Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 maja 2014 roku (znak (...)-5/20/SER) Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. odmówił ubezpieczonemu S. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji Zakład wskazał, iż Komisja lekarska orzeczeniem z dnia 22 maja 2013 roku stwierdziła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy, wobec czego nie spełnia określonych ustawie z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przesłanek do przyznania wnioskowanego świadczenia.

(decyzja – k. 112 akt ZUS)

W odwołaniu z dnia 1 lipca 2013 roku ubezpieczony uznał ww. decyzję za krzywdzącą i wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

(odwołanie - k. 2-7)

W odpowiedzi na odwołanie pełnomocnik organu rentowego wniósł o jego oddalenie wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji.
(odpowiedź na odwołanie - k. 51-51 odwrót).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony S. K. urodził się w dniu (...).

Ubezpieczony ma wykształcenie średnie, z zawodu jest technikiem włókiennikiem. Ubezpieczony od 1 października 1991 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu.

(okoliczności bezsporne)

S. K. miał od dnia 8 kwietnia 2011 r. do dnia 30 czerwca 2012 r. ustalone prawo do renty z tytułu częściowej okresowej niezdolności do pracy.

(decyzja ZUS z 30.05.2011 r. – k. 32 akt ZUS)

W dniu 20 marca 2013 r. ubezpieczony ponownie złożył wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

(wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy - k. 92-96 akt ZUS)

Orzeczeniem z dnia 23 kwietnia 2013 roku, po przeprowadzeniu bezpośredniego badania i dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

(orzeczenie lekarza orzecznika k. 106-107 akt ZUS ).

Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczony złożył sprzeciw.

(okoliczność bezsporna)

Orzeczeniem z dnia 22 maja 2015 roku komisja lekarska ZUS ustaliła, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy.

(orzeczenie komisji lekarskiej ZUS nr (...) z dnia 22 maja 2015 r. - k. 111 akt ZUS)

U ubezpieczonego rozpoznano padaczkę oraz zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego i lędźwiowo-krzyżowego. Badaniem neurologicznym nie stwierdzono objawów uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, które pozwoliłyby uznać wnioskodawcę za niezdolnego do wykonywania pracy zarobkowej po uwzględnieniu przeciwwskazań z powodu leczonej padaczki.

(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu neurologii J. B. - k. 59-61 akt)

Ubezpieczony cierpi na nadciśnienie tętnicze bez objawów zajęcia serca, z prawidłowymi naczyniami wieńcowymi w koronarografii oraz na zespół wazowagalny z utratami przytomności, który obniża sprawność organizmu wnioskodawcy w stopniu nie powodującym długotrwałej niezdolności do pracy z punktu widzenia kardiologa.

(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu kardiologii dr n. med. B. Lao-G. - k. 62-63 odwrót)

U ubezpieczonego rozpoznano zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, bez istotnego upośledzenia funkcji, z zespołem bólowym. U ubezpieczonego nie stwierdzono upośledzenia funkcji narządu ruchu w stopniu uzasadniającym uznanie go za częściowo lub całkowicie niezdolną do pracy.

(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu chirurgii urazowo-ortopedycznej M. S. - k. 64-67)

U ubezpieczonego stwierdzono obustronne osłabienie słuchu, skompensowane osłabienie błędnika lewego oraz przewlekły nieżyt tchawicy. Mimo obustronnego osłabienia słuchu ubezpieczony ma zachowaną społeczną funkcję słuchu. W warunkach ambulatoryjnych nie stwierdzono zaburzenia statyki ciała. Z punktu widzenia laryngologicznego nie stwierdza się przeciwskazań do podjęcia pracy zarobkowej.
(pisemna opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu laryngologii dr n. med. A. L. - k. 91-93 odwrót)

Ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Stan zdrowia wnioskodawcy nie stanowi przeciwskazań do pracy zarówno w wyuczonym zawodzie jak i ostatnio wykonywanym z puntu widzenia ortopedy. Chory na padaczkę może wykonywać większość zawodów, zabroniona jest praca kierowcy, pilota, nurka i w zawodach, gdzie wymagany jest idealny stan zdrowia, niewskazana jest praca przy niebezpiecznych maszynach w ruchu, na wysokości i przy otwartym obwodzie elektrycznym. Stwierdzone obustronne osłabienie słuchu nie wpływa na zdolność do zarobkowania. Przewlekły nieżyt tchawicy nie stanowi przeciwskazań do zarobkowania. Jest to schorzenie podlegające doraźnemu leczeniu zależnie od stanu nasilenia w ramach zwolnień lekarskich.

