Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Toruń, 15 września 2016r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Stępniewicz

Protokolant: stażystka Monika Jabłońska

po rozpoznaniu na rozprawie

sprawy z powództwa:R. S.

przeciwko: Skarbowi Państwa – (...) w G. reprezentowanemu przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa

o zapłatę

1.  oddala powództwo,

2.  zasądza od powoda na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 120,00 (sto dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1781/14

UZASADNIENIE

Powód R. S. pozwem z 8 września 2014r. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa – (...) w G. na swoją rzecz kwoty 500.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

W uzasadnieniu wskazał między innymi, iż jego zdaniem pozwany ponosi odpowiedzialność za wyrządzenie mu krzywdy. Krzywda ta polega na „pośrednim” zarażeniu powoda wirusem HCV podczas pobytu w (...). W ocenie powoda do zarażenia miało dojść podczas strzyżenia odbywającego się (...). W trakcie strzyżenia nie przestrzega się higieny. Wszystkich (...) strzyże się jedną maszynka, jednego (...) po drugim, nie dezynfekując maszynki. Czasem zdarza się, że fryzjer spryska maszynkę preparatem, który chroni tylko przed wszawicą i grzybicą. Skaleczenie głowy maszynką jest częste, a już kropla krwi może zarazić organizm człowieka. R. S. w uzasadnieniu żądania podał, że nie wie gdzie, kiedy i w jaki sposób został zarażony( patrz k. 5v). Powód powołał się na przepisy art. 77 ust. 1 Konstytucji RP, art. 417§ 1 kc oraz 108 § 1 kkw.

W odpowiedzi na pozew pozwany Skarb Państwa – (...)w G., reprezentowany przez prokuratorię Generalna Skarbu Państwa, wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm.

Motywując powyższe podał, iż jego zdaniem powództwo jest całkowicie bezzasadne. Powód nie tylko nie wykazał, ale nawet nie uprawdopodobnił domniemanej szkody, jej wysokości, ani tym bardziej normalnego związku przyczynowego pomiędzy szkodą, a działaniem pozwanego. Zdaniem pozwanego brak jest dowodów na to, iż zakażenie wisusem HCV nastąpiło w trakcie pobytu w (...) w G. lub też w (...), w której powód odbywał (...). Powód mógł być nosicielem znacznie wcześniej, niż to zostało stwierdzone. Powództwo, zdaniem pozwanego, oparte jest jedynie na gołosłownych twierdzeniach. Z notatki służbowej dotyczącej zasad korzystania i wykonywania usług fryzjerskich w (...) wynika, iż zakażenie powoda podczas strzyżenia jest wysoce nieprawdopodobne. Pozwany podniósł ponadto zarzut nadużycia przez powoda prawa podmiotowego. Powód rażąco naruszając porządek prawny powinien liczyć się z (...) i z wszystkimi dolegliwościami z tej (...) płynącymi. Poziom tych dolegliwości uwarunkowany jest między innymi standardem życia w danym kraju. Sytuacja służby zdrowia oraz osób hospitalizowanych oraz sytuacja lokalowa wielu rodzin w Polsce jest częstokroć gorsza niż analogiczna sytuacja osób (...) na skutek popełniania (...).

Sąd ustalił, co następuje:

Powód R. S. przebywał w(...) w okresach:

- 18.09.1985r.-18.09.1986r.,

- 13.02.1987r. – 2.03.1987r.,

- 13.07.1987r.- 8.12.1988r.,

- 11.03.1989r.-25.11.1992r.,

- 25.10.1993r.-27.10.1993r.,

- 12.03.1994r.-17.03.2006r.

Obecnie powód przebywa w (...) od 23 września 2006r., jedynie częściowo w (...) w G., tj. w okresach:

- 23.09.2006r.-1.02.2007r.,

- 9.10.2007r.- 13.05.2008r.,

- 7.05.2009r.-23.06.2009r.,

- 6.08.2009r.-29.06.2010r.,

- 9.07.2010r.-16.11.2010r.,

- 29.12.2010r.-13.04.2012r.,

- 27.04.2014r.-3.07.2014r.,

- od 31.07.2014r..

