Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 czerwca 2016r. w Warszawie

sprawy D. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania D. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 26 listopada 2015r., znak: (...) oraz

z dnia 31 marca 2016r., znak: (...)

1.  umarza postępowanie w części dotyczącej odwołania od decyzji z dnia 26 listopada 2015r., znak: (...), w zakresie w jakim wskazana decyzja została zmieniona decyzją z dnia 31 marca 2016r., znak: (...);

2.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje D. B. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 22 grudnia 2013r. do dnia 31 maja 2015r.

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2015r. D. B. (1) wniósł za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. odwołanie od decyzji z dnia 26 listopada 2015r., znak: (...), którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. przyznał rentę z tytułu niezdolności do pracy od dnia 1 września 2015r. Ubezpieczony wniósł o zmianę skarżonej decyzji poprzez przyznanie mu renty począwszy od dnia 21 grudnia 2013r.

W uzasadnieniu odwołania D. B. (1) wskazał, że w Sądzie Rejonowym
dla Warszawy Pragi-Południe VI Wydziale Pracy i Ubezpieczeń Społecznych toczyło się postępowanie sądowe o sygn. akt VI U 198/14, zainicjowane na skutek złożonego przez niego odwołania od decyzji organu rentowego, znak: (...). W toku tego postępowania Sąd Rejonowy przeprowadził dowód z opinii biegłych sądowych specjalistów z zakresu ortopedii i traumatologii oraz chorób wewnętrznych i reumatologii, którzy wskazali, że niezdolność do pracy ubezpieczonego trwa odpowiednio od 22 i 21 grudnia
2013r. Ubezpieczony wniósł o dopuszczenie dowodu z akt ww. sprawy celem ustalenia,
że jego niezdolność do pracy trwa od 21 grudnia 2013r. i od tej daty powinna mu zostać przyznana renta. Ubezpieczony zaznaczył również, że organ rentowy nie może przerzucać
na niego skutków nieprzyznania mu renty od wskazanej wyżej daty. W ocenie ubezpieczonego organ rentowy swoim postępowaniem przymusił go do dochodzenia praw przed sądem, w związku z czym powinien teraz uznać ustalenia sądu i biegłych sądowych (odwołanie z 11.01.2016r., k. 2-3 a.s. sygn. akt VII U 177/16).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 15 stycznia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania D. B. (1)
na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy zaznaczył, że skarżona decyzja została wydana w wyniku złożenia przez ubezpieczonego wniosku o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy w dniu 2 września 2015r. Powołując się na treść art. 116 ust. 1 oraz art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wskazał, że w świetle tych przepisów dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek wypłaty, a ustawodawca nie przewidział możliwości wyrównania świadczeń osobom, które wystąpiły z wnioskiem o nie później niż nabyły do niego prawo. Przywołując poglądy orzecznictwa Sądu Apelacyjnego w Łodzi organ rentowy podkreślił, że zasada ta wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, co uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń. W świetle tych wyjaśnień organ rentowy wniósł o nieuwzględnienie odwołania D. B. (1) (odpowiedź na odwołanie, k. 4 a.s. sygn. akt VII U 177/16).

W dniu 25 kwietnia 2016r. D. B. (1) wniósł również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddziału w W. z dnia 31 marca 2016r.,
znak: (...), w zakresie, w jakim organ rentowy nie przyznał mu prawa do renty za okres od dnia 22 grudnia 2013r. do 31 maja 2015r. i wniósł o przyznanie mu prawa
do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w powyższym okresie.

W uzasadnieniu odwołania D. B. (1) wskazał, że skarżona decyzja organu rentowego tym różni się od poprzednio wydanej w jego sprawie decyzji z dnia 26 listopada 2015r., że organ rentowy dostrzegł swój błąd polegający na nieprawidłowym ustaleniu,
że wniosek o przyznanie ubezpieczonemu renty został złożony w dniu 2 września 2015r., podczas gdy w rzeczywistości został on złożony dnia 24 czerwca 2015r. Jednocześnie ubezpieczony wskazał, że skarżona decyzja jest błędna o tyle, że prawo do renty powinno zostać przyznane od dnia 22 grudnia 2013r., a nie, jak wskazano w decyzji, od 1 czerwca 2015r.