(pisemne uzupełniające opinie biegłego sądowego specjalisty z zakresu chirurgii urazowo-ortopedycznej M. S. - k.89, k. 135, k. 148 i k. 210-211;

pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu neurologii J. B. - k. 90 i k. 134; ustna opinia uzupełniająca biegłego sądowego specjalisty z zakresu laryngologii dr n. med. A. L. – e-protokół z rozprawy z 22.12.2014 r., czas nagrania: 00:02:21 – 00:07:04 – płyta CD k. 124 oraz pisemna opinia uzupełniająca – k. 147; pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego specjalisty z zakresu kardiologii dr n. med. B. Lao-G. - k. 137 i k. 145)

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o załączone do akt sprawy akta rentowe ubezpieczonego, jego dokumentację medyczną oraz wydane w sprawie opinie biegłych: neurologa, ortopedy, kardiologa i laryngologa, a zatem biegłych, których specjalizacje odpowiadają rodzajowi schorzeń występujących u ubezpieczonego.

Biegli zapoznali się z przedłożoną i uzupełnioną w toku postępowania dokumentacją lekarską z przebiegu leczenia ubezpieczonego i na podstawie tej dokumentacji oraz badania bezpośredniego, ocenili i opisali stan jego zdrowia. Opinie biegłych są jasne i obiektywne, opisują stan zdrowia S. K. w zakresie wynikającym z tezy dowodowej oraz sporządzone zostały zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą w zakresie stanowiącym ich przedmiot.

Biegli kilkukrotnie uzupełnili swoje opinie, analizując dodatkową dokumentację lekarską ubezpieczonego oraz wyjaśniając wątpliwości podnoszone przez pełnomocnika ubezpieczonego. Wszyscy biegli podtrzymali w całości wydane przez siebie pierwotne opinie pisemne i zawarte w nich wnioski końcowe.

Biegły neurolog w opinii pisemnej wskazał, że nie stwierdził niezdolności wnioskodawcy do wykonywania pracy zarobkowej, po uwzględnieniu przeciwwskazań wynikających z leczonej padaczki. W pisemnych opiniach uzupełniających wskazał natomiast, że chory na padaczkę może wykonywać większość zawodów oraz, że wnioskodawca na rynku pracy jest osobą niepełnosprawną, ale zdolną do wykonywania pracy zarobkowej z uwzględnieniem posiadanych kwalifikacji i przeciwwskazań stanowiskowych wynikających z leczenia padaczki. Biegły wskazał, że przeciwwskazania stanowiskowe (ustalane przez lekarza medycyny pracy) nie powodują długotrwałej niezdolności do wykonywania pracy zarobkowej.

Biegły kardiolog w opinii pisemnej wskazał, że ubezpieczony cierpi na nadciśnienie tętnicze bez objawów zajęcia serca, z prawidłowymi naczyniami wieńcowymi w koronarografii oraz na zespół wazowagalny z utratami przytomności, który obniża sprawność organizmu wnioskodawcy w stopniu nie powodującym długotrwałej niezdolności do pracy z punktu widzenia kardiologa. W pisemnej opinii uzupełniającej swoją opinię biegły podtrzymał w całości.

Z kolei biegły laryngolog w opinii pisemnej wskazał, że ubezpieczony cierpi na obustronne osłabienie słuchu, skompensowane osłabienie błędnika lewego oraz przewlekły nieżyt tchawicy. Mimo obustronnego osłabienia słuchu ubezpieczony ma zachowaną społeczną funkcję słuchu, zaś w warunkach ambulatoryjnych nie stwierdzono zaburzenia statyki ciała. W opiniach uzupełniających biegły laryngolog wskazał nadto, że obustronne osłabienie słuchu ubezpieczonego nie wpływa na jego zdolność do zarobkowania, zaś przewlekły nieżyt tchawicy nie stanowi przeciwwskazań do zarobkowania. Biegły podtrzymał swoją opinię pisemną w całości.

