadto zwrócono uwagę, iż za rozpoznaniem sprawy w tymże sądzie przemawia
kwestia podeszłego wieku oskarżonej, która zamieszkuje na terenie K., a także
2
faktu, że większość zawnioskowanych przez Prokuratora świadków zamieszkuje na
terenie bądź w sąsiedztwie K. Uzasadniając swoje stanowisko wnioskujący Sąd,
powołał się na judykaty Sądu Najwyższego i zaznaczył, że sądem, który winien
rozpoznawać sprawę jest sąd właściwy miejscowo, a jedynie wyjątkowo sprawę
winien rozpoznawać sąd równorzędny, co wynika z konstytucyjnej zasady
rozpoznania sprawy przez sąd właściwy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek Sądu Rejonowego w W. nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepisy o właściwości miejscowej sądu stanowią niewątpliwie ważne
ogniwo gwarancji niezawisłości sędziów i bezstronności sądu. Przekazanie sprawy
na postawie art. 37 k.p.k. innemu sądowi równorzędnemu, możliwe jest zatem tylko
w szczególnych sytuacjach. Przepis ten, jako przepis o charakterze wyjątkowym,
nie podlega interpretacji rozszerzającej. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika,
że wnioski o przekazanie sprawy w tym trybie uwzględniane są wówczas, gdy
zaistnieją okoliczności, które mogą wywierać wpływ na swobodę orzekania lub
stwarzać przekonanie o braku warunków do rozpoznania sprawy w sposób
obiektywny; dobro wymiaru sprawiedliwości przemawia wtedy za przekazaniem
sprawy innemu niż miejscowo właściwy, sądowi równorzędnemu. Dobro wymiaru
sprawiedliwości oznacza więc potrzebę wyeliminowania sytuacji mogących
wywołać choćby subiektywne przekonanie strony lub opinii publicznej o braku
warunków do obiektywnego rozpoznania sprawy w danym sądzie (zob. m. in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1999 r., III KO 98/99, Prok. i
Pr. 2000, z. 3, poz. 7).
Mając powyższe na względzie, nie jest rzecz jasna wykluczone, przekazanie
sprawy w trybie art. 37 k.p.k. innemu sądowi na skutek wystąpienia sądu, który stał
się właściwy w następstwie postanowienia wydanego w trybie art. 36 k.p.k., o ile
wykaże on, że dobro wymiaru sprawiedliwości przemawia za przekazaniem
przedmiotowej sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu. W ocenie
Sądu Najwyższego, wnioskujący Sąd Rejonowy nie wykazał, aby w sprawie
niniejszej wystąpiły sytuacje, bądź okoliczności, które wskazują, że
przeprowadzenie procesu przez ten sąd jest mało realne. Faktem jest, że
oskarżona jest osobą w podeszłym wieku, jednakże nie oznacza to, że nie będzie w
3
stanie stawić się na wezwanie sądu, tym bardziej, iż brak jest dokumentacji, która
wskazywałaby na istnienie tego rodzaju przeszkód.
Jednocześnie podkreślić należy, że przepis art. 37 k.p.k. nie może być
wykorzystywany do ponownej weryfikacji zapadłego w tej sprawie orzeczenia
wydanego w trybie art. 36 k.p.k., bowiem byłoby to równoznaczne z
przeprowadzeniem nieprzewidzianej przez ustawę kontroli orzeczenia wydanego
na podstawie art. 36 k.p.k. i stanowiło obejście zarówno dyspozycji tego przepisu,
jak i art. 37 k.p.k. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 30 stycznia 2014
r., sygn. akt II KO 86/13, LEX nr 1427399; z dnia 4 maja 2006 r., II KO 21/06, LEX
nr 186942; z dnia 28 marca 2008 r., II KO 13/08, LEX nr 406919; z dnia 15 kwietnia
2010 r., IV KO 46/10, LEX nr 843816; z dnia 12 kwietnia 2011 r., II KO 21/11, LEX
nr 794976; z dnia 9 lipca 2013 r., II KO 41/13, niepubl.).
