Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 19 maja 2016 r. sygn. akt II W 999/15 Sąd Rejonowy w Raciborzu uznał M. C. za winnego tego, że: d ziałając w imieniu pracodawcy (...) Sp. z o.o, a zarazem będąc osobą odpowiedzialną za przestrzeganie prawa pracy w okresie od 23 .09.2015r. do 13.11.2015r. w R. nie wykonał w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 17.09.2015r. o nr rej. (...)-5310- (...)- (...). popełnienia wykroczenia wyczerpującego znamiona występku z art. 283 § 2 pkt. 7 ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeksu pracy w zw z art. 207 § 2 pkt. 6 w/w Ustawy i za to na podstawie art. 283 § 2 pkt. 7 kodeksu pracy wymierzył mu kare grzywny w wysokości 1000 zł.

Na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z art. 119 k.p.w. i art. 118 § 1 k.p.w. zasądzono od obwinionego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe w kwocie 200 zł.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego, który zaskarżył przedmiotowy wyrok w całości.

Obrońca zarzucił:

1/ obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść wyroku, tj. art. 5 § 1 pkt. 1 w zw. z art. 57 § 2 pkt. 2 kpw poprzez skazanie obwinionego za popełnienie czynu polegającego na niewykonaniu decyzji ujętej w nakazie Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 17 września 2015r. o nr rej. (...)-5310- (...)- (...) podczas gdy nie udowodniono, że nakaz o o nr rej. (...)-5310- (...)- (...) został wydany i doręczony (...) Sp. z (...) , obwiniony kwestionował tą okoliczność, a nadto w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sad wskazał że dnia 17 września 2015r. został wydany nakaz o nr rej. o nr rej. (...)-5310- (...)- (...);

2/obrazę przepisów prawa materialnego tj:

a/ art. 283 § 2 pkt. 7 w zw z art. 207 § 2 pkt. 6 kp poprzez uznanie , że czyn obwinionego mieści się w wymienionym w art. 283 § 2 pkt. 7 kp katalogu nakazów , wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, o których mowa w art. 207 § 2 pkt. 6 kp podczas gdy ten ostatni przepis odnosi się do obowiązku ochrony zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, natomiast brak wykonania nakazu Państwowej Inspekcji Pracy dotyczącego wypłaty pracownicy należności ze stosunku pracy nie mieści się w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy;

b/ art. art. 283 § 2 pkt. 7 w zw z art. 207 § 2 pkt. 6 kp w zw z art. 1 § 2 kw poprzez przyjęcie, że obwiniony ponosi odpowiedzialność za niewykonanie w okresie od 23 września 2015r. do dnia 13 listopada 2015r. decyzji ujętej w nakazie z dnia 17 września 2015r. w którym zobowiązano (...) Sp z o.o. do wypłacenia A. M. wynagrodzenie za czas choroby w październiku 2013r. podczas gdy obwinionemu nie sposób przypisać winy za ta sytuację, ponieważ w 2015r. (...) Sp. z o.o. nie miał żadnego majątku, a w konsekwencji brak było faktycznej możliwości wykonania decyzji ujętej w nakazie z dnia 17 września 2015r. co wyklucza winę obwinionego,

c/ art. 283§ 2 pkt 7 w zw z art. 207 § 2 pkt. 6 kp w zw z art. 1 § 1 kw poprzez przyjęcie, że obwiniony ponosi odpowiedzialność za zarzucane mu wykroczenie, podczas gdy uwzględniając brak realnej możliwości spełnienia świadczenia pieniężnego z powodu braku majątku po stronie (...) Sp. z (...) – nie sposób uznać, że popełniony przez niego czyn nosi znamiona społecznej szkodliwości.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

apelacja obrońcy obwinionego częściowo zasługiwała na uwzględnienie. Podnoszone natomiast w apelacji zarzuty co do winy obwinionego nie dają podstaw do zmiany lub uchylenia zaskarżonego wyroku, ani nie podważają zasadności oraz prawidłowości merytorycznego rozstrzygnięcia będącego przedmiotem tegoż orzeczenia. Również zarzuty odnośnie obrazy prawa materialnego nie są zasadne.