Biegły ortopeda natomiast w opinii pisemnej rozpoznał u ubezpieczonego zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, bez istotnego upośledzenia funkcji narządu ruchu, z zespołem bólowym. W pisemnych opiniach uzupełniających biegły ortopeda wskazał natomiast, że wnioskodawca w żadnym stopniu nie utracił zdolności do pracy ( zarówno w zawodzie wyuczonym, tj. technika-włókiennika, jak i w ostatnio wykonywanym, tj. działalność gospodarcza – handel.). Zdaniem biegłego ortopedy śladowe upośledzenie ruchów kręgosłupa w odcinku szyjnym nie stanowi o niezdolności do pracy. W ocenie biegłego ubezpieczony nie wymaga przekwalifikowania zawodowego, jest (i był również w dacie orzekania przez lekarza orzecznika ZUS, jak i Komisję Lekarską ZUS) zdolny do każdej pracy. Biegły podtrzymał swoją opinię pisemną w całości.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał zatem w pełni wartość dowodową wszystkich opinii biegłych wydanych w przedmiotowej sprawie oraz podzielił, jako przekonywujące, wnioski wypływające z ich treści. W ocenie Sądu złożone do sprawy opinie nie zawierają istotnych braków, biegli w sposób dostatecznie wyczerpujący określili jednostki chorobowe, które występują u ubezpieczonego i ocenili ich znaczenie dla jego zdolności do pracy, odnosząc swoją ocenę do kwalifikacji zawodowych skarżącego. Opinie powołanych w sprawie biegłych lekarzy są zgodne. Według tych opinii stwierdzone u ubezpieczonego zmiany chorobowe, nie powodują chociażby częściowej jego niezdolności do wykonywania pracy. Wynikające z opinii wnioski są logiczne i prawidłowo uzasadnione.

W ocenie Sądu biegli także ustosunkowali się do zastrzeżeń wnioskodawcy zawartych w kolejnych pismach procesowych.

Z uwagi na powyższe okoliczności Sąd nie uwzględnił wniosku pełnomocnika ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu medycyny pracy, uznając, że zebrany materiał dowodowy jest wystarczający do oceny zdolności do pracy wnioskodawcy i tym samym do wydania rozstrzygnięcia, natomiast przeprowadzenie wnioskowanego dowodu zmierzałoby jedynie do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania. Nadto biegły ten miałby się wypowiedzieć co do ewentualnych przeciwskazań stanowiskowych, natomiast przedmiotem sporu objęta była kwestia niezdolności do pracy. Z tych samych względów Sąd oddalił wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii łącznej wszystkich biegłych, uznając opinie poszczególnych biegłych za wystarczające.

Podnoszona przez wnioskodawcę okoliczność, że wcześniej miał orzeczoną okresową niezdolność do pracy i tą okoliczność biegli winni uwzględnić, nie ma znaczenia, gdyż przedmiotem rozpoznania jest konkretna decyzja organu rentowego, wydana w określonej sytuacji faktycznej i decyduje stan zdrowia wnioskodawcy na dzień badania przez komisję lekarską i następnie na dzień wydania decyzji. Należy zauważyć, że stan zdrowia jest procesem dynamicznym i ulega zmianie, z czym mamy do czynienia w niniejszym postępowaniu.

Brak było podstaw do kierowania wnioskodawcy na ponowne badanie przez biegłych na podstawie aktualnej dokumentacji medycznej w związku z upływem czasu od poprzedniego badania, trzeba bowiem przypomnieć, że o prawidłowości rozstrzygnięcia organu rentowego decyduje ocena według stanu na dzień wydania decyzji. Zaakcentować trzeba, że z istoty spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych wynika, że nowe okoliczności ujawnione lub powstałe po wydaniu decyzji organu rentowego, uzasadniają wystąpienie z nowym wnioskiem o rozpoznanie sprawy, co skutkować winno kolejną decyzją organu rentowego, która następnie wskutek odwołania będzie poddana weryfikacji sądu pod względem zgodności z prawem. /tak SA w wyroku z dnia 19 grudnia 2013 r , III AUa 542/13, Lex nr 1438188/. Z tych samych względów Sąd pominął podnoszone okoliczności o podjęciu leczenia psychiatrycznego. Na marginesie podnieść należy, że biegły ortopeda także na podstawie aktualnej dokumentacji medycznej nie stwierdził niezdolności do pracy wnioskodawcy.

Brak było także potrzeby wypowiadania się przez biegłych co do potrzeby kierowania wnioskodawcy na dodatkowe badania, gdyż to w interesie wnioskodawcy należy dostarczenie kompletnej dokumentacji medycznej, która łącznie z badaniem podmiotowym, stanowi podstawę do wydania opinii przez biegłych.

Brak było także potrzeby wypowiadania się przez biegłych co do potrzeby przekwalifikowania się wnioskodawcy z uwagi na brak stwierdzenia jego niezdolności do pracy.

Fakt, że wydane w sprawie opinie biegłych nie mają treści, odpowiadającej skarżącemu, nie może mieć w tym wypadku znaczenia. Odmienne stanowisko oznaczałoby bowiem przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania, jak strona. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem SN potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii biegłego nie uzasadnia powołania innego biegłego ( wyrok SN z dnia 5 czerwca 2002 roku I CR 562/74 LEX nr 7607; wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1999 roku I PKN 20/99 OSNP 2000/22/807).

Biorąc pod uwagę, że do ustalenia okoliczności mającej kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, tj. zdolności lub niezdolności wnioskodawcy do wykonywania pracy zarobkowej, konieczna jest ocena stanu jego zdrowia, co wymaga wiadomości specjalnych z zakresu medycyny, Sąd nie uwzględnił również wniosku pełnomocnika ubezpieczonego o dopuszczenie dowodu z zeznań dwóch świadków uznając ww. dowód jako nieprzydatny.

Sąd zatem oddalił pozostałe wnioski dowodowe wnioskodawcy.

Wnioskodawca reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie zgłosił zastrzeżeń w trybie art. 162 kpc.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego odwołanie ubezpieczonego nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Stosownie do art.57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku (Dz. U. z 2016 r., 887) o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełni łącznie następujące warunki:

a)  jest niezdolny do pracy całkowicie lub częściowo,

b)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy

c)  niezdolność do pracy powstała w okresach wskazanych w pkt 3 art. 57

ww. ustawy, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była okoliczność, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy.

Zgodnie z treścią przepisu art. 12 przywołanej już ustawy niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat, natomiast jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed upływem 5. lat, niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż lat 5 (art. 13 ust. 2 i 3 ustawy).

Podnieść należy, że poziom posiadanych kwalifikacji, wyznacza zakres pracy, do której można odnosić ocenę zdolności do pracy w rozumieniu art. 12 i 13 ustawy. Inaczej mówiąc, ochrona ubezpieczeniowa służy temu kto utracił zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, choćby w stopniu częściowej niezdolności do pracy. Należy zatem przy ocenie częściowej niezdolności do pracy, odnosić się do poziomu posiadanych kwalifikacji, przy czym w każdym przypadku należy zważyć posiadane wykształcenie oraz charakter dotychczasowego zatrudnienia ubezpieczonego i okres tego zatrudnienia. Nie sposób bowiem dokonać oceny posiadanych kwalifikacji, odnosząc się w sposób alternatywny z jednej strony do posiadanego wykształcenia, a z drugiej, do zatrudnienia wykonywanego przez ubezpieczonego. Aktualny jest również pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 10.06.1999 r., 11 UKN 675/98, OSNAPiUS 2000 nr 16, poz. 624).

W ocenie Sądu ustalenia dokonane w toku postępowania nie uzasadniają zmiany zaskarżonej decyzji i nie stanowią podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało bowiem, że ubezpieczony nie jest osobą niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ww. ustawy. Wynika to w sposób jednoznaczny z treści opinii biegłych o specjalizacjach lekarskich odpowiadających charakterowi schorzeń występujących u S. K.. Ubezpieczony może wykonywać pracę zgodną z posiadanymi kwalifikacjami.

W konsekwencji, wobec stwierdzenia, iż ubezpieczony nie spełnia ww. koniecznej przesłanki warunkującej, w myśl przepisu art. 57 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznanie uprawnienia do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do pracy, zaskarżoną decyzję organu rentowego uznać należy za prawidłową.

Na marginesie Sąd Okręgowy wskazuje, że w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, dotyczącej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, nie chodzi o skutki jakie mogą powstać u ubezpieczonego w przyszłości z uwagi na istniejące schorzenia, ale o stan jego zdrowia z chwili wydania decyzji przez organ rentowy. Sąd w niniejszym postępowaniu nie ocenia ryzyka wystąpienia określonych zaburzeń organizmu ubezpieczonego w przyszłości. Z opinii wydanych w sprawie przez biegłych wynika bezsprzecznie, że wszystkie zdiagnozowane u ubezpieczonego schorzenia w obecnym stadium zawansowania nie stanowią przeszkody do wykonywania przez ubezpieczonego pracy zgodnie z posiadanymi przez niego kwalifikacjami. Wobec treści wyżej wskazanych opinii biegłych Sąd nie znalazł okoliczności uzasadniających zmianę zaskarżonej decyzji ZUS i przyznanie S. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W przypadku nasilenia się zaburzeń organizmu ubezpieczonego ma on prawo złożenia ponownego wniosku o rentę.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie uznając je za niezasadne.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy.