Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I Ns 922/13

POSTANOWIENIE

Dnia 28 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Borkowska

Protokolant: staż. Martyna Suplewska

po rozpoznaniu w dniu 14 czerwca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku H. K.

z udziałem J. K. (1)

o podział majątku wspólnego i ustalenie nierównych udziałów

postanawia:

I. ustalić, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków H. K. i J. K. (1) wchodzą następujące składniki:

1.spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...), położonego w Ł. przy ulicy (...), o wartości 192 000zł (sto dziewięćdziesiąt dwa tysięcy) złotych;

2. samochód marki V. (...) nr rej. (...) o wartości 550 (pięćset pięćdziesiąt) złotych;

3. samochód marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) o wartości 2 000 (dwa tysiące) złotych;

4. wyposażenie sypialni, w tym:

a. szafa wnękowa o wartości 1 000 (tysiąc) złotych,

b, łóżko wraz z 2 szafkami wnękowymi i komodą o wartości 850 (osiemset pięćdziesiąt) złotych;

5. wyposażenie kuchni, w tym:

a. 7 sztuk szafek wiszących oraz 6 sztuk szafek stojących o wartości 400 (czterysta) złotych,

b. kuchenka gazowa o wartości 350 (trzysta pięćdziesiąt) złotych,

c. okap kuchenny o wartości 100 (sto) złotych,

d. lodówka o wartości 200 (dwieście) złotych,

e. stolik drewniany o wartości 75 (siedemdziesiąt pięć) złotych,

f. kuchenka mikrofalowa o wartości 100 (sto) złotych,

g. toster o wartości 10 (dziesięć) złotych;

6. pralka o wartości 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych;

7.wierzytelność w kwocie 500 (pięćset) złotych wynikająca ze sprzedaży samochodu marki M. nr rej. (...)

- o łącznej wartości wszystkich składników – 198 785 (sto dziewięćdziesiąt osiem tysięcy siedemset osiemdziesiąt pięć tysięcy) złotych;

II. oddalić wniosek o ustalenie nierównych udziałów;

III. oddalić wniosek w pozostałym zakresie;

IV. dokonać podziału majątku wspólnego byłych małżonków H. K. i J. K. (1) w ten sposób, że składniki wymienione w punktach 1,2,3,4,5,6 postanowienia o wartości łącznej 198 285(sto dziewięćdziesiąt osiem tysięcy dwieście osiemdziesiąt pięć) złotych przyznać na wyłączną własność J. K. (1), zaś składnik majątku wymieniony w punkcie 7 postanowienia o wartości 500 (pięćset) złotych na wyłączną własność H. K.;

V. zasądzić od J. K. (1) na rzecz H. K. 98 892,50 złotych (dziewięćdziesiąt osiem tysięcy osiemset dziewięćdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt groszy) tytułem spłaty z majątku wspólnego, płatnej w terminie 3 (trzech) miesięcy od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminowi płatności;

VI. zasądzić od J. K. (1) na rzecz H. K. kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej od wniosku;

VII. ustalić, że w pozostałym zakresie każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie;

VIII. pobrać od każdego z uczestników na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwoty po 1 169,45 złotych (tysiąc sto sześćdziesiąt dziewięć złotych czterdzieści pięć groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I Ns 922/13

UZASADNIENIE

W dniu 27 czerwca 2013 r. wnioskodawczyni H. K. wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni H. K. i uczestnika postępowania J. K. (1) wchodzą następujące przedmioty:

a. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) w bloku nr 421 w Ł. przy ul. (...) o pow. 58,23 m2 o numerze księgi wieczystej (...) o wartości 200.000 zł,

b. samochód marki V. o nr rej. (...) o wartości 10.000 zł,

c. samochód marki M. (...) o nr rej. (...) o wartości 4.000 zł,

d. samochód marki M. o nr rej. (...) o wartości 1.000 zł,

e. wyposażenie sypialni (szafa w zabudowie, łóżko, komoda, szafki nocne) o wartości 4.000 zł,

f. wyposażenie kuchni (meble kuchenne, kuchnia gazowo – elektryczna, lodówka) o wartości 4.000 zł,

g. pralka automatyczna o wartości 800 zł,

a także o dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni H. K. i uczestnika J. K. (1) w ten sposób, aby majątek wskazany w pkt 1 przyznać na wyłączną własność uczestnika postępowania w całości oraz o zasądzenie od uczestnika J. K. (1) na rzecz wnioskodawczyni tytułem spłaty kwotę 111.900 zł wraz z ustawowymi odsetkami od daty uprawomocnienia się orzeczenia.

W uzasadnieniu wniosku H. K. wskazała, iż małżeństwo jej i uczestnika zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem z dnia 15 stycznia 2013 r. J. K. (1) jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...) i posiada spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) w bloku 421 w Ł. przy ul. (...), które aktualnie zajmuje. Wnioskodawczyni przeniosła się do siostry zabierając z mieszkania jednie telewizor i kanapę.

