Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

dnia 08 sierpnia 2016 rok

Sąd Okręgowy w Warszawie III Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 08 sierpnia 2016 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. G. (1) działającej przez przedstawicielkę ustawową A. G.;

przeciwko pozwanej E. S. (1);

o zachowek;

orzeka:

1.  zasądza od pozwanej E. S. (1) na rzecz powódki Z. G. (1), kwotę 101.778,00 (sto jeden tysięcy, siedemset siedemdziesiąt osiem) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 sierpnia 2016 roku do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od powódki Z. G. (1) na rzecz pozwanej E. S. (1), kwotę 2.060,24 (dwa tysiące, sześćdziesiąt, 24/100) złotych kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie od:

a.  powódki Z. G. (1) , kwotę 457,70 (czterysta pięćdziesiąt siedem, 70/100) złotych;

b.  pozwanej E. S. (1), kwotę 115,79 (sto piętnaście, 79/100) złotych;

tytułem wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa – Sąd Okręgowy w Warszawie;

5.  w pozostałym zakresie odstępuje od obciążania stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi przejmując je na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie.---

/-/ SSO Mariusz Solka

Sygn. akt III C 935/15

UZASADNIENIE

Pozwem o zachowek z dnia 12 sierpnia 2015 r. małoletnia powódka Z. G. (1), reprezentowana przez przedstawiciela ustawowego matkę – A. G. wniosła o zasądzenie od pozwanej E. S. (1) kwoty 356.215,00 (trzysta pięćdziesiąt sześć tysięcy dwieście piętnaście) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych (pozew k. 3-4v).

W uzasadnieniu pozwu podniesiono, że Z. G. (1), jako córka wydziedziczonej przez spadkodawczynię A. R. (1) wnuczki A. G., jest uprawniona do wystąpienia z roszczeniem o zapłatę zachowku. Ponadto wskazano, że spadkodawczyni zmarła w dniu 15 października 2014 r. a na mocy testamentu jej jedyną spadkobierczynią została E. S. (1), co zostało potwierdzone postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa w Warszawie, I Wydział Cywilny, w sprawie o sygn. akt I Ns 1211/14. Jednocześnie powódka wskazała, że nie jest jej znana dokładna wartość majątku po A. R. (1), jednakże wedle oszacowania powódki wartość spadku wynosi około 1.068.644,00 złotych, a w jego skład wchodzi samoistne posiadanie zabudowanej działki o powierzchni ok. 1500 m2 przy ul. (...) w J. oraz udział 4/6 części w lokalu mieszkalnym znajdującym się w W. przy ul. (...), dodatkowo wskazała, że małoletniej przysługuje 2/3 z ½ części, która przypadłaby jej w drodze dziedziczenia ustawowego (pozew k. 3-4v).

Stanowisko w przedmiocie roszczenia pozwana E. S. (1) zajęła na rozprawie w dniu 10 marca 2016 r., wnosząc o oddalenie powództwa w oparciu o treść art. 5 k.c., uzasadniając konieczność jego oddalenia brakiem środków finansowych, które byłyby wystarczające na zaspokojenie roszczeń powódki. Pozwana wniosła również zasądzenie od powódki na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. Pisemna odpowiedź E. S. (1) została przez Sąd zwrócona jako wniesiona po upływnie wyznaczonego terminu (protokół rozprawy k. 88, zarządzenie k. 101).

Sąd Okręgowy, ustalił następujący stan faktyczny:

Z. G. (1) jest córką A. G. i prawnuczką spadkodawczyni A. R. (1) ( dowód: pozew 3-4v, skrócony odpis aktu urodzenia k. 5).

Matka małoletniej powódki A. G. jest córką jedynego syna spadkodawczyni A. R. (2), który zmarł w dniu 30 czerwca 2009 r. w W.. Postanowieniem Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, VI Wydział Cywilny, z dnia 09 lipca 2013 r. stwierdzono, że spadek po A. R. (2) na podstawie ustawy nabyła w całości córka A. G. ( dowód: postanowienie k. 8).

Spadkodawczyni A. R. (1) w dniu 14 stycznia 2013 r. własnoręcznie sporządziła testament, w którym do całości spadku powołała córkę E. S. (1), dokonując jednocześnie wydziedziczenia A. G. z powodu uporczywego nie dopełniania przez nią obowiązków rodzinnych względem spadkodawczyni ( dowód: testament k. 19 akt I Ns 1211/14 i k. 6).

A. R. (1) zmarła w dniu 15 października 2014 r. w W. jako wdowa, posiadająca jedno żyjące dziecko – córkę E. S. (1) (dowód: odpis skrócony akt zgonu k. 5 akt I Ns 1211/14).

Postanowieniem z dnia 26 maja 2015 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Mokotowa w Warszawie, I Wydział Cywilny, stwierdził, że spadek po A. R. (1) zmarłej w dniu 15 października 2014 r. na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 14 stycznia 2013 roku, nabyła córka E. S. (1) w całości ( dowód: postanowienie k. 7).

Pismem z dnia 21 października 2015 r. Burmistrz Miasta J. wskazał, że w okresie od 2009 roku do 2014 r. podatek od nieruchomości położonej przy ul. (...) w J. regulowała A. R. (1) ( dowód: pismo k. 59).

Wspólnota Mieszkaniowa (...) w W., wezwaniem do zapłaty z dnia 07 marca 2016 r. wskazała, że na koncie lokalu nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) w W. wynosi na dzień 29 luty 2016 r. 8.388,72 zł. Przedmiotowe wezwanie zostało skierowane do A. R. (1), E. S. (1) i A. G. ( dowód: wezwanie do zapłaty k. 86).

Wartość rynkowa nieruchomości lokalowej położonej przy ul. (...) w W. została oszacowana przez biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na kwotę 458.000,00 zł ( dowód: opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 125-156).

Lokal mieszkalny nr (...) położony jest na 4 kondygnacji, składa się z 3 pokoi, kuchni, łazienki, wc komórki przedpokoju, o łącznej powierzchni użytkowej 61,72 m ². Do lokalu przynależy w ramach części wspólnej budynku piwnica. Dla lokalu prowadzona jest księga wieczysta nr (...). Natomiast stan lokalu określono jako „do remontu głównego”. Do wymiany kwalifikują się ceramiczne okładziny ścian, podłogi ceramiczne, podłogi z klepki, okna drewniane (jedynie w 2 pokojach są plastikowe okna), drzwi drewniane, a także wyposażenie kuchni, w szczególności okno i parapet wewnętrzy są w fatalnym stanie. Dodatkowo w kuchni jest zamontowany niesprawny piecyk gazowy, na skutek czego ściany zanieczyszczone są spalinami gazowymi. Naprawy w postaci tynkowania z pełnym wyrównaniem powierzchni wymagają również ściany w mieszkaniu ( dowód: opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 125-156).

Prawo własności do tej nieruchomości przysługuje obecnie E. S. (1) w 5/6 części oraz A. G. w 1/5 części (dowód: odpis księgi wieczystej nr KW (...) k. 24-25, zeznania pozwanej k. 89-90, zeznania A. G. k. 191-192).

W skład majątku spadkowego po zmarłej A. R. (1) wchodzi w udział w 4/6 części w nieruchomości lokalowej położonej przy ul. (...) w W. o wartości 305.333 złotych. Wartość całego prawa do lokalu wynosi 458.000 złotych ( dowód: opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 125-156).

Powyższych ustaleń faktycznych Sąd dokonał w oparciu o powołane wyżej dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, które Sąd uznał za wiarygodne w całości, albowiem nie budziły one wątpliwości co do swojej autentyczności i wiarygodności, a ponadto nie były one kwestionowane przez strony.

Sąd za wiarygodne i przydatne do ustalenia stanu faktycznego niniejszej sprawy uznał zeznania przedstawicielski ustawowej powódki – A. G. (k. 191-192) oraz zeznania pozwanej E. S. (1) (k. 89-90), które pozwalały ustalić jakie składniki majątkowe wchodziły w skład spadku po zmarłej A. R. (1), a także odnośnie braku dokumentów stwierdzających prawo własności A. R. (1) do nieruchomości położonej w J..

Wartość czystej masy spadkowej, w skład której wchodził wyłącznie udział w wysokości 4/6 części w nieruchomości lokalowej położonej przy ul. (...), Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, która nie była kwestionowana przez strony. W opinii biegły sądowy C. S. w sposób rzetelny i jednoznaczny przedstawił wyliczenia w przedmiocie oszacowania wartości przedmiotowej nieruchomości na dzień 06 czerwca 2016 r. (dowód: opinia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości k. 125-156).

Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego do spraw szacowania nieruchomości w zakresie działki ewidencyjnej nr (...) położonej w J. (k. 193) albowiem dowód ten pozostawał bez znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy a jego przeprowadzenie miałoby na celu jedynie przedłużenie postępowania i generowanie dodatkowych kosztów procesu. Sąd nie uwzględnił nieruchomości gruntowej zabudowanej domem jednorodzinnym znajdującej się w J. jako części majątku spadkowego, od którego wylicza się wartość zachowku, dlatego też określanie wartości tej nieruchomości było kompletnie nieuzasadnione.

Nieruchomość położona przy ul. (...) w J. była najprawdopodobniej własnością siostry spadkodawczyni – Z. G. (2) (takie informacje wynikają bowiem z wypisu z rejestru gruntów nieruchomości k.75), natomiast A. R. (1) zamieszkiwała tam bez tytułu prawnego, regulując jedynie podatek od nieruchomości. Mając na uwadze fakt, iż informacja z rejestru gruntów, nie jest dowodem własności nieruchomości, zaś strony nie przedstawiły żadnego dowodu własności przedmiotowej nieruchomości (akty notarialne, odpis z księgi wieczystej, decyzje administracyjne), z którego by wprost wynikało, iż własność w/w nieruchomości należała do Z. G. (2), a następnie do A. R. (1), nie mogła ona zastać zaliczona do majątku spadkowego.

Podkreślić przy tym należy, iż brak jest danych czy zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe po Z. G. (2), która zmarła w 1981 r., nie zostało również przeprowadzone postępowanie o zasiedzenie tejże nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym z wniosku zmarłej A. R. (1) albo spadkobierców Z. G. (2). Oprócz zmarłej A. R. (1), Z. G. (2) miała sześcioro rodzeństwa i od dnia jej śmierci w 1981 r. nikt nie wyraził zainteresowania tą nieruchomością, jednakże kwestia ustalenia komu przysługuje prawo własności do niej pozostała nierozstrzygnięta.

Podkreślić należy, że strona powodowa nie wykazała, a nawet nie podjęła próby wykazania i udowodnienia charakteru posiadania nieruchomości przez A. R. (1) oraz jego czasookresu. Bezspornym przy tym była okoliczność, że spadkodawczyni tam zamieszkiwała, zostało to bowiem potwierdzone zeznaniami stron oraz pismem Burmistrza Miasta J., z treści którego wynika, że przez kilka lat A. R. (1) regulowała tamże podatek od nieruchomości. Brak jest jednak jakichkolwiek dowodów potwierdzających, że spadkodawczyni była właścicielką tejże nieruchomości (w tym także w drodze zasiedzenia). W ocenie Sądu strona powodowa nie udowodniła również w sposób niebudzący wątpliwości, że zostały spełnione przesłanki umożliwiające stwierdzenie jej zasiedzenia, tak aby Sąd orzekający w niniejszej sprawie mógł stwierdzić, że pomimo braku ostatecznego rozstrzygnięcia w tym przedmiocie wielce prawdopodobnym jest, że zostanie stwierdzone zasiedzenie tejże nieruchomości na rzecz E. S. (1) jako spadkobierczyni A. R. (1) i w jakim ewentualnie udziale. Przy braku wykazania tych przesłanek w ocenie Sądu niemożliwym jest zaliczenie jej w poczet majątku spadkowego, gdyż mogłoby to doprowadzić do sytuacji, w której pozwana stanie się zobowiązana do zapłacenia na rzecz powódki kwoty pieniężnej odpowiadającej częściowej wartości tej nieruchomości, która de facto wcale nie wchodziła w skład majątku spadkowego. Dlatego też Sąd nie zaliczył jej do spadku po zmarłej A. R. (1) (dowód: zeznania pozwanej k. 89-90, k. 192-193, zeznania A. G. k. 191-192).