Nie można nie zauważyć, że argumentacja sądu wnioskującego prowadzi w
istocie do wykazania, iż przy wskazanym w akcie oskarżenia zakresie czynności
dowodowych do przeprowadzenia, zasady ekonomiki procesowej uniemożliwiają
sprawne rozpoznanie sprawy. Tymczasem, przepisy art. 36 i 37 k.p.k. zawierają
odrębne autonomiczne przesłanki uzasadniające ich zastosowanie, co oznacza, że
względy ekonomii procesowej nie mieszczą się w pojęciu dobra wymiaru
sprawiedliwości i nie mogą być wykorzystywane do stosowania art. 37 k.p.k.
W sprawie niniejszej nie bez znaczenia pozostaje fakt, że była już ona
przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy w W., który procedował przy
pierwszym jej rozpoznaniu i któremu została przekazana do ponownego
rozpoznania po uchyleniu wyroku uniewinniającego oskarżoną. Natomiast fakt
przekazania sprawy celem uzupełnienia postępowania przygotowawczego i
ponowne złożenie aktu oskarżenia nie powoduje w żadnym razie, że sprawa ma
charakter „nowej”. Niejako na marginesie dodać także należy, że w wyniku
czynności uzupełniających wskazano, co prawda, siedmiu nowych świadków,
którzy mają miejsce zamieszkania na terenie K., niemniej jednak nie może to być
okoliczność decydująca o przekazaniu sprawy do rozpoznania innemu sądowi
równorzędnemu.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.
kc
4
POSTANOWIENIE
Dnia 16 listopada 2015 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Andrzej Stępka
po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu bez udziału stron
w dniu 16 listopada 2015 r.,
w sprawie A. G.
oskarżonej z art. 228 § 1 k.k.,
wniosku Sądu Rejonowego w W.
o przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu,
na podstawie art. 37 k.p.k.
p o s t a n o w i ł
wniosku nie uwzględnić.
UZASADNIENIE
W dniu 30 czerwca 2015 r. Prokuratura Okręgowa w K. skierowała do Sądu
Rejonowego w K. akt oskarżenia przeciwko A. G., zarzucając jej popełnienie 13
czynów z art. 228 § 1 k.k. Uwzględniając wniosek Sądu Rejonowego w K., Sąd
Okręgowy w K. w oparciu o przepis art. 36 k.p.k., postanowieniem z dnia 24
września 2015 r. przekazał niniejszą sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w W., albowiem przemawiały za tym względy sprawności postępowania i ekonomiki
procesowej.
Postanowieniem z dnia 23 października 2015 r., Sąd Rejonowy w W.,
wystąpił o przekazanie opisanej wyżej sprawy do rozpoznania Sądowi Rejonowemu
w K.
Na uzasadnienie podniesiono, że sąd ten jest sądem właściwym miejscowo,
a ponadto zwrócono uwagę, iż za rozpoznaniem sprawy w tymże sądzie przemawia
kwestia podeszłego wieku oskarżonej, która zamieszkuje na terenie K., a także
2
faktu, że większość zawnioskowanych przez Prokuratora świadków zamieszkuje na
terenie bądź w sąsiedztwie K. Uzasadniając swoje stanowisko wnioskujący Sąd,
powołał się na judykaty Sądu Najwyższego i zaznaczył, że sądem, który winien
rozpoznawać sprawę jest sąd właściwy miejscowo, a jedynie wyjątkowo sprawę
winien rozpoznawać sąd równorzędny, co wynika z konstytucyjnej zasady
rozpoznania sprawy przez sąd właściwy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Wniosek Sądu Rejonowego w W. nie zasługuje na uwzględnienie.
Przepisy o właściwości miejscowej sądu stanowią niewątpliwie ważne
ogniwo gwarancji niezawisłości sędziów i bezstronności sądu. Przekazanie sprawy
na postawie art. 37 k.p.k. innemu sądowi równorzędnemu, możliwe jest zatem tylko
w szczególnych sytuacjach. Przepis ten, jako przepis o charakterze wyjątkowym,
nie podlega interpretacji rozszerzającej. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika,
że wnioski o przekazanie sprawy w tym trybie uwzględniane są wówczas, gdy
zaistnieją okoliczności, które mogą wywierać wpływ na swobodę orzekania lub
stwarzać przekonanie o braku warunków do rozpoznania sprawy w sposób
obiektywny; dobro wymiaru sprawiedliwości przemawia wtedy za przekazaniem
sprawy innemu niż miejscowo właściwy, sądowi równorzędnemu. Dobro wymiaru
sprawiedliwości oznacza więc potrzebę wyeliminowania sytuacji mogących
wywołać choćby subiektywne przekonanie strony lub opinii publicznej o braku
warunków do obiektywnego rozpoznania sprawy w danym sądzie (zob. m. in.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 grudnia 1999 r., III KO 98/99, Prok. i
Pr. 2000, z. 3, poz. 7).
Mając powyższe na względzie, nie jest rzecz jasna wykluczone, przekazanie
sprawy w trybie art. 37 k.p.k. innemu sądowi na skutek wystąpienia sądu, który stał
się właściwy w następstwie postanowienia wydanego w trybie art. 36 k.p.k., o ile
wykaże on, że dobro wymiaru sprawiedliwości przemawia za przekazaniem
przedmiotowej sprawy do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu. W ocenie
Sądu Najwyższego, wnioskujący Sąd Rejonowy nie wykazał, aby w sprawie
niniejszej wystąpiły sytuacje, bądź okoliczności, które wskazują, że
przeprowadzenie procesu przez ten sąd jest mało realne. Faktem jest, że
oskarżona jest osobą w podeszłym wieku, jednakże nie oznacza to, że nie będzie w
3
stanie stawić się na wezwanie sądu, tym bardziej, iż brak jest dokumentacji, która
wskazywałaby na istnienie tego rodzaju przeszkód.
Jednocześnie podkreślić należy, że przepis art. 37 k.p.k. nie może być
wykorzystywany do ponownej weryfikacji zapadłego w tej sprawie orzeczenia
wydanego w trybie art. 36 k.p.k., bowiem byłoby to równoznaczne z
przeprowadzeniem nieprzewidzianej przez ustawę kontroli orzeczenia wydanego
na podstawie art. 36 k.p.k. i stanowiło obejście zarówno dyspozycji tego przepisu,
jak i art. 37 k.p.k. (zob. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 30 stycznia 2014
r., sygn. akt II KO 86/13, LEX nr 1427399; z dnia 4 maja 2006 r., II KO 21/06, LEX
nr 186942; z dnia 28 marca 2008 r., II KO 13/08, LEX nr 406919; z dnia 15 kwietnia
2010 r., IV KO 46/10, LEX nr 843816; z dnia 12 kwietnia 2011 r., II KO 21/11, LEX
nr 794976; z dnia 9 lipca 2013 r., II KO 41/13, niepubl.).
Nie można nie zauważyć, że argumentacja sądu wnioskującego prowadzi w
istocie do wykazania, iż przy wskazanym w akcie oskarżenia zakresie czynności
dowodowych do przeprowadzenia, zasady ekonomiki procesowej uniemożliwiają
sprawne rozpoznanie sprawy. Tymczasem, przepisy art. 36 i 37 k.p.k. zawierają
odrębne autonomiczne przesłanki uzasadniające ich zastosowanie, co oznacza, że
względy ekonomii procesowej nie mieszczą się w pojęciu dobra wymiaru
sprawiedliwości i nie mogą być wykorzystywane do stosowania art. 37 k.p.k.
W sprawie niniejszej nie bez znaczenia pozostaje fakt, że była już ona
przedmiotem rozpoznania przez Sąd Rejonowy w W., który procedował przy
pierwszym jej rozpoznaniu i któremu została przekazana do ponownego
rozpoznania po uchyleniu wyroku uniewinniającego oskarżoną. Natomiast fakt
przekazania sprawy celem uzupełnienia postępowania przygotowawczego i
ponowne złożenie aktu oskarżenia nie powoduje w żadnym razie, że sprawa ma
charakter „nowej”. Niejako na marginesie dodać także należy, że w wyniku
czynności uzupełniających wskazano, co prawda, siedmiu nowych świadków,
którzy mają miejsce zamieszkania na terenie K., niemniej jednak nie może to być
okoliczność decydująca o przekazaniu sprawy do rozpoznania innemu sądowi
równorzędnemu.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy orzekł, jak na wstępie.
kc
4