Ubezpieczony przedstawił również przebieg postępowania przed organem rentowym, wskazując na takie okoliczności jak pouczenie go przez pracownicę ZUS o konieczności uprzedniego złożenia kolejnego wniosku o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego oraz upływu całego okresu pobierania tego świadczenia przed złożeniem wniosku o prawo
do renty, a nadto powołał się na okoliczności składania wniosków o przyznanie renty, wydawania decyzji przez organ rentowy oraz składania odwołań od tych decyzji, a także treści opinii biegłych sądowych przeprowadzonych jako dowód w sprawie o sygn. VIU 198/14. W ocenie ubezpieczonego przedstawione przez niego okoliczności potwierdzają popełnienie przez organ rentowy błędu w ocenie stanu jego zdrowia na dzień 22 grudnia 2013r. Zgodnie ze wskazaniem ubezpieczonego ma to znaczenie o tyle zasadnicze, że zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej w sprawie orzekania i niezdolności do pracy oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe przy wyeliminowaniu powyższego błędu lekarz orzecznik mógł orzec o niezgodności ubezpieczonego do pracy, nawet w sytuacji ubiegania się przez niego wyłącznie o świadczenie rehabilitacyjne, co z kolei obligowało organ rentowy do wydania decyzji odmawiającej prawa do świadczenia rehabilitacyjnego z jednoczesnym poinformowaniem ubezpieczonego o możliwości ubiegania się przez niego o rentę. W konsekwencji w sytuacji zgłoszenia wniosku o to świadczenie przed dniem, w którym decyzja odmowna stała się prawomocna, zaistniałaby możliwość przyjęcia za datę jego złożenia daty zgłoszenia wniosku o świadczenie rehabilitacyjne (tj. 10 grudnia 2013r.), a w konsekwencji przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty już od dnia 22 grudnia 2013r. Zaniechanie organu rentowego prowadziło do poczynienia przez niego błędnych ustaleń,
które skutkowały nieprawidłowym ustaleniem daty, od której ubezpieczonemu powinno przysługiwać prawo do renty (odwołanie z 25.04.2016r., k. 2-4 a.s. sygn. akt VII U 786/16).

W odpowiedzi na powyższe odwołanie złożone Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz o łączne rozpoznanie sprawy dotyczącej wskazanego odwołania ze sprawą zarejestrowaną pod sygn. akt VII U 177/16.

W odniesieniu do okoliczności zaprezentowanych przez stronę odwołującą organ rentowy podkreślił, że samo spełnienie przez ubezpieczonego przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi jeszcze podstawy do wypłaty świadczenia, gdyż generalną zasadą prawa emerytalnego i rentowego jest wypłata świadczeń na wniosek osoby zainteresowanej od dnia powstania prawa do emerytury lub renty,
lecz nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wypłatę świadczenia. Powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego organ rentowy zaznaczył, że powyższa zasada wyklucza możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, to jest za okres po nabyciu prawa, ale przed złożeniem wniosku o świadczenie, co uzasadnia się zapobieganiem powstawaniu zjawiska kapitalizacji świadczeń ( odpowiedź na odwołanie, k. 13 a.s. sygn. akt VII U 786/16).

Zarządzeniem z dnia 25 maja 2016r. Przewodnicząca na podstawie art. 219 k.p.c. połączyła sprawę oznaczoną sygn. akt VII U 786/16 ze sprawą o sygn. akt VII U 177/16 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz dalszego prowadzenia pod sygnaturą
VII U 177/16 (zarządzenie z dnia 25.05.2016r., k. 17 a.s. sygn. akt VII U 786/16).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

D. B. (1), urodzony w dniu (...), w okresie od 25 marca 2013r.
pobierał zasiłek chorobowy, a następnie ubiegał się o ustalenie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego (wniosek o wydanie orzeczenia z 12.09.2013r., oświadczenie do celów świadczenia rehabilitacyjnego – nieoznaczone karty a.r. tom I).

W toku prowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w W. postępowania w przedmiocie rozpoznania wniosku o wydanie orzeczenia
w sprawie ustalenia uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego D. B. (1) został skierowany na badanie lekarskie do lekarza orzecznika ZUS. Po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 26 września 2013r. stwierdził,
że w związku z rokowaniem odzyskania zdolności do pracy istnieją okoliczności uzasadniające ustalenie uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego na okres 3 miesięcy licząc od daty wyczerpania zasiłku chorobowego, a ponadto stwierdził, że świadczenie rehabilitacyjne pozostaje w związku z narządem ruchu. W oparciu o powyższe orzeczenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu 3 października 2013r. decyzję znak: (...), którą przyznał ubezpieczonemu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego na okres od 23 września 2013r. do 21 grudnia 2013r. w wysokości 90% podstawy wymiaru (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 26.09.2013r., decyzja ZUS
z 03.10.2013r. w sprawie świadczenia rehabilitacyjnego – nieoznaczone karty a.r. tom I).

W związku ze zbliżającym się upływu okresu, na który przyznano świadczenie rehabilitacyjne D. B. (1) ubiegał się o przedłużenie prawa do tego świadczenia z ogólnego stanu zdrowia. W związku z tym ponownie został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS, który orzeczeniem z dnia 30 grudnia 2013r. stwierdził,
że nie jest on niezdolny do pracy i wobec tego nie istnieją okoliczności pozwalające
na ustalenie uprawnienia do świadczenia rehabilitacyjnego. Na tej podstawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał w dniu 21 stycznia 2014r. decyzję znak: (...), którą odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego od dnia 22 grudnia 2013r. (wniosek o wydanie orzeczenia z 12.12.2013r., oświadczenie do celów świadczenia rehabilitacyjnego, orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 30.12.2013r., decyzja ZUS z 21.01.2014r. w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego – nieoznaczone karty a.r. tom I).

W wyniku złożonego przez ubezpieczonego sprzeciwu od powyższego orzeczenia, został on skierowany na badanie przez komisję lekarską ZUS, która orzeczeniem
z dnia 3 marca 2014r. potwierdziła stanowisko lekarza orzecznika ZUS z dnia 30 grudnia 2013r. W konsekwencji Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 10 marca 2014r. odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego (decyzja ZUS z 10.03.2014r. w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 03.03.2014r. – nieoznaczone karty a.r. tom I).

D. B. (1) odwołał się od decyzji organu rentowego odmawiającej przedłużenia mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego do Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Sprawie nadano sygnaturę akt VI U 198/14 (odwołanie ubezpieczonego od decyzji ZUS z 10.03.2014r., k. 1-3, zarządzenie przewodniczącego wydziału – akta sprawy o sygn. VI U 198/14).

W toku postępowania zainicjowanego odwołaniem D. B. (1) Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych specjalistów
z zakresu ortopedii oraz reumatologii celem ustalenia, czy ubezpieczony był niezdolny do pracy po dniu 21 grudnia 2013r., jeśli tak to przez jaki okres, a w przypadku odpowiedzi twierdzącej, czy dalsze leczenie lub rehabilitacja ubezpieczonego rokowały odzyskanie zdolności do pracy (postanowienia o dopuszczeniu dowodu k. 8 i 62 – akta sprawy o sygn. VI U 198/14). Po przeprowadzeniu badań ubezpieczonego oraz dokonaniu analizy przedłożonej
do akt sprawy dokumentacji medycznej składającej się na historię jego leczenia, a także po przeprowadzeniu badania ubezpieczonego, biegli rozpoznali u D. B. (1) dnę moczanową, powikłania zmianami zwyrodnieniowo-zapalnymi obu stawów skokowych o wysokim stopniu zaawansowania wraz z niewydolnością układu ruchu. Obaj biegli wyrazili stanowisko, zgodnie z którym stwierdzone u ubezpieczonego schorzenia uniemożliwiają wykonywanie przez niego pracy na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego, a ponadto w ocenie biegłego K. K. znacznie ograniczają możliwości wykonywania prac wymagających chodzenia, wchodzenia po schodach, przenoszenia ciężarów oraz pracy na wysokości. W ocenie biegłych stopień zaawansowania oraz postępujący charakter zmian zwyrodnieniowych nie rokuje poprawy stanu zdrowia ubezpieczonego w stopniu pozwalającym na wykonywanie pracy zarobkowej bez ww. ograniczeń i w konsekwencji ubezpieczony kwalifikuje się do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 22 grudnia 2013r. (opinia biegłego sądowego ortopedy-traumatologa z 13.06.2014r., k. 16 a.s., opinia uzupełniająca z 28.08.2014r., k. 32 a.s., opinia biegłego sądowego reumatologa z 15.01.2015r., k. 77 a.s., opinia uzupełniająca z 11.03.2015r., k. 112 a.s. – akta sprawy o sygn. VI U 198/14).

Na rozprawie w dniu 24 czerwca 2015r. toczącej się przed Sądem Rejonowym
dla Warszawy Pragi-Południe w sprawie o sygn. VI U 198/14 D. B. (1) oświadczył, że wnosi o przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy. Na tej podstawie Sąd Rejonowy umorzył postępowanie w sprawie o świadczenie rehabilitacyjne oraz stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę o rentę Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w W. jako rzeczowo właściwemu (protokół rozprawy z 24.06.2015r., k. 125-126 a.s., postanowienie o umorzeniu postępowania i przekazaniu sprawy według właściwości, k. 127 a.s. – akta sprawy o sygn. VI U 198/14). Po otrzymaniu akt sprawy organ rentowy pismem z dnia 12 sierpnia 2015r. poinformował D. B. (1) o konieczności przedłożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, wypełnionego przez lekarza zaświadczenia o stanie zdrowia N-9 oraz dokumentów potwierdzających zatrudnienie w celu załatwienia przedmiotowego wniosku (pisma wewnętrzne ZUS, wezwanie do przedłożenia dodatkowych dokumentów – nieoznaczone karty a.r. tom II).

W dniu 2 września 2015r. D. B. (1) złożył do organu rentowego wniosek
o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Do wniosku dołączył kwestionariusz zawierający informacje dotyczące okresów składkowych i nieskładkowych oraz dokumenty potwierdzające zatrudnienie (wniosek o rentę z 02.09.2015r. wraz z załącznikami, k. 1-23 a.r.).

W toku prowadzonego przez organ rentowy postępowania w przedmiocie wniosku
o rentę D. B. (1) został skierowany na badanie do lekarza orzecznika ZUS,
którzy orzeczeniem z dnia 6 października 2015r. orzekł, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 31 października 2016r. Za datę powstania częściowej niezdolności
do pracy ubezpieczonego lekarz orzecznik przyjął dzień 25 marca 2013r. W oparciu
o powyższe orzeczenie lekarza orzecznika Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 26 listopada 2015r., znak: (...), przyznał D. B. (1) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 września 2015r. do 31 października 2016r. (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 06.10.2015r., k. 24 a.r. tom II, skarżona decyzja ZUS z 26.11.2015r.
w sprawie przyznania prawa do renty, k. 49 a.r. tom II).

Kolejną skarżoną decyzją z dnia 31 marca 2016r., znak:(...), zmieniającą decyzję z dnia 26 listopada 2015r. w części dotyczącej daty przyznania świadczenia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał D. B. (1) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 czerwca 2015r. do 31 października 2016r. ( decyzja ZUS z 31.03.2016r. w sprawie przyznania renty, k. 53 a.r. tom II).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny przede wszystkim na podstawie dowodów z dokumentów dołączonych do akt sprawy. Sąd ocenił zebrane w sprawie dokumenty jako wiarygodne, gdyż ich treść nie budziła wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony postępowania.

Na wniosek strony odwołującej (k. 16 a.s.) postanowieniem wydanym na rozprawie
w dniu 18 marca 2016r. Sąd dopuścił dowód z dokumentów z akt sprawy Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych o sygn. akt VI U 198/14 (protokół rozprawy, k. 39 a.s.). Za szczególnie istotne z punktu widzenia przedmiotu sporu w niniejszej sprawie Sąd uznał dopuszczone przez Sąd Rejonowy opinie biegłych sądowych lekarzy: z zakresu ortopedii i traumatologii K. K. oraz reumatologii i chorób wewnętrznych H. P.. W ocenie Sądu opinie biegłych zostały sporządzone w sposób prawidłowy, kompleksowo odnosiły się do udostępnionej biegłym dokumentacji medycznej D. B. (1), a sformułowane przez biegłych wnioski były zgodne co do rozpoznanych u ubezpieczonego schorzeń, ich wpływu na stan zdrowia ubezpieczonego oraz jego zdolności do pracy zgodnie z kwalifikacjami, jak również zbieżne w zakresie daty powstania niezdolności do pracy. Zaznaczyć należy, że organ rentowy wnosił zastrzeżenia
do rzeczonych opinii, które jednak nie zaważyły na ostatecznej ocenie ich waloru dowodowego, a ponadto Sąd miał w tym kontekście wzgląd na fakt, iż wnioski biegłych wyrażone w sporządzonych przez nich opiniach co do zasady podzielił lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 6 października 2015r. wydanym w związku ze złożeniem przez ubezpieczonego wniosku o przyznanie mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Powyższe okoliczności prowadziły do uznania przez Sąd wskazanych wyżej dowodów
z opinii biegłych sądowych lekarzy za wartościowy dowód w sprawie, w efekcie czego
Sąd rozstrzygając niniejszą sprawę oparł się na wyrażonych przez biegłych stanowiskach.

