Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2016 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z o.o. w O.

przeciwko R. S. i J. S.

o ochronę dóbr osobistych

na skutek apelacji powoda i pozwanych

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 29 stycznia 2016 r. sygn. akt V GC 199/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie I w ten sposób, że powództwo oddala;

b)  w punkcie III w ten sposób, że zasądza od powoda na rzecz pozwanych solidarnie kwotę 377 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  oddala apelację powoda;

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanych kwotę 1410 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej.

B. J. M. J. C.

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z o.o. w O. wniósł o zobowiązanie solidarnie pozwanych R. S. i J. S. do złożenia, wobec Krajowego Rejestru Długów Biura (...) SA, pisemnego wniosku o wykreślenie informacji gospodarczej, dotyczącej niezapłaconego zobowiązania przez powoda, wynikającego z faktury VAT (...) w kwocie 26.691 zł; zobowiązanie solidarnie pozwanych do zamieszczenia oświadczenia w Gazecie (...) o wskazanej w pozwie treści; a ponadto zobowiązanie ich do zapłaty solidarnie na cel społeczny tj. na rzecz schroniska dla zwierząt w O., kwoty 1.000 zł.

W uzasadnieniu wskazał, iż bank odmówił udzielenia mu kredytu, gdyż okazało się, że figuruje on w Krajowym Rejestrze Długów jako dłużnik pozwanych. Pozwani pomimo otrzymanego wezwania nie usunęli wpisu, nie poinformowali również (...) o tym, że sprawa jest sporna. Według powoda, skierowany do (...) wniosek zawiera nieprawdziwe informacje i nie spełnia przesłanek stanowiących podstawę wpisu przez biuro informacji gospodarczej. Dodał, iż jednym z warunków, jakie muszą zostać spełnione aby wierzyciel mógł przekazać do (...) informacje o zobowiązaniu dłużnika niebędącego konsumentem jest to, by zobowiązanie, którego dotyczy przekazywana informacja, powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym oraz by było ono wymagalne, a więc bezsporne. Nadto wskazał, iż pozwani nigdy nie wytoczyli powództwa o zapłatę. Stwierdził, iż umieszczenie go w (...) doprowadziło do rozpowszechnienia negatywnych informacji na jego temat, wpływających na jego renomę, wiarygodność i pozycję w obrocie gospodarczym. Zdaniem powoda, pozwani w sposób zawiniony i bezprawny naruszyli dobra osobiste powodowej spółki i nie podjęli działań zmierzających do usunięcia skutków naruszeń. Na skutek tych działań poniósł szkodę niemajątkową, polegającą m.in. na podważeniu jego wiarygodności i renomy oraz konieczności upokarzającego wykazywania przez kontrahentami i instytucjami finansowymi, że jest podmiotem wypłacalnym i godnym zaufania.

Pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postępowania. Wskazali, iż pomimo tego, że zrealizowali na rzecz powoda roboty budowlane, nie otrzymali od niego wynagrodzenia. Po wezwaniu powoda do zapłaty, dokonali jego zgłoszenia jako dłużnika do Krajowego Rejestru Długów. Zaprzeczyli, by jednym z warunków, jakie musi zostać spełniony przez wierzyciela przy składaniu wniosku o wpis jego dłużnika do rejestru było to, że wierzytelność ta miała charakter bezsporny. Wskazali, iż treść art. 15 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych nie nakłada na wierzyciela obowiązku udokumentowania, czy dana wierzytelność jest bezsporna lub ewentualnie stwierdzona tytułem wykonawczym. Art. 2 ust. 1 pkt 4 wskazuje, że przy określaniu zobowiązania pieniężnego można podać informacje o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania. Sam fakt kwestionowania przez powoda istnienia po jego stronie długu wobec nich nie jest sam w sobie wystraczający, aby zarzucić stronie pozwanej niezgodne z prawem złożenie wniosku do (...), czy też zawarcie w tym wniosku nieprawdziwych informacji, naruszających dobra osobiste powoda. Pozwani wskazali, iż przy składaniu wniosku spełnili wszystkie przesłanki określone w art. 15 powołanej ustawy.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 29 stycznia 2016 r. zobowiązał pozwanych solidarnie do złożenia wobec Krajowego Rejestru Długów Biura (...) S.A. nr KRS (...), pisemnego wniosku o wykreślenie informacji gospodarczej, dotyczącej niezapłaconego zobowiązania przez powoda (...) Spółka z o.o., wynikającego z faktury VAT (...) w kwocie 26.691 zł (pkt. I); oddalił powództwo w pozostałej części (pkt. II); zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwotę 70 zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu (pkt. III).

Z ustaleń tego Sądu wynika, że strony łączyła umowa, na podstawie której pozwani zobowiązali się do wykonania przecisków z rury stalowej.

W dniu 23 listopada 2011 r. pozwani za wykonaną usługę wystawili powodowi fakturę VAT nr (...) na kwotę 26.691 zł, z terminem płatności 7 grudnia 2011 r. Pismem z dnia 30 listopada 2014 r. pozwani wezwali powoda do zapłaty w/w kwoty. Pismem z dnia 30 marca 2015 r., za pośrednictwem Krajowego Rejestru Długów Biura (...) SA, wezwali powoda do zapłaty kwoty 26.691 zł, informując, iż brak zapłaty w terminie miesiąca od wysłania wezwania spowoduje przekazanie informacji o zobowiązaniach powoda do (...).

Na wniosek pozwanych w Krajowym Rejestrze Długów została ujawniona informacja o istniejącym zadłużeniu (...) Sp. z o.o. w O. na rzecz pozwanych jako wierzycieli. Wniosek ten nie zawierał informacji, iż roszczenie jest sporne.

We wniosku z dnia 29 maja 2015 r. powód wystąpił do Krajowego Rejestru Długów o usunięcie informacji gospodarczych jego dotyczących. Pismem z dnia 22 czerwca 2015 r. skierowanym do (...) wskazał, iż pozwani nie wykonali umówionych prac, które sam wykonał, w związku z czym nie przysługuje im wobec niego żadna wierzytelność.

W odpowiedzi, pismem z dnia 8 lipca 2015 r. (...) poinformowało powoda, iż jego zarzut jest w trakcie rozpatrywania i do tego czasu informacja będzie zawieszona. Pismem z dnia 27 sierpnia 2015 r. (...) udzielił powodowi informacji, że jego zarzuty nie zostały rozpatrzone pozytywnie, ponieważ pozwani podtrzymali zasadność przekazanej informacji, zaś w opinii (...) sprawa jest sporna, co jednak nie stanowi przesłanki do usunięcia o niej informacji.

Przechodząc do oceny żądania pozwu, Sąd Okręgowy wskazał na wstępie, że zgodnie z treścią art. 43 k.c. przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych.

Następnie, przywołując brzmienie art. 15 ust. 1 i ust. 2 pkt. 5 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt. 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. Nr 81, poz. 530), stwierdził, że określają one zakres informacji gospodarczych, jakie wierzyciel może przekazać do biura informacji gospodarczej w odniesieniu do zobowiązań dłużnika. Są to informacje enumeratywnie wskazane przez ustawodawcę w art. 2 ust. 1 pkt 4, m.in. obejmujące informację o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania. Przekroczenie tego zakresu przez wierzyciela spowoduje odmowę przyjęcia informacji przez biuro informacji gospodarczej.

W ocenie Sądu, z treści art. 15 powołanej ustawy wynika, iż określenie zawarte w ust. 2 „może” oznacza, iż wniosek wierzyciela nie powinien zawierać więcej informacji niż te wymienione, a nie, że podanie informacji o kwestionowaniu przez dłużnika należności, uzależnione jest od dobrej bądź też złej woli wierzyciela. Potwierdza to treść art. 15 ust. 3 tej ustawy, zgodnie z którym, jeżeli przekazane informacje o zobowiązaniu dłużnika dotyczące zobowiązania, to nie zawierając co najmniej danych określonych w art. 2 ust. 1 pkt 4 lit. a, c, d, f i g, biuro zwraca je przekazującemu wierzycielowi w celu uzupełnienia. Jednym z tych danych wskazanych pod lit f jest informacja o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania.

Z powyższego, zdaniem Sądu, wynika, iż pozwani w złożonym wniosku nie mogli pominąć tej okoliczności i podali niezgodną z prawdą informację, że obowiązanie określone fakturą nie jest przez powoda kwestionowane.

W ocenie Sądu, taka informacja o zadłużeniu podważała wiarygodność finansową powodowej spółki i reputację rzetelnego partnera handlowego, w związku z czym narażała go na utratę zaufania koniecznego w prowadzonej działalności. Naruszyła zatem w sposób obiektywny jej dobre imię (art. 23 i 24 w związku z art. 43 k.c.).

W tym kontekście podkreślił, że stosownie do art. 23 w zw. z art. 43 k.c. dobre imię stanowi dobro osobiste osoby prawnej i jako takie podlega ochronie na gruncie prawa cywilnego. Jest to jedno z najważniejszych dla osoby prawnej dóbr osobistych, gdyż ma ono decydujący wpływ na jej pozycję, a jego podważenie może doprowadzić do uniemożliwienia realizacji funkcji osoby prawnej i w konsekwencji zaprzestania jej istnienia. W przypadku osób prawnych, których głównym celem jest prowadzenie działalności gospodarczej, szczególnie ważnym elementem ich renomy jest wiarygodność finansowa, gdyż z reguły decyduje ona o faktycznej możliwości wchodzenia w stosunki gospodarcze z innymi podmiotami na rynku, zaś jej podważenie zwykle prowadzi do utraty kontrahentów lub żądania przez nich dodatkowych zabezpieczeń, co obniża rentowność działalności. Do naruszenia dobrego imienia osoby prawnej dochodzi w przypadku rozpowszechniania dyskredytujących ją informacji, a niewątpliwie takimi są dla przedsiębiorcy wiadomości o niepłaceniu kontrahentom, zagrożeniu upadłością, czy prowadzeniu nierzetelnej dokumentacji księgowej.

Zdaniem Sądu, strona pozwana nie wykazała, że jej działanie nie było bezprawne, ponieważ samo przekonanie pozwanych o zasadności i wymagalności roszczeń z tytułu wystawionej przez nich faktury nie świadczy jeszcze o braku ich winy, ani nie stanowi uzasadnienia dla przekazania do biura informacji gospodarczej informacji nieprawdziwej i niespełniającej wymogów przewidzianych w art. 15 ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych. Jeżeli uważali, że powód nie płaci zasadnych należności, to nic nie stało na przeszkodzie w dochodzeniu przed sądem tych roszczeń przez złożenie pozwu o zapłatę, a takich czynności nie podjęli .

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 24 k.c. zobowiązał pozwanych do złożenia wniosku o wykreślenie informacji gospodarczej, dotyczącej niezapłaconego przez powoda zobowiązania.

Sad oddalił natomiast powództwo w zakresie żądania zamieszczenia oświadczenia zatytułowanego (...), albowiem uznał, że jest ono (...)nieadekwatne do rodzaju naruszenia.

W ocenie Sądu, nie zaistniały również przesłanki do zasądzenia od pozwanych żądanej przez powoda kwoty na wskazany cel społeczny, gdyż nie zostały spełnione przesłanki uwzględnienia zadośćuczynienia pieniężnego (art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c.). Powód jest osobą prawną, zatem sama zasada zrekompensowania naruszenia jej dobra osobistego poprzez zasądzenie sumy pieniężnej winna być obostrzona. Osoba prawna, winna liczyć się z ujawnianiem informacji o jej należnościach, co nie powinno wpływać na obiektywne poczucie krzywdy. Nie bez znaczenia jest też i fakt, iż obecnie informacja dotycząca powoda zawiera wzmiankę o spornym charakterze wierzytelności.

O kosztach orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c., dokonując ich stosunkowego rozdzielenia

Apelację od powyższego wyroku wniosły obie strony.

Powód zaskarżył go w części tj. co do pkt. II i III w zakresie oddalającym roszczenie o zasądzenie kwoty 1.000 zł na wskazany cel społeczny, zarzucając mu naruszenie prawa procesowego, a mianowicie:

a) przepisu z art. 233 § 1 K.P.C., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i dowolną, sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego w zakresie w jakim Sąd uznał, że pomimo iż informacje o zadłużeniu podważały wiarygodność finansową powodowej spółki i reputację rzetelnego partnera handlowego narażając na utratę zaufania koniecznego w prowadzonej działalności to nie zachodzą przesłanki do orzeczenia o zadośćuczynieniu na wskazany cel społeczny gdyż powód powinien się liczyć z ujawnieniem informacji o jego należnościach;

b) przepisu z art. 233 § 1 K.P.C. poprzez brak rozważenia całokształtu materiału dowodowego i nieuwzględnienie przy rozpoznaniu roszczenia o zadośćuczynienie stopnia winy pozwanych, doznanej przez powoda krzywdy oraz charakteru naruszonego dobra co w efekcie doprowadziło do oddalenia powództwa w zakresie roszczenia o zadośćuczynienie;

Mając powyższe na uwadze, wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części i zobowiązanie pozwanych solidarnie do zapłaty na cel społeczny kwoty 1.000,00 zł tj. na rzecz schroniska dla zwierząt w O. za pośrednictwem Stowarzyszenia (...). F. oraz zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kosztów procesu za I oraz II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

Pozwani natomiast zaskarżyli ten wyrok w zakresie pkt I, zarzucając mu:

1. obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 24 § 1 w zw. z art. 43 Kodeksu Cywilnego w zw. z art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz.U.2014r., poz. 1015 ze zm.), poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, skutkujące uznaniem że pozwani dopuścili się bezprawnych działań naruszających dobra osobiste powoda, tj. złożyli wniosek o wpisanie powoda do Krajowego Rejestru Długów, który nie zawierał informacji w przedmiocie ewentualnego kwestionowania przez dłużnika istnienia zobowiązania, w sytuacji kiedy brak wyżej wymienionych danych nie stanowi podstawy do odmowy przyjęcia informacji przez Biuro (...), w szczególności w oparciu o art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, co w konsekwencji sprawia, iż działania strony pozwanej nie posiadały przymiotu bezprawności i nie mogły zostać uznane jako naruszenie dóbr osobistych powoda;

2. obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na wynik sprawy, tj. art. 217 § 3 KPC, w postaci nieuzasadnionego oddalenia wszystkich wniosków dowodowych wskazanych przez pozwanych w odpowiedzi na pozew poza dowodem z przesłuchania stron, mimo iż wyżej wskazane dowody były zgłoszone przy pierwszej czynności procesowej, zatem nie były powoływane dla zwłoki, dotyczyły okoliczności spornych pomiędzy stronami oraz zostały powołane w celu potwierdzenia okoliczności istnienia zadłużenia po stronie powoda, jego wysokości, daty wymagalności oraz prób polubownego odzyskania należności pieniężnych przysługujących pozwanym, które to okoliczności miały istotny wpływ na rozstrzygniecie sprawy.

3. mające wpływ na rozstrzygnięcie sprawy naruszenie art. 230 i 233 k.p.c. przez nieuwzględnienie niespornego stanu wpisów powoda w (...), polegającego na tym, że wierzytelność pozwanych od 14 lipca 2015 r. figuruje w (...) jako sporna ,

Mając na uwadze powyższe, wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez: oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.

Nadto wnieśli również o przeprowadzenie dowodu z dokumentu w postaci wydruku ze strony internetowej na okoliczność złożenia przez stronę pozwaną wniosku o uzupełnienie informacji zawartych w (...) i dotyczących powoda, tj. wpisania wzmianki, iż zadłużenie, które figuruje w rejestrze (...) jest sporne pomiędzy stronami oraz na potwierdzenie kiedy tenże wniosek został złożony.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanych jest uzasadniona, natomiast apelacja powoda okazała się bezzasadna.

Na wstępie wypada zauważyć, że na gruncie ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych dłużnik, którego dotyczy informacja udostępniana za pośrednictwem biura informacji gospodarczych ( (...)), nie ma żadnego formalnego uprawnienia wobec (...) lub wierzyciela do wymuszenia zmiany lub usunięcia takiej informacji. Zgodnie bowiem z art. 29 ustawy jest to nieegzekwowalny w gruncie rzeczy obowiązek wierzyciela.

Jedynie wtedy, gdy zachodzi któraś z sytuacji, o których mowa w art. 31 pkt. 2-8 ustawy, (...) może z własnej inicjatywy usunąć informację gospodarczą, w tym oczywiście na żądanie dłużnika. Nie łączy się to jednak z jego roszczeniami cywilnoprawnymi.

Ustawodawca przewidział tylko w art. 47 ustawy odpowiedzialność karną wierzyciela w sytuacji, gdy nie zażądał w terminie aktualizacji informacji w przypadku całkowitego wykonania zobowiązania, jego wygaśnięcia, stwierdzenia faktu nie istnienia zobowiązania lub powzięcia przez wierzyciela wiadomości o odzyskaniu przez osobę utraconego dokumentu, o którym mowa w art. 17 ustawy. Podobnie w art. 48 ustawy przewidziano odpowiedzialność karną wierzyciela za przekazanie do biura nieprawdziwej informacji lub nie usunięcie w terminie informacji nieaktualnej.

Nie ma natomiast w ogóle w tej ustawie przepisów o odpowiedzialności cywilnej za naruszenie obowiązków poddanych penalizacji lub innych określonych w niej obowiązków, w tym za zaniechanie powinności zgłoszenia wniosku o usunięcie lub aktualizację informacji gospodarczej.

W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że w związku z opisanym wyżej stanem prawnym mają zastosowanie do wymienionych przypadków ogólne zasady tej odpowiedzialności na podstawie kodeksu cywilnego, to znaczy przepisy o odpowiedzialności odszkodowawczej ex delicto z art. 415 k.c. w razie wyrządzenia dłużnikowi szkody majątkowej, spowodowanej bezprawnym zachowaniem wierzyciela; a w przypadku naruszenia niemajątkowych praw dłużnika - przepisy o ochronie dóbr osobistych, wynikające z art. 23 i 24 k.c. oraz art. 43 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 października 2011 r., III CSK 16/11). Może to być zasadne wtedy, gdy spełnione zostaną przesłanki roszczeń, określone w tych przepisach, a mianowicie ustalone zostanie dobro osobiste, które zostało naruszone i naruszenie to będzie bezprawne, przy czym bezprawność naruszającego pozostaje domniemana.

W orzecznictwie zwraca się również uwagę, że sam fakt umieszczenia informacji w rejestrze prowadzonym przez biuro nie oznacza jeszcze, że osoba, której ta informacja dotyczy nie jest solidnym dłużnikiem. Powszechnie jest bowiem wiadome, że przyczyny niespłacenia długów mogą być różne, w tym także takie, które z brakiem solidności nie mają nic wspólnego, np. choroba, zdarzenie o charakterze losowym, czy inne nie zawinione przez dłużnika powody niedostatków środków finansowych. Jakkolwiek zatem nie można wykluczyć naruszenia dóbr osobistych przez wpisanie informacji gospodarczej do rejestru, to jednak obowiązek wykazania faktu naruszenia konkretnego dobra osobistego i przejawów tego naruszenia obciąża powoda. Należy nadto podkreślić, że dobro osobiste jest prawem o charakterze obiektywnym i o jego naruszeniu nie może przesądzać subiektywne poczucie pokrzywdzenia (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 września 2014 r., V CSK 649/13).

Do omawianych przypadków znajdują także zastosowanie ogólne przesłanki wyłączające bezprawność naruszeń, uzasadniające odmowę udzielenia powodowi ochrony prawnej. Kodeks cywilny nie zawiera normatywnej definicji, ani wykazu okoliczności stanowiących kontratypy, które można skutecznie przeciwstawić ustawowemu domniemaniu naruszenia dóbr osobistych. Przyjmuje się jednak powszechnie w judykaturze i nauce prawa, że należą do nich: działanie w ramach obowiązującej porządku prawnego, włącznie z zasadami współżycia społecznego, wykonywanie prawa podmiotowego w warunkach nie wskazujących na jego nadużycie, zezwolenie (zgoda) zainteresowanego, istnienie innego zasługującego na ochronę interesu, potrzeba ochrony wartości nadrzędnych.

Przenosząc powyższe konstatacje na grunt niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że co do zasady wierzyciel, który przekazuje do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika, nie postępuje bezprawnie, jeżeli działa na podstawie i w zgodzie z ustawą o udostępnianiu informacji gospodarczej i wymianie danych gospodarczych. Jego postępowanie mieści się bowiem w ramach obowiązującego porządku prawnego.

Przedstawiony w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że strony wiązała umowa o wykonanie przecisków w technice wbijania rur stalowych (k. 47-59). Pozwani wykonali swoje świadczenie niepieniężne, po czym wystawili powodowi dokument rozliczeniowy w postaci faktury VAT z dnia 21.11.2011 r., którą doręczyli osobie uprawnionej do odbioru (k. 51). Wierzytelność wynikająca z tej faktury nie została opłacona przez powoda. Następnie pozwani wezwali powoda do zapłaty pismem z dnia 30.11.2014 r. (k. 53). W dniu 30.03.2015 r. wysłali do powoda listem poleconym ostateczne wezwanie do zapłaty (k. 55), zawierające ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do Krajowego Rejestru Długów Biura (...).

W przypadku spornej informacji gospodarczej spełnione zatem zostały warunki jej przekazania do biura informacji gospodarczej, wymienione w art. 15 ust. 1 ustawy.

Można zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, że nie zamieszczenie w tej informacji zastrzeżenia, iż dłużnik kwestionuje istnienie zobowiązania mogło naruszać dobra osobiste powodowej spółki w postaci chociażby jej dobrego imienia jako wiarygodnego przedsiębiorcy; to jednak należy mieć na uwadze, iż w aktach sprawy brak jest dowodu świadczącego o tym, że - przed przekazaniem informacji do biura - powód podejmował jakiekolwiek działania w celu wyjaśnienia kwestii związanych z istnieniem zadłużenia. Wydaje się przy tym oczywiste, że najpóźniej po otrzymaniu wezwań do zapłaty z dnia 30.11.2014 r. i 30.03.2014 r. powód powinien się do nich ustosunkować, wskazując wiarygodne powody odmowy zapłaty za usługę, która została na jego rzecz wykonana. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika, aby powód, na etapie poprzedzającym przekazanie informacji, wyartykułował w jakiejkolwiek formie swoje stanowisko, iż kwestionuje w całości istnienie spornego zobowiązania.

Z dokumentów przedstawionych przez powoda (k. 8-9) wynika zaś, że zakwestionował on istnienie zobowiązania dopiero po ujawnieniu informacji w (...). Na skutek jego działań, od 14 lipca 2015 r. wierzytelność pozwanych figuruje w tym rejestrze jako sporna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, pozwani nie postępowali bezprawnie przekazując do biura informację, w której określili zobowiązanie powoda jako niesporne, skoro nie otrzymali od niego jednoznacznego oświadczenia, kwestionującego istnienie ich wierzytelności z tytułu wykonanej usługi.

Wbrew stanowisku powoda, nie można utożsamiać warunku wymagalności zobowiązania z jego bezspornością. Z treści samej ustawy jasno wynika, że ujawnieniu podlegają informacje o zobowiązaniach tak bezspornych, jak i spornych, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku kwestionowania zobowiązania przez dłużnika informacja gospodarcza powinna uwzględniać również i tę okoliczność. Aby zamieścić jednak tej treści zastrzeżenie wierzyciel musi poznać stanowisko dłużnika. Sam fakt nie regulowania zobowiązania przez dłużnika i brak jego odpowiedzi na ponaglenia wierzyciela nie świadczy o tym, że kwestionuje on jego istnienie w całości lub części.

Nadto należy zauważyć, że apelacja pozwanych jest uzasadniona także z tego powodu, że zgodnie z zasadą aktualności orzekania, wyrażoną w art. 316 § 1 k.p.c., sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy. W chwili zaś orzekania wpisana do rejestru informacja odpowiada rzeczywistemu stanowi rzeczy, gdyż z jej treści wynika, że zobowiązanie jest między stronami sporne. Nie ma więc podstaw do żądania jej usunięcia jako informacji nieprawdziwej.

Ostateczne przesądzenie tej kwestii może nastąpić w postępowaniu o zapłatę z powództwa pozwanych przeciwko powodowi, ale także w procesie o ustalenie nieistnienia tej wierzytelności z powództwa powoda przeciwko pozwanym, któremu nie sposób odmówić interesu prawnego (art. 189 k.p.c.) w żądaniu takiego ustalenia - w okolicznościach rozpoznawanego przypadku.

Z tych też względów, Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. i 386 § 1 k.p.c.

O kosztach instancji odwoławczej orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, wyrażoną w art. 98 k.p.c., zasądzając z tego tytułu na rzecz pozwanych sumę 1.410 zł (600 zł opłata od apelacji i 810 zł wynagrodzenie adwokata).

B. J. M. J. C.