/wniosek k. 2 – 4/

Odpis wniosku został doręczony uczestnikowi J. K. (1) dnia 7 sierpnia 2013 r.

/potwierdzenie odbioru k. 14/

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania J. K. (1), reprezentowany przez pełnomocnika będącego adwokatem, wniósł o:

1. ustalenie, że w skład majątku wspólnego stron wchodzą następujące przedmioty:

a. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) w bloku nr 421 w Ł. przy ul. (...) o pow. 58,23 m2 o numerze księgi wieczystej (...) o wartości 170.000 zł,

b. samochód marki V. o nr rej. (...) o wartości 4.000 zł,

c. samochód marki M. (...) o nr rej. (...),

d. samochód marki M. o nr rej. (...),

e. wyposażenie sypialni,

f. wyposażenie kuchni,

g. pralka automatyczna o wartości 800 zł,

2. dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni H. K. i J. K. (2) w ten sposób, aby majątek ruchomy opisany w pkt. c. – g. przyznać na wyłączną własność wnioskodawczyni, a majątek w postaci spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz samochodu marki V. o nr rej. (...) na wyłączną własność uczestnika postępowania J. K. (1) bez obowiązku spłaty wnioskodawczyni,

3. ustalenie, ze udział uczestnika J. K. (1) w majątku wspólnym wynosi 9/10, a wnioskodawczyni 1/10,

4. zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu uczestnik wskazał, iż kwestionuje wartość ruchomości i nieruchomości będących przedmiotem wniosku. W ocenie uczestnika użytkuje on jedynie samochód marki V., zaś pozostałe dwa były w trakcie małżeństwa użytkowane przez wnioskodawczynię i córkę. Również ruchomości w postaci wyposażenia kuchni i sypialni oraz pralka zostały nabyte na życzenie wnioskodawczyni, co powoduje zasadność przyznania ich na rzecz wnioskodawczyni. Uczestnik wskazał także, iż to on zawsze zarabiał znacznie więcej od wnioskodawczyni, poza pracą zarobkową czy otrzymywaniem emerytury dodatkowo pracując. Uczestnik także w zakresie równym o ile nie większym osobiście zajmował się wychowaniem wspólnych dzieci oraz uczestniczył w prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego. Nadto przed rozwodem małżonkowie zaciągnęli kredyty konsumpcyjne w łącznej wysokości 25.000 zł, które uczestnik postępowania do dnia dzisiejszego spłaca.

/odpowiedź na wniosek z dn. 21.08.2013 r. k. 15 – 19/

W piśmie przygotowawczym z dnia 27 września 2013 r. wnioskodawczyni zakwestionowała twierdzenia uczestnika w zakresie jego przyczyniania się do powstania majątku wspólnego, wskazując, iż dochody uczestnika przedstawione w fakturach w istocie są niższe, albowiem nie uwzględniają składek i kosztów, a także iż uczestnik nie pracował nigdy dodatkowo.

/pismo przygotowawcze z dn. 27.09.2013 r. k. 144 – 147/

Pismem z dnia 26 marca 2014 r. złożonym na rozprawie w dniu następnym pełnomocnik uczestnika zakwestionował twierdzenia wnioskodawczyni. Wskazał, iż kredyty były zaciągane przez wnioskodawczynię, gdyż tylko ona miała zdolność kredytową, zaś spłacane były przez uczestnika. Pełnomocnik przyznał, iż dzięki ojcu wnioskodawczyni stronom został szybciej przyznany lokal mieszkalny przy ul. (...), jednakże spłata tego lokalu nastąpiła ze środków uczestnika.

/pismo przygotowawcze z dn. 26.03.2014 r. złożone na rozprawie w dniu 27.03.2014 r. k. 162 – 166/

W piśmie przygotowawczym z dnia 10 kwietnia 2014 r. wnioskodawczyni zaprzeczyła jakoby zabrała przy wyprowadzce z mieszkania cokolwiek ponad 5 ręczników i dwóch kompletów pościeli.

/pismo przygotowawcze wnioskodawczyni z dn. 10.04.2014 r. k. 180 – 181/

W piśmie przygotowawczym z dnia 22 października 2014 r. pełnomocnik uczestnika wskazał, iż nie kwestionuje wartości pojazdu marki M. podanej przez wnioskodawczynię tj. 2.000 zł, kwestionował jednak wartość pojazdu marki V..

/pismo przygotowawcze z dn. 22.10.2014 r. k. 219/

Na rozprawie w dniu 14 czerwca 2016 r. pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o przyznanie na rzecz uczestnika spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. (...) wraz z jego wyposażeniem, samochodu osobowego marki M. (...) oraz samochodu marki V. – jeśli jego wartość wynosi 4.000 zł. Jeśli zaś wartość pojazdu wynosi 350 zł pełnomocnik wniósł o przyznanie go na rzecz wnioskodawczyni. Zaprzeczył, aby lokal przy ul. (...) stanowił składnik majątku wspólnego, albowiem lokal został zakupiony za pieniądze uczestników na rzecz ich syna. Wniósł o jednorazową spłatę wnioskodawczyni kwotą 101.617,50 zł w terminie 3 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności oraz o zasądzenie kosztów.

Pełnomocnik uczestnika wniósł o przyznanie uczestnikowi spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. (...) oraz samochodu marki V. (...), zaś wnioskodawczyni wyposażenia mieszkania, samochodów marki M. (...) oraz M.. Wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego uczestników wchodzi mieszkanie przy ul. (...) nr 180 o wartości 170.000 zł oraz ustalenie nierównych udziałów w ten sposób, że uczestnik przyczynił się do powstania majątku w 9/10 części, zaś uczestniczka w 1/10 części.

/protokół rozprawy z dn. 14.06.2016 r. k. 182 – 185/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 15 stycznia 2013 r., prawomocnym od dnia 6 lutego 2013 r., Sąd Okręgowy w Łodzi, Wydział XII Cywilny Rodzinny, rozwiązał przez rozwód związek małżeński H. K. z domu B. córki A. i E. i J. K. (1), syna P. i J. zawarty w dniu 26 marca 1970 roku w Ł..

/wyrok z dn. 15.011.2013 r. k. 6 i v./

J. K. (1) jest członkiem Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...) w Ł. i posiada Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w bloku 421 znajdującego się w Ł. przy ul. (...) o powierzchni 58,23 m2. Przedmiotowy lokal jest objęty wspólnością ustawową majątkową małżeńską.

/zaświadczenie z dn. 25.06.2013 r. k. 5/

W skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodzi:

a. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu nr (...) w bloku nr 421 w Ł. przy ul. (...) o pow. 58,23 m2 o numerze księgi wieczystej (...),

b. samochód marki V. o nr rej. (...),

c. samochód marki M. (...) o nr rej. (...),

d. samochód marki M. o nr rej. (...),

e. wyposażenie sypialni,

f. wyposażenie kuchni,

g. pralka automatyczna,

/bezsporne/

Wartość według stanu na dzień 15 stycznia 2013 r. i cen aktualnych:

a. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nr (...) w bloku nr 421 w Ł. przy ul. (...) o pow. 58,23 m2 o numerze księgi wieczystej (...) wynosi 192.000 zł,

b. wyposażenia kuchni wynosi 1.235 zł (7 sztuk szafek kuchennych wiszących i 6 sztuk szafek stojących o wartości 400 zł, kuchenka gazowa o wartości 350 zł, okaz kuchenny o wartość 100 zł, lodówka o wartości 200 zł, stolik drewniany o wartości 75 zł, kuchenka mikrofalowa o wartości 100 zł, toster o wartości 10 zł),

c. wyposażenia sypialni wynosi 1.850 zł (szafa wnękowa 1.000 zł, łóżko z 2 szafkami wnękowymi i komoda 850 zł),

d. pralki automatycznej wynosi 650 zł,

e. samochodu marki V. (...) o nr rej. (...) wynosi 550 zł.

/opinia biegłego sądowego z zakresu wyceny ruchomości z dn. 31.01.2015 r. P. G. k. 265 – 268, opinia biegłego sądowego z zakresu wyceny wartości pojazdów P. K. (1) z dn. 22.03.2015 r. k. 274 – 306, uzupełniająca opinia biegłego P. K. (1) k. 359 – 361, opinia biegłego sądowego z zakresu szacunku nieruchomości z XII 2015 r. Z. S. k. 339 – 347/

Wartość samochodu marki M. (...) o nr rej. (...) według stanu na dzień 15 stycznia 2013 r. i cen aktualnych wynosi 2.000 zł.

/bezsporne/

Samochód marki M. (...) rok produkcji 1993 o nr rej (...) został sprzedany 25 listopada 2013 r. za kwotę 500 zł.

/umowa sprzedaży z dn. 25.11.2013 r. k. 203/

Samochód osobowy marki V. (...) stanowi współwłasność H. K. i J. K. (1).

/dowód rejestracyjny k. 231/

H. K. od 14 listopada 2011 r. jest współwłaścicielką samochodu osobowego marki V. (...) o nr rej. (...).

/kserokopia dowodu rejestracyjnego k. 202/

Przy wyprowadzce wnioskodawczyni zabrała z mieszkania przy ul. (...) w Ł. jedynie kilka rzeczy osobistych oraz telewizor. Część rzeczy w postaci ubrań i ręczników uczestnik dobrowolnie przekazał wnioskodawczyni.

