Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA w SO w Gdańsku Ewa Downar-Zapolska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Małgorzata Wronkowska

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2013 r. w Gdańsku

sprawy E. F.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania E. F.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 18 kwietnia 2013 r. nr (...)

oddala odwołanie

Sygnatura akt: VII U 1266/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 kwietnia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przeliczył wysokość emerytury ubezpieczonej E. F.. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 35 lat, 1 miesiąc i 6 dni. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury wyniósł 139,05%. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 139,05% przez kwotę bazową 2578,26 zł wyniosła 3585,07 zł. Po zmianie stażu pracy i waloryzacji emerytura ubezpieczonej wyniosła 2720,19 zł.

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę poprzez jej uchylenie w części dotyczącej waloryzacji, ponieważ w w/w decyzji brak jest dokonania waloryzacji w kwocie 71 zł za 2012 r. Nadto, ubezpieczona wniosła o nakazanie wydania decyzji o waloryzacji w kwocie 71 zł oraz o nakazanie organowi rentowemu ponownego przeliczenia z uwzględnieniem waloryzacji za 2012 r. i wypłaty emerytury wraz z należnymi odsetkami ustawowymi. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona podała, że pomimo zapewnień, że do wyliczenia emerytury uwzględniono wskaźnik waloryzacji za 2012 i 2013 r., w zaskarżonej decyzji w obliczeniach wysokości emerytury nie zawarto waloryzacji, a jedynie wskaźnik dotyczący stażu.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniósł o jego oddalenie.

W uzasadnieniu organ podał natomiast, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wynosi 139,05 %. Kwota bazowa na dzień przyznania świadczenia wynosi 2578,26 zł.

Waloryzacja podstawy wymiaru świadczenia na dzień 1 marca 2010 r. wyniosła 3585,07 x 104,62 % = 3750,70 zł, na dzień 1 marca 2011 r. 3750,70 x 103,10 % = 3866,97 zł, a na dzień 1 marca 2012 r. 3866,97 x 102,91 % = 3979,50 zł.

Wysokość emerytury na dzień 1 marca 2012 r. wynosi 2.436,57 zł (kwota świadczenia na dzień 28 lutego 2012 r. - decyzja z dnia 25 marca 2011 r.) + 71 zł (kwota waloryzacji na marzec 2012 r.) = 2507,57 zł (obliczenie wskaźnika waloryzacji podstawy wymiaru świadczenia: na 1 marca 2012 r. - 2507,57 zł oraz podzielenie przez kwotę 2436,57 zł daje wskaźnik 102,91%).

Od dnia 1 marca 2013 r. emerytura wyniosła 3979,50 x 104,00% = 4138,68 zł.

Organ rentowy podał również, iż konieczne było obliczenie wskaźnika wysokości świadczenia z uwagi na fakt, iż waloryzacja świadczenia w 2012 r. była przeprowadzona kwotowo.

- wskaźnik okresów składkowych 421 x 1,3 %:12 = 45,608,

- wskaźnik okresów nieskładkowych 49 x 07 %:12 = 2,858,

- wskaźnik udziału części socjalnej w podstawie wymiaru 17,26,

- wskaźnik wysokości świadczenia łącznie 65.726.

Zwaloryzowana podstawa wymiaru świadczenia w kwocie 4138,68 zł x 65,726 (wskaźnik wysokości świadczenia) = 2720,19 zł ( kwota emerytury na dzień 1 marca 2013 r.).

W związku z powyższymi wyliczeniami pozwany podaje, iż kwota waloryzacji za rok 2012 w wysokości 71 zł została ujęta przy ustalaniu wysokości świadczenia.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Decyzją z dnia 24 lipca 2007 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przyznał ubezpieczonej E. F. prawo do emerytury od dnia 1 lipca 2007 r. Wypłata emerytury została wstrzymana z uwagi na kontynuacje zatrudnienia przez ubezpieczoną.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 29 lat i 7 miesięcy okresów składkowych oraz 3 lata i 10 miesięcy okresów nieskładkowych.

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie-dochód-przychód, które stanowiło podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1996 r. do 31 grudnia 2005 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 140,23%.

Podstawa wymiaru została obliczona przez przemnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 140,23% przez 2059,92 zł, tj. kwotę bazową wyniosła 2888,63 zł.

(niesporne, a nadto vide: decyzja ZUS z dnia 24 lipca 2007 r. – k. 59-60 akt rentowych)

Decyzja z dnia 22 kwietnia 2009 r. wysokość emerytury ubezpieczonej została przeliczona, a jej wypłata wznowiona. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto 31 lat i 3 miesiące okresów składkowych i 3 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 139,05%. Podstawa wymiaru emerytury wyniosła 3585,07 zł (2578,26 zł x 139,05). Wysokość emerytury wyniosła 2173,62 zł, a do wypłaty 1423,94 zł.

(vide: decyzja z dnia 22 kwietnia 2009 r. – k. 75-76 akt rentowych)

Decyzja z dnia 8 marca 2010 r. wysokość emerytury ubezpieczonej została ponownie przeliczona. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto 32 lata i 1 miesiąc okresów składkowych i 3 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 139,05%. Podstawa wymiaru emerytury wyniosła 3585,07 zł (2578,26 zł x 139,05%). Wysokość emerytury wyniosła 2212,35 zł, a do wypłaty 1455,19 zł.

(vide: decyzja z dnia 8 marca 2010 r. – k. 89 akt rentowych)

Po waloryzacji, na dzień 1 marca 2010 r., wysokość podstawy wymiaru emerytury wyniosła 3750,70 zł, a wysokość emerytury ubezpieczonej 2.314,56 zł (wskaźnik waloryzacji wyniósł 104,62%) – do wypłaty 1.520,56 zł.

(niesporne, a nadto vide: decyzja z dnia 15 marca 2010 r. – k. 96 akt rentowych)

Nadto, decyzją z dnia 24 lutego 2011 r. organ rentowy przeliczył wysokość emerytury ubezpieczonej od dnia 1 marca 2011 r. i wznowił jej wypłatę. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił 33 lata i 1 miesiąc okresów składkowych oraz 3 lata i 1 miesiąc okresów nieskładkowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 139,05%. Podstawa wymiaru emerytury wyniosła 3585,07 zł (2578,26 zł x 139,05%), a po waloryzacji 3750,70 zł. Wysokość emerytury wyniosła 2363,31 zł, a do wypłaty 1.954,61 zł.

(niesporne, a nadto vide: decyzja z dnia 24 lutego 2011 r. – k. 106 akt rentowych)

Po waloryzacji, na dzień 1 marca 2011 r., wysokość podstawy wymiaru emerytury wyniosła 3.979,50 zł, a wysokość emerytury ubezpieczonej 2.436,57 zł (wskaźnik waloryzacji wyniósł 102,91 %).

(niesporne, a nadto vide: decyzja z dnia 25 marca 2011 r. – k. 116 akt rentowych)

Decyzją z dnia 13 października 2011 r. wstrzymano wypłatę emerytury ubezpieczonej z uwagi na kontynuację zatrudnienia.

(vide: decyzja z dnia 13 października 2013 r. – k. 117 akt rentowych)

Decyzją z dnia 21 grudnia 2012 r. organ rentowy podjął wypłatę emerytury ubezpieczonej od dnia 22 listopada 2012 r., z uwagi na niezgodność z Konstytucją RP przepisów będących podstawa wydania decyzji z dnia 13 października 2011 r.

(vide: decyzja z dnia 21 grudnia 2012 r. – k. 153 akt rentowych)

Decyzją z dnia 12 grudnia 2012 r. organ rentowy przeliczył wysokość emerytury ubezpieczonej od dnia 1 listopada 2012 r. Do ustalenia wysokości emerytury przyjął 34 lata i 10 miesięcy okresów składkowych i 4 lata okresów nieskładkowych. Wysokość emerytury wyniosła 2526,79 zł, a do wypłaty 2086,38 zł.

(vide: decyzja z dnia 12 grudnia 2012 r. – k. 151 akt rentowych)

Dnia 17 grudnia 2012 r. ubezpieczona złożyła wniosek o emeryturę z zastrzeżeniem wyboru najkorzystniejszego wariantu.

(vide: wniosek – k. 29-30 akt rentowych)

Decyzją z dnia 31 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. przyznał ubezpieczonej prawo do emerytury od dnia 1 grudnia 2012 r.

Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapralu początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwoty będącej wynikiem podzielania podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osoby w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

- kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 187204,41 zł,

- kwota waloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 412844,36 zł,

- średnie dalsze trwanie życia wyniosło 239,50 miesięcy,

- wyliczona kwota emerytury wyniosła 2505,42 zł.

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (187204,41 + 412844,36 / 239,50 = 2505,42 zł).

Na dzień 1 lutego 2013 r. wysokość świadczenia emerytalnego brutto wyniosła 2526,79 zł, a do wypłaty 2086,38 zł.

Wypłata powyższego świadczenia była zawieszona, ponieważ była mniej korzystna i nadal była wypłacana emerytura ustalona według dotychczasowych zasad.

(vide: decyzja z dnia 31 stycznia 2013 r. – k. 59 akt rentowych)

Zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzją z dnia 18 kwietnia 2013 r. organ przeliczył wysokość emerytury ubezpieczonej oraz dokonał jej waloryzacji od dnia 1 kwietnia 2013 r.

Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił okresy składkowe w wymiarze 35 lat, 1 miesiąc i 29 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 4 lata, 1 miesiąc i 6 dni.

Wysokość emerytury obliczono w następujący sposób:

24% x 2578,26 zł (kwota bazowa) = 618,78 zł

(421 x 1,3%)/ 12 x 3585,07 = 1635,15 zł

(49 x 0,7%)/12 x 3585,07 = 102,53 zł

RAZEM = 2356,46 zł

Do obliczenia wysokości emerytury na dzień 1 kwietnia 2013 r. zastosowano waloryzację od dnia 1 marca 2010 r.

- wskaźnik okresów składkowych 421 x 1,3 %:12 = 45,608,

- wskaźnik okresów nieskładkowych 49 x 07 %:12 = 2,858,

- wskaźnik udziału części socjalnej (618,78 zł) w podstawie wymiaru emerytury (3585,07 zł) = 17,26,

łącznie 65.726.

Zwaloryzowana podstawa wymiaru świadczenia wyniosła 4138,68 zł (3979,50 zł x 104%). Po przemnożeniu tej kwoty przez 65.726 wysokość emerytury na dzień 1 kwietnia 2013 r. wyniosła 2720,19 zł.

(vide: decyzja z dnia 18 kwietnia 2013 r. – k. 69, pismo z dnia 14 maja 2013 r. – k. 83 akt rentowych)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej jako bezpodstawne nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz.1227 j.t.) emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji (ust. 2). Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację (ust. 3). Waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed terminem waloryzacji (ust. 4).

Art. 4 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2012 r. poz. 118) wskazano, że w 2012 r. waloryzacja od dnia 1 marca polega na dodaniu do kwoty świadczenia, w wysokości przysługującej w dniu 29 lutego 2012 r., kwoty waloryzacji w wysokości 71 zł. Waloryzacja podstawy wymiaru świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polega na pomnożeniu podstawy wymiaru świadczenia przez wskaźnik stanowiący iloraz zwaloryzowanej kwoty świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i kwoty tego świadczenia ustalonej na dzień poprzedzający termin waloryzacji.

Podkreślenia wymaga przy tym, że zgodnie z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 grudnia 2012 r. w sprawie o sygn. akt: K 9/12 uznano, że art. 4 ust. 1-8 w odniesieniu do świadczeń wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1, 2, 4-15 oraz w art. 6 w związku z art. 7 i art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 13 stycznia 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 118) są zgodne z art. 67 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, zasadami ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz ochrony praw nabytych wynikającymi z art. 2 Konstytucji, zasadą sprawiedliwości społecznej wyrażoną w art. 2 Konstytucji oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji.

Należy jednak zauważyć, że od 2013 r. waloryzacji ponownie podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, tj. w wysokości przysługującej na dzień 28 lutego 2013 r. Wypłacane świadczenia – w wysokości przysługującej w dniu 28 lutego 2013 r. - będą więc mnożone przez wskaźnik waloryzacji.

Należy wskazać, że waloryzacja obejmie świadczenia przyznane przed terminem waloryzacji.

Zgodnie z brzmieniem ustawy emerytalnej, wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest natomiast średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację.

Wskaźnik waloryzacji wynosił w 2013 r. 104,0% - komunikat Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 lutego 2013 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2013 r. (M. P. poz. 78).

Z treści art. 15 ust. 4 w/w ustawy wynika również, że w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2)oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3)oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4)mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250 % (ust. 5).

W art. 19 cytowanej ustawy wskazano z kolei, że kwota bazowa wynosi 100 % przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, w poprzednim roku kalendarzowym.

Równoczesne zwaloryzowanie podstawy wymiaru może sugerować jakąś podwójną podwyżkę faktyczną (wysokość podstawy wymiaru ma przecież bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia). Jednak przy kolejnej waloryzacji ponownie nastąpi przemnożenie kwoty świadczenia przez stosowny wskaźnik. Praktyczny sens indeksacji podstawy wymiaru należy widzieć zatem w sytuacjach określonych w art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2-3, art. 111 ust. 3, art. 112 ust. 1.

Zgodnie z art. 112 ust. 1 pkt 1) cytowanej wyżej ustawy, jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia przez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego świadczenia zwiększa się doliczając:

1)do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy:

a)po 1,3 % podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów składkowych, o których mowa w art. 6,

b) po 0,7 % podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazania wymaga, że w ocenie Sądu zarzuty przedstawione przez ubezpieczoną nie zasługiwały na uwzględnienie. Organ rentowy w zaskarżonej decyzji dokonał waloryzacji przysługującego jej świadczenia, uwzględniając waloryzację z 2012 r. W 2012 r. miała bowiem miejsce waloryzacja kwotowa wysokości świadczenia. Podstawa wymiaru była, z kolei, waloryzowana według wcześniejszych zasad, tj. poprzez pomnożenie przez wskaźnik waloryzacji. W ten sposób zwaloryzowana podstawa wymiaru świadczenia na dzień 1 marca 2013 r. wyniosła 4138,68 zł (3979,50 zł x 104%).

Z uwagi na zmianę stażu pracy ubezpieczonej, organ ponownie ustalił wysokość emerytury ubezpieczonej na dzień 1 kwietnia 2013 r. Wskaźnik wysokości świadczenia wyniósł 65.726. Po przemnożeniu kwoty 4.138,68 zł przez wskaźnik wysokości świadczenia wysokość emerytury na dzień 1 kwietnia 2013 r. wyniosła 2720,19 zł.

Z powyższych przyczyn, odwołanie ubezpieczonej należało uznać za bezpodstawne a decyzja organu rentowego jako prawidłowa odpowiada prawu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych powyżej przepisów, Sąd Okręgowy oddalił odwołanie ubezpieczonego A. K. od decyzji pozwanego organu rentowego z dnia 8 stycznia 2013 r.

SSA w SO Ewa Downar-Zapolska