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo jako zasadne co do kwoty 101.778,00 złotych podlegało uwzględnieniu, w pozostałym zakresie jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie w zasadzie nie budził wątpliwości, wartość spadku, który de facto stanowił udział w 4/6 części w nieruchomości lokalowej nr 9 położonej się przy ul. (...) w W. ustalona została w niekwestionowanej przez strony opinii biegłego z zakresu wyceny nieruchomości na kwotę 305.333 złotych (wartość całego prawa do lokalu wynosiła 458.000 złotych).

Pozwana nie kwestionowała uprawnienia powódki do zachowku. Kwestią sporną pomiędzy stronami była wysokość zachowku należnego powódce albowiem w ocenie pozwanej wysokość należnego zachowku winna podlegać oddaleniu na podstawie art. 5 k.c. tj. w oparciu o zasady współżycia społecznego.

W celu obliczenia zachowku należy najpierw określić udział spadkowy stanowiący podstawę do jego obliczenia. Biorąc pod uwagę, że w chwili śmierci A. R. (1) była wdową posiadającą jedno żyjące dziecko oraz wnuczkę, której ojciec a syn spadkodawczyni zmarł w 2009 roku, natomiast ona sama na mocy testamentu spadkodawczyni została wydziedziczona, zasadnym było uznanie, że uprawnioną do zachowku w wysokości 2/3 wartości udziału spadkowego, jest urodzona w dniu (...) Z. G. (1).

Sąd ustalił, że w skład spadku po A. R. (1) wchodziło jedynie prawo własności do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w budynku nr (...) przy ul. (...) W., w udziale 4/6. Uwzględniono udział w wysokości 4/6 albowiem właścicielką lokalu w 1/6 jest A. G., która odziedziczyła go po śmierci swojego ojca a syna spadkodawczyni oraz w 1/6 pozwana w niniejszym postępowaniu E. S. (1). Ojciec A. G. oraz E. S. (1) udziały po 1/6 we własności nieruchomości nabyli w drodze dziedziczenia po zmarłym w dniu 22 maja 1985 r. ojcu M. R.. Wówczas do dziedziczenia powołani zostali małżonek w ½ części oraz dzieci w ¼ części. Dlatego też obecnie w skład spadku wchodzi prawo własności lokalu w udziale 4/6, który to przysługiwał wyłącznie zmarłej A. R. (1).

W tym miejscu wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 991 § 1 k.c., zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału /zachowek/. W myśl § 2 cytowanego przepisu jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Natomiast art. 931 k.c. wskazuje, że w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku (§ 1). Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych. Przepis ten stosuje się odpowiednio do dalszych zstępnych (§ 2). Zaś art. 1011 k.c. wskazuje, że zstępni wydziedziczonego zstępnego są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę.

Mając na względzie powyższe wskazać należy, że zgodnie z porządkiem ustawowym uprawnieni do dziedziczenia po zmarłej A. R. (1) były jej dzieci, natomiast z uwagi na fakt, że A. R. (2) zmarł przed spadkodawczynią, jego udział przypadł jego córce A. G., która na mocy ustawy byłaby powołana do dziedziczenia w częściach równych z siostrą ojca – E. S. (1).

Z uwagi na wydziedziczenie A. G. przez spadkodawczynię w testamencie, do dziedziczenia uprawniona jest jej córka – małoletnia Z. G. (1), której przysługuje zachowek w wysokości 2/3 części udziału jaki przysługiwałby jej na mocy ustawy tj. ½ udziału.

Uwzględniając powyższe wskazać należy, że małoletniej Z. G. (1) przysługuje 4/18 części udziału w prawie własności w/w lokalu (4/6 udziału w prawie własności wchodząca w skład spadku x ½ udziału jaka przysługiwałaby powódce na mocy dziedziczenia ustawowego x 2/3 jako udział przysługujący małoletniemu spadkobiercy). Wartość lokalu została oszacowana na sumę 458.000,00 zł, (...)= 101.778,00 zł.

Odnosząc się natomiast do żądania pozwanej E. S. (2) do oddalenia powództwa w oparciu o treść art. 5 k.c. wskazać należy, że w judykaturze ukształtowany jest pogląd o dopuszczalności obniżenia zachowku na podstawie art. 5 k.c., jednakże jest to rozwiązanie o wyjątkowym charakterze. W orzecznictwie Sądu Najwyższego często podkreśla się szczególna rolę jaką pełni instytucja zachowku w polskim porządku prawnym. Instytucja zachowku służy ochronie interesów majątkowych najbliższych członków rodziny spadkodawcy, wymienionych w art. 991 § 1 k.c., przez zapewnienie im, niezależnie od woli spadkodawcy, a nawet wbrew jego woli, roszczenia pieniężnego odpowiadającego określonemu w powołanym przepisie ułamkowi wartości ich udziału w spadku, który by im przypadał przy dziedziczeniu ustawowym (tak: wyrok Sądu Najwyższego sygn. V CSK 385/12). Instytucja zachowku służy urzeczywistnieniu pewnych obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma wobec najbliższych. Roszczenie o zachowek może stanowić naruszenie prawa podmiotowego, sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wówczas, gdyby w świetle zasad lub wartości moralnych, powszechnie, społecznie akceptowanych, żądanie zapłaty należności z tytułu zachowku musiało być ocenione negatywnie.

Jak już wspomniano roszczenie o zachowek można uznać za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego wówczas, gdy w świetle zasad lub wartości moralnych żądanie zapłaty zachowku musiało być ocenione negatywnie, wręcz nagannie. Sam fakt nie utrzymywania przez matkę małoletniej powódki kontaktu z babką ojczystą nie może zostać uznane przez Sąd za wystarczające do uwzględnienia zarzutu z art. 5 k.c.

Zachowek stanowi minimum zagwarantowanego udziału w spadku spadkobiercy ustawowemu i pozbawić go tego udziału na podstawie art. 5 k.c. można tylko w sytuacjach rzeczywiście wyjątkowych. Podkreślić również należy, że w doktrynie i orzecznictwie wskazuje się, że o nadużyciu prawa przez żądanie zapłaty zachowku decydować mogą jedynie okoliczności istniejące w płaszczyźnie uprawniony - spadkodawca. Nie można bowiem zapominać, iż wyłączenia prawa do zachowku, z uwagi na niewłaściwe postępowanie w stosunku do spadkodawcy, dokonuje sam spadkodawca w drodze wydziedziczenia. Okoliczności występujące na linii uprawniony - spadkodawca nie są oczywiście pozbawione znaczenia. Powinny jednak co do zasady zostać uwzględnione tylko jako dodatkowe, potęgujące stan sprzeczności z kryteriami nadużycia prawa (tak:. T. Juszyński, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 2004 r., sygn. akt IV CK 215/03, opubl. Państwo i Prawo 2005/6/111). Ponadto, w świetle orzecznictwa przy ocenie istnienia podstaw do zastosowania art. 5 k.c. należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności konkretnego przypadku, zachodzące tak po stronie zobowiązanego, jak i po stronie uprawnionego (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 lipca 2009 roku, sygn. akt IV CSK 163/09).

Istotnym jest fakt, że pozwana jedyny argument jaki podnosi na gruncie art. 5 k.c., a który ma na celu uzasadnienie konieczności obniżenia kwoty zasądzonego powódce zachowku jest jej trudna sytuacja materialna. Jednakże w ocenie Sądu racje podnoszone przez pozwaną w zakresie braku przez nią środków finansowych, które umożliwiałyby jej uregulowanie należności z tytułu zachowku na rzecz strony powodowej nie zasługują na uwzględnienie, albowiem pozostawanie pozwanej w trudnej sytuacji finansowej, w sytuacji kiedy de facto jest właścicielką wartego blisko 460.000,00 zł mieszkania, nie może stanowić podstawy oddalenia powództwa o zachowek. Wskazać należy, iż pozwana, pomimo tego, iż nie jest jedyną właścicielką całego mieszkania (udział w wysokości 1/6 części przysługuje A. G.), korzysta z tego mieszkania samodzielnie z pominięciem drugiej współwłaścicielki i nie ponosi z tego tytułu dodatkowych obciążeń.

Podkreślić należy, że mieszkanie stanowiące przedmiot spadku położone jest w dobrej lokalizacji, niemalże w centrum W., przy tym nawet pomimo konieczności przeprowadzenia generalnego remontu jego wartość oscyluje blisko kwoty 460.000,00 zł. Natomiast pozwana, która podnosi, że nie dysponuje środkami nie tylko na uregulowanie kwoty zachowku, ale nawet na zaspokojenie swoich podstawowych potrzeb nie podjęła żadnych działań mających na celu zgromadzenie środków na uregulowanie zachowku, czy też zamiany mieszkania na mniejsze. Pozwana E. S. (1) dysponując majątkiem znacznej wartości i mając wiedzę o toczącym się postępowaniu o zachowek, które de facto sprowadza się do obowiązku zapłaty oznaczonej kwoty pieniężnej nie zrobiła nic celem poprawy swojej sytuacji finansowej. W ocenie Sądu pozwana jako, że jak sama wskazuje prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, może dokonać zamiany mieszkania na mniejsze albowiem nie sposób uznać, za niezbędne korzystanie przez nią z mieszkania mającego blisko 62 m ². Przy rencie w wysokości 935 złotych i stałych opłatach czynszowych za mieszkanie w wysokości 660 złotych i wydatkach na lekarstwa w wysokości ok. 170 złotych, należy stwierdzić, iż pozwanej zwyczajnie nie stać na utrzymywanie tak dużego i tak drogiego mieszkania wyłącznie na swoje potrzeby, a jednocześnie nie może to przesądzać o niemożności uregulowania roszczenia zachowkowego powódki.

W ocenie Sądu, zamiana mieszkania na mniejsze pozwoli pozwanej nie tylko na uregulowanie uzasadnionych roszczeń powódki z tytułu zachowku, spłacenie współwłaścicielki lokalu A. G. ale także przeprowadzkę do mniejszego mieszkania, adekwatnego do jej możliwości finansowych, w taki sposób aby pozwana miała zachowane pewne minimum godnej egzystencji. Generalnie uznać należy za dość nienaturalny stan gdy pozwana nie podejmuje absolutnie żadnych działań mających na celu poprawę swoich warunków codziennej egzystencji przy posiadanych ograniczonych środkach finansowych i braku możliwości wsparcia ze strony osób najbliższych.

Biorąc zatem powyższe na względzie, Sąd nie znalazł żadnych podstaw ażeby w oparciu o art. 5 k.c. dokonać oddalenia powództwa w całości czy chociaż w części.

W zakresie odsetek Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu tj. zasądzając odsetki od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty (art.481 k.c.)

O powyższym Sąd orzekł w 1 wyroku, w którym zsądziła od pozwanej E. S. (1) na rzecz powódki Z. G. (1) kwotę 101.778,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 08 sierpnia 2016 r. do dnia zapłaty.

Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia roszczenia powódki w pozostałej kwocie 254.437,00 zł, albowiem jak wskazano w treści rozważań powyżej Sąd nie uwzględnił twierdzeń powódki, że w skład majątku spadkowego wchodzi działka nr (...) położona w J. przy ul. (...), której wartość powódka określiła na kwotę przekraczającą 700.000,00 zł (pkt 2 wyroku), w związku z czym powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 3 wyroku na podstawie art. 100 k.p.c., wyrażającego zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów procesu, uznając, iż strona powodowa wygrała proces w 28%, w stosunku do wartości dochodzonego roszczenia, zaś pozwana wygrała w 72%. Na koszty procesu jakie zaktualizowały się w toku niniejszego postępowania składały się, po stronie powodowej kwota 7.200,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 17 zł jako opłata skarbowa od pełnomocnictwa, kwota 2.000,00 zł jako opłata od pozwu oraz suma 2.000,00 zł jako zaliczka na poczet wynagrodzenia biegłego z zakresu wyceny nieruchomości. Natomiast pozwana poniosła koszty w kwocie 7.200,00 zł jako wynagrodzenie pełnomocnika oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pozwu. Mając na względzie, że pozwana wygrała w 72%, zasadnym było zasądzenie na jej rzecz od powódki kwoty 2.060,24 zł jako różnicy pomiędzy kwotą, która powinna ponieść tj. sumą 5.156,76 zł, a tą którą poniosła czyli 7.217,00 zł.

Wskazać należy, że tymczasowo ze Skarbu Państwa zostały pokryte koszty uzyskania wypisu oraz wyrysu z mapy ewidencyjnej ze Starostwa Powiatowego w O. w kwocie 160,00 zł (k. 64) oraz częściowo wynagrodzenie biegłego z zakresu wyceny nieruchomości, któremu przyznano wynagrodzenie za sporządzenie opinii w kwocie 2.049,59 zł oraz kwotę 363,90 zł tytułem zwrotu poniesionych przez niego wydatków, nakazując przy tym wypłatę sumy 413,49 zł tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa (k. 176). Przy czym na stronie powodowej ciążył obowiązek poniesienia kosztu uzyskania w/w wypisu z mapy ewidencyjnej (z uwagi na nieuwzględnienie tejże nieruchomości w masie spadkowej), natomiast wynagrodzenie przyznane biegłemu podlegało stosunkowemu rozdzieleniu zgodnie z zasadą stosunkowego rozdzielenia kosztów. Na powódce ciąży obowiązek zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 457,70 zł (297,70 jako 72% wynagrodzenia biegłego + 160,00 zł jako koszt uzyskania wypisu), natomiast na pozwanej ciąży obowiązek zwrotu na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 151,79 zł jako 28% wynagrodzenia biegłego. Mając powyższe na względzie na podstawie art.113ust.1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art.100 kpc, Sąd orzekł jak w pkt 4 wyroku.

Z uwagi na sytuację materialną i życiową stron, a przede wszystkim trudną sytuację finansową pozwanej oraz fakt, że małoletnia powódka ma obecnie 3 lata, Sąd odstąpił w pozostałym zakresie od obciążania stron nieuiszczonymi kosztami sądowymi na podstawie art.113 ust.4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie, o czym orzeczono w pkt 5 wyroku.

Mając na względzie powyższe orzeczono jak w sentencji wyroku.---

/-/ SSO Mariusz Solka

Z:/

1.  (...)

2.  (...)

(...)

(...)