Sąd I instancji rzetelnie ocenił kompletnie zgromadzony materiał dowodowy, wyciągając z niego w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia trafne wnioski. Tok rozumowania i sposób wnioskowania Sądu Rejonowego przedstawiony w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku jest prawidłowy pod względem logicznym i zgodny z zasadami doświadczenia życiowego. Sąd odwoławczy nie doszukał się podstaw do odmiennej od dokonanej przez Sąd pierwszej instancji oceny dowodów. Ten dochodząc do ostatecznych wniosków nie przekroczył bowiem ram swobodnej oceny dowodów jak i nie popełnił innych uchybień prawa procesowego, które mogłyby rzutować na treść wydanego przez niego merytorycznego rozstrzygnięcia . Także uzasadnienie wyroku czyni zadość ustawowym wymogom określonym w art. 424 § 1 kpk w zw z art. 82§ 1 kpw . Sąd Rejonowy wskazał w nim na jakich oparł się dowodach, dlaczego dał im wiarę oraz z jakich przyczyn odmówił wiary dowodom przeciwnym.

Na podstawie wyjaśnień obwinionego, a także dokumentacji zgromadzonej w aktach sprawy Sąd I instancji stwierdził kluczową dla rozstrzygnięcia o odpowiedzialności M. C. za zarzucane mu wykroczenie kwestie jego zdolności do bycia podmiotem zdatnym do popełnienia tego czynu. Istota tego czynu wiązała się z tym, że podmiot do którego skierowany był przedmiotowy nakaz Państwowej Inspekcji Pracy zawierający natychmiast wykonalną decyzję nakazującą pracodawcy wypłacenie pracownicy zaległego wynagrodzenia pracowniczego jest osobą prawną- spółką z ograniczona odpowiedzialnością. Spółka ta bezsprzecznie nie wykonała owego nakazu z dnia 17 września 2015r. nie budziło natomiast wątpliwości, że M. C. w tym okresie był prezesem zarządu (...) Spółka z o.o. W R.. Był więc osobą uprawnioną do podejmowania wszystkich czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki. Zgodnie z art. 3 ¹ kp za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba zarządzająca ta jednostką czyli w niniejszej sprawie prezes zarządu M. C.. Obwiniony jako prezes zarządu był odpowiedzialny za natychmiastowe wykonanie nakazu, z którego treści wynikało, iż należało niezwłocznie bez oglądania się na aktualnie posiadane przez spółkę zasoby finansowe wypłacić wskazanej pracownicy zaległe wynagrodzenie w określonej kwocie. Celem nakazu wystawionego przez Państwową inspekcję Pracy jest wymuszenie na pracodawcy wypełnienia określonych obowiązków wynikających z zawartej z pracownikiem umowy o pracę, które związane są z wynagrodzeniem, co odnosi się w szczególności do terminowej wypłaty wynagrodzenia. Natomiast konstrukcja przepisu art. 283 § 1 kp uzasadnia przyjęcie tezy, że ustawodawca ogranicza krąg osób do dwóch kategorii wobec, których można orzec o popełnieniu wykroczenia. Z jednej strony będzie to osoba, która w swoich obowiązkach pracowniczych ma wskazaną odpowiedzialność za zapewnienie stanu bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Z drugiej strony obejmuje ona także te osoby, które kierują pracownikami. Nie ulega wątpliwości, że oskarżony jako prezes zarządu kierował pracownikami. Nie ma więc racji obrońca zarzucając obrazę prawa materialnego, a to zastosowanie art. 283 § 2 pkt 7 w zw z art. 207 § 2 pkt 6 kp dla oceny zachowania obwinionego. Art. 207 § 2 pkt 6 kp nie odnosi się bowiem tylko do obowiązku ochrony zdrowia i życia pracowników, ale także pracodawca obowiązany jest wykonywać nakazy Państwowej Inspekcji Pracy. Nakazy te zaś mogą dotyczyć zobowiązania pracodawcy do wypłaty zaległego wynagrodzenia pracowniczego. Oczywistym jest że brak wypłaty wymagalnego wynagrodzenia należy do ciężkiego naruszenia uprawnień pracowniczych.

W przekonaniu instancji odwoławczej prawidłowym było też ustalenie, że obwiniony miał obiektywną możliwość zachowania się zgodnego z prawem , a więc zastosowania się do przedmiotowego nakazu Państwowej Inspekcji Pracy. Trudności finansowe w jakich znalazła się spółka obwinionego nie mogą ekskulpować obwinionego, który jako prezes spółki i pracodawca zarazem miał obowiązek wypłacić zaległe wynagrodzenie pracownicze jak i wykonać nakaz Państwowej Inspekcji Pracy nakazujący wypłatę wynagrodzenia. Należy zwrócić uwagę, że obwiniony nie odwołał się od przedmiotowego nakazu, mimo iż pouczenie o prawie do odwołania otrzymał. Nie kwestionował zatem w żadnej mierze zasadności i słuszności wydanego przez Państwową Inspekcję Pracy nakazu. Mając na uwadze powyższe słusznie zatem Sąd Rejonowy uznał obwinionego za winnego wykroczenia z art. 283 § 2 pkt. 7 kp w zw z art. 207 § 2 pkt 6 kp. W niniejszym stanie faktycznym nie budziło wątpliwości, że obwiniony zrealizował swoim zachowaniem znamiona przedmiotowe i podmiotowe czynu.

Zaistnienie natomiast znacznych trudności finansowych, narastanie zadłużenia wobec ZUS-u, zajęcia komornicze spółki (...) utrudniające wykonanie nakazu Państwowej Inspekcji Pracy wpływają na obniżenie stopnia winy obwinionego. Ustaliwszy, że M. C. popełnił wykroczenie Sąd Okręgowy był zobowiązany rozważyć, czy reakcja karna zastosowana przez Sąd Rejonowy w Raciborzu jest adekwatna do wagi czynu i stopnia winy sprawcy. Przeanalizowawszy całość materiałów i okoliczność sprawy Sąd II instancji uznał iż w niniejszej sprawie zasadnym będzie zastosowanie wobec obwinionego nadzwyczajnego złagodzenia kary i wymierzenie mu na podstawie art. 39 § 1 i 2 kw w zw z art. 36 kw kary rodzajowo łagodniejszej mianowicie kary nagany.

W ocenie Sądu Odwoławczego obwiniony co prawda był jako prezes odpowiedzialny za to co dzieje się w spółce, był osobą decyzyjną, kontrolował sytuację finansową spółki, nie mniej posiadał ograniczone środki na wypłatę zobowiązań w obliczu licznych zajęć komorniczych, zaległości wobec ZUS-u. Zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż sytuacja w spółce była trudna. Zachowanie obwinionego z jednej strony było zawinione, nie wykonał on bowiem decyzji nakazu Państwowej inspekcji Pracy z dnia 17 września 2015r. , z drugiej jednak strony podkreślić należy, że miał on niewielkie środki na wypłatę zaległych zobowiązań. Powyższe utrudniało mu w istotny sposób wywiązanie się z nałożonego na niego w/w nakazem obowiązku. Mając powyższe na uwadze Sąd Odwoławczy akceptując orzeczenie o winie i sprawstwie obwinionego orzekł za popełnione wykroczenie karę łagodniejszą rodzajowo mianowicie karę nagany. Wymierzona kara 1000 zł jawi się jako rażąco surowa w odniesieniu do stopnia winy obwinionego i konieczności uregulowania zaległości pracowniczych. Zdaniem Sadu Odwoławczego brak realizacji nakazu z dnia 17 września 2015r. wynikał nie ze złej woli obwinionego, ale w dużej mierze był konsekwencją braku środków finansowych. Dlatego też kara nagana spełni w odczuciu Sądu II instancji swoje cele tak w aspekcie prewencji ogólnej jak i szczególnej. Mając na uwadze powyższe zmieniono zaskarżony wyrok w zakresie wymierzonej obwinionemu kary – nadzwyczajnie ją łagodząc.

Jednocześnie Sąd Okręgowy był zobligowany zmienić opis czynu przypisany obwinionemu. Rację ma bowiem obrońca, że Sąd Rejonowy błędnie wskazał numer decyzji ujętej w nakazie Państwowej Inspekcji Pracy jako (...)-5310- (...)- (...) gdy w rzeczywistości nakaz, który doręczono obwinionemu nosił numer04486-5310- (...)- (...). Powyższe wynika niezbicie z dokumentów dołączonych do wniosku o ukaranie. Omyłka Sądu stanowi powielenie błędu Państwowej Inspekcji Pracy, która w zarzucie wniosku wskazała nieprawidłowy numer decyzji z dnia 17 września 2015r. Zresztą w uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy wskazał prawidłowy numer nakazu określając go na (...)-5310- (...)- (...). Dlatego też Sąd II instancji zmienił opis czynu przypisany obwinionemu w tym zakresie uznając, że tym samym nie czyni nowych ustaleń faktycznych.

Jednocześnie wyeliminowano niefortunne stwierdzenie zawarte w wyroku w pkt. 1, iż przypisany obwinionemu czyn stanowi występek. Sąd Okręgowy potraktował ten zapis jako błąd z kategorii oczywistych omyłek pisarskich. Jasne jest bowiem że jeden czyn nie może wyczerpywać znamion wykroczenia i występku.

W pozostałej części zaskarżony wyrok utrzymano w mocy.

Skutkiem obniżenia wymiaru kary, sąd odwoławczy, mając na względzie sytuację osobistą i finansową obwinionego, obciążył go jedną opłatą za obie instancje w kwocie 30 zł oraz zryczałtowanymi kosztami postępowania w kwocie 50 zł.