Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lutego 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Kośka

Sędziowie: SSO Sławomir Buras (spr.)

SSO Magdalena Bajor - Nadolska

Protokolant: st. prot. sąd. Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 9 lutego 2016 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. S.

przeciwko (...) S.A. w L.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Busku - Zdroju

z dnia 17 września 2014 r., sygn. I C 260/13

zmienia zaskarżony wyrok w całości i zasądza od (...) S.A. w L. na rzecz Z. S. kwotę 2044,40 (dwa tysiące czterdzieści cztery 40/100) złotych, oddala powództwo w pozostałej części, zasądza od Z. S. na rzecz (...) S.A. w L. kwotę 1523,56 (jeden tysiąc pięćset dwadzieścia trzy 56/100) złotych tytułem kosztów procesu; oddala apelację w pozostałym zakresie, zasądza od Z. S. na rzecz (...) S.A. w L. kwotę 456 (czterysta pięćdziesiąt sześć) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego; nakazuje pobrać tytułem kosztów sądowych na rzecz Skarbu Państwa (Sąd Okręgowy w Kielcach) od Z. S. kwotę 916,60 (dziewięćset szesnaście 60/100) złotych, a od (...) S.A. w L. kwotę 2416,60 (dwa tysiące czterysta szesnaście 60/100) złotych.

II Ca 1559/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 17 września 2014 roku Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju oddalił powództwo Z. S. przeciwko (...) S.A. w L. o zapłatę oraz nie obciążył pozwanego kosztami procesu.

Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny, z którego wynika, że powód Z. S. jest współwłaścicielem na zasadzie małżeńskiej wspólności ustawowej nieruchomości położonej we wsi P., gmina N., obejmującą działki oznaczone numerami: (...), dla której Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju prowadzi księgę wieczysta nr (...), działek o numerach:(...), dla których urządzona jest w Sądzie Rejonowym w Busku – Zdroju księga wieczysta nr (...), działki numer (...), położonej we wsi Z., gmina S., dla której w Sądzie Rejonowym w Busku – Zdroju prowadzona jest księga wieczysta (...). Ponadto powód jest właścicielem działki nr (...), położonej we wsi P., gmina N., dla której Sąd Rejonowy w Busku – Zdroju prowadzi księgę wieczystą nr (...). (...) położone we wsi P. powód otrzymał w 1985 roku od swoich rodziców i linia energetyczna już wówczas była, a inne nieruchomości powód kupił kilkanaście lat temu i również linia energetyczna już wówczas była. Na działkach powoda znajduje się wiele słupów linii energetycznych, w tym podwójne i poczwórne. Ponadto przez nieruchomości powoda położone we wsi P. przebiega linia energetyczna (...), która została oddana do użytku w grudniu 1969 roku. Na działce numer (...) znajdują się urządzenia linii 15 kV, w tym odgałęzienie Z., C., Z. zasilane z linii K. – S. wybudowanej w 1972 roku. Na działkach powoda w N., oznaczonych numerami: (...)znajdują się urządzenia linii 15 kV W. – K. I, która funkcjonuje od 1956 roku i W. – K. II, która wybudowana została w 1970 roku. Inwestorem linii energetycznych były Zakłady. Linie te były remontowane, zaś remont polegał na wymianie słupów z drewnianych na betonowe oraz wymianie przewodów elektrycznych. Pozwany konserwuje linie energetyczne i pracownicy pozwanego, nie pytając o zgodę wjeżdżają na działki powoda, wycinają rosnące pod przewodami drzewa i zajeżdżają pole, robiąc drogi dojazdowe przez co powód otrzymuje mniejsze dopłaty unijne. Ponadto pozwany nie płaci powodowi żadnego wynagrodzenia, nie naprawia szkody a znajdujące się na gruncie urządzenia utrudniają powodowi prowadzenie działalności gospodarczej przez co musiał ją zawiesić.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo Z. S. podlega oddaleniu z uwagi na skutecznie podniesiony przez pozwanego zarzut zasiedzenia. Sąd Rejonowy powołując się na stanowisko wyrażone w orzecznictwie Sądu Najwyższego, że nabycie przez zasiedzenie służebności gruntowej odpowiadającej treścią służebności przesyłu jest możliwe, o ile spełnione zostaną przesłanki określone w art. 292 k.c. oraz 172 kc i następne, które w przypadku nabycia służebności przesyłu stosuje się odpowiednio. Zważył dalej, iż w rozpoznawanej sprawie Skarb Państwa należy uznać za posiadacza w złej wierze, albowiem nie zawarł on umowy z właścicielem nieruchomości, która byłaby podstawą istnienia uprawnienia do wejścia na grunt i zakładania urządzeń. O tym zaś, że Skarb Państwa był posiadaczem samoistnym świadczy nie tylko domniemanie określone w art. 339 k.c., które nie zostało obalone oraz zeznania pozwanego. Sąd Rejonowy wskazał dalej, że co do linii energetycznej, której elementy znajdują się na działkach powoda położonych w N., zasiedzenie nastąpiło z dniem 1 stycznia 1985 roku na rzecz Skarbu Państwa. Natomiast co do linii energetycznej, znajdującej się na działkach powoda położonych w P. to przedmiotowa linia energetyczna wybudowana została w 1969 roku, a więc okres posiadania wymagany do nabycia służebności upłynął w dniu 1 stycznia 1990 roku. Sąd I instancji zwrócił także uwagę, że Zakłady (...) w 1989 roku stały się samodzielnym przedsiębiorstwem państwowym, które od 1 lutego 1989 roku mogło nabywać własność, w tym również przez zasiedzenie. Poprzednik prawny pozwanego, tj. przedsiębiorstwo Zakład (...) w S., doliczając okres posiadania poprzednika, tj. Skarbu Państwa nabyło na podstawie art. 292 k.c. w z w. art. 172 k.c. przez zasiedzenie z dniem 1 stycznia 1990 roku służebność gruntową, odpowiadającą treści obecnej służebności przesyłu. Sąd podkreślił także, iż linia energetyczna we wsi Z. wybudowana została w latach 1970 – 1972 i w tym przypadku zasiedzenie służebności nastąpiło po doliczeniu posiadania poprzednika w październiku 2002 roku na rzecz Zakładów (...) S.A. w S., którego pozwany jest następcą prawnym. Dlatego też, w ocenie Sądu Rejonowego powód nie może skutecznie domagać się wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z jego gruntu przez okres 10 lat przed wytoczeniem powództwa, albowiem jest on następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego, tj. Zakładów (...) S.A. w S. i ma prawo do korzystania z nieruchomości powoda w zakresie służebności przesyłu.

O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o art. 102 k.p.c.

Apelację od powyższego rozstrzygnięcia wywiódł powód Z. S., zaskarżając go w całości. Zarzucił:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sąd I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c., które miały istotny wpływ na wynik sprawy poprzez:

- błędne ustalenia, że przez sporne działki powoda przebiegają wskazane przez pozwanego linie przesyłowe o konkretnych nazwach, w szczególności (...), odgałęzienie Z., C., Z. zasilane z linii K. – S., linii W. – S., linii W. – K. I, linii W. – K. II, a ponadto błędne ustalenia dotyczące faktu przeprowadzenia remontów słupów i linii przesyłowych oraz ich dat na konkretnych, spornych działkach powoda;

- błędne ustalenie daty budowy instalacji przesyłowych na działkach powoda w sytuacji, gdy żaden dowód w jakikolwiek sposób nie odnosi się do spornych działek powoda, a w konsekwencji błędne ustalenie zasiedzenia służebności przesyłu na spornych działkach powoda;

- błędne przyjęcie przekazania posiadania instalacji przesyłowych (i ewentualnie zasiedzonej służebności przesyłu) posadowionych na spornych działkach powoda, podczas gdy żaden dowód w jakikolwiek sposób nie odnosi się do spornych działek powoda, jak również nie wskazuje sposobu podziału poszczególnych składników mienia pomiędzy każdorazowo powstałe jednostki Skarbu Państwa ;

- błędne przyjęcie następstwa prawnego pozwanego po Skarbie Państwa w zakresie posiadania instalacji przesyłowych (i ewentualnie zasiedzonej służebności przesyłu) posadowionych na spornych działkach powoda, pomimo faktu, że dowody zgromadzone w sprawie – poza ogólnym sposobem przekształcania poszczególnych jednostek organizacyjnych – nie wykazują przekazania posiadania lub służebności przesyłu na rzecz pozwanego;

2. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną (dowolną) ocenę materiału dowodowego i przyjęcie bezkrytycznym uznaniu za wiarygodne zeznań świadka A. W., gdy w świetle materiału dowodowego:

- świadek ten miał jednoznacznie jednostronnie korzystne nastawienie wobec pozwanej i w sposób nie budzący wątpliwości zainteresowany był stronniczym przedstawieniem faktów i wynikiem korzystnym dla pozwanego;

- świadek ten przyznał, że nie posiada wiedzy powodzie, o jego konkretnych działkach i instalacji przesyłowej na niej posadowionej;

- świadek ten przyznał w toku przesłuchania, że nie wiedział o co chodzi w sprawie, lecz to co konkretnie ma mówić przekazali mu przedstawiciele pozwanego;

3. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez błędną (dowolną) ocenę materiału dowodowego i przyjęcie bezkrytycznym uznaniu za wiarygodne dokumentów złożonych w sprawie przez pozwanego do odpowiedzi na pozew i pisma procesowego datowanego na dzień 5 sierpnia 2013 roku (złożone na rozprawie w dniu 6 sierpnia 2013 roku), gdy nie wykazują one w żaden sposób powiązania z konkretnymi działkami powoda, zostały skompletowane w sposób wybiórczy, dokumenty są niepełne o szczątkowe, a jednocześnie nie wykazują rzekomego przeniesienia posiadania infrastruktury przesyłowej w konkretnych działkach powoda lub rzekomo zasiedzianej służebności przesyłu na rzecz Skarbu Państwa lub pozwanego;

4. naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez błędną wykładnię, wyrażającą się w błędnym przyjęciu, że pozwany wykazał nabycie służebności przesyłu na spornych działkach powoda w drodze zasiedzenia lub przeniesienia zasiedzonej służebności przesyłu, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na takie ustalenie;

5. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 6, art. 49 § 1 k.c., art. 191 k.c., art. 176 § 1 k.c. poprzez błędną wykładnię, wyrażającą się w błędnym przyjęciu, że powód wykazał nabycie służebności przesyłu na spornych działkach powoda w drodze zasiedzenia lub przeniesienia zasiedzonej służebności przesyłu, podczas gdy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na takie ustalenie;

Ponadto na podstawie art. 380 k.p.c. powód zaskarżył postanowienia Sądu I instancji:

- oddalające jego wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność ustalenia wysokości wynagrodzenia, jakie mu się należy od pozwanego z tytułu bezumownego korzystania ze spornych działek w związku z posadowieniem na nich infrastruktury przesyłowej i jej wykorzystaniem przez pozwanego przez okres 10 lat, poprzedzających złożenie powództwa;

- naruszenie art. 217 § 1 – 3, art. 227 k.p.c. i art. 278 § 1 k.p.c. poprzez bezpodstawne oddalenie wniosków dowodowych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a wymagających wiadomości specjalnych;

- dopuszczające jako dowód z dokumentów przedłożonych przez powoda kserokopii, zdjęć lub wydruków rzekomych dokumentów nieposiadających waloru oryginału dokumentów, a nie swej wiedzy, co stanowi naruszenie art. 73 k.c., art. 74 k.c., art. 246 k.p.c. oraz art. 247 k.p.c.;

- dopuszczające złożenie spóźnionych dowodów oraz twierdzeń zgłoszonych przez pozwanego wraz z pismem procesowym z dnia 5 sierpnia 2013 roku, co stanowiło naruszenie przepisu art. 207 § 6 k.p.c., bowiem nie zostały zgłoszone w odpowiedzi na pozew, chociaż w pierwszym piśmie procesowym pozwany podniósł zarzut zasiedzenia służebności przesyłu na spornych działkach, a więc winien zgłosić wspomniane wyżej dowody i twierdzenia je popierające już na etapie odpowiedzi na pozew, czego nie uczynił. Ponadto pozwany w żaden sposób nie wykazał ani nie uprawdopodobnił braku swej winy w spóźnieniu. Podkreślił, że pozwany był w posiadaniu w/w dokumentów już otrzymawszy pozew, wobec czego spóźnione ich zgłoszenie wraz z twierdzeniami wywodzonymi z ich treści uznać należy za spóźnione i podlegające pominięciu.

Mając powyższe na uwadze, powód wnosił o:

- dopuszczenie dowodu z opinii biegłego rzeczoznawcy majątkowego na okoliczność ustalenia wysokości wynagrodzenia jakie mu się należy od pozwanego z tytułu bezumownego korzystania z jego działek w związku z posadowieniem na w/w działkach infrastruktury przesyłowej i jej wykorzystaniem przez pozwanego w tym celu przez okres 10 lat, poprzedzających złożenie powództwa;

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kwoty 15.000 zł oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych za obie instancje.

Ewentualnie wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda zasługuje na częściowe uwzględnienie.

W ocenie Sądu Okręgowego, zasadnym okazał się zarzut powoda, dotyczący błędnego przyjęcie, że zaistniały w sprawie przesłanki warunkujące zasiedzenie przez pozwanego służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu,

W toku postępowania przed Sądem I instancji pozwany w odpowiedzi na pozew podniósł zarzut zasiedzenia poszczególnych służebności odpowiednio z dniem: 9 grudnia 1989 roku, 1 stycznia 1985 roku oraz 16 stycznia 1990 roku. Twierdzenia pozwanego o zasiedzeniu tych służebności oparte były na przekonaniu, że jego poprzednik prawny – Skarb Państwa – wybudował w latach 60 – tych na nieruchomościach stanowiących własność powoda linie energetyczne.

Podnieść należy, że zgłoszenie zarzutu zasiedzenia służebności gruntowej, treścią odpowiadającej służebności przesyłu, podlega wymaganiom stawianym wobec wniosku o stwierdzenie zasiedzenia takiej służebności, podlegającego rozpoznaniu przez właściwy sąd w postępowaniu nieprocesowym (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia z 18 kwietnia 2000 roku, III CKN 720/98, lex nr 51368, zob. uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 27 marca 2014 roku, V ACa 103/14, lex nr 1489055).

Na stronie pozwanej ciążył zatem obowiązek w szczególności wykazania kiedy przedsiębiorstwo energetyczne objęło poszczególne nieruchomości , obecnie stanowiące własność powoda, w posiadanie w celu budowy urządzeń przesyłowych, nieprzerwanego posiadania w zakresie odpowiadającym treści służebności w terminach wskazanych w art. 172&1 i 2 k c, następstwa prawnego względem tego przedsiębiorstwa dla zastosowania art. 176 &1 kc.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego dotyczącego błędnego ustalenia, że przez działki powoda przebiegają wskazane przez pozwanego linie przesyłowe o konkretnych nazwach, należy wskazać, że jest on częściowo zasadny. Jeśli chodzi o działki objęte pozwem, to o posadowieniu na nich urządzeń przesyłowych można by zasadnie wnioskować z twierdzeń zarówno samego powoda, jak przedłożonych przez pozwanego dokumentów w postaci protokołu odbioru ( k. 35-37 ), decyzji o zatwierdzeniu planu realizacyjnego ( k.38), protokołu odbioru linii do eksploatacji ( k. 39 ) i protokołu zdawczo-odbiorczego (k. 41). Skoro w miejscowościach, w których są położone działki należące do powoda oddano do eksploatacji linie energetyczne będące własnością poprzedników prawnych pozwanego, to należy wnosić, ze urządzenia wchodzące w skład sieci energetycznych posadowione zostały także i na jego działkach. Powód okoliczności tej nie zaprzeczał w toku postępowania, zaś z samym usytuowaniem tych urządzeń na należących do niego działkach wiązał swoje roszczenie. Natomiast błędnie ustalił Sąd Rejonowy, że na działkach powoda położonych w N. o numerach(...) urządzenia przesyłowe wchodzące w skład linii G.-D. zostały posadowione w 1955r. Okoliczność ta nie wynika z dokumentu przedłożonego przez pozwanego w postaci ogólnej charakterystyki linii napowietrznej (k.42-43), ani z zeznań świadka A. W.. Ze wskazanego wyżej dokumentu nie w sposób wywieść , aby urządzenia energetyczne wchodzące w skład tej linii zostały wybudowane w N. w 1955r, a z zeznań świadka także nie wynika jakikolwiek związek tej linii z konkretną miejscowością , w której powód ma nieruchomość. W przeciwieństwie do działek w P. i Z. nie można tej okoliczności ustalić nawet podstawie domniemania faktycznego. Zgromadzony materiał dowodowy nie daje wystarczających podstaw do stwierdzenia , że Skarb Państwa jako poprzednik prawny pozwanego nabył przez zasiedzenie w 1985r służebność w zakresie odpowiadającym służebności przesyłu w odniesieniu do działek o numerach (...) położonych w N..

W myśl art. 176 § 1 k.c. jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, to obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Przytoczony przepis pozwala więc obecnemu posiadaczowi doliczyć do czasu swego posiadania czas posiadania poprzednika o tyle tylko, o ile przeniesienie posiadania nastąpiło podczas biegu zasiedzenia (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 23 stycznia 2013 roku, I CSK 256/12, lex nr 1294472). W sprawie, w której aktualny przedsiębiorca przesyłowy powołuje się na wieloletnie posiadanie, wywodzone jeszcze z okresu kiedy pierwszym posiadaczem był Skarb Państwa, powinien wykazać przynajmniej to następstwo „ogólne”, to jest poszczególne przekształcenia podmiotowe i ich zakres od początku podawanego biegu zasiedzenia do chwili jego upływu, łącznie z decyzją „uwłaszczeniową” wojewody wydaną w trybie ustawy z dnia 29 września o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, która może być uznana za dokument stwierdzający przeniesienie posiadania, o którym mowa w art. 348 k.c. .

Podkreślić należy, że przewidziana w art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1990 roku o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, decyzja uwłaszczeniowa stanowiła ustawowe poświadczenie, że przedsiębiorstwo państwowe stało się z mocy prawa z dniem 5 grudnia 1990 roku użytkownikiem wieczystym nieruchomości oraz właścicielem posadowionych na niej budynków, innych urządzeń i lokali. Poświadczenie to ma charakter stanowczy i aczkolwiek nabycie użytkowania wieczystego oraz własności budynków, innych urządzeń i lokali nastąpiło z mocy prawa, to jednak w obrocie cywilnoprawnym przedsiębiorstwo państwowe dla wykazania swojego tytułu do nieruchomości nie może skutecznie powoływać się tylko na art. 2 w/w ustawy. Do tego celu niezbędne jest uzyskanie decyzji wojewody (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 2 lipca 2015 roku, V CSK 625/14, lex nr 1813483). Tymczasem w rozpoznawanej sprawie w toku postępowania nie została ujawniona decyzja wojewody wydana w oparciu o art. 2 ust. 3 ustawy w/w ustawy, która mogła być uznana za dokument stwierdzający, że doszło do przeniesienia posiadania nieruchomości, której decyzja dotyczyła (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 18 maja 2007 roku, lex nr 286763), jak również nie została złożona umowa z właścicielem gruntu, uprawniająca przedsiębiorstwo energetyczne do korzystania z nieruchomości określonych w pozwie.

Zatem zarzut pozwanego zasiedzenia służebności o treści odpowiadającej służebności przesyłu nie mógł być uwzględniony, a to przede wszystkim wobec nie spełnienia przesłanek umożliwiających doliczenie posiadania poprzednika w oparciu o treść art. 176 k.c.

Należy przy tym stwierdzić, że obowiązek przedstawienia dokumentacji na okoliczność spełnienia przesłanek zasiedzenia spoczywał na posiadaczu służebności gruntowej odpowiadającej swą treścią służebności przesyłu - pozwanym, który z faktu wzniesienia urządzeń na gruntach powódki wywodził korzystne skutki prawne (art. 6 k.c.). Przedsiębiorstwo energetyczne, które nie legitymuje się uprawnieniem do ingerowania w sferę cudzej własności nieruchomości dla bieżącego utrzymania urządzeń przesyłowych, korzysta z tej nieruchomości w złej wierze i jest zobowiązane do świadczenia wynagrodzenia na podstawie art. 225 k.c. (tak też Sąd Najwyższy w wyrokach: z dnia 25 lutego 2004 r., II CK 32/03, LEX nr 162199; z dnia 25 listopada 2008 r., II CSK 346/08, LEX nr 484714 i z dnia 6 maja 2009 r., II CSK 594/08, LEX nr 510969).

Wobec niezasadności zarzutu zasiedzenia zaistniały podstawy do uwzględnienia powództwa w zakresie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie. Dlatego też, w celu ustalenia wysokości tego wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez pozwanego z przedmiotowych działek powoda przez okres 10 lat (przed wytoczeniem niniejszego powództwa), Sąd Okręgowy uzupełnił postępowanie dowodowe, przeprowadzając dowód z opinii biegłego.

Jak wynika z opinii biegłego M. S. wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z nieruchomości powoda za okres od 8 maja 2003 r. do 8 maja 2013 roku stanowi kwotę 2.053,60 zł. W tym miejscu zauważyć należy, iż biegły wyliczając to wynagrodzenie uwzględnił także działkę nr (...), położoną w P., gmina N., której powód jest wprawdzie właścicielem, ale jej nie objął żądaniem w pozwie. Dlatego też Sąd Okręgowy, zmieniając zaskarżony wyrok i przyznając Z. S. należne wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z działek, obniżył je o wartość wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z działki nr (...), określonego w opinii uzupełniającej (k. 399) .

Wobec powyższego, należne powodowi wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z działek za okres od 8 maja 2003r. do 8 maja 2013 r. wynosi: 2.044,40 zł (2.053,60 zł – 9,2 zł) i taką kwotę należało zasądzić na rzecz powoda.

Podkreślić należy, że na rozprawie apelacyjnej w dniu 9 lutego 2016 roku pełnomocnik powoda wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii kolejnego biegłego zarzucając zaniżenie wartości nieruchomości przez biegłego M. S., jednakże wniosek ten zdaniem Sądu Okręgowego podlegał oddaleniu, gdyż sporządzone przez biegłego M. S. zarówno opinia zasadnicza, jak i opinia uzupełniająca są wyczerpujące, spójne i logiczne. Ponadto zostały one sporządzone w oparciu o fachową wiedzę i doświadczenie zawodowe biegłego, a wnioski z tych opinii, w ocenie Sądu Okręgowego, są logicznie uzasadnione, a wywody zrozumiałe. Podkreślić należy, że biegły na rozprawie apelacyjnej w dniu 9 lutego 2016 roku odniósł się do zarzutów podnoszonych przez stronę powodową, wyjaśniając podnoszone przez powoda wątpliwości i zarzucane niejasności. Biegły wskazał, że w swej opinii uwzględnił powierzchnie pasów ochronnych, przy czym pominął je dla działek rolnych, gdyż dla nieruchomości rolnych nie przewiduje w tym przypadku zachowania takich stref, zaś ich uwzględnienie jest uzasadnione na terenach o przeznaczeniu budowlanym (k. 384). W tym miejscu wskazać trzeba , że stanowisko biegłego ma oparcie w orzecznictwie ( por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 6 marca 2014r, I ACa 759/13 , LEX nr 1448496). Biegły podkreślił, że nie było podstaw, aby podczas szacowania wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przyjąć atrybuty i ceny gruntów budowlanych w sytuacji, kiedy działki znajdują się na terenach wyłączonych z zabudowy, tj. w obszarze zadrzewień, zakrzaczeń, łąk i pastwisk. Jeżeli chodzi o pasy technologiczne to biegły wskazał ponadto, że naprawy na działkach rolnych powoda dokonywane są raz na kilka lat. W związku z tym nie było uzasadnienia do przyjęcia pasa technologicznego, skoro prace wykonywane są sporadycznie i nie wymagają aż takiej ingerencji czy też wjeżdżania w głąb działki. Biegły wskazał także, że słupy energetyczne znajdują się w pobliżu granic z drogami publicznymi i tym samym jest możliwość dokonania ewentualnej naprawy bez konieczności wjeżdżania na te działki. Wobec przekonującego wyjaśnienia wszystkich zarzutów powoda ,zdaniem Sądu Okręgowego, nie było podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii innego biegłego.

Z tych też względów Sąd Okręgowy na podstawie art.386 §1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.044,40 zł tytułem bezumownego korzystania za okres od 8 maja 2003 roku do 8 maja 2013 roku, oddalił powództwo w pozostałej części oraz apelację w pozostałym zakresie ( art. 385 k p c ). Podkreślić należy, że skarżący w apelacji w jej wnioskach nie zawarł żądania zasądzenia odsetek ustawowych od żądanego roszczenia , a tym samym brak było podstaw do ich zasądzenia.

Zmiana orzeczenia co do meritum skutkowała też zmianą rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów procesu. W rezultacie w postępowaniu przed Sądem Rejonowym, powód wygrał sprawę w zakresie 16 % żądania pozwu, natomiast w pozostałym zakresie, tj. w 84 % sprawę wygrała strona pozwana. Łączne koszty procesu poniesione przez powoda w postępowaniu przed Sądem I instancji wyniosły 3.167 zł i obejmowały: opłatę od pozwu w kwocie 750 zł, oraz koszty udziału zawodowego pełnomocnika w wysokości 2.417 zł. Skoro zaś powód wygrał sprawę w 16 % , to należałby mu się zwrot kosztów procesu w wysokości 506,72 zł (3.167 zł x 16 %), zaś pozwanemu należałby się zwrot 2.030,28 zł (2.417 zł x 84 %)., natomiast po dokonaniu stosunkowego rozdzielenia kosztów, o którym mowa w art. 100 k.p.c. należało zasądzić od powoda Z. S. na rzecz pozwanego (...) S.A. w L. kwotę 1.523,56 złotych ( 2030,28 zł – 506,72) tytułem zwrotu kosztów procesu w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Stosunkowego rozliczenia wymagały też koszty postępowania apelacyjnego, powód wygrał sprawę w 16 %, a pozwany w 84 % . Koszty postępowania apelacyjnego po stronie powoda wyniosły 3.450 zł i obejmowały: opłatę od apelacji w kwocie 750 zł, zaliczkę na poczet opinii biegłego w kwocie 1500 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 1200 zł. Pozwany natomiast poniósł koszty postępowania apelacyjnego w wysokości 1200 zł, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika. Skoro więc powód wygrał w 16 %, to należałby mu się zwrot kwoty 552 zł ( 3.450 zł x 16 %), natomiast pozwanemu, który wygrał w 84 % należałby się zwrot kwoty 1008 zł (1.200 zł x 84 %). Dokonując więc stosunkowego rozliczenia kosztów, należało zasądzić od powoda na rzecz pozwanego kwotę 456 ( (...) - 552) zł tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

O nieuiszczonych kosztach sądowych, Sąd Okręgowy rozstrzygnął na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k p c. Na koszty sądowe składała się łączna kwota 4.833,20 zł tytułem kosztów opinii biegłego. Ponieważ roszczenie powoda okazało się zasadne, a w toku postępowania wysokość wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania była kwestionowana przez pozwanego, to niezbędne i w interesie obu stron było przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego. Wobec powyższego, Sąd Okręgowy uznał, że wygenerowane z tego tytułu koszty sądowe obie strony powinny ponieść po połowie, tj. w kwotach po 2.416,60 zł. Powód w toku postępowania apelacyjnego uiścił zaliczkę na poczet opinii biegłego w wysokości 1.500 zł, a więc zobowiązany jest uiścić różnicę, tj. kwotę 916,60 zł (2.416,60 zł – 1.500 zł) tytułem kosztów sądowych. Z kolei pozwany w toku postępowania apelacyjnego nie poniósł dotychczas żadnych kosztów, dlatego też Sąd Okręgowy zasądził od niego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2. 416,60 zł tytułem poniesionych kosztów sądowych.

SSO Magdalena Bajor-Nadolska SSO Monika Kośka SSO Sławomir Buras