Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 sierpnia 2016 roku

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Robert Grygiel

Protokolant Katarzyna Kilan

po rozpoznaniu w dniu 18 sierpnia 2016 roku w Częstochowie na rozprawie

sprawy R. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 5 lipca 2013 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. z dnia 5 lipca 2013 roku numer (...) i przyznaje ubezpieczonemu R. S. (S.) prawo do emerytury od dnia 1 czerwca 2013 roku.

Sygn. akt IV U 1889/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 lipca 2013 roku nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił przyznania R. S. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 roku ubezpieczony legitymuje się co prawda wymaganym 25-letnim okresem składkowym i nieskładkowym, jednakże nie udowodnił 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych. W szczególności nie można zaliczyć do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresów w zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 16 listopada 1987 roku do 18 kwietnia 1989 roku, od 1 lipca 1989 roku do 18 grudnia 1989 roku, od 19 grudnia 1989 roku do 4 stycznia 1990 roku, od
9 stycznia 1990 roku do 19 grudnia 1990 roku, od 1 stycznia 1991 roku do 6 lutego 1991 roku, od 1 lutego 1993 roku do 15 września 1993 roku oraz od 30 września 1993 roku do 30 października 1993 roku na stanowisku ślusarza-spawacza, ponieważ nie przedłożył on za te okresy świadectwa wykonywania pracy
w warunkach szczególnych, zaś przedłożona dokumentacja uzupełniające nie potwierdza jednoznacznie, aby praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wymienionych w wykazie resortowym.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł R. S., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony wskazał, że pracę w warunkach szczególnych wykonywał w okresach zatrudnienia:

- w Zakładach (...) w C. od 10 stycznia 1972 roku do 15 lutego 1972 roku i od 4 stycznia 1973 roku do 30 kwietnia 1976 roku;

- w (...) w C. od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku;

- w Przedsiębiorstwie (...) w C. od 16 listopada 1987 roku do 30 października 1993 roku, w tym okresy urlopu bezpłatnego od 7 lutego 1991 roku do 31 marca1991 roku i od 1 lutego 1993 roku do 29 września 1993 roku, kiedy to był zatrudniony w firmie (...).

Dodatkowo w piśmie procesowym z dnia 6 maja 2016 roku odwołujący wskazał, że prace w warunkach szczególnych wykonywał również w Spółdzielni (...) w C. oraz w Fabryce (...) we W..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, powołując się na argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Rozpoznając sprawę Sąd Okręgowy w C. ustalił, że R. S. urodził się w dniu (...) i w dniu 12 czerwca 2013 roku złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury. Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy wyliczył ogólny staż emerytalny ubezpieczonego na 29 lat,
4 miesięcy i 13 dni, w tym 8 lat i 10 miesięcy okresów pracy w warunkach szczególnych (okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)w C. od 1 maja 1977 roku do 28 lutego 1986 roku).

Z dalszych ustaleń Sądu Okręgowego wynika, że w okresie zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) od 16 listopada 1987 roku do 30 października 1993 roku ubezpieczony pracował w charakterze spawacza, zaś w okresach pracy na eksporcie dodatkowo pracował na wysokości przy spawaniu barierek, konstrukcji, schodów i balustrad. W ocenie tego Sądu powyższą pracę należy kwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych, wymienioną w Dziale XIV, poz. 12 Wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

W dalszej kolejności Sąd I instancji ustalił, że w okresie od 10 stycznia 1972 roku do 15 lutego 1972 roku i od 4 stycznia 1973 roku do 30 kwietnia 1976 roku ubezpieczony pracował w (...) Zakładach (...).
W pierwszym z w/w okresów odwołujący był zatrudniony na stanowisku formowacza, a w drugim na stanowisku tokarza, automatyka, które to stanowiska zostały zaliczone do stanowisk, na których wykonywane są prace w warunkach szczególnych przepisami zarządzenia nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego
i Lekkiego (Wykaz A, Dział IV, poz. 17 pkt 33 i 34). Sąd argumentował, że jakkolwiek w/w zarządzenie nie stanowi źródła prawa, a jedynie źródło informacji, to jednak czynności wykonywane przez ubezpieczonego należało zakwalifikować do zatrudnienia w szczególnych warunkach na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, które w Wykazie A, Dział IV, poz. 17 wymienia prace przy produkcji i przetwórstwie żywic i tworzyw sztucznych oraz produkcji surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji i przetwórstwa, produkcji wosków i woskoli.

Sąd Okręgowy ustalił także, że w okresie od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku R. S. pracował w (...). na stanowisku ślusarza remontowego, przy czym nie wykonywał tej pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach remontowych, wobec czego brak jest podstaw do zaliczenia tego okresu do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd I instancji przytoczył treść art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 1-4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i uznał, że na podstawie przeprowadzonych dowodów należy uznać, że ubezpieczony w spornym okresie, wykonywał prace zaliczane do prac wykonywanych w szczególnych warunkach –
w zakresie uzupełniającym uznany już okres pracy w warunkach szczególnych do wysokości powyżej 15 lat.

Wobec powyższego wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2014 roku Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia
1 czerwca 2013 roku.

Powyższy wyrok zaskarżył apelacją organ rentowy, zarzucając:

- naruszenie przepisów prawa procesowego poprzez błędne ustalenia faktyczne, polegające na przyjęciu, że ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, przez co najmniej 15 lat pracę w warunkach szczególnych, wymienioną
w Dziale IV, poz. 17, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze;

- naruszenie przepisów prawa materialnego przez ich niewłaściwe zastosowanie, a to art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zw. z § 4 cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku i przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury, pomimo braku wykazania co najmniej 15-letniego okresu pracy
w warunkach szczególnych.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku
i oddalenie odwołania oraz o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

W ocenie apelującego Sąd I instancji dokonał błędnej subsumpcji ustalonego stanu faktycznego do treści przepisów. Zarzut ten dotyczy uwzględnienia jako pracy
w warunkach szczególnych pracy w Przedsiębiorstwie (...) w C., oraz pracy w (...) Zakładach (...). Skarżący podkreślił, że Sąd Okręgowy wskazał, że ubezpieczony w okresie od 16 listopada 1987 roku do 30 października 1993 roku faktycznie pracował w Przedsiębiorstwie (...), jednakże nie wyłączył
z powyższego okresu, okresów urlopów bezpłatnych i dewizowych oraz okresów pobierania zasiłków chorobowych. Wyłączenie tych okresów powoduje, że suma okresu pracy w warunkach szczególnych uznanego przez organ rentowy i okresu pracy w Przedsiębiorstwie (...), nie daje podstaw do uznania, że ubezpieczony udowodnił co najmniej 15-letni okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zdaniem skarżącego, mając na względzie szczególność i wyjątkowość emerytury
z tytułu pracy w warunkach szczególnych oraz to, że wymóg okresu pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinien odnosić się do okresu faktycznego wykonywania takiej pracy, z wyłączeniem okresów jedynie formalnego pozostawania w zatrudnieniu, w którym pracownik rzeczywiście pracy tej nie wykonuje, a tym samym nie jest narażony na uciążliwość związaną z warunkami lub charakterem pracy, okres przebywania na zasiłkach chorobowych nie powinien być uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się natomiast do okresu pracy ubezpieczonego w (...) Zakładach (...) apelujący podkreślił, że świadkowie, którzy pracowali razem z ubezpieczonym, jednoznacznie potwierdzili, że R. S. pracował na stanowisku operatora automatów tokarskich do produkcji metalowych elementów do długopisów. Nie były to zatem automaty do wyrobu elementów
z tworzyw sztucznych. Świadkowie zgodnie zeznali, że ubezpieczony nie pracował jako formierz tworzyw, a tymczasem Sąd I instancji nieprawidłowo zakwalifikował prace wykonywane przez ubezpieczonego do Działu IV, poz. 17, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Organ rentowy zaznaczył, że jedynie precyzyjne przyporządkowanie prac do stanowisk wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze pozwala na przyjęcie, że praca była wykonywana w warunkach szczególnych. Wobec powyższego, brak było podstaw do zaliczenia ubezpieczonemu okresu pracy w (...) Zakładach (...) do okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W odpowiedzi na apelację ubezpieczony wniósł o jej oddalenie i zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Rozpoznając sprawę Sąd Apelacyjny wskazał, że apelacja domagająca się wzruszenia zaskarżonego wyroku jest uzasadniona w stopniu wymagającym jego uchylenia, aczkolwiek nie ze wszystkimi argumentami w niej zawartymi należało się zgodzić.

Spośród przewidzianych, prawidłowo powołanymi przez Sąd I instancji jako podstawa rozstrzygnięcia przepisami art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w związku z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, przesłanek wymaganych do nabycia przedmiotowego świadczenia, spornym pozostawało w niniejszej sprawie jedynie legitymowanie się przez ubezpieczonego 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach przypadającym do dnia wejścia w życie powołanej ustawy, tj. do 1 stycznia 1999 roku.

Sąd Apelacyjny przypomniał przy tym, że dla oceny, czy pracownik pracował
w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do wspomnianego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Decydującą rolę
w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej, pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w tymże rozporządzeniu, którego przepis § 1 ust. 1 stanowi zresztą, że akt ten ma zastosowanie do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do niego. Stosownie do treści § 2 ust. 1 cytowanego wyżej rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na określonych w nim zasadach są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Z kolei po myśli ust. 2 tego przepisu, okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Ubezpieczony przed Sądem I instancji domagał się zaliczenia do pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku
w (...) II Oddział w C. (poprzednika prawnego(...)
w C.), w Przedsiębiorstwie (...) w C. oraz w (...) Zakładach (...)
w C..

Poza sporem pozostaje, iż „(...) wydała odwołującemu świadectwo pracy w warunkach szczególnych za okres od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku, stwierdzające że w tym czasie ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował na stanowisku ślusarza remontowego. Wnioskodawca nie przedłożył organowi rentowemu natomiast jakiegokolwiek dokumentu wydanego przez pracodawcę potwierdzającego fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach w okresach zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w C. oraz w (...) Zakładach (...) w C..

Sąd Apelacyjny zwrócił przy tym uwagę, że powyższe świadectwo, jak wszystkie dokumenty prywatne, podlega weryfikacji tak organu rentowego, jak i organu odwoławczego, wobec czego w postępowaniu sądowym dopuszczalna jest możliwość dowodzenia faktu zatrudnienia, w tym także w szczególnych warunkach, za pomocą wszelkich dostępnych środków dowodowych przewidzianych przez Kodeks postępowania cywilnego (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1985 roku, III UZP 5/85), przy czym w każdym przypadku poczynienie przedmiotowych ustaleń wymaga przedstawienia stosownych dowodów podlegających wszechstronnej ocenie sądu.

Sąd Okręgowy czyniąc ustalenia co do charakteru pracy ubezpieczonego
w (...) Zakładach (...) od 10 stycznia 1972 roku do 15 lutego 1972 roku i od 4 stycznia 1973 roku do 30 kwietnia 1976 roku oparł się na zeznaniach świadków J. J. i S. K. (1). Z zeznań pierwszego świadka wynika, że ubezpieczony obsługiwał automaty tokarskie, na których wykonywano części do piór i długopisów z metali i nie pracował jako tokarz tworzyw sztucznych. Również drugi ze świadków podał, że ubezpieczony toczył elementy do długopisów, wykonane ze stopów mosiądzu i aluminium. Świadkowie ci nie mieli wiedzy, czy wnioskodawca pracował jako formierz tworzyw sztucznych. Sąd I instancji zakwalifikował tymczasem prace wykonywane przez ubezpieczonego w tym czasie pod poz. 17 działu IV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku, odnoszącą się do produkcji i przetwórstwa żywic i tworzyw sztucznych oraz produkcji surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji i przetwórstwa, produkcji wosków
i woskoli, odwołując się przy tym do stanowisk wymienionych w zarządzeniu nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 roku w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego (Dz.Urz.M.G. z 1987 roku nr 4, poz. 7), które w dziale IV, poz. 17 pkt 33 i 34 wymienia stanowiska formierza tworzyw i żywic oraz tokarza tworzyw.

Sąd Apelacyjny wskazał, że podziela stanowisko Sądu I instancji, że źródłem prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach jest ustawa emerytalna, jak
i cytowane rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku. Nie jest nim natomiast zarządzenie resortowe, tj. zarządzenie nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego, powołane wyżej, gdyż nie stanowi ono źródła prawa na podstawie art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Sąd II instancji wskazał, że w pełni podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lutego 2010 roku, II UK 218/09 (LEX nr 590247), iż wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący, uściślający. Taki wykaz resortowy ułatwia identyfikację określonego stanowiska pracy jako stanowiska pracy w szczególnych warunkach, w szczególności jeśli w wykazie stanowiącym załącznik do w/w rozporządzenia nie wymienia się konkretnych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym. Innymi słowy, zarządzenia resortowe mogą mieć znaczenie jedynie w sferze dowodowej. Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego, czy centralny związek spółdzielczy, w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych, ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku
w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może – w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych – stanowić negatywną przesłankę dowodową.

Kierując się wskazanymi wyżej rozważaniami stwierdzić należy, że decydujące znaczenie dla przyznania prawa do emerytury w warunkach szczególnych ma przypisanie pracy wykonywanej przez ubezpieczonego w spornym okresie do konkretnej pozycji wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego zeznania świadków J. J. i S. K. (1) są zbyt mało szczegółowe, aby pozwalały na wyprowadzenie jednoznacznego wniosku co do charakteru pracy ubezpieczonego i sposobu jej wykonywania w (...) Zakładach (...). Umknęło też uwadze Sądu Okręgowego, że świadek J. J. pracował w tych Zakładach, od 1967 roku na stanowisku referenta technicznego ds. zaopatrzenia i zakończył zatrudnienie 31 grudnia 1975 roku, a tym samym nie mógł mieć wiedzy co do charakteru pracy ubezpieczonego w całym spornym okresie.

W dalszej kolejności Sąd II instancji wskazał, że ustalenia co do wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie (...) w C. Sąd Okręgowy poczynił w oparciu o zeznania świadków T. D., Z. W. i S. G., którzy stwierdzili, że odwołujący pracował jako spawacz. Zdaniem Sądu Apelacyjnego rację ma skarżący, że dokonana ocena charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w tym Przedsiębiorstwie, nie uprawnia do przyjęcia, że w całym wskazanym okresie, tj. od 16 listopada 1987 roku do 30 października 1993 roku, ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako spawacz. Sąd I instancji wprawdzie dopuścił dowód
z dokumentów osobowo-płacowych ubezpieczonego oraz świadków, jednak
w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie podjął żadnej próby ich zanalizowania. Tymczasem jak słusznie zauważył apelujący, ubezpieczony w okresie pracy w Przedsiębiorstwie (...), poza oddelegowaniem z macierzystego zakładu pracy na budowy eksportowe, przebywał również na urlopach bezpłatnych. Jak wynika z akt osobowych ubezpieczonego, miało to miejsce w okresach od 7 lutego 1991 roku do 31 marca 1991 roku „z uwagi na brak zatrudnienia po zakończonej pracy eksportowej” oraz od 1 lutego 1993 roku do 29 września 1993 roku. Wówczas to od 1 lutego 1993 roku do 15 września 1993 roku odwołujący świadczył pracę na stanowisku ślusarza spawacza w (...) Oddział w C., na co wskazuje świadectwo pracy od tego pracodawcy. Jednocześnie Sąd I instancji nie ustalił charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w tym czasie, jak również zaniechał uzyskania akt osobowych odwołującego za ten okres. Z akt osobowych świadków T. D., Z. W. i S. G. wynika zaś, że nie pracowali oni w (...) i tym samym nie mogli mieć wiedzy co do czynności wykonywanych tam przez wnioskodawcę. W konsekwencji brak jest możliwości uwzględnienia całego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Przedsiębiorstwie (...), jako pracy wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Apelacyjny wskazał ponadto, że nie ma racji apelujący, że konieczne jest pominięcie okresu pobierania przez wnioskodawcę zasiłku chorobowego po dniu 14 listopada 1991 roku na podstawie art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej. W świetle bowiem art. 184 ustawy emerytalnej, okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy, przypadające po dniu 14 listopada 1991 roku, wlicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach. Kwestia zastosowania art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej przy ustalaniu okresów pracy w warunkach szczególnych wymaganych przez art. 184 tej ustawy była wielokrotnie przedmiotem oceny Sądu Najwyższego.
Z jednoznacznego i ugruntowanego orzecznictwa w tym zakresie, które Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje, wynika, że co prawda przepis art. 32 ust. 1a ustawy obowiązuje od dnia 1 lipca 2004 roku i odnosi skutek również względem stanów prawnych i faktycznych istniejących przed dniem jego wejścia w życie, jednakże jak wielokrotnie wyjaśniał Sąd Najwyższy (między innymi w wyrokach z dnia 23 kwietnia 2010 roku, II UK 313/09, Lex 604217; z dnia 7 lutego 2006 roku, I UK 154/05, Lex 15405 oraz z dnia 13 lipca 2011 roku, I UK 12/11, Lex 989126 i powołanych tam orzeczeniach), osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 roku okresu pracy
w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej (m.in. 15 lat pracy w warunkach szczególnych) wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 roku.

W ocenie Sądu Apelacyjnego konieczne jest również ustalenie charakteru zatrudnienia ubezpieczonego u poprzednika prawnego (...) tj. (...) od
14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku, tj. czy wykonywana przez niego tam praca była pracą w warunkach szczególnych, o której mowa pod poz. 25 działu XIV wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku. Sąd Okręgowy nie tylko nie ustosunkował się do wydanego przez pracodawcę świadectwa pracy w warunkach szczególnych, jak również zeznań świadków S. K. (2) i R. W. z tego okresu zatrudnienia, ale zaniechał również uzyskania akt osobowych odwołującego dotyczących tego okresu pracy. Podobnie Sąd I instancji bardzo pobieżnie przeprowadzając dowód z przesłuchania ubezpieczonego, nie próbował nawet wyjaśnić charakteru faktycznie wykonywanych przez niego prac w spornych okresach zatrudnienia.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego powyższe wskazuje, że Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sporu, polegającej na ustaleniu, czy R. S. legitymuje się wymaganym 15-letnim okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach, przy uwzględnieniu dodatkowo, że wyjaśnienie tej kwestii wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, co koniecznym czyni wydanie wyroku kasatoryjnego, co zapewni konstytucyjnie gwarantowaną dwuinstancyjność
w zakresie ustalenia faktycznego o fundamentalnym znaczeniu dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przy ponownym rozpoznawaniu sprawy Sąd I instancji winien w pierwszej kolejności pozyskać akta osobowe ubezpieczonego z (...) oraz (...) sp.
(...) Oddział w C., a ponadto szczegółowo wyjaśnić warunki pracy ubezpieczonego w (...) Zakładach (...), w (...) II Oddział w C. od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku oraz
w (...) Oddział w C. na podstawie dowodów zaoferowanych przez wnioskodawcę. Wreszcie Sąd zanalizuje dokumentację z akt osobowych ubezpieczonego za okres jego zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...), celem precyzyjnego określenia,
w których faktycznie okresach wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy świadczył pracę w warunkach szczególnych. Powtórzenia wymaga także dowód
z przesłuchania ubezpieczonego, jednakże i w tym przypadku jego wyjaśnienia winny zmierzać do bardziej szczegółowego scharakteryzowania przedmiotowych warunków pracy w spornych okresach.

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w K. wyrokiem z dnia 23 września 2015 roku uchylił zaskarżony wyrok Sądu I instancji i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu – Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w C. do ponownego rozpoznania, pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach zastępstwa procesowego za II instancję.

Rozpoznając sprawę ponownie Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

R. S. urodził się w dniu (...). W dniu 12 czerwca 2013 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę. W istotnym dla sprawy okresie do dnia 31 grudnia 1998 roku ubezpieczony:

1.  od 1 września 1968 roku do 30 sierpnia 1969 roku był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...)– Przedsiębiorstwo Państwowe w C.;

2.  od 15 października 1969 roku do 31 lipca 1971 roku był zatrudniony
w (...) Wytwórni (...)
w C.;

3.  od 10 stycznia 1972 roku do 30 kwietnia 1976 roku był zatrudniony
w (...) Zakładach (...) w C., w tym w okresie od 16 lutego 1973 roku do 14 grudnia 1972 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową, po której do pracy powrócił z dniem 4 stycznia 1973 roku;

4.  od 14 maja 1976 roku do 28 lutego 1986 roku był zatrudniony w (...)w C.;

5.  od 5 marca 1986 roku do 15 listopada 1987 roku był zatrudniony w Spółdzielni (...)w C.;

6.  od 16 listopada 1987 roku do 30 października 1993 roku był zatrudniony
w Przedsiębiorstwie (...)
w C.;

7.  od 1 lutego 1993 roku do 15 września 1993 roku był zatrudniony w (...) Oddział C. w C.;

8.  od 3 listopada 1994 roku do 28 lutego 1995 roku był zatrudniony w Zakładzie (...) w C.;

9.  od 1 marca 1995 roku do 10 sierpnia 1995 roku był zatrudniony w (...) sp. z o.o. w C.;

10.  od 6 maja 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku (31 lipca 1999 roku) był zatrudniony w Fabryce (...)we W..

Z powyższych okresów organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych okres od 1 maja 1977 roku do 28 lutego 1986 roku w wymiarze 8 lat i 10 miesięcy.

(v. akta rentowe)

W dniu 10 stycznia 1972 roku R. S. podjął pracę
w (...) Zakładach (...) w C. na stanowisku formowacza, na którym zajmował się obsługą wtryskarki do produkcji plastikowych elementów długopisów. Do wtryskarki wsypywano granulat tworzywa sztucznego, który był w niej podgrzewany i formowany w części długopisów. Pracę w powyższym charakterze wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy do dnia 15 lutego 1972 roku, a następnie został powołany do odbycia zasadniczej służby wojskowej. Służbę tą odwołujący odbywał w okresie od 16 lutego 1972 roku do 14 grudnia 1972 roku, po czym z dniem 4 stycznia 1973 roku powrócił do pracy
w (...) Zakładach (...) w C., z tym że na stanowisko tokarza, na którym zajmował się toczeniem metalowych elementów długopisów i do końca zatrudnienia w tych Zakładach nie pracował już przy przetwórstwie tworzyw sztucznych.

(v. akta rentowe i osobowe ubezpieczonego oraz jego wyjaśnienia k. 188 oraz elektroniczne protokoły rozprawy z dnia 1 sierpnia 2014 roku i 18 sierpnia 2016 roku, zeznania świadków J. J. i S. K. (1) – elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 1 sierpnia 2014 roku)

W dniu 14 maja 1976 roku R. S. podjął pracę w Przedsiębiorstwie (...)
w C. na stanowisku ślusarza remontowego na Stacji Obsługi. Faktycznie ubezpieczony został skierowany do pracy w charakterze konserwatora na stacji paliw, gdzie wykonywał różnego rodzaju prace konserwatorskie, między innymi związane z naprawami kanałów remontowych, dystrybutorów, pojemników na paliwa, czy urządzeń pomiarowych. W tym czasie odwołujący wykonywał prace ślusarskie, spawalnicze, związane z obsługą szlifierek, a także zajmował się obsługą znajdujących się na terenie stacji dystrybutorów.

Z dniem 1 maja 1977 roku ubezpieczony został przeniesiony na stanowisko mechanika napraw samochodowych, a następnie z dniem 1 stycznia 1979 roku na stanowisko spawacza gazowego, które zajmował do końca zatrudnienia w w/w Przedsiębiorstwie, tj. do dnia 28 lutego 1986 roku.

(v. akta rentowe i osobowe ubezpieczonego oraz częściowo jego wyjaśnienia k. 188 oraz elektroniczne protokoły rozprawy z dnia 1 sierpnia 2014 roku i 18 sierpnia 2016 roku, zeznania świadków S. K. (2) i R. W. k. 107verte-108)

W dniu 5 marca 1986 roku R. S. podjął pracę w Spółdzielni (...) w C. na stanowisku ślusarza-spawacza. Faktycznie ubezpieczonemu powierzono obowiązki spawacza utrzymania ruchu
w należącym do Spółdzielni zakładzie produkującym elementy z wielkiej płyty. Do jego zadań w szczególności należało naprawianie elementów linii produkcyjnej
i w tym celu miał przydzielony wózek spawalniczy, którym poruszał się po całej hali produkcyjnej, wykonując naprawy w miejscach, gdzie akurat było to potrzebne. Pracę w powyższym charakterze odwołujący wykonywał do końca zatrudnienia
w Spółdzielni, tj. do dnia 15 listopada 1987 roku stale, w pełnym wymiarze czasu pracy i nie był delegowany do jakichkolwiek innych zadań.

Z dniem 16 listopada 1987 roku R. S. podjął pracę w Przedsiębiorstwie (...) w C., co związane było
z przejęciem przez (...) od Spółdzielni (...) zakładu produkującego elementy z wielkiej płyty. Zmiana pracodawcy nie wpłynęła na faktyczny zakres obowiązków wnioskodawcy, który nadal formalnie był zatrudniony jako ślusarz-spawacz, a faktycznie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się wykonywaniem prac spawalniczych przy utrzymaniu ruchu.

Pracę w powyższym charakterze ubezpieczony wykonywał do dnia 19 kwietnia 1989 roku, a następnie z dniem 20 kwietnia 1989 roku wyjechał na kontrakt zagraniczny do C., gdzie w miejscowości L. pracował jako mechanik-monter przenośników taśmowych, spawacz. W trakcie kontraktu ubezpieczony stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się spawaniem konstrukcji przenośników taśmowych, przy czym prace te wykonywał na wysokości. Pracę na kontrakcie R. S. wykonywał do dnia 28 grudnia 1989 roku, po czym powrócił do kraju.

Z dniem 9 stycznia 1989 roku odwołujący wyjechał na kolejny kontrakt zagraniczny do C.gdzie w miejscowości C., a później miejscowości L. również stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się spawaniem konstrukcji metalowych. Pracę na w/w kontrakcie ubezpieczony wykonywał do dnia 19 grudnia 1990 roku, po czym powrócił do kraju.

Z dniem 2 kwietnia 1991 roku R. S. powrócił do pracy w zakładzie produkcji wielkiej płyty, gdzie ponownie zajmował się pracami spawalniczymi przy utrzymaniu ruchu. Prace w powyższym charakterze wnioskodawca wykonywał do dnia 31 stycznia 1993 roku, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z dniem 1 lutego 1993 roku ubezpieczony wyjechał na kolejny kontrakt zagraniczny, przy czym tym razem skierowany na niego został przez (...) Oddział C. w C., a w przedsiębiorstwie macierzystym korzystał z urlopu bezpłatnego. Na powyższym kontrakcie odwołujący przebywał do dnia 15 września 1993 roku i stale oraz w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się pracami spawalniczymi.

(v. akta rentowe i osobowe ubezpieczonego oraz częściowo jego wyjaśnienia k. 188 oraz elektroniczne protokoły rozprawy z dnia 1 sierpnia 2014 roku i 18 sierpnia 2016 roku, zeznania świadków T. D. i Z. W. k. 56 oraz S. G. elektroniczny protokół rozprawy z dnia 1 sierpnia 2014 roku)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z postanowieniami art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 roku, poz. 887), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39
i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W myśl art. 32 ust. 1 ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed dniem
1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 2 i 3.

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (ust. 2).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4).

Co należy rozumieć pod pojęciem „przepisów dotychczasowych” rozstrzygnięte zostało w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 13 lutego 2002 roku, III ZP 30/01 (OSNP 2002/10/243), w której wskazano, iż zawarte w art. 32 ust. 4 ustawy odesłanie do przepisów dotychczasowych, sankcjonujących obowiązywanie rozporządzenia, można odnosić tylko do tych przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.), które regulują materię określoną w przepisie ustawy, a więc wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk, oraz warunki, na jakich osobom wykonującym te prace przysługuje prawo do emerytury. Zachowały zatem moc przepisy § 4-8a określające wiek emerytalny i okres wykonywania pracy
w szczególnych warunkach pracowników wykonujących prace wyszczególnione
w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, przepisy § 9-15 określające wiek emerytalny i warunki przechodzenia na emeryturę osób zatrudnionych
w szczególnym charakterze, a ponadto przepis § 3 określający ogólny wymagany okres zatrudnienia oraz przepis § 2 ust. 1 stanowiący, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zgodnie z § 3 w/w rozporządzenia, do uzyskania prawa do emerytury wymagany jest dla mężczyzny okres zatrudnienia w wymiarze 25 lat. Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnie wiek emerytalny, wynoszący dla mężczyzn 60 lat, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych (§ 4 ust. 1). Praca w warunkach szczególnych winna być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (§ 2 ust. 1).

W ocenie Sądu Okręgowego ubezpieczony spełnia wszystkie powołane wyżej warunki do uzyskania prawa do emerytury, albowiem z dniem 13 lipca 2012 roku osiągnął wiek 60 lat, nie jest członkiem OFE i według stanu na dzień 1 stycznia 1999 roku posiada okres pracy w wymiarze ponad 25 lat, w tym ponad 15 lat pracy
w warunkach szczególnych.

Spór w niniejszej sprawie dotyczy możliwości zaliczenia ubezpieczonemu do okresów wykonywania pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia
w (...) Zakładach (...) w C. od 10 stycznia 1972 roku do 30 kwietnia 1976 roku; w Przedsiębiorstwie (...)w C. (później (...) w C.) od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku (okres od
1 maja 1977 roku do 28 lutego 1986 roku został uwzględniony przez ZUS);
w Spółdzielni (...)w C. od 5 marca 1986 roku do 15 listopada 1987 roku; w Przedsiębiorstwie (...) w C. od 16 listopada 1987 roku do 30 października 1993, w tym okres zatrudnienia w (...) Oddział C.
w C. od 1 lutego 1993 roku do 15 września 1993 roku oraz w Fabryce (...)we W. od 6 maja 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku (31 lipca 1999 roku).

Należy w tym miejscu podnieść, że okresy pracy w warunkach szczególnych wskazane w powołanym wyżej rozporządzeniu w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach mogą być wykazywane przez zainteresowanego przed sądem wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi przez Kodeks postępowania cywilnego, a w szczególności dokumentami z osobowych akt pracowniczych, zeznaniami świadków, wyjaśnieniami stron.

W obecnym stanie prawnym zarządzenia resortowe zawierające uściślenia dokonane w innym okresie przez właściwych ministrów, polegające na ustaleniu wykazów stanowisk, powołane w świadectwach wykonywania prac w warunkach szczególnych nie mają wartości normatywnych, lecz jedynie informacyjne.
„W państwie prawnym nie jest dopuszczalne zamieszczanie w rozporządzeniu jako akcie wykonawczym upoważnienia do podejmowania określonych działań przez inny podmiot i wyposażanie go w kompetencje wykonawcze. W świetle Konstytucji
z 1997 roku rozporządzenie jako akt wykonawczy oparty na ustawie nie może zawierać subdelegacji. W konsekwencji, przedmiotem wykładni są wyłącznie przepisy ustawy i wydane na jej podstawie akty wykonawcze. […] W rezultacie zatem o spełnieniu przesłanki „praca w szczególnych warunkach” przesądza wykonywanie pracy wymienionej w załącznikach „(...)i (...) do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku, które stanowią integralną część rozporządzenia jako aktu wykonawczego, niezależnie od tego, w jakim zakładzie praca taka była (lub jest) wykonywana.” (por. glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 1999 roku III RN 25/99
T. M. OSP 2002/4/48 t.2).

W ocenie Sądu Okręgowego z zebranego w sprawie materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że w czasie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w C. R. S. pracę w warunkach szczególnych wykonywał jedynie w okresie od 10 stycznia 1972 roku do 15 lutego 1972 roku (1 miesiąc i 7 dni). W tym czasie był on operatorem agregatu/wtryskarki do produkcji plastikowych części długopisów, a zatem wykonywał wymienione w Dziale IV, poz. 17 Wykazu A, stanowiącego załącznik rozporządzenia Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm.) prace przy produkcji i przetwórstwo żywic i tworzyw sztucznych oraz produkcji surowców, półproduktów i środków pomocniczych stosowanych do ich produkcji
i przetwórstwa, produkcji wosków i woskoli.

W okresie od 16 lutego 1972 roku do 14 grudnia 1972 roku ubezpieczony odbywał zasadniczą służbę wojskową, po której do pracy powrócił z dniem 4 stycznia 1973 roku, przy czym został wówczas skierowany na stanowisko tokarza, na którym zajmował się toczeniem metalowych elementów długopisów, która to praca nie jest zaliczana do prac wykonywanych w warunkach szczególnych.

Ustalenia w powyższym zakresie Sąd oparł na treści dokumentów znajdujących się
w aktach osobowych wnioskodawcy oraz zgodnych z nimi zeznaniach świadków J. J. i S. K. (1), a także własnych wyjaśnieniach odwołującego, albowiem dowody te są spójne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą jednolitą całość.

Jednocześnie mając na uwadze powyższe, do okresów wykonywania przez odwołującego pracy w warunkach szczególnych należy zaliczyć okres odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej od 16 lutego 1972 roku do 14 grudnia 1972 roku (9 miesięcy i 28 dni). Zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w uchwale z dnia 2 lipca 2015 roku, III UZP 4/15 (OSNP 2015/12/164), a który to pogląd Sąd Okręgowy w pełni akceptuje i przyjmuje za własny, okres zasadniczej lub okresowej służby wojskowej odbytej w czasie od 29 listopada 1967 roku do 31 grudnia 1974 roku zalicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (art. 184 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2013 roku, poz. 1440 ze zm.) także w sytuacji, gdy ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do służby wojskowej pracował w warunkach szczególnych oraz po zwolnieniu z tej służby podjął w innym zakładzie pracy zatrudnienie niestanowiące pracy w szczególnych warunkach, jeżeli zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. Nr 44, poz. 220,
w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku) oraz w § 2-5, 7 i 8 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 1974 roku).

Zdaniem Sądu Okręgowego, powyższy pogląd dotyczy również sytuacji, gdy tak jak w sprawie niniejszej, odwołujący powrócił do pracy w tym samym zakładzie pracy,
a jedynie na stanowisko, na którym nie jest wykonywana paca w warunkach szczególnych.

W niniejszej sprawie wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową w okresie od 16 lutego 1972 roku do 14 grudnia 1972 roku, kiedy to obowiązywały przepisy ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1967 roku nr 44, poz. 220 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. z 1968 roku nr 44, poz. 318 ze zm.). W myśl art. 108 ust. 1 w/w ustawy w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie, czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych
z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. W myśl
z kolei § 5 ust. 1 przywołanego powyżej rozporządzenia (obowiązującego w całym spornym okresie), żołnierzowi, który podjął zatrudnienie stosownie do zasad określonych w § 2-4, wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. W niniejszej sprawie niesporne jest, iż przed powołaniem do odbycia zasadniczej służby wojskowej wnioskodawca wykonywał pracę w warunkach szczególnych, a powrót do pracy po odbytej służbie wojskowej zgłosił w trzydziestodniowym terminie przewidzianym w § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia.

Wobec powyższego okres odbywania przez R. S. zasadniczej służby wojskowej, jest nie tylko okresem służby w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 4 u.e.r.f.u.s., ale także okresem pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu § 3 i 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze.

Zdaniem Sądu Okręgowego do okresów wykonywania przez ubezpieczonego pracy w warunkach szczególnych należy zaliczyć także okresy zatrudnienia
w Spółdzielni (...) w C. od 5 marca 1986 roku do 15 listopada 1987 roku (1 rok, 8 miesięcy i 12 dni), w Przedsiębiorstwie (...)
(...) w C. oraz w (...)
(...)Oddział C. w C. od 16 listopada 1987 roku do 19 kwietnia 1989 roku (1 rok, 5 miesięcy i 4 dni), od 20 kwietnia 1989 roku do 28 grudnia 1989 roku (8 miesięcy i 9 dni), od 9 stycznia 1990 roku do 19 grudnia 1990 roku (11 miesięcy i 12 dni), od 2 kwietnia 1991 roku do 31 stycznia 1993 roku (1 rok, 9 miesięcy i 29 dni) i od 1 lutego 1993 roku do 15 września 1993 roku (7 miesięcy i 15 dni). We wszystkich tych okresach odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał różne prace spawalnicze – szczegółowo opisane we wcześniejszej części uzasadnienia – które to prace zostały wymienione w Dziale XIV, poz. 12 w/w Wykazu A.

Ustalenia w powyższym zakresie Sąd oparł na treści dokumentów znajdujących się
w aktach osobowych odwołującego z okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w C. oraz w pełni z nimi zgodnych zeznaniach świadków T. D., Z. W. i S. G., albowiem dowody te są spójne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą jednolitą całość. Z kolei własne wyjaśnienia ubezpieczonego Sąd uznał za wiarygodne jedynie w takim zakresie, w jakim nie były one sprzeczne z w/w dowodami. Zauważyć przy tym należy, że choć mimo podjętych przez Sąd z urzędu działań nie udało się zlokalizować akt osobowych wnioskodawcy z okresów zatrudnienia w Spółdzielni (...) w C. oraz w(...)Oddział C. w C., to jednak całokształt pozostałego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pozwolił na dokonanie powyższych ustaleń. W szczególności należy wskazać, że w Spółdzielni(...)w C. ubezpieczony pracował w zakładzie produkującym elementy z wielkiej płyty, który w listopadzie 1987 roku został przejęty przez (...), a równocześnie zgodnie z uznanymi przez Sąd za wiarygodne wyjaśnieniami odwołującego, przejęcie to nie wpłynęło w żaden sposób na jego faktyczny zakres obowiązków. Tym samym dokumentacja z początkowego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w „B.-ie” oraz zeznania słuchanych na tą okoliczność świadków, automatycznie wskazują również na charakter pracy R. S. w Spółdzielni (...). Podobnie należy wskazać, że pomimo braku dokumentacji osobowej z (...) Oddział C.
w C., przebieg dotychczasowej kariery zawodowej odwołującego,
w szczególności charakter prac wykonywanych przez niego na wcześniejszych kontraktach zagranicznych, jednoznacznie potwierdza jego wyjaśnienia, że również
i na kontrakcie, na który został skierowany przez firmę (...), wykonywał on wyłącznie prace spawalnicze.

Nie można jednocześnie w ocenie Sądu Okręgowego przyjąć, aby pracę warunkach szczególnych R. S. wykonywał w okresach zatrudnienia
w Przedsiębiorstwie(...)w C. od 14 maja 1976 roku do 30 kwietnia 1977 roku oraz
w Fabryce (...) we W. od 6 maja 1996 roku do 31 grudnia 1998 roku. W pierwszym z powyższych okresów faktycznie wykonywał on różnego rodzaju prace konserwatorskie (ślusarskie, spawalnicze, szlifierskie) na stacji paliw między innymi związane z naprawami kanałów remontowych, dystrybutorów, pojemników na paliwa, czy urządzeń pomiarowych,
a zatem nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Ustalenia w powyższym zakresie Sąd oparł na treści dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy oraz zeznaniach świadków J. J. i S. K. (1) uznając je za wiarygodne, odmawiając jednocześnie wiary sprzecznym z nimi zeznaniom jego syna M. S. i żony G. S.. W/w osoby nie miały żadnej bezpośredniej wiedzy w przedmiocie faktycznie wykonywanych przez odwołującego prac, mogły opierać się wyłącznie na informacjach zasłyszanych od R. S., a zatem zeznania te, w konfrontacji z zeznaniami świadków będących współpracownikami ubezpieczonego, którzy mogli jego pracę obserwować bezpośrednio, są niewiarygodne. Podobnie Sąd nie dał wiary wyjaśnieniom ubezpieczonego, jako sprzecznym z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Odnośnie okresu zatrudnienia w Fabryce (...) we W. odwołujący nie przedstawił żadnych wiarygodnych dowodów co do charakteru faktycznie wykonywanej wówczas przez niego pracy, w szczególności nie wskazał miejsca przechowywania jego akt osobowych ani żadnych świadków, którzy z nim wówczas współpracowali. Zeznania jego żony i syna Sąd uznał za niewiarygodne, z powodów analogicznych jak opisane powyżej.

Ponieważ zatem ubezpieczony legitymuje się ogólnym stażem emerytalnym wynoszącym ponad 25 lat, a także okresem pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu w warunkach szczególnych w wymiarze ponad 15 lat (okres uznany przez ZUS 8 lat i 10 miesięcy + okresy uznane przez Sąd w łącznym wymiarze 8 lat, 1 miesiąca i 26 dni) oraz jak już wyżej wskazano spełnia wszystkie pozostałe warunki do nabycia prawa do tzw. „wcześniejszej emerytury”, przysługuje mu prawo do żądanego świadczenia.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. oraz przepisów powołanych w treści uzasadnienia, zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury od dnia
1 czerwca 2013 roku.