Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Gdańsku – Wydział V Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 4 grudnia 2015 r. w Gdańsku na rozprawie

sprawy z powództwa C. L. i J. L. (1)

przeciwko (...)Spółce Akcyjnej
w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w B.

z dnia 11 marca 2015 r. sygn. akt I C 782/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powodów C. L. i J. L. (1) kwoty po 2.700 (dwa tysiące siedemset) złotych na rzecz każdego z nich tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Na oryginale właściwe podpisy.

V ACa 535/15

UZASADNIENIE

Powodowie J. L. (1) i C. L. wnieśli o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz po 170.000 zł w tym po 85.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12.09.2014r. do dnia zapłaty z tytułu śmierci syna S. L. oraz po 85.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 12.09.2014r. do dnia zapłaty z tytułu śmierci syna J., tytułem zadośćuczynienia oraz domagała się zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego w wysokości po 3.600 zł.

Pozwane(...)S.A. w W. wniosło o oddalenie powództwo.

Sąd Okręgowy w B. wyrokiem z 11.03.2015r. zasądził na rzecz każdego z powodów kwoty po 170.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12.09.2014r. do dnia zapłaty oraz orzekł o kosztach postępowania w sprawie. Swoje rozstrzygnięcie oparł na następujących ustaleniach.

(...) K. K., w miejscowości B., nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że kierując samochodem osobowym marki M. (...), nie zachował należytej ostrożności, nienależycie obserwował drogę i nienależycie korygował tor ruchu pojazdu, przez co na łuku drogi w lewo zjechał z drogi na prawe pobocze gdzie pojazd wywrócił się na dach i uderzył w drzewo w wyniku, czego pasażerowie A. M., S. L. i J. L. (2), ponieśli śmierć.

Sprawca zdarzenia wyrokiem karnym Sądu Rejonowego w Ś., z dnia 12.04.2006r., został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu i za to na podstawie art. 177 § 2 k.k. skazany na karę dwóch lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary na okres pięciu lat próby.

Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia, w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej ze stroną pozwaną.

Powodowie, reprezentowani przez (...) S.A. pismem z dnia 18.06.2014r. zgłosili stronie pozwanej roszczenie w kwocie po 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w związku ze śmiercią syna J. L. (2). Jednocześnie powodowie, pismem z dnia 18.06.2014r. zgłosili roszczenie w kwocie po 100.000 zł, tytułem zadośćuczynienia w związku ze śmiercią drugiego syna S. L., poszkodowanego w tym samym wypadku komunikacyjnym. W odpowiedzi pozwany wydał decyzję i poinformował powodów pismem z dnia 11.09.2014 roku o przyznaniu każdemu z nich po 30.000 zł (2x15.000 zł) powołując za podstawę art. 448 k.c.

Sąd Okręgowy ustalił, że w wyniku wypadku powodowie stracili dwóch synów. Zmarły S. w dniu wypadku miał (...), natomiast (...) lat. Powodowie mają jeszcze jednego syna G., (...). W chwili obecnej powódka jest na rencie a powód na emeryturze. Śmierć dwóch synów znacząco wpłynęła na sytuację rodziny powodów, która nie była w stanie normalnie funkcjonować. Synowie powódki mieli wiele planów i celów życiowych, w których rodzice ich wspierali. Jednocześnie synowie dawali powodom poczucie bezpieczeństwa, oparcia, byli dla nich gwarantami pomyślnej i pogodnej przyszłości. Rodzina Państwa L. była zgrana i emocjonalnie związana. Wszystko uległo zmianie po ich śmierci. W domu zapanowała cisza, każdy z członków rodziny zamknął się w sobie. Powodowie zostali pozbawieni na zawsze możliwości oczekiwanego wsparcia w życiu codziennym ze strony synów. Do chwili obecnej nie mogą pogodzić się z ich tragiczną śmiercią, wspominają ich przy każdej okazji, kultywują pamięć po zmarłych odwiedzając ich grób. Powódka w wyniku doznanego wstrząsu po śmierci synów (...)

Natomiast nie można zdaniem Sądu stwierdzić u powoda C. L., aby na dzień dzisiejszy traumatyczne przeżycia związane ze śmiercią synów, które stanowiły niewątpliwie cios dla całej rodziny odbiły się w sposób istotnie odbiegający od normy na funkcjonowaniu powoda w sferze psychicznej i emocjonalnej. Bowiem występujące stany tęsknoty za synami nie skutkują dużym uszczerbkiem na zdrowiu.

Sąd Okręgowy w swojej ocenie oparł się na zeznaniach stron oraz aktach szkodowych ubezpieczyciela. Przyznał walor wiarygodności zeznaniom powodów, albowiem były one logiczne, konsekwentne i nie budziły wątpliwości Sądu. Opisany przez powodów ich stan psychiczny związany z tragiczną utratą synów pokrywa się z dokumentami zgromadzonymi w aktach sprawy. Powodowie w sposób wyczerpujący opisali jak bardzo przeżyli utratę ukochanych dzieci i jak wyglądało ich życie po ich śmierci. Sąd uznał również za wiarygodne dowody z dokumentów (akta szkodowe) zebrane w sprawie, albowiem zostały sporządzone we właściwej formie, przewidzianej dla tego typu dokumentów. Były przejrzyste i jasne. Ich autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu.

W ocenie Sądu Okręgowego żądanie powodów zasądzenia zadośćuczynienia jest zasadne i słuszne w oparciu o treść art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.

Sąd I instancji zaznaczył, iż nie jest możliwe przyznanie zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie art. 446 § 4 k.c., gdyż śmierć osoby bliskiej miała miejsce przed wejściem w życie niniejszego przepisu, który zaczął obowiązywać od 3 sierpnia 2008r. Nadto ustawa z dnia 30 maja 2008r. o zmianie ustawy kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 73) wprowadzająca powyższy przepis nie stanowi odesłania do zdarzeń powstałych przed wejściem w życie dodanego przepisu.

Jednakże Sąd Okręgowy nie przychylił się do stanowiska strony pozwanej, iż w niniejszej sprawie brak jest podstaw prawnych do uznania żądania roszczeń powodów, gdyż zdarzenie miało miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r. Należy mieć, bowiem na uwadze, iż śmierć synów powodów naruszyła dobra osobiste powodów, jaką jest więź emocjonalna między członkami rodziny. Więź między rodzicami a dziećmi jest jedną z silniejszych więzi międzyludzkich której rozerwanie poprzez spowodowanie śmierci stanowi naruszenie dóbr osobistych. Również Sąd Najwyższy w swych najnowszych orzeczeniach jednoznacznie stanął na stanowisku, iż „spowodowanie śmierci osoby bliskiej przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 30 maja 2008r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731) mogło stanowić naruszenie dóbr osobistych najbliższych członków rodziny zmarłego i uzasadniać przyznanie im zadośćuczynienia na podstawie art. 448 k.c.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010r. IV CSK 307/09, OSNC-ZD 2010/3/91 uchwała z dnia 22 października 2010r. III CZP 76/10).

Sąd podzielił pogląd Sądu Najwyższego zaprezentowany w powyższych orzeczeniach, iż katalog dóbr osobistych, do której odwołuje się art. 23 k.c., ma charakter otwarty i przepis ten wymienia dobra osobiste człowieka pozostające pod ochroną prawa cywilnego w sposób przykładowy, uwzględniając te dobra, które w praktyce mogą być najczęściej przedmiotem naruszeń. Jednakże przedmiot ochrony oparty na podstawie art. 23 i 24 k.c. jest znacznie szerszy. Nie ulega wątpliwości, że rodzina, jako związek najbliższych osób, które łączy szczególna więź wynikająca najczęściej z pokrewieństwa i zawarcia małżeństwa, podlega ochronie prawa. Dobro rodziny jest nie tylko wartością powszechnie akceptowaną społecznie, ale także uznaną za dobro podlegające ochronie konstytucyjnej. Więź rodzinna odgrywa doniosłą rolę, zapewniając członkom rodziny m.in. poczucie stabilności, wzajemne wsparcie obejmujące sferę materialną i niematerialną oraz gwarantuje wzajemną pomoc w wychowaniu dzieci i zapewnieniu im możliwości kształcenia. Należy zatem przyjąć, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania tego rodzaju więzi stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c.

Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie śmierć synów powodów spowodowała naruszenie dobra osobistego rodziców, gdyż zerwana więź emocjonalna spowodowała u nich ból, cierpienie i poczucie krzywdy. Pomimo, iż od wypadku upłynęło już przeszło dziewięć lat powodowie w dalszym ciągu nie mogą pogodzić się ze stratą dzieci.

Powodowie w wyniku zdarzenia (...)doznali niewątpliwie wielkiego bólu, krzywdy i poczucia niesprawiedliwości, dlatego też zasadne jest zasądzenie zadośćuczynienia w żądanej kwocie po 170.000 zł, dla każdego z nich. Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę jest tylko pewnym surogatem, bo nie da się inaczej tej krzywdy naprawić.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. określając termin początkowy odsetek od dnia 12 września 2014r.

Ponadto Sąd na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. 2010 Nr 90 poz. 594) w pkt. 5 wyroku nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w B. kwotę 17.000 zł tytułem kosztów sądowych.

Nie można zgodzić się z żądaniem pełnomocnika powodów do zasądzenia na rzecz powodów kosztów zastępstwa procesowego na rzecz każdego z nich z osobna. Kwestia reprezentacji kilku powodów przez jednego pełnomocnika została jednolicie rozstrzygnięta w orzecznictwie. Sąd Okręgowy podziela pogląd wyrażony w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 1980 r. (II CZ 79/80), zgodnie, z którym okoliczności, że w tej samej sprawie występują trzej powodowie, którzy ponieśli szkody w tym samym wypadku, mimo że wystawili odrębne pełnomocnictwa, nie uzasadnia zasądzenia na rzecz każdego z powodów oddzielnie kosztów zastępstwa adwokackiego.

Tak, więc na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. 2002, Nr 163, poz. 1349) Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powodów zwrot kosztów procesu (punkt 3, 4 wyroku) po 1.867,54 zł.

Apelację od powyższego orzeczenia złożyła pozwana zaskarżając wyrok:

- pkt. 1, w zakresie w jakim Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda ad. 1 kwotę ponad 70.000 zł oraz w zakresie określenia daty początkowej naliczania odsetek ustawowych;

- pkt. 2, w zakresie w jakim Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki ad. 2 kwotę ponad 70.000 zł oraz w zakresie określenia daty początkowej naliczania odsetek ustawowych;

- pkt. 3, 4 i 5, a więc w części dotyczącej rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego przez:

a.  błędną wykładnię przepisu art. 448 k.c. to jest nieprawidłowe zrozumienie użytego w tym przepisie zwrotu „odpowiednia suma”. W efekcie błędnego, zdaniem apelującej rozumienia tego przepisu, Sąd pierwszej instancji uznał za „odpowiednią sumę” zadośćuczynienia dla powoda ad. 1 i powódki ad. 2 kwoty po 200.000, które są wartościami wygórowanymi;

b.  naruszenie przepisu art. 448 k.c. poprzez zasądzenie na rzecz powoda ad. 1 i powódki ad. 2 zadośćuczynień w wysokościach nieodpowiednich do krzywd przez nich doznanych, których rozmiar ponadto nie został wykazany w toku procesu;

c.  niezastosowanie przepisu art. 316 § 1 k.p.c. w związku z przepisem art. 448 k.c. i przepisem art. 481 § 1 k.c. i nie zasądzenie odsetek od zasądzonych kwot zadośćuczynienia od dnia wyrokowania, tj. od dnia 11 marca 2015r., bowiem przepis art. 448 k.c. nie czyni wyłomu w zasadzie, że sąd ocenia stan sprawy według chwili orzekania (art. 316 § 1 k.p.c.);

d.  naruszenie przepisu art. 6 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez jego błędną wykładnię i uznanie za udowodniony fakt, wystąpienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy czynem sprawcy, a faktem braku możliwości opieki nad powodami ze strony ich trzeciego syna G. L.;

2)  Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a mianowicie:

a.  ustalenie zbyt dużego rozmiaru krzywdy po stronie powodów (art. 448 k.c.);

b.  ustalenie iż „odpowiednimi sumami” zadośćuczynienia dla powodów będzie kwota po 200.000 zł;

c.  ustalenie, że leczenie farmakologiczne powódki ad. 2 pozostaje w związku przyczynowym z faktem utraty synów w wypadku;

d.  ustalenie, że stan tęsknoty za synami skutkuje u powoda ad. 1 uszczerbkiem na zdrowiu;

e.  ustalenie, że (...)w rozmiarze, który wyklucza możliwości świadczenia opieki na rzecz rodziców;

- podczas, gdy zebrany w sprawie materiał dowodowy, nie dawał podstaw do dokonania takich ustaleń;

3)  Naruszenie przepisów prawa procesowego, a w szczególności przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, poprzez:

a.  uznanie na podstawie zeznań stron, że trzeci syn powodów G. L. nie zapewnia powodom wparcia w życiu codziennym, zwłaszcza wsparcia o charakterze emocjonalnym;

b.  uznanie, że rozmiar krzywdy powoda ad. 1 jest identyczny z rozmiarem krzywdy powódki ad. 2 i należą im się jednakowe sumy zadośćuczynień podczas, gdy Sąd ustalił, że traumatyczne przeżycia powoda ad. 1 związane ze śmiercią synów nie odbiły się w sposób istotnie odbiegający od normy na funkcjonowaniu tego powoda w sferze psychicznej i emocjonalnej.

Wskazując na powyższe, pozwany wniosła:

1.  o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1 i 2 i oddalenie powództw w części ponad 70.000 zł z jednoczesnym określeniem początkowej daty naliczania odsetek na dzień wyrokowania oraz zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej pkt. 3, 4 i 5 poprzez zasądzenie od powodów na rzecz pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, za obie instancje;

ewentualnie

2.  o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy sądowi Okręgowemu w B. do ponownego jej rozpatrzenia, a także rozstrzygnięcia o kosztach procesu, w tym kosztach zastępstwa procesowego, według norm przepisanych, za obie instancje.

Strona powodowa złożyła odpowiedź na apelację, w której wniosła o jej oddalenie.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy oraz wywiedzione na tej podstawie konsekwencje prawne.

Zarzuty apelacji pozwanej koncentrują się na podważeniu ustaleń Sądu co do rozmiaru krzywdy doznanej przez powodów na skutek śmierci synów, istnienia związku przyczynowego pomiędzy stanem zdrowia psychicznego powódki,(...), a śmiercią synów, ustaleń co do faktu, iż najmłodszy syn powodów nie jest w stanie zapewnić opieki rodzicom na wystarczającym poziomie, ustaleń, że tęsknota za synem spowodowała u powoda ad. 1 uszczerbek na zdrowiu i w konsekwencji pozwana kwestionuje wysokość zasądzonego przez Sąd zadośćuczynienia jako zbyt wygórowanego i nie adekwatnego do stopnia doznanej przez powodów krzywdy z czego czyni zarzut naruszenia prawa materialnego – art. 448 k.p.c., 361 § 1 k.c., 6 k.c. i na koniec pozwana kwestionuje datę zasądzenia odsetek od zasądzonego roszczenia podnosząc, iż powinny być zasądzone nie od dnia 12.09.2014r., a od dnia wyrokowania.

W ocenie Sądu Apelacyjnego nie można zarzutów strony skarżącej uznać za uzasadnione.

Nie można się zgodzić z twierdzeniem pozwanej, iż Sąd I instancji ustalił zbyt duży rozmiar krzywdy po stronie powodów. W dniu tragicznego wypadku powodowie w jednej chwili utracili dwóch synów w wieku(...). Strata ta była nagła i niespodziewana. (...) powodów byli młodymi i zdrowymi mężczyznami. Nic nie wskazywało na to, że ich życie będzie trwało tak krótko i zakończy się tak gwałtownie. Śmierć członków rodziny dla najbliższych zawsze jest zdarzeniem traumatycznym. Jednakże jest ona inaczej postrzegana i przeżywana kiedy dotyka osoby starsze bądź schorowane, co do których rokowania na przyszłość nie są pomyślne. Pozwala to najbliższym niejako oswoić się z myślą, że następują zjawiska nieuniknione związane z upływem czasu bądź postępem choroby. Każde odejście bliskiego członka rodziny powoduje żal, tęsknotę, poczucie osamotnienia. Inaczej jednak przyjmuje się odejście bliskich z przyczyn naturalnych, a inaczej ma to miejsce w wypadkach nagłych szczególnie, gdy dotyczy to osób młodych. Rodzice zwykle z punktu widzenia naturalnej kolei rzeczy nie spodziewają się, że zmuszeni będą do przeżycia śmierci swoich dzieci. Stanowi to bez wątpienia pogwałcenie praw natury. Śmierć taka jest szczególnie dotkliwe, gdy dotyczy dwójki dzieci jednocześnie.

Okoliczność, że powodowie mają jeszcze jednego syna nie ma w ocenie Sądu Apelacyjnego istotnego znaczenia. Fakt, iż stanowi on dla rodziców wsparcie psychiczne w chwili śmierci braci jest konsekwencją tego, iż rodzina była zżyta i bardzo związana emocjonalnie co ma miejsce do chwili obecnej mimo ciosu jaki ją spotkał. Nie może to jednak stanowić rekompensaty dla doznanej straty. Bez znaczenia jest również argumentacja skarżącego, iż powodowie nie wykazali aby najmłodszy syn z uwagi na chorobę nie jest w stanie sprawować nad nimi należytej opieki. Oczywistym jest, że inaczej wygląda pomoc i opieka nad starszymi rodzicami, gdy może ją świadczyć trójka dzieci, a zupełnie inaczej, gdy obowiązki te spadają na jednego syna, który poza swoimi codziennymi życiowymi czynnościami musi podołać w całości opiece. Nie można zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, iż więź rodziców z J. L. (2) uległa osłabieniu, gdyż założył on własną rodzinę. W prawidłowo funkcjonującej rodzinie, a pozwany nie wykazał okoliczności przeciwnych, wzajemne więzi pomiędzy rodzicami, a dziećmi istnieją do końca życia i wyrażają się wzajemną troską, pomocą, radą, towarzyszą im wzajemne odwiedziny i wsparcie. Utrata dwójki dzieci przez powodów spowodowała u nich stratę, która jest odczuwalna do chwili obecnej, i której nie da się zapełnić.

Podkreślić należy, wbrew twierdzeniom skarżącego, że wypadek (...) Z załączonej do akt szkodowych, a zatem doskonale znanej pozwanej, historii choroby wynika, że (...)W ocenie Sądu Apelacyjnego, wbrew twierdzeniom skarżącego, obecny stan zdrowia psychicznego powódki pozostaje w bezpośrednim związku przyczynowym z wypadkiem(...). Wystarczy dokładnie wczytać się w zapisy lekarza prowadzącego, aby stwierdzić, że powódka wiąże swój stan ze śmiercią synów i mimo upływu czasu ciągle do tego wraca.

(...)Pozwany skutecznie nie zanegował tej okoliczności w toku postępowania przed Sądem I instancji. Zatem jego twierdzenie zawarte w apelacji, że na skutek śmierci synów powód nie doznał żadnego uszczerbku na zdrowiu uznać należy za gołosłowne.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego co do rozmiaru doznanej przez powodów krzywdy, a w konsekwencji co do wysokości zasądzonego zadośćuczynienia. W ocenie Sądu Apelacyjnego śmierć synów powodów była dla nich zdarzeniem bardzo traumatycznym, którego skutki mimo upływu wielu lat odczuwają do dnia dzisiejszego ze znacznym nasileniem. Wysokość przyznanego zadośćuczynienia w ocenie Sądu II instancji nie jest nadmiernie i rażąco wygórowana i nie może być postrzegana jako źródło korzyści w nadmiernej wysokości.

Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutu pozwanej, iż doszło do naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 233 § 1 k.p.c.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego myślenia, rozumowania bądź zasadom doświadczenia życiowego, to tylko bowiem może być przeciwstawiane uprawnieniom sądu do dokonania swobodnej oceny dowodów. Pozwany zaś przeciwstawił sędziowskiej ocenie dowodów własną odmienną ocenę. Nie jest to wystarczające do skutecznego podważenia oceny dokonanej przez Sąd I instancji i w istocie stanowi jedynie gołosłowną polemikę z prawidłową oceną Sądu Okręgowego.

Nie można zgodzić się z zarzutem naruszenia art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 448 k.c. i 481 § 1 k.c. poprzez zasądzenie odsetek od dnia 12.09.2014r. a nie od dnia wyrokowania. Krzywda w zasadniczym rozmiarze była już aktualna w niedługim okresie czasu po wypadku. Z pewnością zaś aktualna była w chwili wezwania pozwanej do zapłaty zadośćuczynienia. W świetle powyższego przyjąć należy, że roszczenie powodów było uzasadnione co do wysokości już w chwili wystąpienia na drogę sądową. Jeśli zatem ich krzywda co do rozmiarów zasadniczo ukształtowała się przed wystąpieniem ich na drogę sądową, to brak jest podstaw do uznania, że zasądzone zadośćuczynienie „uwzględnia” upływ czasu od zgłoszenia żądania. Z powyższego wynika, że co do zasady odsetki z tytułu opóźnienia w przypadku zobowiązania do zapłaty zadośćuczynienia należne są od daty wezwania dłużnika do zapłaty (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 września 1970r. II PR 267/70; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 1980r. II CR 131/80 OSNCP 1980/11 poz. 223; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007r. I CSK 433/2006 LexPolonica nr 1909786, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2006r. V CSK 266/2006 LexPolonica nr 1009723).

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację pozwanego jako nieuzasadnioną.

O kosztach orzeczono na mocy art. 98 k.p.c.