/zeznania świadka M. G., protokół rozprawy z dn. 8.10.2014 r. k. 204 – 209/

H. K. oraz J. K. (1) dnia 30 sierpnia 2003 r. darowali na rzecz ich wspólnego syna A. K. kwoty po 9.000 zł na zakup mieszkania przy ul. (...).

/umowa darowizny zawarta między H. K. a A. K. k. 149 i v., umowa darowizny zawarta między J. K. (1) a A. K. k. 150 i v./

Samochody marki M. (...) oraz V. (...) znajdują się w użytkowaniu J. K. (1).

/ dowód z przesłuchania wnioskodawczyni H. K., protokół rozprawy z dn. 14.06.2016 r. k. 182 – 185 potwierdzające informacyjne wyjaśnienia wnioskodawczyni, protokół rozprawy z dn. 27.03.2014 r. k.170 – 175, zeznania świadka M. G., protokół rozprawy z dn. 8.10.2014 r. k. 204 – 209/

Pozostała kwota 10.000 zł na zakup mieszkania przy ul. (...) w Ł. dla A. K. została pożyczona od zięcia wnioskodawczyni i uczestnika. Pożyczkę spłaciła wnioskodawczyni. Remont mieszkania przy ul. (...) w Ł. sfinansował uczestnik J. K. (1). W tym czasie gospodarstwo domowe uczestnika i wnioskodawczyni utrzymywała wnioskodawczyni. J. K. (1) wynajmował to mieszkanie i pobierał z tego tytułu opłaty za najem.

A. K. w dniu 19 czerwca 2013 r. sprzedał lokal mieszkalny nr (...) w bloku nr 420 przy ul. (...) w Ł. B. S. oraz R. S. za kwotę 170.000 zł. Zgodnie z treścią umowy zawartej w formie aktu notarialnego przed notariuszem D. K. część ceny w kwocie 145.000 zł kupujący uiścili na konto matki sprzedającego – H. K..

/akt notarialny rep. A nr (...) k. 151 – 153 v., zestawienie operacji za okres 20.06.2013 – 20.07.2013 na rachunku wnioskodawczyni k. 154 i v./

Uiszczoną przez B. S. oraz R. S. kwotę 145.000 zł wnioskodawczyni wypłaciła ze swojego rachunku bankowego i przekazała synowi. Syn z kwoty tej spłacił część zadłużeń H. K. oraz pomógł siostrze M. G. finansowo.

/zestawienie operacji za okres 20.06.2013 – 20.07.2013 na rachunku wnioskodawczyni k. 154 i v., dowód z przesłuchania wnioskodawczyni H. K., protokół rozprawy z dn. 14.06.2016 r. k. 182 – 185 potwierdzające informacyjne wyjaśnienia wnioskodawczyni, protokół rozprawy z dn. 27.03.2014 r. k.170 – 175/

Rodzinie wnioskodawczyni i uczestnika dobrze wiodło się finansowo, często wyjeżdżali na zagraniczne wakacje.

/zeznania świadka M. G., protokół rozprawy z dn. 8.10.2014 r. k. 204 – 209/

Wnioskodawczyni przez większość życia pracowała jako inspektor w zakładach państwowych. Jedynie gdy córka wnioskodawczyni i uczestnika M. G. była mała i chorowała wnioskodawczyni zrezygnowała czasowo w pracy w urzędzie i opiekowała się dzieckiem, a dodatkowo przez 1,5 roku zajmowała się krawiectwem.

Gospodarstwo domowe prowadziła wnioskodawczyni, ona również zajmowała się opieką i wychowaniem dzieci – chodziła na wywiadówki, do lekarzy. J. K. (1) nie przyczyniał się do wychowania dzieci. Uczestnik dokładał nieregularnie kwoty do utrzymania gospodarstwa domowego i opłacał czynsz.

/bezsporne/

Dochody wnioskodawczyni i uczestnika były zbliżone. Uczestnik robił awantury, nie interesował się funkcjonowaniem gospodarstwa domowego, po powrocie z pracy spał bądź oglądał telewizję. Gdy w mieszkaniu przy ul. (...) mieszkał ojciec wnioskodawczyni, uczestnik wyzywał teścia. Wnioskodawczyni próbowała chronić dzieci przed awanturami.

/dowód z przesłuchania wnioskodawczyni H. K., protokół rozprawy z dn. 14.06.2016 r. k. 182 – 185 potwierdzające informacyjne wyjaśnienia wnioskodawczyni, protokół rozprawy z dn. 27.03.2014 r. k.170 – 175, zeznania świadka M. G., protokół rozprawy z dn. 8.10.2014 r. k. 204 – 209/

Od 1991 roku uczestnik prowadzi własną działalność gospodarczą. Kredyt na zakup samochodu marki V. potrzebnego do prowadzenia działalności zaciągnęła wnioskodawczyni, gdyż tylko ona miała zdolność kredytową. Kredyty na samochody spłacał uczestnik, zaś w czasie spłacania kredytów nie dokładał się do utrzymania domu. Od chwili gdy J. K. (1) rozpoczął własną działalność, małżonkowie zaczęli prowadzić odrębne rachunki.

Mieszkanie przy ul. (...) zostało zakupione za wspólne środki byłych małżonków.

Od 2008 r. do końca 2012 r. J. K. (1) wykonywał na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej im. (...) w Ł. usługi transportowe.

/faktury k. 22 – 142/

H. K. otrzymuje emeryturę w wysokości 1.926,75 zł netto. W roku 2013 przychód wnioskodawczyni z emerytur i rent wynosił 27.781,10 zł, w 2012 r. – 26.475,80 zł, w 2011 r. – 25.636,68 zł, w 2010 r. – 24.807,14 zł, w 2007 r. – 21.111,32 zł, w 2006 r. – 20.849,76 zł, w 2005 r. – 19.776,48 zł, w 2004 r. – 19.718,20 zł. W 2007 r. wnioskodawczyni osiągnęła przychód w wysokości 1.500 zł z tytułu praw autorskich, zaś w 2004 r. przychód w wysokości 12.674,72 zł z tytułu wynagrodzenia ze stosunku pracy oraz 4.530 zł z tytułu działalności wykonywanej osobiście.

/zestawienie operacji za okres 20.06.2013 – 20.07.2013 na rachunku wnioskodawczyni k. 154 i v., druk z ZS k. 155 i v., deklaracje k. 234, zeznania o wysokości osiągniętego dochodu za lata 2012 - 2010 i 2007 k. 235 – 241, deklaracje k. 242, zeznania o wysokości osiągniętego dochodu za lata 2005 – 2004 k. 243 - 246 /

H. K. do pobieranego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych świadczenia uznano 38 lat 3 miesiące i 8 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 5 dni okresów nieskładowych.

/zaświadczenie z ZUS I Oddział w Ł. k. 216/

J. K. (1) otrzymuje emeryturę w wysokości 1940 zł netto. W 2010 r. uczestnik osiągnął z tytułu emerytury w wysokości 19.369,78 zł, w 2011 r. – 25.576,74 zł, w 2012 r. – 26.415,56 zł, w 2013 r. – 27.442,86 zł, w 2009 r. – 23.658,54 zł, w 2008 r. – 22.285,02 zł

/bezsporne, oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania k. 223 – 225, deklaracje k. 247 – 252/

J. K. (1) posiada udokumentowanych okresów składkowych 45 lat 6 miesięcy 11 dni, zaś nieskładkowych 6 miesięcy i 10 dni.

/zaświadczenie z ZUS z dn. 5.01.2015 r. k. 263/

W czasie trwania małżeństwa H. K. sfinansowała zakupienie córce M. G. mieszkania (...) – pokojowego, a następnie jego zamianę na 3 – pokojowe.

/dowód z przesłuchania wnioskodawczyni H. K., protokół rozprawy z dn. 14.06.2016 r. k. 182 – 185 potwierdzające informacyjne wyjaśnienia wnioskodawczyni, protokół rozprawy z dn. 27.03.2014 r. k.170 – 175/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, dokonując jego oceny na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. tj. według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Sąd pominął dowód z dokumentu w postaci przyrzeczenia J. K. (1) do zmiany jako nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy o podział majątku wspólnego.

Sąd odmówił wiary zeznaniom uczestnika J. K. (1) w zakresie wskazania, iż osiągał on dochody znacząco wyższe od dochodów H. K.. Przedmiotowe twierdzenia uczestnika pozostały bowiem niepoparte żadnymi rozliczeniami za okres poprzedzający rok 2008 r. oraz sprzeczne z przedstawionymi dowodami z deklaracji z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Z deklaracji tych wynika, iż wnioskodawczyni i uczestnik osiągają emeryturę podobnej wysokości, wobec czego twierdzenia uczestnika są gołosłowne.

Sąd odmówił wiary zeznaniom świadka P. K. (2) z uwagi na brak obiektywizmu świadka. P. K. (2), będąca wnuczką wnioskodawczyni i uczestnika, sama przyznała, iż stoi po stronie J. K. (1) w opozycji do H. K., A. K. i M. G.. Świadek jest skonfliktowany z wnioskodawczynią H. K., zaś informacje w zakresie relacji rodzinnych, sytuacji finansowej i podziale obowiązków miedzy wnioskodawczynią i uczestnikiem uzyskał już po ich rozwodzie od J. K. (1). Obiektywnie niemożliwym było posiadanie rzetelnej wiedzy nabytej naocznie przez świadka na tematy sposobu nabywania majątku przez wnioskodawczynię i uczestnika, albowiem świadek w chwili obecnej ma 22 lata, nie mieszkał dodatkowo z dziadkami, zaś małżeństwo H. K. i J. K. (1) do chwili jego rozwiązania w 2013 r. trwało 45 lat. (...) pozyskanej od jednego z uczestników postępowania nie sposób uznać za wiarygodne źródło wiedzy w sprawie.

Sąd odmówił wiary również zeznaniom świadka R. G., byłego zięcia wnioskodawczyni i uczestnika, albowiem większość wiedzy świadek posiada z informacji zasłyszanych od wnioskodawczyni, uczestnika bądź też M. G.. Świadek sam przyznał, iż nie był bezpośrednio świadkiem żadnych zdarzeń między stronami, a zatem podawane przez niego informacje mają moc dowodową mniejszą od zeznań M. G. oraz wnioskodawczyni i uczestnika.

W zakresie ustalenia stanu faktycznego w sprawie, w szczególności stopnia przyczyniania się przez wnioskodawczynię i uczestnika do powstania majątku wspólnego Sąd oparł się w całości na zeznaniach świadka M. G. oraz wnioskodawczyni H. K.. M. G. jest córką wnioskodawczyni i uczestnika. Mieszkając do osiągniecia dorosłości z rodzicami była naocznym świadkiem podziału obowiązków w domu między rodzicami, stopnia przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny i charakteru tego podziału. Zeznania świadka w ocenie Sądu były wiarygodne, wyczerpujące, zaś ich prawdziwość potwierdza silne nacechowanie emocjonalne świadka w czasie zeznań, co objawiło się z jej strony płaczem.

Sąd nie mógł oprzeć się na zeznaniach świadka A. K., gdyż na rozprawie w dniu 8 października 2014 r. świadek będący synem wnioskodawczyni i uczestnika odmówił składania zeznań w sprawie.

Ustalając wartość poszczególnych składników wchodzących w skład majątku wspólnego byłych małżonków Sąd oparł się na opiniach biegłych sądowych powołanych w sprawie. Opinie biegłych z zakresy wyceny ruchomości i szacunku nieruchomości były niekwestionowane przez strony. Podważana natomiast była przez pełnomocnika wnioskodawczyni opinia biegłego sądowego P. K. (1) w zakresie ustalenia wartości samochodu marki V. (...). Dla rozwiania wątpliwości wnioskodawczyni Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii tegoż biegłego, który podtrzymał w niej dotychczas zawarte stanowisko. Wskazać należy, iż Sąd nie posiada wiedzy specjalnej, zaś przy wydawaniu rozstrzygnięć takiej wiedzy wymagających posiłkować się musi opiniami biegłych sadowych. Taka też sytuacja zaszła w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu sporządzona przez biegłego sądowego P. K. (1) opinia jest rzetelna i zupełna, stanowiąc pełnowartościowe źródło wiedzy specjalnej. Biegły zaś należycie wyjaśnił wszystkie zagadnienia obejmujące opinię. Konkludując, Sąd przyznał wiarę w całości dowodom z opinii wszystkich biegłych.

Sąd zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 31 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2082 - dalej k.r.o.) z chwilą zawarcia małżeństwa między małżonkami powstaje z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Katalog składników majątku należących do majątku osobistego każdego z małżonków ustawodawca wskazał w art. 33 k.r.o. Należą do nich m.in. przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej (pkt 1) czy też przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (2).

Wspólność majątkowa małżeńska ustaje z mocy prawa m.in. z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego rozwiązanie małżeństwa przez rozwód, a także z chwilą zawarcia przez strony w trakcie trwania małżeństwa małżeńskiej umowy majątkowej wspólność ustawową znoszącej (art. 47 k.r.o.). Zgodnie z art. 567 § 3 k.p.c., w związku z art. 688 k.p.c., do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące działu spadku i zniesienia współwłasności, a w szczególności przepisy art. 618 § 2 i § 3 k.p.c. Sąd dokonując podziału majątku wspólnego w pierwszej kolejności ustala skład i wartość majątku podlegającego podziałowi (art. 684 k.p.c.).

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż Sąd w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy ustalił, że w skład majątku wspólnego byłych małżonków H. K. wchodzą: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego położonego w Ł. przy ul. (...) o wartości 192.000 zł, wyposażenie kuchni o wartości 1.235 zł, wyposażenie sypialni o wartości 1.850 zł, pralka automatyczna o wartości 650 zł, samochód marki V. (...) o nr rej. (...) o wartości 550 zł, samochód osobowy marki M. (...) o wartości 2.000 zł oraz wierzytelność z tytułu sprzedaży pojazdu marki M. o wartości 500 zł. Fakt wchodzenia przedmiotowych składników w skład majątku wspólnego byłych małżonków nie był przez nich kwestionowany, a zatem Sąd uznał tę okoliczność za bezsporną. Wnioskodawczyni i uczestnik wnosili o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego wchodził samochód osobowy marki M., jednakże z uwagi na jego sprzedaż należało przyjąć, że w skład majątku wspólnego weszła wierzytelność z tytułu ceny sprzedaży w kwocie 500 zł. Wartość poszczególnych składników majątku Sąd ustalił częściowo w oparciu o wyżej opisane opinie biegłych, zaś wartość samochodu marki M. była między stronami ostatecznie bezsporna. Łączna wartość wszystkich składników majątku wspólnego byłych małżonków K. wynosi 198.785 zł.

Sąd oddalił natomiast wniosek o ustalenie, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków wchodził lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...). o wartości 170.000 zł. Jak już zostało wskazane, z treści art. 31 § 1 k.r.o. wynika, iż z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Z komentowanego przepisu wynika jednoznacznie, iż do majątku wspólnego wchodzą jedynie przedmioty majątkowe nabyte przez małżonków. Tymczasem z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż lokal mieszkalny nr (...) przy ul. (...) w Ł. został nabyty przez A. K. – syna wnioskodawczyni i uczestnika. To A. K. był właścicielem przedmiotowego mieszkania. Okoliczność, iż środki na zakup tegoż mieszkania pochodziły de facto z darowizny uczynionej przez rodziców na rzecz syna nie przekreśla faktu, iż to nie oni nabyli własność przedmiotowego lokalu. Skoro zaś to nie wnioskodawczyni i uczestnik nabyli lokal mieszkalny przy ul. (...), to lokal ten nie wszedł do majątku wspólnego byłych małżonków. Irrelewantna dla niniejszego jest postępowania jest również okoliczność, iż J. K. (1) dysponował kluczami do przedmiotowego lokalu oraz że osiągał z tytułu jego najmu dochody.

Stosownie do treści art. 567 § 1 k.p.c. w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.

Odnosząc się do żądania uczestniczka ustalenia nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym wskazać należy, co następuje. Zgodnie z ogólną regułą wyrażoną w treści art. 43 § 1 k.r.o. oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Stosownie do treści § 2 komentowanego przepisu z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Przy ocenie, w jakim stopniu każdy z małżonków przyczynił się do powstania majątku wspólnego, uwzględnia się także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (§ 3). Możliwość ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym byłych małżonków jest zatem wyjątkiem – stanowi bowiem odstąpienie od ogólnej reguły stanowiącej, iż małżonkom przysługują równe udziały niezależnie od przyczyn ustania wspólności ustawowej. Możliwość ustalenia nierównych udziałów jest istnieje w przypadku kumulatywnego zaistnienia dwóch przesłanek: przyczynienia się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów.

Wskazuje się, iż przez pojęcie przyczynienia się do powstania majątku wspólnego oznacza całokształt starań każdego z małżonków o założoną przez nich rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb (J. S. P., Udziały małżonków, s. 291). Ocena ta ma charakter wyłącznie ogólny i przybliżony. Podkreśla się, iż z uwagi na wyjątkowość instytucji ustalenia nierównych udziałów małżonków, stopień przyczynienia się każdego z małżonków może uzasadnić ustalenie nierównych udziałów wtedy, gdy różnica jest istotna i wyraźnie uchwytna, nie ma tymczasem przesądzającego znaczenia nierówność w kontekście rachunkowym. Oceniając stopień przyczynienia pod uwagę bierze się wysokość zarobków i innych dochodów każdego z małżonków, sposób inwestowania tych dochodów, nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i prowadzeniu gospodarstwa domowego. (por. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2015).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż w uczestnik J. K. (1) w najmniejszym nawet stopniu nie zdołał udowodnić, iż w większym od H. K. stopniu przyczyniał się do powstania majątku wspólnego. Twierdzenia J. K. (1) w tym zakresie pozostały gołosłowne, albowiem nie przedstawił on jakiegokolwiek dowodu mogącego wykazać, iż osiągane przez niego dochody rażąco przewyższały dochody wnioskodawczyni bądź też aby zaszły inne wyjątkowe okoliczności mogące uzasadnić ustalenie nierównych udziałów. Wręcz przeciwnie - z przedstawionych deklaracji z ZUS oraz deklaracji PIT obojga małżonków wynika, iż małżonkowie w chwili obecnej osiągają emerytury w podobnej wysokości.

Jakkolwiek uczestnik przedstawił faktury VAT wystawione na usługi transportowe przez niego świadczone, które dokumentacją dochody w znacznej wysokości, to jednak dokumentacja ta istnieje dopiero od 2008 r., a więc w końcu trwania związku małżeńskiego i od czasu, kiedy uczestnik jest na emeryturze – a więc w czasie kiedy nie musi już opłacać składek na ubezpieczenie społeczne. Uczestnik nie udźwignął tymczasem ciężaru wykazania swoich twierdzeń, iż od początku trwania małżeństwa jego dochody były bardzo wysokie w porównaniu z dochodami wnioskodawczyni. Okoliczność odmienna wręcz wynika z porównania zaświadczenia z ZUS o zaliczeniu na rzecz wnioskodawczyni okresów składkowych w ilości ponad 38 lat oraz na rzecz uczestnika w ilości ponad 45 lat w sytuacji, gdy oboje małżonkowie otrzymują świadczenia emerytalne w podobnej wysokości. Oznacza to, iż kwoty odprowadzonych przez nich składek były porównywalne, co z kolei prowadzi do wniosku, iż osiągali oni przez niemal cały okres pracy porównywalne dochody. Również z zeznań M. K. nie wynika, aby oczywistym było, że finansowanie potrzeb rodziny spoczywało na uczestniku. Wręcz przeciwnie – wnioskodawczyni przez całe życie pozostawała zatrudniona na posadach państwowych, zaś dodatkowo dorabiała. Bezspornym jest również, iż nawet w okresie choroby małej córki, kiedy zaszła konieczność stałej nad nią opieki, wnioskodawczyni znalazła źródło zarobkowania w postaci krawiectwa w godzinach wieczornych.

Co więcej, przeciwko uznaniu, iż uczestnik J. K. (1) przyczynił się do powstania majątku wspólnego w 9/10 części przemawia okoliczność, iż ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego bezspornie wynika, iż cały ciężar prowadzenia gospodarstwa domowego oraz wychowania dzieci i opieki nad nimi spoczywał właśnie na wnioskodawczyni. Uczestnik nie kwestionował, iż nie zaspokajał tych potrzeb rodziny wskazując jedynie, iż w jego ocenie jego zadania wyczerpywały się w organizowaniu zagranicznych wyjazdów rodzinnych. Brak jest jednak również dowodów na to, iż przedmiotowe wyjazdy były finansowane przez uczestnika.

Z uwagi na powyższe wniosek o ustalenie nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym nie zasługiwał na uwzględnienie.

Do aktywów majątku wspólnego byłych małżonków należą zatem wartość spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu przy ul. (...) w kwocie 192.000 zł, wyposażenie kuchni o wartości 1.235 zł, wyposażenie sypialni o wartości 1.850 zł, pralka automatyczna o wartości 650 zł, samochód marki V. (...) o nr rej. (...) o wartości 550 zł, samochód osobowy marki M. (...) o wartości 2.000 zł oraz wierzytelność z tytułu sprzedaży pojazdu marki M. o wartości 500 zł, co daje łączną kwotę 198.785 zł. Wobec ustalenia, iż udziały małżonków w majątku są równe, wartość udziału przysługującego wnioskodawczyni H. K. wynosi 99.392,50 zł.

Sąd przyznał na wyłączną własność uczestnika J. K. (1) wszystkie składniki majątku z wyjątkiem wierzytelności z tytułu ceny pojazdu marki M. w kwocie 500 zł z obowiązkiem spłaty na rzecz uczestniczki kwoty 98.892,50 zł. Wszystkie składniki majątku byłych małżonków znajdują się bowiem w posiadaniu wnioskodawcy, który stale z nich korzysta. Niecelowe i nieuzasadnione ekonomiczne byłoby przyznawanie na rzecz wnioskodawczyni wyposażenia mieszkania przy ul. (...) w sytuacji, gdy w chwili obecnej nie posiada ona żadnego lokalu na własność, zaś przedmiotowe wyposażenie zostało zakupione z myślą o mieszkaniu przy ul. (...) i stanowi z nim całość.

Wobec przyznania uczestnikowi J. K. (1) na wyłączną własność wszystkich składników majątku wspólnego byłych małżonków z wyjątkiem wierzytelności w kwocie 500 zł, kwota należna wnioskodawczyni od uczestnika wynosi 98.892,50 zł.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c. z uwzględnieniem okoliczności, iż w toku postępowania uczestnik przyłączył się do wniosku co do zasady, wobec czego uznać należy, iż poniesione przez wnioskodawczynię koszty wszczęcia postępowania – tj. opłaty sądowej od wniosku w łącznej kwocie 1.000 zł winny obciążać wnioskodawczynię i uczestnika po połowie. Wskazuje się bowiem, iż w sprawach tzw. działowych, do których należy także sprawa o podział majątku wspólnego, nie występuje sprzeczność interesów między tymi uczestnikami, którzy domagają się podziału, niezależnie od tego, jaki sposób dokonania podziału proponują i jakie wnioski składają w tym względzie (por. postanowienie SN z dnia 19 listopada 2010 r., III CZ 47/10, LEX nr 970082). Z uwagi na powyższe Sąd zasądził na rzecz wnioskodawczyni H. K. od uczestnika J. K. (1) kwotę 500 zł tytułem połowy opłaty sądowej od wniosku (pkt VI. sentencji postanowienia). W pozostałym zakresie Sąd uznał, iż każdy z uczestników winien ponieść koszty związane ze swoim udziałem w sprawie (pkt VII sentencji postanowienia).

I Ns 922/13

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE