Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 stycznia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Świerad

Protokolant: stażysta Karolina Łukasik

po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2015 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa A. K., K. K. (1), M. K. (1)

przeciwko M. K. (2), S. K. (1)

o zachowek

I.  zasądza od pozwanego M. K. (2) na rzecz powoda K. K. (1) kwotę 118.832,16 zł ( sto osiemnaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa zł 16/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 24.09.2013 roku do dnia zapłaty,

II.  zasądza od pozwanego M. K. (2) na rzecz powoda M. K. (1) kwotę 118.832,16 zł ( sto osiemnaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa zł 16/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 24.09.2013 roku do dnia zapłaty,

III.  zasądza od pozwanego M. K. (2) na rzecz powoda A. K. kwotę 118.832,50 zł ( sto osiemnaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa zł 50/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 12.06.2014 roku do dnia zapłaty,

IV.  zasądza od pozwanego S. K. (1) na rzecz powoda K. K. (1) kwotę 118.832,16 zł ( sto osiemnaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa zł 16/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 16.09.2013 roku do dnia zapłaty,

V.  zasądza od pozwanego S. K. (1) na rzecz powoda M. K. (1) kwotę 118.832,16 zł ( sto osiemnaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa zł 16/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 16.09.2013 roku do dnia zapłaty,

VI.  zasądza od pozwanego S. K. (1) na rzecz powoda A. K. kwotę 118.832,50 zł ( sto osiemnaście tysięcy osiemset trzydzieści dwa zł 50/100) z ustawowymi odsetkami od dnia 13.06.2014 roku do dnia zapłaty,

VII.  w pozostałym zakresie powództwa oddala,

VIII.  nakazuje ściągnąć od każdego z pozwanych tj. M. K. (2) i S. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwoty po 5.942 zł ( pięć tysięcy dziewięćset czterdzieści dwa zł) z tytułu kosztów postępowania,

IX.  zasądza od pozwanych S. K. (1) i M. K. (2) solidarnie na rzecz powoda M. K. (1) kwotę 11.947 zł (jedenaście tysięcy dziewięćset czterdzieści siedem zł) tytułem zwrotu kosztów postępowania,

X.  zasądza od pozwanych S. K. (1) i M. K. (2) solidarnie na rzecz powoda K. K. (1) kwotę 11.947 zł (jedenaście tysięcy dziewięćset czterdzieści siedem zł) tytułem zwrotu kosztów postępowania

XI.  pozostałe koszty postępowania między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt IC 568/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23.01.2015 roku

Powodowie M. i K. K. (1) domagali się zasądzenia od pozwanego M. K. (2) na ich rzecz kwot po 305.000 zł każdy oraz od pozwanego S. K. (1) kwot po 305.000 zł każdy z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu tytułem zachowku po matce S. K. (2).

Powodowie podnieśli, że są dwoma z 5 synów spadkodawczyni tj. matki S. K. (2), która zmarła w dniu 26.03.2012 roku. Każdemu powodowi przy dziedziczeniu ustawowym przypadłoby zatem po 1/5 części spadku. Według powodów w skład spadku po S. K. (2) wchodziły: dz. ewid (...)(dawniej oznaczone nr (...) i (...)) zabudowane domem mieszkalnym położonym w Z. na osiedlu (...) obj KW (...) o wartości 1,5 mln zł, działka nr (...) zabudowana domem mieszkalnym położonym w K. przy ul. (...) obj KW (...) o wartości 2.2 mln oraz kwota 875.000 zł pozostała na rachunku bankowym spadkodawczyni z tytułu sprzedaży w dniu 6.03.2012 roku dz. nr (...)zabudowanej domem mieszkalnym poł. w K. przy ul. (...) obj KW (...). Łączna wartość spadku według powodów wynosi 4.575.000 zł, a zatem każdemu z nich przypadłoby 915.000 zł przy dziedziczeniu ustawowym. Powodowie zaznaczyli, że są osobami trwale niezdolnymi do pracy więc przypada im uprawnienie do żądania zachowku w 2/3 części udziału spadkowego czyli po 610.000 zł ( 2/3 z 915.000 zł).

Zarządzeniem z dnia 24.07.2014 roku z niniejszą sprawą połączono sprawę z powództwa A. K. przeciwko M. i S. K. (1) o zachowek k. 268.

Powód A. K. domagał się zasądzenia od pozwanego M. K. (2) kwoty 286.668,33 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i od pozwanego S. K. (1) kwoty 286.668,33 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu oraz zasądzenia od pozwanych kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwani na rozprawie w dniu 8.01.2014 roku co do zasady uznali roszczenia powodów dotyczące zapłaty zachowku, nie zgodzili się jednak z wysokością żądanych kwot. Ponadto pozwany S. K. (1) podniósł, że poniósł nakłady na wybudowanie domu na dz. (...)położonej w K. przy ul. (...) obj KW (...). Pozwany M. K. (2) podał też, że otrzymał od matki darowiznę w kwocie 200.000 zł po sprzedaży nieruchomości stanowiącej dz. nr (...)zabudowanej domem mieszkalnym poł. w K. przy ul. (...) obj. KW (...), która została przelana na jego konto, a resztę pieniędzy spadkodawczyni sobie zostawiła.

Powodowie M. K. (1) i K. K. (1) w pismach z dnia 22.06.2014r. i 13.10.2013r. podnieśli, że w latach 1979-1982, czyli w okresie budowy domu w K. – C., S. K. (1) pracował jako taksówkarz, nie miał zatem realnej możliwości na pokrycie kosztów budowy domu. W USA przebywał dopiero w latach 1994 – 2008 – długo po zakończeniu budowy domu. To rodzice finansowali budowę domu położonego na os. (...), który to był domem rodzinnym. Na działce tej w latach 70-tych rodzice wybudowali 27- pokojowy pensjonat wraz ze stołówką, który po kilku latach wraz z częścią działki sprzedali. Rodzice zakupili dom na G., który został sprzedany przez S. K. (2) 6.03.2012r. W latach 70-tych rodzice stron otrzymali w formie darowizny działkę położoną w K. – C., oznaczoną nr (...) na której znajdowały się stare budynki do wyburzenia. Zdecydowali aby w owych budynkach zamieszkał S. K. (1) wraz z żoną, a sami przenieśli się na os. (...). Pod koniec lat 70 – tych rodzice zdecydowali o podziale działki (...) i część z tej działki sprzedali, a na pozostałej oznaczonej nr (...) postawili nowe budynki. W tym czasie przebywali w USA. S. K. (1) pełnił w tym czasie funkcje sołtysa i w imieniu rodziców występował z odpowiednimi wnioskami do urzędów oraz nadzorował budowę domu. Nie dokładał się on finansowo do budowy domów z braku odpowiednich środków finansowych oraz na skutek skazania na karę pozbawienia wolności i grzywnę, którą zapłacili rodzice. Rodzice stron kilkakrotnie przebywali w USA w celach zarobkowych: 1961 – 1963, 1969 – 1971, następnie w latach 90 –tych, zaś ojciec w latach 60 – tych. W latach 80 – tych ojciec stron otrzymał spadek po swoich rodzicach, w postaci domu, który sprzedał. ( k. 243 – 244, k. 345 – 346 ).

Na rozprawie w dniu 23.01.2015r. powodowie M. K. (1) i K. K. (1) domagali się zasądzenia od każdego z pozwanych na swoją rzecz kwot po 118.832,16 zł. wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu i zasądzenia kosztów postępowania ( k. 392/2 ).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony postępowania tj.: A. K., K. K. (1), M. K. (1), M. K. (2) i S. K. (1) są synami zmarłej w dniu 26.03.2012 roku w Z. S. K. (2) i jej jedynymi spadkobiercami ustawowymi. Spadkodawczyni była wdową. Mąż spadkodawczyni - ojciec stron M. K. (2) zmarł w 2003r., a spadek po nim w całości nabyła żona S. K. (2)

Postanowieniem SR w Zakopanem z dnia 31.01.2013 roku ds. INs 325/12 spadek po S. K. (2) nabyli pozwani: M. K. (2) i S. K. (1) po ½ części na podstawie testamentu notarialnego.

(dowód: postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku k. 10, pokwitowanie wpłaty k. 82, decyzja k. 83 – 84, zeznania powodów: M. K. (1) 00:09:21 – 00:26:17 i 01:19:49 – 01:27:57 k. 227/2, K. K. (1) 00:26:17 – 00:34:00 k. 227/2, zeznania pozwanych: M. K. (2) 00:34:00 – 00:52:19 k. 227/2 i S. K. (1) 00:52:19 – 01:19:49 k. 227/2 )

Rodzice stron S. i M. K. (2) mieszkali w domu wybudowanym w latach 50-tych, położonym w Z. na osiedlu (...), obj. KW (...). Od lat 60-tych wyjeżdżali w celach zarobkowych do USA. S. K. (2) wyjechała do USA w 1963r. W tym czasie rodzice stron wybudowali w sąsiedztwie domu rodzinnego, pawilon na 27 pokoi. Część nieruchomości wraz z pawilonem sprzedali w 1968r. Za uzyskaną kwotę zakupili nieruchomość stanowiącą działkę ew. (...), zabudowaną domem mieszkalnym położonym w K. przy ul. (...), obj. KW (...). W latach 70-tych otrzymali w formie darowizny nieruchomość położoną w K. – C. – obecnie przy ul. (...), obj. KW (...), na której budowali dom. Posiadali oni środki pieniężne z pracy w USA oraz ze sprzedaży nieruchomości spadkowych po swoich rodzicach. Rodzice stron wielokrotnie wyjeżdżali do USA. S. K. (2) nabyła obywatelstwo USA. Korzystała z pomocy społecznej w USA. Pieniądze przesyłał jej syn M..

Powodowie M. K. (1) i K. K. (1) w 1971r. wyjechali do USA, gdzie pozostali na stałe. Także powód A. K. wyjechał do USA, gdzie pozostał na stałe. Pozwany S. K. (1) wyjeżdżał do USA w latach 90-tych.

(dowód: zeznania powodów: M. K. (1) 00:09:21 – 00:26:17 i 01:19:49 – 01:27:57 k. 227/2, K. K. (1) 00:26:17 – 00:34:00 k. 227/2, zeznania pozwanych: M. K. (2) 00:34:00 – 00:52:19 k. 227/2 i S. K. (1) 00:52:19 – 01:19:49 k. 227/2 )

W dniu 6.03.2012r. S. K. (2) dokonała sprzedaży nieruchomości stanowiącej działkę ew. (...), zabudowaną domem mieszkalnym położonym w K. przy ul. (...), obj. KW (...) na rzecz E. K. i A. D. w udziałach po ½ części za cenę w łącznej kwocie 425.000 zł.

W dniu 16.03.2012 roku pisemną umową darowizny S. K. (2) darowała synowi M. K. (2) 200.000 zł. pozostawiając sobie resztę oszczędności.

W okresie od 6.03.2012 do 26.03.2012 r., pozwany M. K. (2) z rachunku spadkodawczyni S. K. (2), do którego posiadał pełnomocnictwo wybrał łącznie kwotę 600.025,23 zł. Na dzień 26.03.2012r. – tj. dzień śmierci spadkodawczyni stan konta wynosił 0.

( dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) k. 17 – 19, , umowa sprzedaży z dnia 6.03.2012r. k. 72 – 74, umowa darowizny k. 78, rozliczenie do US k. 79,81 i zaświadczenie banku k.80, informacje Banku (...) i dowody wypłat k. 154 – 161, 238, 240, 247a, umowa pożyczki k. 169-175, zeznania powodów: M. K. (1) 00:09:21 – 00:26:17 i 01:19:49 – 01:27:57 k. 227/2, K. K. (1) 00:26:17 – 00:34:00 k. 227/2, zeznania pozwanych: M. K. (2) 00:34:00 – 00:52:19 k. 227/2 i S. K. (1) 00:52:19 – 01:19:49 k. 227/2)

W skład masy spadkowej po zmarłej S. K. (2) wchodzą nieruchomości: działki ewid. (...)(dawniej oznaczone nr (...) i (...)) zabudowane domem mieszkalnym położonym w Z. na osiedlu (...) obj. KW (...) o wartości 496.178 zł. oraz działka ewid. nr (...) zabudowana domem mieszkalnym położonym w K. przy ul. (...) obj. KW (...) o wartości 686.279 zł. Zmarli S. K. (2) oraz M. K. (2) w latach 80, kiedy to budowano dom na działce położonej w K. przy ul. (...), obj. KW (...) przebywali w USA i przesyłali środki finansowe na budowę tego domu. W związku z ich nieobecnością w pozwoleniach na budowę, zezwoleniach przyłączy mediów figurował ich syn – pozwany S. K. (1).

( dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) k. 11 – 14, 92 – 95, odpis księgi wieczystej nr (...)/0k. 15 – 16, 96 -97, pozwolenia na budowę, zezwolenia na przyłącz mediów k. 196-204, zeznania powodów: M. K. (1) 00:09:21 – 00:26:17 i 01:19:49 – 01:27:57 k. 227/2, K. K. (1) 00:26:17 – 00:34:00 k. 227/2, zeznania pozwanych: M. K. (2) 00:34:00 – 00:52:19 k. 227/2 i S. K. (1) 00:52:19 – 01:19:49 k. 227/2 , opinia biegłego rzeczoznawcy A. W. k. 302 – 335 )

Umową o dział spadku z dnia 18.11.2013r. S. K. (1) i M. K. (2) dokonali działu spadku po S. K. (2) w ten sposób, że własność całej nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), stanowiącej działkę ewid. (...), obj. KW (...) nabył M. K. (2), a własność całej nieruchomości położonej w K. – K. nr 137, stanowiącej działki ewid. (...) i (...), obj. KW (...) nabył w całości S. K. (1).

( dowód: umowa o dział spadku k. 145 – 146, zeznania powodów: M. K. (1) 00:09:21 – 00:26:17 i 01:19:49 – 01:27:57 k. 227/2, K. K. (1) 00:26:17 – 00:34:00 k. 227/2, zeznania pozwanych: M. K. (2) 00:34:00 – 00:52:19 k. 227/2 i S. K. (1) 00:52:19 – 01:19:49 k. 227/2 )

Powód A. K. według zaświadczania (...) z dnia 15.12.2014 roku pozostaje osobą trwale niezdolną do pracy od dnia 1.08.2008 roku. Powodowi M. K. (1) decyzją z dnia 27.05.2008 roku ZUS wznowił rentę z tytułu niezdolności do pracy. Renta ta została zwaloryzowana decyzją (...) z dnia 1.03.2014 roku. M. K. (1) decyzją z dnia 20.04.1994 roku został zaliczony do grupy osób z 3 grupą inwalidztwa w związku z wypadkiem przy pracy na stałe. K. K. (1) według zaświadczania lekarza go leczącego jest inwalidą z uwagi na amputację prawej nogi i chorobę cukrzycową. Amputacja prawej nogi miała miejsce w 1981 roku w pracy i od tego czasu powód pobierał rentę z tytułu inwalidztwa. Ten sam lekarz pismem z dnia 22.12.2014 roku opisał, że K. K. (1) jest osobą trwale niezdolną do pracy. Obecnie z uwagi na osiągniecie wieku emerytalnego powodowi rentę inwalidzka zamieniono na emeryturę.

(dowód: zaświadczenie (...) z tłumaczeniem k. 377-378, zaświadczenie lekarskie k. 379, zeznanie podatkowe M. K. (1) k. 28, decyzja ZUS z dnia 27.05.2008 roku k. 29, decyzja z dnia 1.03.2014 roku k. 382, decyzja z dnia 20.04.1994 r. k. 383, zaświadczenie lekarskie k. 30 i 384, pismo powoda K. K. z dnia 25.05.2013 r. k. 40)

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów urzędowych i prywatnych przedłożonych przez strony, których wiarygodności nie kwestionowano. Ponadto sąd oparł się na zeznaniach przesłuchanych w sprawie w charakterze stron postępowania: M. K. (1), K. K. (1), M. K. (2) i S. K. (1), którym w zakresie kręgu spadkobierców, nieruchomości wchodzących w skład majątku spadkowego dał wiarę w całości. Pozwani M. K. (2) i S. K. (1) niewiarygodnie jednak przedstawiali okoliczności wypłaty i przeznaczenia kwot pieniężnych z konta matki, co znajduje odzwierciedlenie w dokumentacji przesłanej przez bank. Sąd nie uwzględnił zarzutów pozwanego S. K. (1), że poczynił nakłady na nieruchomość obj. KW (...) położoną w K. przy N. K. i wybudował na niej dom. Pozwany w swoich zeznaniach, opisywał, że bez pomocy rodziców finansował w latach 1979-1982 budowę domu na tej nieruchomości. Te zeznania pozwanego pozostały gołosłowne. Ponadto są wewnętrznie sprzeczne. Zdaniem Sądu w świetle ujawnionych przez pozwanego okoliczności nie posiadał on z pracy taksówkarza środków na budowę domu. Jego rodzice przebywali w USA i to oni posiadali środki finansowe na budowę tego domu. Ponadto posiadali środki po spieniężeniu majątków odziedziczonych po wstępnych. Nie przeczą temu także dokumenty przedłożone przez pozwanego. Sam fakt figurowania pozwanego S. K. (1) w pozwoleniach na budowę, zezwoleniach przyłączy mediów nie dowodzi jeszcze, że finansował budowę, tym bardziej, że do USA wyjechał już po wybudowaniu i odbiorze domu przez właściwe organy administracyjne.

Ustalając wartość majątku spadkowego sąd oparł się na opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego A. W., którą uznał za profesjonalną, rzetelną i fachową. Do opinii biegłego żadna ze stron nie złożyła zarzutów. Sąd pominął dowód z wywiadu Banku (...) w Z. Al. 3-maja 5 o uzupełnienie informacji z dnia 25-02-2014r. poprzez podanie czy zmarła S. K. (2) posiadała w banku rachunek walutowy, jaka kwota znajdowała się na tym rachunku w dniu 26-03-2014r. oraz czy po tej dacie były dokonywane wypłaty i kto ich dokonywał wobec cofnięcia powyższego wniosku dowodowego przez peł. powodów M. K. (1) i K. K. (1). P.. powodów M. K. (1) i K. K. (1) nie domagał się też dokonania wyceny ewentualnych rzeczy ruchomych pozostawionych przez spadkodawczynię tj. strojów góralskich i złota, których ilość była sporna między stronami, nie domagając się ich uwzględnienia w masie spadkowej, przy wycenie substratu zachowku.

Sąd pominął również dowody z dokumentów dołączonych do pozwów przedłożonych wyłącznie w j. angielskim k. 31 i k. 278-283.

Sąd zważył co następuje:

Powództwa zasługują na częściowe uwzględnienie

Na mocy art. 991. § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Natomiast zgodnie z § 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

W przedmiotowej sprawie powodowie A., K. i M. K. (1) dochodzą zachowku po matce S. K. (2) zmarłej w dniu 26.03.2012 r. Do kręgu spadkobierców po S. K. (2) wchodzą także pozwani M. i S. K. (1). Wszystkie strony postępowania są dziećmi zmarłej.

W skład masy spadkowej po S. K. (2) bezspornie wchodzi:

1. Działki ewid (...) (dawniej oznaczone nr (...) i (...)) zabudowane domem mieszkalnym położonym w Z. na osiedlu (...) obj. KW (...) o wartości 496.178 zł.

2. Działka nr (...) zabudowana domem mieszkalnym położonym w K. przy ul. (...) obj. KW (...) o wartości 686.279 zł

Substrat zachowku wynosi 1.182.457 zł

Zgodnie z art. 993 i 944 § 1 kc. przy obliczaniu zachowku nie uwzględnia się poleceń i zapisów, natomiast dolicza się do spadku darowizny uczynione przez spadkodawcę: przy czym nie dolicza się do zachowku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed 10 laty, licząc wstecz od dnia otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionych do zachowku.

Przy obliczaniu zachowku Sąd wliczył zatem darowiznę uczynioną przez spadkodawczynię na rzecz pozwanego M. K. (2) w dniu 16.03.2012 roku w kwocie 200.000 zł k. 78, przelaną na jego konto. Jako darowizny Sąd uznał również pozostałe wypłaty z konta bankowego spadkodawczyni, których dokonał pozwany M. K. (2) w okresie od 9.03.2012 roku do dnia 26.03.2012 roku - k. 154. Był to okres 20 dni przed śmiercią spadkodawczyni i trudno podzielić argumenty pozwanego, że spadkodawczyni samodzielnie rozrządziła tymi środkami, skoro pobrał je pozwany. Do substratu zachowku doliczono zatem kwotę 600.025,23 zł które z rachunku spadkodawczyni wybierał w okresie od 6.03.2012 do 26.03.2012 r. pozwany M. K. (2).

Ustalając udział spadkowy powodów Sąd zważył, że spadkodawczyni w chwili śmierci posiadała pięcioro dzieci. Na mocy art. 991 §1 k.c. powodom K., A. i M. K. (1) przysługuje zachowek w wysokości 2/3 udziału spadkowego, który by przypadł im przy dziedziczeniu ustawowym. O trwałej niezdolności do pracy decyduje stan rzeczy istniejący w chwili otwarcia spadku (M. Pazdan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, s. 1172). Okoliczności trwałej niezdolności do pracy powodów z daty otwarcia spadku nie kwestionowali pozwani. Jednak z dokumentów przedłożonych przez powodów M. i A. wynika ich trwała niezdolność do pracy.

Powód A. K. przedłożył tłumaczenie (...) o tym, że pozostaje od 1.08.2008 roku trwale niezdolny do pracy k. 378. Także powód M. K. (1) przedłożył dokumenty potwierdzające okoliczność, że przynajmniej od 2008 roku pozostaje osobą niezdolna do pracy. Wynika to m.in. z przedłożonej decyzji z dnia 27.05.2008 roku z k. 29 o wznowieniu renty z tytułu niezdolności do pracy, którą pobierał do 2014 roku, gdyż w tej dacie renta ta była waloryzowana - k. 383. Powód przedłożył też decyzje ZUS z dnia 20.04.1994 roku o uznaniu go za inwalidę 3 grupy w związku z wypadkiem przy pracy na stałe. W/w dokumenty dokumentują okoliczność, iż w dacie otwarcia spadku powód M. K. (1) był osobą trwale niezdolną do pracy.

Tymczasem powód K. K. (1) przedłożył jedynie zaświadczenie lekarskie z dnia 4.04.2013 roku z USA k. 30 i z dnia 22.12.2014 roku z k. 384, z których wynika, że jest inwalidą z uwagi na cukrzycę i amputację nogi. Zaświadczenia te jednak nie dokumentują od kiedy powód pozostaje inwalidą. Zaświadczenie lekarskie nie może też zastępować orzeczenia o niezdolności do pracy wydanej przez amerykański odpowiednik ZUS-u czyli (...). Trwałej niezdolności do pracy na dzień otwarcia spadku nie dokumentuje zaświadczenie o pobieraniu z tej amerykańskiej instytucji świadczeń socjalnych. Podkreślania wymaga, że na gruncie prawa polskiego nawet orzeczenie Miejskiego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności ustalające niepełnosprawność w stopniu znacznym nie stanowi wystarczającego dowodu do ustalenia trwałej niezdolności do pracy w dacie otwarcia spadku. Zgodnie z art. 2 pkt 10 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721) niepełnosprawność oznacza trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy. Wprawdzie każda osoba uznana przez orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za niezdolną do pracy jest uznana za niepełnosprawną (art. 5 cytowanej wyżej ustawy), ale w judykaturze podkreśla się, że nie ma zależności odwrotnej. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, nawet znacznym nie jest równoznaczne z orzeczeniem niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2011 r. w sprawie II UK 269/10 - LEX nr 794791), nie może też dowodzić trwałej niezdolności do pracy. Niemniej jednak w świetle okoliczności niniejszej sprawy Sąd uznał, że powód K. K. (1) w chwili otwarcia spadku po zmarłej matce był osobą trwale niezdolną do pracy. W judykaturze podkreśla się, że ustawodawca nie zdefiniował w kodeksie cywilnym pojęcia niezdolności do pracy, którym posłużył się w art. 991 § 1 k.c. Sąd nie jednak mógł zignorować w/w zaświadczeń lekarskich oraz okoliczności, że od 1981 roku K. K. (1) pozostaje inwalidą z uwagi na amputację nogi po wypadku w pracy oraz tego, że w związku z tym od tej daty pobierał w USA rentę inwalidzką, która po osiągnięciu wieku emerytalnego została mu zamieniona na emeryturę. Sąd zważył również, że w chwili otwarcia spadku powód miał 66 lat, w świetle prawa polskiego uprawniło go to do emerytury. Zauważyć trzeba, że według aktualnego stanu prawnego - obowiązującego także w dacie otwarcia spadku - ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 z późn. zm.) rozróżnia się całkowitą i częściową niezdolność do pracy. Zgodnie z art. 12 ust. 1, niezdolną do pracy w rozumieniu tej ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust. 2), a częściowo niezdolną - osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3). Niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy, niż lat 5 (art. 13 ust. 2), jednakże, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy przed tym okresem niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy, niż 5 lat (art. 13 ust. 3). Jeżeli osobie uprawnionej do renty z tytułu niezdolności do pracy przez okres co najmniej ostatnich 5 lat poprzedzających dzień badania lekarskiego brakuje mniej niż 5 lat do osiągnięcia wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1, w przypadku dalszego stwierdzenia niezdolności do pracy orzeka się niezdolność do pracy na okres do dnia osiągnięcia tego wieku (art. 13 ust. 3a). Skoro powód w dacie otwarcia spadku posiadł już wiek emerytalny należy go traktować jako osobę niezdolną do pracy. Przemawia za tym rozwiązanie przyjęte w cytowanym wyżej przepisie art. 13 ust. 3a ustawy, a także to, że osobie, która ma prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy i osiągnęła wiek uprawniający do emerytury, o której mowa w art. 24, przyznaje się z urzędu zamiast renty emeryturę. Oznacza to, że ustawodawca osobie niezdolnej do pracy i osobie, która osiągnęła powszechny wiek emerytalny, nadaje podobny status - za niecelowe uznaje utrzymywanie w stosunku do osoby uprawnionej do renty tego prawa, tak jakby odpadła już definitywnie możliwość rokowań odzyskania zdolności do pracy.

Wartość zachowku każdego z powodów wynosi zatem w zaokrągleniu 237.665 zł (1.782.482,23 zł/ 5 = 356.496,45 zł * 2/3= 237.664,30 zł).

W tym stanie rzeczy Sąd zasądził od pozwanego M. K. (2) na rzecz każdego z powodów tj. K. K. (1), M. K. (1) kwoty po 118.832,16 zł. – zgodnie z żądaniem i na rzecz powoda A. K. kwotę 118.832,50 zł. (237.665 zł : 2 spadkobierców ) oraz zasądził od pozwanego S. K. (1) na rzecz każdego z powodów tj. K. K. (1), M. K. (1) kwoty po 118.832,16 zł. i na rzecz powoda A. K. kwotę 118.832,50 zł.

Ustawowe odsetki o wyliczonej kwoty zachowku Sąd zasądził od dnia doręczania pozwu pozwanym do dnia zapłaty. Odpis pozwu powodów: M. K. (1) i K. K. (1) pozwani otrzymali w dniu 16.09.2013r. pozwany S. K. (1) i w dniu 24.09.2013r. pozwany M. K. (2) natomiast odpis pozwu powoda A. K. pozwani otrzymali w dniu 13.06.2014r. pozwany S. K. (1) i w dniu 12.06.2014r. pozwany M. K. (2). Dłużnik popada w opóźnienie, jeśli nie spełnia świadczenia pieniężnego w terminie, w którym stało się ono wymagalne. Zgodnie z art. 455 k.c., jeśli termin ten nie jest oznaczony, ani nie wynika to z właściwości zobowiązania świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania. Wezwanie takie stawia dłużnika w stan wymagalności. Powodowie nie dołączyli do pozwu żadnego dokumentu potwierdzającego, że wcześniej wysuwali tak wysokie żądania względem pozwanych. Zawezwie do zapłaty Sąd potraktował zatem pozew.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 100 kpc w związku z uwzględnieniem zgłoszonych powództw w części. Sąd zasądził od pozwanych S. i M. K. (2) solidarnie na rzecz powoda M. K. (1) kwotę 10.000 zł tytułem zwrotu poniesionej opłaty od pozwu i kwotę 1947 zł tytułem połowy wynagrodzenia biegłego, którą pokryto z zaliczki uiszczonej przez powodów M. i K. K. (1). Takie samo rozstrzygniecie dotyczyło powoda K. K. (1). Pozostałe koszty w tym koszty zastępstwa prawnego wzajemnie między stronami zniesiono mając na uwadze, wysokość pierwotnie zgłoszonych żądań pozwu przez powodów M. K. (1) i K. K. (1) w kwotach po 305.000zł., żądania sprecyzowane w kwotach po 118.832,16zł. i zasądzone w kwotach po 118.832,16zł. Sąd nakazał ściągnąć na rzecz SP od pozwanych S. i M. K. (2) kwoty po 5.942 zł z tytułu opłaty od pozwu od zasądzonego żądania na rzecz zwolnionego w całości od kosztów sądowych powoda A. K..