W kontekście powyższego Sąd oddalił wniosek strony odwołującej z dnia 7 marca
2016r. (k. 16 a.s.) o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych ortopedy i reumatologa
na podstawie art. 217 § 3 k.p.c., gdyż okoliczność mająca być zgodnie z treścią wniosku przedmiotem dowodu z opinii, została wyjaśniona przez Sąd na podstawie przedstawionych wyżej dowodów z opinii biegłych o tej samej specjalności, dopuszczonych na tą samą okoliczność, a ponadto okoliczność ta w ocenie Sądu, mając na względzie przede wszystkim przytoczone wyżej stanowisko organu rentowego, miała charakter bezsporny.

W toku postępowania Sąd na wniosek strony odwołującej dopuścił dowód z zeznań świadków D. B. (2) i D. B. (3), jak również dowód z przesłuchania D. B. (1) (protokół rozprawy z 18.03.2016r., k. 40 a.s., płyta CD z nagraniem rozprawy,
k. 41 a.s.) na okoliczność poinformowania ubezpieczonego przez pracownika ZUS
w dniu 11 listopada 2013r. o braku możliwości złożenia wniosku o rentę, konieczności złożenia kolejnego wniosku o świadczenie rehabilitacyjne i możliwości złożenia wniosku
o rentę dopiero po wyczerpaniu okresu, na jaki możliwe jest przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego. Przeprowadzone przez Sąd dowody z zeznań świadków nie miały jednak większego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Ponadto w ocenie Sądu zeznania świadków nie potwierdzały w sposób pewny i jednoznaczny, że D. B. (1) podczas spotkania w Oddziale ZUS w dniu 11 listopada 2013r. pracownicy organu rentowego udzielili właśnie takich informacji, na jakie ubezpieczony w pismach procesowych się powoływał. Świadkowie nie byli obecni przy rzeczonej rozmowie, a okoliczności jej przeprowadzenia były im wiadome od ubezpieczonego. Nadto zeznania żony ubezpieczonego wskazywały, że informacje, na które powoływała się strona, nie były udzielone we wskazywanym przez nią czasie. Dodatkowo istotne jest i to, że w dniu 11 listopada, który jest ustawowo dniem wolnym od pracy, nie mogło dojść do spotkania, na jakie powoływali się świadkowie i strona. Z tych też względów Sąd ocenił zeznania D. B. (2), D. B. (3) i D. B. (1) jako niezasługujące na wiarę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołania D. B. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
II Oddziału w W. z dnia 26 listopada 2015r., znak: (...) oraz
z dnia 31 marca 2016r., znak: (...), były zasadne i jako takie zasługiwały
na uwzględnienie, przy czym postępowanie w zakresie odwołania od pierwszej
ze skarżonych decyzji podlegało częściowemu umorzeniu.

Zgodnie z art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony – powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części, a poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy. Jak wynika z ustaleń dokonanych przez Sąd, w toku postępowania w niniejszej sprawie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał dnia 31 marca 2016r. decyzję częściowo zmieniającą decyzję poprzednio wydaną z dnia 26 listopada 2015r. Zmiana dotyczyła części decyzji w zakresie ustalenia dnia, od którego ubezpieczonemu przysługiwało prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Tym samym żądanie D. B. (1) zostało częściowo uwzględnione. Z tych względów kontynuowanie postępowania we wskazanym wyżej zakresie było bezprzedmiotowe i dlatego postępowanie podlegało umorzeniu, o czym Sąd orzekł w punkcie 1 wyroku, na podstawie cytowanego wyżej art. 477 ¹³ § 1 k.p.c.

Przedmiotem sporu w części, w jakiej organ rentowy wskazywał na bezzasadność żądań ubezpieczonego, były okoliczności dotyczące prawa D. B. (1) do renty z tytułu niezdolności do pracy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w skarżonych decyzjach nie kwestionował stanu zdrowia ubezpieczonego oraz jego negatywnego wpływu na zdolność do wykonywanie pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami. Lekarz orzecznik ZUS badający ubezpieczonego orzeczeniem dnia 6 października 2015r. poprzedzającym wydanie pierwszej ze skarżonych decyzji i stanowiącym podstawę jej wydania, w sposób jednoznaczny wskazał, że niezdolność ubezpieczonego do pracy istnieje od 25 marca 2013r. i trwa nadal, uzasadniając przyznanie prawa do świadczenia rentowego. Organ rentowy
nie przyznał jednak ubezpieczonemu prawa do renty od wskazanego wyżej dnia, ze względu na fakt pobierania przez niego świadczenia rehabilitacyjnego do dnia 21 grudnia 2013r., ani też od dnia następnego po dacie zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego wskazując, że ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w dniu 2 września 2015r. i w myśl zasady wyrażonej w art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015r. poz. 748), nie można przyznać świadczenia rentowego
od miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku. Powyższą argumentacją organ rentowy uzasadniał również swoje stanowisko wyrażone w drugiej z zaskarżonych decyzji z dnia 31 marca 2016r., którą przyznał prawo do renty od dnia 1 czerwca 2015r.

Stanowisko organu rentowego zostało zakwestionowane przez ubezpieczonego. Pełnomocnik ubezpieczonego wskazywał na błąd organu rentowego polegający na tym, że organ ten już wcześniej, przy rozpoznawaniu wniosku ubezpieczonego z dnia 12 grudnia 2013r. o przedłużenie przysługującego mu wówczas prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, miał możliwość stwierdzenia, że ubezpieczony jest wciąż niezdolny do pracy i odmawiając mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego winien był pouczyć o możliwości ubiegania się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Zaniechanie powyższego, w ocenie strony odwołującej, skutkowało uniemożliwieniem przyznania prawa do renty od dnia następującego po dniu zakończenia pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, tj. od 22 grudnia 2013r.

Biorąc pod uwagę materiał dowodowy zgromadzony w aktach sprawy, obejmujący między innymi akta organu rentowego oraz akta sprawy o sygn. VI U 198/14 prowadzonej przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie - zdaniem Sądu - kwestia stanu zdrowia ubezpieczonego uzasadniającego przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy pozostawała właściwe poza sporem. Dokonując analizy zebranych w sprawie dowodów Sąd nie miał również wątpliwości co do tego, że D. B. (1) pozostawał i wciąż pozostaje niezdolnym do pracy w okresie dłuższym, niż zostało to określone w skarżonych decyzjach. Sąd Rejonowy prowadząc postępowanie w sprawie o świadczenie rehabilitacyjne przeprowadził dowód z opinii biegłych specjalistów z zakresu ortopedii i traumatologii oraz reumatologii i chorób wewnętrznych, którzy w sposób klarowny i jednoznaczny wskazywali na fakt, że stopień zaawansowania schorzeń ubezpieczonego w postaci zwyrodnień obu stawów kolanowych stanowi przeciwskazanie wykluczające możliwość wykonywania przez ubezpieczonego pracy zgodnej z posiadanymi przez niego kwalifikacjami, a ponadto, że stan ten nie uległ poprawie i takiej poprawy nie rokuje w przyszłości, co uzasadnia przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Obaj biegli byli również zgodni co do tego, że stan niezdolności do pracy ubezpieczonego trwał po zakończeniu pobierania przez ubezpieczonego świadczenia rehabilitacyjnego, a więc od dnia 22 grudnia 2013r. Niezdolność do pracy D. B. (1) została potwierdzona również przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 6 października 2015r. w sposób jednoznaczny zakwalifikował ubezpieczonego jako częściowo niezdolnego do pracy ze względu na wskazane wyżej zwyrodnienia narządu ruchu, określając datę powstania niezdolności na dzień 25 marca 2013r.

