Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 2 grudnia 2014 roku (data wpływu), ostatecznie sprecyzowanym na rozprawie w dniu 23 września 2015r., małoletni powód F. K., reprezentowany przez przedstawicielkę ustawową A. T., wniósł o zmianę obowiązku alimentacyjnego A. K. ostatnio ustalonego wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w W., IV Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 4 marca 2009r. w sprawie o sygn. akt IV RC 43/09, na rzecz małoletniego F. K. z kwoty po 800 zł miesięcznie do kwoty po 1.050 zł miesięcznie za okres od 1 grudnia 2011r. do 31 sierpnia 2014r., oraz do kwoty po 1.200 zł miesięcznie za okres od 1 września 2014r. do 31 sierpnia 2015r. i zobowiązanie pozwanego do zapłaty różnicy wynikającej z kwoty zapłaconych i należnych alimentów za wyżej wskazane okresy w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w niniejszej sprawie. Nadto wniosła o podwyższenie alimentów zasądzonych w/w wyrokiem do kwoty po 4.600 zł miesięcznie za okres od 1 września 2015r. (k. 1, 201 – 202).

Na rozprawie w dniu 9 lutego 2015r. pozwany A. K., działając przez profesjonalnego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. (k. 121).

Strony podtrzymały swoje stanowiska do końca postępowania (k. 210).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Obowiązek alimentacyjny pozwanego A. K. na rzecz małoletniego F. K. ur. (...) w kwocie po 800 zł miesięcznie został ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w W., IV Wydział Rodzinny i Nieletnich z dnia 4 marca 2009r. w sprawie o sygn. akt IV RC 43/09. Wyrokiem z dnia 01 grudnia 2011r. Sąd Rejonowy dla Warszawy M. w sprawie o sygn. akt IV RC 32/11 oddalił powództwo pozwanego o obniżenie alimentów na rzecz mał. powoda.

W dacie orzekania o alimentach w sprawie IV RC 43/09 sytuacja stron wyglądała następująco:

Małoletni powód F. K. miał 1 rok i 8 miesięcy, mieszkał wraz z matką w W. w mieszkaniu o powierzchni 37 m ², które zostało zakupione przez matkę małoletniego na kredyt. Miesięczny koszt utrzymania mieszkania wynosił 440 zł. Małoletni cierpiał na wrodzoną wadę serce – niedomykanie się zastawki, problemy ze stopami. Był chorowitym dzieckiem, często się przeziębiał. (akta IV RC 43/09 k. 46-53).

Całkowity koszt miesięcznego utrzymania dziecka matka określała na kwotę ok. 2.500 zł, na którą składały się następujące wydatki: żłobek – 213,75 zł, wyżywienie w domu – 277,93 zł, leki – 7,50 zł, konsultacje medyczne – 35 zł, abonament medyczny – 55 zł, obuwie – 364,17 zł, odzież – 368,92 zł, udział małoletniego w czynszu – 170 zł, udział w opłacie za gaz – 12,50 zł, udział w opłacie za prąd – 32,50 zł, pieluchy, kosmetyki – 220 zł, zabawki, basen, rozrywka – 200 zł, proszek J. – 14 zł, opiekunka – 540 zł. Uzasadnione potrzeby małoletniego syna stron Sąd ustalił wówczas na poziomie kwoty 1400 zł miesięcznie. (akta IV RC 43/09 k. 46-53).

Przedstawicielka ustawowa A. T. miała 33 lata. Była zatrudniona w Banku (...) S.A. na stanowisku Specjalista ds. (...) Wynikami Pracy ze średnim wynagrodzeniem w kwocie 2.891,48 zł netto. W 2008r. otrzymała premię w kwocie 1.376,48 zł netto. Zeznanie podatkowe za rok 2007 wykazało roczny dochód netto w kwocie 40.741,42 zł. A. T. była właścicielką 15 – letniego samochodu oraz 1/6 udziału w nieruchomości zabudowanej położonej w N., zamieszkałej przez jej matkę i siostrę. Posiadała oszczędności w kwocie 5.000 zł. A. T. spłacała kredyt w miesięcznych ratach 1.100 – 1.200 zł, uzyskany na zakup mieszkania. (akt IV RC 43/09 k. 46-53).

Pozwany A. K. miał 28 lat, był kawalerem, poza małoletnim F. nie miał innych osób na utrzymaniu. Pozwany mieszkał z rodzicami i prowadził z nimi wspólne gospodarstwo domowe. Pozwany nie partycypował w kosztach utrzymania domu rodziców. Do 27 października 2007r. pozwany pracował jako kurier w (...) Sp. z o.o., gdzie zarabiał ok. 6.000 – 7.000 zł brutto miesięcznie. W 2008r. pozwany otrzymywał wynagrodzenie w kwocie ok. 3.500 – 5.000 zł, przy czym działalność kurierska zarejestrowana była na ojca pozwanego, od ojca otrzymywał taką kwotę jaką rzeczywiście wypracował w firmie. Dochody uzależnione były od ilości zleconych przesyłek kurierskich. Od lutego 2009r. pozwany ponownie pracował jako kurier, jednakże na własny rachunek w w/w spółce i deklarował zarobki w kwocie 1.500 – 1.600 zł miesięcznie. Pozwany posiadał oszczędności w kwocie 2.000 zł ulokowane w papierach wartościowych. W styczniu 2008r. pozwany nabył samochód za kwotę 22.000 zł, przy czym wg pozwanego cześć tej kwoty pochodziła z pożyczki zaciągniętej u rodziców w wysokości 14.000 zł. W 2007r. pozwany uzyskał dochód netto w kwocie 3.702,30 zł, zaś w 2008r. dochód netto w kwocie 17.334,23 zł. (akt IV RC 43/09 k. 46-53).

W dacie orzekania o obniżeniu alimentów w sprawie IV RC 32/11 sytuacja stron wyglądała następująco:

Małoletni powód F. K. miał 4 lata i 5 miesięcy. Chodził do przedszkola, którego miesięczny koszt wynosił 460 zł. Był ogólnie zdrowym dzieckiem, miał wadę stóp przez co konieczne było noszenie przez niego specjalistycznego obuwia oraz wkładek do butów.

Matka małoletniego szacowała miesięczne koszty jego uzasadnionego utrzymania na kwotę ok. 2.000 zł, a w tym: wyżywienie – 350 – 400 zł, ubrania i buty – 300 zł, przedszkole – 460 zł, basen – 200 zł, higiena – 30 zł, zabawki, rozrywka – 100 zł, udział małoletniego w kosztach utrzymania mieszkania i jego wakacje na które wydała kwotę 640 zł. Sąd ustalił średni miesięczny koszt utrzymania mał. F. K. na kwotę 1600-1700 zł (k. 356-360 akt IV RC 32/11).

Przedstawicielka ustawowa A. T. miała 35 lat. Zatrudniona była w (...) S.A., gdzie otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 3.200 zł netto miesięcznie. Mieszkała z synem w mieszkaniu o powierzchni 37 m ², które zostało przez nią zakupione na kredyt. Ponosiła koszty utrzymania mieszkania , w tym: czynsz – 400 zł, prąd – 90 zł, gaz – 20 zł. Rata kredytu wynosiła 1.100 zł miesięcznie. W 2009r. osiągnęła dochód po odliczeniu składek na ubezpieczenie w kwocie 52.185,51 zł, a w 2010r. dochód w wysokości 45.203,78 zł. Cierpiała na dolegliwości związane z kręgosłupem. (k. 356-360 akt IV RC 32/11).

Pozwany A. K. miał 31 lat, do stycznia 2011r. pracował jako kurier w firmie (...). W 2010r. osiągnął dochód w wysokości 29.907,24 zł, co daje średnio miesięcznie kwotę 2.492,27 zł. W 2011r. pozwany spowodował kolizję samochodem którym świadczył pracę, w wyniku czego samochód uległ uszkodzeniu, a następnie został sprzedany przez pozwanego za kwotę 5.800 zł. W okresie od dnia 11 maja 2011r. do dnia 15 sierpnia 2011r. pozwany zatrudniony był w Instytucie (...) w P., gdzie otrzymywał wynagrodzenie w wysokości 1.500 zł miesięcznie. Od 24 sierpnia 2011r. zarejestrowany był jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku. W październiku 2011r. pracował przez okres 2 tygodni za kwotę 560 zł netto w firmie znajomego przy rozwożeniu przesyłek komunikacją miejską. W grudniu 2011r. mieszkał z rodzicami, prowadził z nimi wspólne gospodarstwo domowe. Pomagał rodzicom w gospodarstwie przy uprawie roślin doniczkowych, pracując ok. 2 – 3 godzin dziennie. Pozwany płacił regularnie alimenty, nie miał żadnych zaległości, pożyczek ani kredytów. Miał problemy z kręgosłupem. Nie spotykał się z dzieckiem z uwagi na konflikt z matką dziecka i podejrzenie, iż molestuje on seksualnie dziecko. Sąd ustalił wówczas minimalne możliwości zarobkowe pozwanego na kwotę 2.000 zł (k. 356-360 akt IV RC 32/11).

Obecnie sytuacja stron wygląda następująco:

Małoletni powód F. K. ma 8 lat i 4 miesiące, nadal mieszka wraz z matką w mieszkaniu o powierzchni 37 m ², które zostało przez nią zakupione na kredyt. Uczęszcza do II klasy szkoły podstawowej i II klasy szkoły muzycznej w Państwowej Szkole Muzycznej I stopnia im. K. K. w W.. Małoletni uczy się gry na pianinie. Małoletni ma problemy ze zdrowiem, stopami, wadę wzroku, ma także zalecenia, aby uczęszczał na terapię integracji sensorycznej i rehabilitację.

Obecnie miesięczny koszt utrzymania dziecka jego matka szacuje na kwotę ok. 5.400 zł, a w tym: wyżywienie – 700 zł, odzież i obuwie – 500 zł, wkładki ortopedyczne do butów – jedna para 80 zł, środki higieny, chemia – 40 zł, zajęcia judo – 100 zł, basen – 100 zł, wydatki szkolne – 230 zł, organizacja wakacji i ferii – 650 zł, składki szkolne – 100 zł, rehabilitacja – 300 zł, udział w kosztach utrzymania mieszkania – 500 zł, koszt pożyczenia fortepianu – 50 zł. Przedstawicielka ustawowa wskazała, że małoletni powinien mieć założony aparat ortodontyczny, którego koszt wynosi 800 zł, zaś koszt comiesięcznej wizyty u ortodonty wynosi 100 zł. W chwili obecnej małoletni posiada aparat ruchomy, który powinien zostać wymieniony co oznacza koszt w kwocie ok. 500 zł. Nadto do sierpnia 2015r. matka małoletniego wydała na lakowanie zębów, wymianę okularów i przeglądy stomatologiczne dziecka kwotę ok. 200 zł. Do sierpnia 2015r. koszt rehabilitacji dziecka wynosił ok. 260 zł miesięcznie. Ze względu na brak środków finansowych matka przerwała terapię integracji sensorycznej dziecka, która według matki mał. powoda kosztuje ok. 360 – 400 zł miesięcznie. Matka dziecka ponosi koszty wyjazdów małoletniego z grupą zuchów w kwocie ok. 15 – 60 zł (od wiosny 2015r. miały miejsce 4 wyjazdy, które łącznie kosztowały ok. 200 zł). Małoletni był także na obozie z grupą zuchów, za który matka dziecka zapłaciła 1.000 zł. Matka dziecka wskazała, że nie stać ją na inne zajęcia dodatkowe dziecka, na które chciałaby aby małoletni uczęszczał np. na lekcje języka angielskiego, nie stać ją także na zakup komputera dla dziecka. Matka dziecka pożyczyła dla syna pianino, ławkę do pianina i podnóżek, gdyż nie stać ją na zakup tych sprzętów dla dziecka. Wskazała, że zakup pianina to wydatek ok. 6.000 zł. (k. 21 – 50, 56 – 64, 67 – 79, 81, 159 – 160, 192, 202 – 207 )

Przedstawicielka ustawowa A. T. ma 39 lat, w dalszym ciągu pracuje w (...) S.A., obecnie na stanowisku Specjalista III Stopnia ds. Zasobów Ludzkich z wynagrodzeniem 3.535,22 zł netto miesięcznie. Matka dziecka cierpi na problemu zdrowotne takie jak: problemy ze wzrokiem, problemy z górnymi drogami oddechowymi. Spłaca kredy mieszkaniowy, który został zaciągnięty na okres 30 lat, a którego miesięczna rata wynosi 1.100 zł. W związku z trudnościami finansowymi zaciąga kilkudniowe pożyczki od związków zawodowych działających w jej miejscu pracy w wysokości ok. 400 zł. Nadto pożycza niewielkie kwoty od znajomych. Obecnie ma do spłaty znajomym osobom ok. 500 zł. Korzystała także z pomocy finansowej udzielanej ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, przy czym wysokość świadczeń wynosiła 2.500 – 3.000 zł. Matka dziecka nie ma oszczędności. Otrzymała spadek po ojcu, którym w dalszym ciągu nie może dysponować, gdyż toczy się sprawa o jego podział. W 2014r. przedstawicielka ustawowa uzyskała dochód w wysokości 62.803,74 zł. (k. 51 – 52, 54 – 55, 130, 142 – 145, 197 – 198, 204 – 207 ).

Pozwany A. K. ma 35 lat, choruje na łuszczycę. Mieszka w W. w mieszkaniu wynajętym od siostry za kwotę 700 zł, która obejmuje opłaty za mieszkanie. Pozwany nie mieszka z rodzicami, gdyż nie wyrazili oni zgody na jego dalsze zamieszkiwanie z nimi, chcieli aby pozwany się usamodzielnił. Obecnie pozwany pracuje w Urzędzie Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych na podstawie umowy zlecenie, gdzie otrzymuje wynagrodzenie w kwocie 1946,59 zł netto miesięcznie. W dalszym ciągu ma na utrzymaniu jedynie małoletniego F.. Pozwany nie posiada majątku, ma jedynie oszczędności w kwocie 1.000 zł. W 2014r. pozwany osiągnął dochód w wysokości 18.364,17 zł. Pozwany ma ustalone kontakty z synem, które zgodnie z orzeczeniem Sądu mają odbywać się dwa razy w miesiącu po 3 godziny w obecności kuratora. W trakcie badań w Instytucie Ekspertyz Sądowych w K. we wrześniu 2014r. podał, iż pracuje u swoich rodziców do późnych godzin wieczornych. (k. 100 – 102, 113 – 120, 189, 193 – 194, akta tut. Sądu V. N. 648/14 k. 335).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w szczególności dowodu z przesłuchania stron: przedstawicielki ustawowej mał. powoda (k. 202 – 207), pozwanego (k. 207 – 210), wskazanych dokumentów oraz akt sprawy o sygn. IV RC 43/09, IV RC 32/11 i V. N. 648/14).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 133 § 1 kro, rodzice mają obowiązek świadczeń względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania.

Jak stanowi natomiast treść art. 135 § 1 i 2 kro, zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Zmiana obowiązku alimentacyjnego, zgodnie z art. 138 kro, możliwa jest w razie zmiany stosunków tzn. wtedy, gdy zmianie ulegają uzasadnione potrzeby uprawnionego albo możliwości zarobkowe zobowiązanego. Zmiana taka musi jednak być istotna.

Dotychczasowe kwoty alimentów w wysokości po 800 zł miesięcznie na rzecz małoletniego F. K. została ustalona wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy – Mokotowa w W. z dnia 4 marca 2009r. w sprawie sygn. akt. IV RC 43/09 tj. ponad 6,5 lat temu.

Porównując sytuację małoletniego powoda z chwili wydania poprzedniego orzeczenia, w którym zostały ostatnio ustalone alimenty z jego aktualną sytuacją, należy stwierdzić, że zwiększeniu uległy koszty jego miesięcznego utrzymania.

Od czasu ostatniego orzeczenia nie uległa istotnej zmianie sytuacja majątkowa rodziców małoletniego. Pozwany w dacie poprzedniego orzekania o alimentach zarabiał ok. 1.500 – 1.600 zł (tj. od lutego 2009r), obecnie 1946,59 zł netto zaś matka małoletniego zarabiała ok. 2.900 zł netto miesięcznie, zaś obecnie ok. 3.500 zł netto.

Zdaniem Sądu od ostatniego orzeczenia wzrosły koszty utrzymania małoletniego F., co w głównej mierze spowodowane było rozpoczęciem przez niego nauki w szkole podstawowej i szkole muzycznej. Sąd uznał przedstawione przez matkę koszty miesięcznego utrzymania małoletniego F. K. za zawyżone. Przede wszystkim za zawyżone Sąd uznał koszty związane z wyżywieniem, zakupem ubrań i obuwia dla małoletniego, a także związanych z organizacją wakacji i wydatków na edukację. Do wydatków na edukację matka dziecka zaliczyła koszty związane z zakupem pianina, transportem i jego strojeniem oraz zakupem podnóżka, które zostały oszacowane przez stronę powodową na kwotę 7.460 zł. W ocenie Sądu powyższe wydatki nie są adekwatne do stopy życiowej rodziców małoletniego i obecnie nie znajdują uzasadnienia wobec możliwości zarobkowych rodziców dziecka. Zdaniem Sądu średnie miesięczne uzasadnione koszty utrzymania dziecka wynoszą 1.900 - 2.000 zł, a w tym : wyżywienie – 500 zł, środki higieny, chemia – 40 zł, ortodonta, okulista, ortopeda – 200 zł, odzież i obuwie – 250 zł, terapia integracji sensorycznej – 300 zł, judo – 100 zł, basen – 100 zł, szkoła – 100 zł, wyjazdy – 20 zł, udział w kosztach utrzymania mieszkania 250 zł. Rocznie matka mał. powoda musi zakupić 2 pary wkładek ortopedycznych za łączną kwotę 160 zł, ponadto małoletni powinien mieć możliwość korzystania z dodatkowych lekcji języka angielskiego, wyjazdów wakacyjnych i w okresie ferii.

Oceniając możliwości zarobkowe i sytuację finansową pozwanego Sąd uznał, że jest on w stanie łożyć na utrzymanie małoletniego kwotę 1150 zł miesięcznie. Pozwany jest zdrowym mężczyzną, wykształconym, w przeszłości osiągał wynagrodzenie w kwocie nawet do 8.000 zł. Małoletni F. jest w dalszym ciągu jedynym dzieckiem pozwanego i jedyną osobą na jego utrzymaniu. Wskazać należy także, że codzienna opieka nad małoletnim spoczywa na jego matce, która czyni osobiste starania w opiece i wychowaniu małoletniego. Kontakt małoletniego z pozwanym ma miejsce dwa razy w miesiącu po 3 godziny, co uzasadnia większy udział pozwanego w kosztach utrzymania dziecka. Ponadto należy podkreślić, iż pozwany ma możliwość uzyskiwania dodatkowych dochodów z pracy w gospodarstwie ogrodniczym swoim rodziców. W trakcie badań w Instytucie Ekspertyz Sądowych w K. pozwany podał, iż pracuje u rodziców do późnych godzin wieczornych /k. 335 akt V Nsm 648/14/. Wobec powyższego Sąd ustalił możliwości zarobkowe pozwanego na poziomie co najmniej 2500 zł miesięcznie. Należy podkreślić, iż występujące u mał. powoda wady postawy, zgryzu, wzroku czy problemy z integracją sensoryczną można obecnie jeszcze skorygować i na to są potrzebne środki. Wraz ze wzrostem powoda skorygowanie tych wad będzie trudniejsze i dlatego środki finansowe na wydatki mał. powoda związane z jego zdrowiem są obecnie niezbędne.

Wobec tych ustaleń Sąd uznał za zasadne podwyższenie alimentów do kwoty po 1.150 zł miesięcznie na rzecz małoletniego F. K., poczynając od dnia wniesienia powództwa, tj. 02.12.2014r. Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie z uwagi na jego bezzasadność. Koszty utrzymania mał. powoda na kwotę ponad 1900-2000 zł miesięcznie wskazane przez jego matkę są zawyżone i nie odpowiadają usprawiedliwionym potrzebom małoletniego określonym z uwzględnieniem stopy życiowej rodziców mał. powoda.

Zgodnie z treścią art. 137 § 2 krio niezaspokojone potrzeby uprawnionego z czasu przed wniesieniem powództwa o alimenty sąd uwzględnia zasądzając odpowiednią sumę pieniężną. W uzasadnionych wypadkach sąd może rozłożyć zasądzone świadczenie na raty.

Mając na uwadze powyższy przepis, Sąd nie przychylił się do żądania pozwu zwiększenia wysokości alimentów za okres sprzed wniesienia pozwu, tj. od 1 grudnia 2011r. gdyż strona powodowa nie udowodniła, że istnieję niezaspokojone potrzeby uprawnionego F. K. z tego okresu. Co prawda matka dziecka zeznała, że ze względu na brak środków finansowych małoletni nie mógł w tym minionym okresie uczęszczać na wskazane przez nią zajęcia dodatkowe, jednak w ocenie Sądu niemożliwe jest uznanie tych potrzeb za niezaspokojonych i jednocześnie podlegających zaspokojeniu także w okresie po wniesieniu powództwa, w związku z czym Sąd nie zasądził za nie odpowiedniej sumy pieniężnej. Ponadto brak było przeszkód do wniesienia pozwu o podwyższenie alimentów w okresie od 01.12.2011r. do 01.12.2014r. Aktualne potrzeby małoletniego w zakresie uczęszczania na zajęcia dodatkowe, będą pokrywane w części przez pozwanego z alimentów, które zostały zasądzone w większej wysokości od dnia wniesienia powództwa i z alimentów bieżących. Matka mał. podała, iż obecnie posiada dług u osób fizycznych w kwocie 500 zł, jednakże tego nie udowodniła.

Sąd nie uwzględnił żądania matki mał. powoda aby alimenty były płatne do dnia 5. każdego miesiąca z góry wobec braku zgody pozwanego. Zdaniem Sądu określenie terminu płatności alimentów do dnia 10-ego każdego miesiąca z góry uwzględnia interesy obu stron.

Reasumując, na mocy art. 133 § 1 krio w zw. z art. 135 § 1 i 2 krio w zw. z art. 138 krio, orzeczono jak w sentencji.

O kosztach Sąd orzekł na mocy art. 100 kpc. Sąd podwyższył alimenty o łączną kwotę 350 zł i wobec tego opłata wynosi 210 zł (350x12=4200x5%=210). Opłatą Sąd obciążył pozwanego gdyż w tej części przegrał proces. Matka mał. powoda, jako osoba dochodząca roszczeń alimentacyjnych, zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 2) ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014r. poz. 1025 ze zm.) nie ma obowiązku uiszczania kosztów sądowych.

Rygor natychmiastowej wykonalności nadano w myśl art. 333 §1 pkt 1 k.p.c.