(okoliczności bezsporne, patrz też informacja o pobytach i orzeczeniach – k. 35-43)

Dodatni wynik HCV stwierdzono u powoda w czasie pobytu R. S. na Oddziale Psychiatrii Sądowej w S. w lipcu 2014r. Badanie na nosicielstwo HCV nie jest rutynowym badaniem profilaktycznym przy przyjęciu do (...).

(okoliczności bezsporne, patrz pismo kierownika ambulatorium(...) w G. – k. 44)

Podczas pobytów w (...) powód miał próby samobójcze: jedną przez połknięcie tabletek, druga próba polegała na powieszeniu się w (...).

Powód, zanim 23 września 2006r ponownie trafił do (...), miał na ciele wiele tatuaży oraz blizny po usuniętych tatuażach. Powód jest osobą uzależnioną od alkoholu. W przeszłości wąchał Butapren. Część (...) powód odbywał za (...)

W 1994r. na potrzeby wydawanej opinii powód podał, że miał wielokrotne próby samobójcze poprzez podcinanie żył, a od 15 roku życia odurzał się Butaprenem.

W 2006r. występowały u powoda tatuaże na klatce piersiowej i plecach, blizna w okolicach mostka po wywabieniu tatuażu oraz blizny na przedramieniu i brzuchu.

W 2007r. podczas badania występowały u powoda blizny nad mostkiem po tatuażu, tatuaże obrazkowe na barkach, ramionach, lewym sutku i plecach, blizny po samouszkodzeniu na szyi, brzuchu i przedramionach.

W 2008r. podczas wydawania orzeczenia (...)występowały u powoda blizny po pocięciach na szyi, blizny na klatce piersiowej. Powód twierdził wówczas, że podejmował próby samobójcze i że miał tatuaże zrobione podczas (...).

W 2007r. (...) w Ł. powód podpisywał kartę, z której wynikało, że był informowany o możliwości ryzyka zarażenia WZV czy HIV.

(okoliczności bezsporne, patrz też dokumentacja medyczna powoda znajdującą się w aktach osobopoznawczych, przesłuchanie powoda – k. 376-377)

Na podstawie znajdującej się w aktach dokumentacji nie można ustalić kiedy i gdzie doszło do zakażenia powoda wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). Powód nie przedstawił badań z okresu przed pobytem w pozwanym (...). Ponadto odmówił – bez podania przyczyny - w momencie przyjmowania do (...) badania laboratoryjnego, które określa możliwość zakażenia przedmiotowym wirusem.

W czasie badań psychiatrycznych stwierdzono u powoda uzależnienie od alkoholu spożywanego od 13 roku życia. Z powodu uzależnienia od alkoholu powód był leczony w poradni odwykowej. Tego typu uzależnienie powoduje zaliczenie powoda do grupy ryzyka samoistnego zakażenia się HCV. Oprócz uzależnienia od alkoholu stwierdzono u powoda stosowanie (uzależnienie od) środków odurzających. Pod wpływem alkoholu i wymienionych środków powód uczestniczył w zdarzeniach z przemocą fizyczną - bójki i tym podobne. Powód (...) został za użycie noża w bójce ze (...). W takich zdarzeniach często dochodzi do zakażenia HCV.

U powoda stwierdza się zmiany na skórze po okaleczeniach ostrym narzędziem (samookaleczeniach) i blizny po tatuażach oraz po próbach usuwania tatuaży. Wymienione zabiegi niemedyczne mają kluczowe znaczenie w rozprzestrzenianiu się zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C. W obserwacjach biegłego i w literaturze medycznej wyżej wymienione zabiegi opisywane są na pierwszym miejscu jako sposób i źródło zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C. Nie można dokładnie ustalić, kiedy wymienione ryzykowne zachowania miały miejsce, niemniej jednak wszystkie wymienione zabiegi i zdarzenia miały miejsce przed osadzeniem powoda R. S. u pozwanego 23 września 2006r.

Pierwsze wyniki badań na HCV datowane są na 4 lipca 2014 roku. Wynik wstępny (przesiewowy) potwierdzony był badaniem na obecność materiału genetycznego wirusa-RNA-HCV, który też był dodatni. Oczywiste jest, że wykrycie zakażenia nie jest jednoznaczne z zakażeniem i nigdy nie jest jednoczasowe. W przypadku omawianego problemu epidemiologicznego wykrycie odbywa się w przeważającej większości podczas przypadkowych badań lub badań celowanych, ponieważ fakt zakażenia jest całkowicie niewidoczny i nie daje się zaobserwować, jak też nie daje się zaobserwować obecność wirusa w ustroju. Na podstawie przedstawionego wywiadu epidemiologicznego i danych w aktach sprawy należy stwierdzić, iż do zakażenia powoda doszło dawno i było to przed pobytem w (...) datowanym od 23 września 2006r.

Wyjątkowo rzadko dochodzi do skaleczenia skóry podczas strzyżenia głowy. Taki fakt nie został odnotowany. Nawet jeśli tak się wydarzyło, to podczas takiego wydarzenia ryzyko zakażenia HCV jest bardzo małe.

Mechanizmem zakażenia u powoda są samookaleczenia, okaleczenia w bójkach, tatuaże i próby ich usuwania. Zakażeniu sprzyjał „niehigieniczny” tryb życia i nadużywanie alkoholu i środków odurzających, które powodowały ryzykowne zachowania i spadek odporności, który ułatwiał rozwój zakażenia.

W aktach sprawy nie znajdują się dokumenty o leczeniu powoda. Zasadniczo nie stosuje się leczenia w przypadku jak u powoda. Głównie z przyczyny braku współpracy pacjenta (powoda) z lekarzami i personelem medycznym (...). Związane to jest z koniecznością idealnego stosowania się do zaleceń długotrwałego pobierania leków według dokładnie ustalonego schematu. W ocenie biegłego takie stosowanie leków u powoda jest zupełnie niemożliwe.

Leczenie w przypadku zakażenia HCV polega tylko i wyłącznie na eliminacji (redykacji) wirusa z organizmu pacjenta. Pomimo podawanych w mediach, szczególnie w ostatnich dwóch latach, informacji o rewelacyjnych efektach jest to trudne i często związane z niepowodzeniem.

Obecnie z powodu zakażenia wirusem HCV nie stwierdza się trwałej utraty zdrowia u powoda. Powód nie był leczony celem eradyakacji (eliminacji) wirusa HCV z ustroju. W takiej sytuacji znajduje się przeważająca większość pacjentów w Polsce i Europie.

(dowód: opinia biegłego – k. 326-328)

Pozwany w odpowiedzi na skargę powoda w listopadzie 2014r. wyjaśniał, ze w (...) w G. jako fryzjerzy zatrudnieni byli (...). Przed przystąpieniem do pracy przechodzili szkolenie wstępne bhp oraz stanowiskowe, w którym przekazywane im były informacje na temat dezynfekcji urządzeń i przyrządów fryzjerskich po każdorazowym użyciu.

( okoliczności bezsporne, patrz: notatka służbowa – k. 45, prospekty produktu – k. 46-47)

Usługi fryzjerskie w (...) w G. były wykonywane na korytarzu, do strzyżenia wychodziła jedna, dwie lub kilka osób, fryzjer miał jedna maszynkę lub dwie. Po strzyżeniu fryzjer dmuchał na maszynkę i miał pędzelek do strzepywania włosów, nie dezynfekował maszynki.

( dowód:

- zeznania świadka D. W. – k. 116-116v.,

- zeznania świadka G. W. – k.180-181,

- zeznania świadka J. J. k. 269-270,

- zeznania świadka P. K. k. 229-229v)

Powód, gdy przebywał w (...) z D. W. w latach 2010-2011– nigdy nie korzystał z usług fryzjera, bo golił się na łyso.

( dowód: zeznania świadka D. W. – k. 116-116v.)

Powód korzystał z usług fryzjera gdy przebywał w (...)z P. K. w latach 2011-2012 oraz z J. J. w roku 2014.

( dowód:

- zeznania świadka P. K. k. 229-229v,

- zeznania świadka J. J. k. 269-270)

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zeznań świadków D. W., G. W., P. K. oraz J. J., częściowo na podstawie przesłuchania powoda, a także na podstawie dokumentów zgromadzonych podczas procesu oraz opinii biegłego.

Sąd przeprowadził dowód z dokumentacji medycznej powoda, znajdującej się w aktach osobopoznawczych, ale okoliczności wynikające z tejże dokumentacji, które stały się podstawą dokonanych przez Sąd ustaleń faktycznych w sprawie, nie były w trakcie składania na rozprawie wyjaśnień przez powoda negowane.

Na mocy art. 230 kpc Sąd uznał za bezsporne okoliczności faktyczne, którym strona przeciwna nie zaprzeczyła, gdyż nie budziły wątpliwości co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda w tej części, w jakiej potwierdza on fakt występowania na jego ciele tatuaży, usuwania ich w nieprofesjonalny sposób, prób samobójczych, nadużywania alkoholu, odurzania się butaprenem. Sąd dał wiarę twierdzeniom powoda odnośnie charakteru (...)(za które wcześniej (...)), dat, miejsca i okresów wcześniejszych (...), a także podpisywania przez niego w 2007r. oświadczenia o zapoznaniu się z informacją o ryzyku zakażenia. Sąd dał też wiarę powodowi co do tego, że maszynki używane przez osoby wykonujące usługi fryzjerskie w (...) w G. nie były dezynfekowane. Zeznania powoda korespondują z zeznaniami wszystkich słuchanych w sprawie świadków. Notatka urzędowa z 13 listopada 2014r., przedłożona przez pozwanego z której wynika, że w (...) w G. dokonywano dezynfekcji urządzeń i przyborów fryzjerskich nie stanowi dla Sądu dowodu w świetle obowiązujących przepisów procedury cywilnej. W pozostałej części zeznaniom powoda Sąd odmówił waloru wiarygodności, gdyż przytoczone przez niego okoliczności nie znalazły wsparcia w uznanym za wiarygodny materialne dowodowym. W szczególności chodzi tu o fakt zarażenia się wirusem HCV podczas pobytu u pozwanego (...) we wrześniu 2006r. Powód zresztą konsekwentnie także podczas składania na ostatniej rozprawie zeznań nie twierdził, że został zarażony w (...) w G., lecz w ogóle w (...). R. S. zeznał, że fakt zarażenia się w (...) w G. opiera na swoich przypuszczeniach, podobnie zresztą sposób zarażenia opiera na przypuszczeniach.

Zeznania świadków Sąd co do zasady uznał za wiarygodne, bowiem były jasne, spójne i zgodne z pozostałym wiarygodnym materiałem dowodowym. W istocie świadkowie ci albo w ogóle nie widzieli o nosicielstwie powoda, albo też nie potrafili powiedzieć gdzie i kiedy powód wirusem HCV się zaraził. Świadek D. W. zeznał nadto, że powód nie korzystał z usług fryzjera, bo „odkąd pamięta”, a poznał powoda w latach 2010/2011, powód „golił się na łyso”. Zeznania tego świadka pozostają jedynie w pozornej sprzeczności z zeznaniami pozostałych świadków- P. K. i J. J., którzy twierdzili, że powód korzystał z usług fryzjerskich. Należy bowiem zauważyć, że świadek W. nie przebywał z powodem w (...) w tym samym okresie co świadek P. K.. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka D. W. jedynie odnośnie tego, że powód pokazywał mu zaświadczenie, z którego wynikało, że nie jest zarażony wirusem HCV. Powód nigdy nie twierdził, że takowym zaświadczeniem dysponował, gdyby je posiadał to z całą pewnością zdaniem Sądu, złożyłby je do akt sprawy.

Z wiarygodne uznano zarówno wszystkie dokumenty urzędowe jak i prywatne, których domniemanie autentyczności wynikające z art. 245 kpc, a w odniesieniu do dokumentów urzędowych również zgodności z prawdą tego, co zostało w nich zaświadczone, wynikające z art. 244 kpc – nie zostały podważone.

W ocenie Sądu przymiot rzetelności, fachowości i bezstronności należało nadać sporządzonej w sprawie opinii biegłego. Opinia ta została sporządzona przez specjalistę, którego wiedza i doświadczenie nie budziły wątpliwości Sądu. Opinia jest przejrzysta, jasna i konkretna, a zawarte w niej wnioski i zalecenia należy uznać za zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda o przeprowadzenie dowodu z kompleksowego badania krwi w (...) w G.. Sąd uznał, iż okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione (art. 217 § 3 kpc).

Powód jako podstawę prawną dochodzonego zadośćuczynienia wskazał art. 417 kc, który stanowi, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Konieczną przesłanką przyznania żądanego w pozwie odszkodowania (zadośćuczynienia) jest wykazanie normalnego związku przyczynowego między wskazanym w art. 417 kc bezprawnym działaniem lub zaniechaniem, a szkodą (wyrok SA w Warszawie z 18 lutego 2010r., I ACa 1094/2009, niepubl.). O ile za szkodę taką hipotetycznie można by uznać fakt zarażenia powoda wirusem HCV, to powód w pierwszej kolejności powinien wykazać, że zarażenie to wynikło z działania lub zaniechania państwa przy wykonywaniu przez nie władzy publicznej. W realiach niniejszej sprawy owo działanie lub zaniechanie skutkujące zakażeniem powoda musiałoby mieć miejsce podczas przebywania powoda w warunkach (...), która to datuje się od 23 września 2006r. Poza sporem jest, że większość tego czasu powód spędził w (...)pozwanego. W ocenie Sądu powód nie udowodnił, iż do zakażenia go wirusem HCV doszło w w/w okresie i miejscu. Co więcej – materiał dowodowy w sprawie nie pozwala w ogóle ustalić daty i miejsca zakażenia. Wiadomo jedynie, iż dodatni wynik HCV stwierdzono u powoda 4 lipca 2014r. Decydujące znaczenia dla rozstrzygnięcia sporu miała treść opinii biegłego której to podstawowy wniosek jest taki: na podstawie przedstawionego wywiadu epidemiologicznego i danych w aktach sprawy należy stwierdzić, iż do zakażenia powoda doszło dawno i było to przed pobytem w (...) datowanym od 23 września 2006r.

Powyższe zwalnia Sąd z konieczności dociekania czy pozwanemu można postawić zarzut niezgodnego z prawem działania lub zaniechania przy wykonywaniu władzy publicznej oraz czy działanie takie lub zaniechanie było zawinione.

Powód oraz żaden z przesłuchanych w sprawie świadków nie potrafił powiedzieć gdzie i kiedy powód zaraził się wirusem HCV. Niektórzy ze świadków ( J. oraz W.) nie wiedzieli w ogóle o tym, że do zarażenia powoda doszło.

Zgodnie z dyspozycją art. 6 kc ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Stosownie do tego, co zostało powyżej stwierdzone, do obowiązków powoda należało w niniejszej sprawie udowodnienie, że wirusem HCV zaraził się po 23 września 2006r. podczas pobytu w (...) w G..

Sąd stwierdza, iż powód nie przedstawił wystarczających dowodów na to, że w okresie 23 września 2006r. do 4 lipca 2014r. podczas pobytu w (...) w G. na skutek niewłaściwie przeprowadzanych usług strzyżenia doszło do zarażenia go wirusem HCV. Powód sam przyznał, że jego twierdzenia o w/w dacie (okresie), miejscu i sposobie o zakażenia są jedynie jego przypuszczeniami (por. przesłuchanie powoda - k.376v.). Biegły zaś stwierdził w opinii, iż po pierwsze: wyjątkowo rzadko dochodzi do skaleczenia skóry podczas strzyżenia głowy, po drugie zaś: nawet jeśli tak się wydarzyło, to podczas takiego wydarzenia ryzyko zakażenia HCV jest bardzo małe.

W istocie powód nie udowodnił, że do zakażenia go wirusem HCV doszło podczas któregokolwiek z jego pobytów w (...).

Mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 417 kc a contrario, powództwo należało oddalić.

Na podstawie art. 98 § 1 kpc w zw. z § 5 w zw. z § 11 ust. 11 pkt 25 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej urzędu (Dz. U. z 2002r., Nr 163, poz. 1348 z późn. zm.) Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 120zł tytułem zwrotu kosztów procesu.