Mając na względzie powyższe, jak również prezentowane wyżej stanowiska stron, przedmiotem rozważań Sądu było ustalenie, czy zachodziły podstawy do przyznania D. B. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy na innej podstawie
niż wskazany przez organ rentowy art. 129 ustawy emerytalnej. Zgodnie z treścią ust. 1 tego przepisu, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję
z urzędu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając zaskarżone decyzje bazował na treści cytowanego wyżej przepisu i przyznał ubezpieczonemu prawo do renty od pierwszego dnia miesiąca, w którym ubezpieczony zgłosił wniosek o rentę, a więc ostatecznie od 1 czerwca 2015r. Odmienne stanowisko zaprezentowała pełnomocnik ubezpieczonego, w ocenie której organ rentowy oraz podległe mu organy orzecznicze dopuściły się nieprawidłowości przy dokonywaniu oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, co kolei skutkowało niemożnością dochodzenia przez niego żądanego świadczenia w terminie, w jakim powinno ono przysługiwać. Okoliczności te podlegają kwalifikacji jak błąd organu rentowego, o którym mowa w art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co uzasadnia przyznanie ubezpieczonemu należnego świadczenia za okres dłuższy niż wskazany w zaskarżonych decyzjach.

Zgodnie z art. 133 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń
lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenie wypłaca się, poczynając
od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1)  od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy
lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2)  za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1,
jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia prawa
do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub o kasację.

Sąd Okręgowy dokonując analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie doszedł do wniosku, że stanowisko strony odwołującej odnośnie błędu organu rentowego co do ustalenia stanu zdrowia ubezpieczonego na dzień 22 grudnia 2013r. było zasadne. Nie ma bowiem wątpliwości, że organ rentowy odpowiada za prawidłowość orzecznictwa lekarza orzecznika i komisji lekarskiej ZUS. Właściwy dobór lekarzy orzekających należy bowiem do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wniosek ten wynika choćby z przepisów samej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, m.in. art. 14 ust. 4 i 5, który wskazuje na nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy, jaki sprawuje Prezes Zakładu. Odpowiedzialność organu rentowego za prawidłowość orzeczeń organów orzeczniczych z wszelkimi konsekwencjami dla organu rentowego, w szczególności w zakresie dokonywania przez lekarzy orzeczników i komisje orzecznicze oceny stanu zdrowia wnioskodawców z perspektywy ich zdolności do pracy, znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądów powszechnych. Na szczególną uwagę zasługuje teza Sądu Apelacyjnego w Gdańsku sformułowana w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 października 2014r. (sygn. akt III AUa 40/14), zgodnie z którą błąd lekarzy orzeczników jest ewidentny, gdy zostaje potwierdzony w opinii biegłych sądowych lekarzy, którzy w sposób jednoznaczny, nie budzący wątpliwości dyskwalifikują te orzeczenia, wykazując błąd w sztuce lub błąd w rozpoznaniu. Nie ma również wątpliwości, że jeżeli lekarz orzecznik i komisja lekarska ZUS miała pełną dokumentację, która uzasadniała stwierdzenie niezdolności do pracy, a mimo to błędnie uznała, że wnioskodawca odzyskał zdolność do pracy, to organ rentowy ponosi odpowiedzialność z tytułu wadliwej oceny stanu zdrowia (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 10 października 2014r., III AUa 40/14). W podobnym tonie wyraził pogląd Sąd Apelacyjny w Szczecinie w uzasadnieniu wyroku z dnia 18 października 2014r. (sygn. akt III AUa 16/14), wskazując, że jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu wyjaśniającym pozwolił na dokonanie prawidłowych ustaleń, to sformułowanie błędnych wniosków przez lekarzy orzeczników ZUS w zakresie stanu zdrowia wnioskodawcy i związanej z tym jego zdolności do pracy, stanowi błąd organu rentowego, za który organ ten ponosi odpowiedzialność (por. również analogiczne stanowisko w uzasadnieniach wyroków Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 17 października 2015r., III AUa 571/15 oraz Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 października 2015r., III AUa 611/15)

Opisywana sytuacja miała miejsce w rozpatrywanej sprawie. Ocena stanu zdrowia ubezpieczonego dokonana przez lekarza orzecznika ZUS w dniu 30 grudnia 2013r.
oraz komisję lekarską ZUS w dniu 3 marca 2014r., nie znalazła potwierdzenia w opiniach biegłych sądowych z zakresu ortopedii i traumatologii oraz reumatologii i chorób wewnętrznych przeprowadzonych w toku postępowania oznaczonego sygn. akt VIU 198/14, wszczętego w wyniku zakwestionowania przez ubezpieczonego decyzji z 21 stycznia 2014r. i z 10 marca 2014r. Jak wskazano już wcześniej, biegli nie mieli wątpliwości co do stanu zdrowia ubezpieczonego oraz wynikającej z niego niezdolności do pracy. Podkreślić należy, że biegli sformułowali swoje wnioski w oparciu o dokładnie taki sam materiał dowodowy, tj. taką samą dokumentację medyczną ubezpieczonego, jaka pozostawała w dyspozycji organów orzeczniczych ZUS. W toku postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym z odwołania D. B. (1) od powyższych decyzji nie przedłożono żadnej dodatkowej dokumentacji medycznej ubezpieczonego i nie był on poddawany żadnym dodatkowym badaniom, które pozwoliłyby biegłym ustalić jego aktualny stan zdrowia w sposób bardziej precyzyjny, niż było to możliwe w przypadku organów orzeczniczych.

Skoro zatem organy orzecznicze ZUS dysponowały taką samą dokumentacją jak biegli sądowi, którzy w sposób jednoznaczny rozpoznali schorzenia ubezpieczonego jako uzasadniające stwierdzenie jego niezdolności do pracy, to nie ma podstaw, aby organu rentowego nie obciążyć odpowiedzialnością za błędne orzeczenia organów orzeczniczych
i przyjąć, że zachodzi sytuacja błędu organu rentowego, o którym mowa w art. 133 ustawy emerytalnej. W ocenie Sądu błąd Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie wynikał jedynie
z nieprawidłowej oceny dokonanej przez lekarzy orzeczników, lecz również z faktu,
że organ rentowy, na co słusznie wskazała pełnomocnik ubezpieczonego, w sytuacji,
gdy osoba ubiegająca się o prawo do świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych spełnia warunki do uzyskania innego świadczenia, ma obowiązek pouczenia tej osoby o takiej okoliczności. Obowiązek ten wynika wprost z § 34 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenie emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r., Nr 237, poz. 1412). Wskazany przepis przewiduje, że w razie odmowy prawa do świadczenia, o którego przyznanie zainteresowany zgłosił wniosek, organ rentowy informuje zainteresowanego o możliwości ubiegania się o inne świadczenie lub świadczenie ustalone przez organ rentowy na podstawie odrębnych przepisów, jeżeli z akt sprawy wynika, że miałby do niego prawo. Z kolei w myśl ust. 2 cytowanego przepisu, jeżeli zgłoszenie wniosku o inne świadczenie na warunkach określonych w ust. 1 nastąpi przed dniem, w którym decyzja odmowna stała się prawomocna, za datę zgłoszenia tego wniosku przyjmuje się datę zgłoszenia poprzedniego wniosku, jeżeli zainteresowany tego zażąda.

Zgodnie z cytowanymi przepisami, gdyby organy orzecznicze ZUS dokonały prawidłowej diagnozy stanu zdrowia ubezpieczonego wtedy, kiedy przeprowadzały badanie jego osoby na potrzeby rozpoznania wniosku o świadczenie rehabilitacyjne i w wyniku tych badań, zgodnie z rzeczywistością, wskazałyby, że stan zdrowia ubezpieczonego nie rokuje odzyskania zdolności do pracy i w związku z tym ubezpieczony nie może ubiegać się o prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, ale istnieją podstawy do ubiegania się o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, i gdyby ubezpieczony został o tym fakcie pouczony, to miałby możliwość złożenia wniosku o rentę we właściwym czasie i taką rentę by otrzymał.

Wobec okoliczności, że organ rentowy błędnie ocenił stan zdrowia ubezpieczonego
i w efekcie nie wywiązał się z obowiązku pouczenia go o możliwości ubiegania się o rentę
z tytułu niezdolności, a w konsekwencji ubezpieczony nie złożył wniosku o rentę
we właściwym czasie, lecz dopiero w toku postępowania prowadzonego przed Sądem Rejonowym dla Warszawy Pragi-Południe, Sąd Okręgowy stwierdził błąd Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 133 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, skutkujący koniecznością przyznania ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w spornym okresie. Mając na względzie fakt, że D. B. (1) złożył odwołanie od pierwszej ze skarżonych decyzji w dniu 23 grudnia 2015r. należało stwierdzić, że dochodzone przez niego żądanie przyznania renty od dnia 22 grudnia 2013r. jest zasadne, gdyż sporny okres mieści się w 3-letnim okresie, o którym mowa w art. 133 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy emerytalnej.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone decyzje organu rentowego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. przyznając D. B. (1) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 22 grudnia 2013r. (od dnia następnego po dniu, do którego było przyznane świadczenie rehabilitacyjne) do 31 maja 2016r., o czym orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku.