Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2016r.

Sąd Rejonowy w Ciechanowie IV Wydział Pracy

w składzie:

Przewodniczący: SSR Mariola Kowalska

Ławnicy: Ewa Grażyna Boniakowska, Urszula Wojdyło

Protokolant: st. sekr. sądowy Iwona Kosmala

po rozpoznaniu w dniu 06 września 2016r. w Ciechanowie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. B.

przeciwko Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.

o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie stosunku pracy

I.  zasądza od pozwanej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. na rzecz powoda W. B. kwotę 15.000,00 zł (piętnaście tysięcy złotych 00/100) tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od tej kwoty od dnia 09 lutego 2016r. do dnia zapłaty;

II.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 6.170,60 zł (sześć tysięcy sto siedemdziesiąt złotych 60/100);

III.  nakazuje pobrać od pozwanej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Ciechanowie kwotę 750,00 zł (siedemset pięćdziesiąt złotych 00/100) tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.

Sygn. akt IV P 15/16

UZASADNIENIE

Powód W. B. pozwem z dnia 10 lutego 2016r. (data wpływu do Sądu) skierowanym przeciwko Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. wniósł o zasądzenie odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy w kwocie 15.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu wskazał, że rozwiązanie z nim stosunku pracy naruszało obowiązujące prawo, w szczególności art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 05 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. 2015r., poz. 1445 ze zm.) Ustawa ta przewiduje szczególną ochronę trwałości stosunku pracy radnych zatrudnionych na podstawie powołania. Ustawodawca przyjął w art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym, że zgoda rady powiatu jest warunkiem rozwiązania stosunku pracy z powołania. Ugruntowane orzecznictwo sądowe przyjmuje, że ta szczególna ochrona obejmuje swym zakresem wszystkie formy nawiązania stosunku pracy (poza wyborem). Ochrona stosunku pracy radnego ma na celu umożliwienie radnym skutecznego i sprawnego sprawowania funkcji. Odwołanie niezgodne z art. 22 ust. 2 ustawy rodzi po stronie pracownika roszczenia przewidziane w art. 45 k.p. jeśli jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.

To stanowisko powód podtrzymywał w toku dalszego postępowania przed Sądem I instancji.

Odpowiedź na pozew w niniejszej sprawie wniósł najpierw w imieniu pozwanego (...) Oddział (...) w W. (...), wnosząc o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Następnie, po sprecyzowaniu przez powoda kto jest pozwanym w sprawie odpowiedź na pozew wniosła Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W.. Wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pełnomocnik pozwanego wskazał, że pozwany nie zaprzecza iż nie zwracał się do Rady Powiatu (...) o wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy z powodem, jednak odwołanie powoda nie miało związku z pełnieniem przez niego funkcji radnego. Jedyną przyczyną była aktualna polityka kadrowa pozwanego, która spowodowała odwołanie wszystkich kierowników biur powiatowych w kraju. Żądanie powoda pozbawione jest podstaw w świetle charakteru powołania stanowiącego podstawę nawiązania stosunku pracy z powodem oraz celu ochrony stosunku pracy radnego wynikającej z art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym. Dalej przyznał że w realiach niniejszej sprawy odwołanie powoda było równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę (art. 70 § 2 k.p.). Wskazał, że odwołanie pozostawione jest swobodnej ocenie organu odwołującego i nie podlega kontroli i ocenie sądu. Z tego powodu w oświadczeniu o odwołaniu zbędne jest powoływanie przyczyn odwołania (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2007r. III PZP 6/2006, OSNP 2007, nr 13-14, poz. 182).

Dalej pełnomocnik pozwanego podniósł, że roszczenie powoda stanowi nadużycie prawa, jest sprzeczne z art. 8 k.p. Powołał się przy tym na pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 13 czerwca 2007r. II PK 329/06, OSNP 2008/15-16/216, zgodnie z którym „żądanie przez pracownika odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem bez zwrócenia się do rady gminy o zgodę wymaganą w art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001r. nr 142, poz. 1591 ze zm.) może być uznane za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (art. 8 k.p.), jeżeli pracownik będący radnym nie poinformował o tym pracodawcy, lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, jeżeli wypowiedzenie było uzasadnione okolicznościami niezwiązanymi z wykonywaniem mandatu radnego. W uzasadnieniu tego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał, że „naruszenie przez pracodawcę przepisów o rozwiązywaniu stosunku pracy z radnymi jako osobami podlegającymi szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy, nie oznacza jednak, że pracownik zawsze (bez względu na okoliczności) może skutecznie dochodzić roszczeń przewidzianych w art. 45 § 1 k.p. Podlega to bowiem ocenie z punktu widzenia ewentualnego nadużycia prawa (naruszenia klauzul wskazanych w art. 8 k.p.). Pełnomocnik pozwanego podkreślił także, że pogląd ten został wyrażony w odniesieniu do stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę, w odniesieniu do którego przepisy przewidują zdecydowanie większą ochronę trwałości stosunku pracy niż w przypadku stosunku pracy opartego na powołaniu.

To stanowisko strona pozwana podtrzymywała do zakończenia postępowania przed Sądem I instancji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

Powód W. B. na podstawie aktu powołania z dnia 16 października 2008r. został powołany na stanowisko kierownika Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w M., na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy.

(dowód : akt powołania z dn.16.10.2008r. k. 4)

W wyborach samorządowych które odbyły się w dniu 16 listopada 2014r. powód W. B. został wybrany radnym powiatowym Rady Powiatu (...) na kadencję 2014-2018 (bezsporne).

W dniu 04 lutego 2016r. powodowi zostało wręczony akt odwołania go ze stanowiska kierownika Biura Powiatowego (...) w M., z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia stosunku pracy, który upłynął w dniu 31 maja 2016r. Przed odwołaniem powoda ze stanowiska pracodawca nie zwracał się do Rady Powiatu (...) o wyrażenie zgody na rozwiązanie z nim stosunku pracy.

(dowód : akt odwołania z dn.04.02.2016r. k. 4, pismo z dn.04.02.2016r. k. 4, zeznania powoda k. 28, k. 46-47, zeznania świadka B. K. k. 46)

Wynagrodzenie powoda W. B. liczone jak ekwiwalent na urlop wypoczynkowy wynosiło 6.170,60 zł brutto miesięcznie.

(dowód : zaświadczenie z dn.25.02.2016r. k. 19)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zgromadzone w aktach sprawy oraz w aktach osobowych powoda dokumenty, których wiarygodność nie była podważana przez strony oraz na podstawie zeznań powoda i zeznań świadka B. K.

Zeznania powoda Sąd ocenił jako szczere i prawdziwe oraz uznał je w całości za wiarygodne. W pełni potwierdza je zgromadzony w sprawie materiał dowodowy. Okoliczności faktyczne sprawy nie były sporne pomiędzy stronami.

Świadek B. K. zeznała na okoliczność przyczyn i trybu rozwiązania stosunku pracy z powodem. Jej zeznania jako konkretne i zgodne z treścią załączonych do akt sprawy dowodów z dokumentów Sąd uznał w całości za wiarygodne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo było uzasadnione i zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 1992r. I PZP 55/92 (OSNC 1993/7-8/116) art. 25 ust. 2 ustawy z dnia 08 marca 1990r. o samorządzie terytorialnym (Dz.U. nr 16, poz. 95 ze zm.) ma zastosowanie do pracowników, z którymi nawiązano stosunek pracy na podstawie powołania. Pracownikowi – radnemu odwołanemu ze stanowiska ze skutkiem równoznacznym z wypowiedzeniem umowy o pracę, bez zgody rady gminy, przysługują odpowiednio roszczenia przewidziane w art. 45 k.p.

W uzasadnieniu do tej uchwały Sąd Najwyższy podniósł, że konsekwencją daleko posuniętych kompetencji rady gminy jest taka ochrona prawna radnych, jak przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych oraz ochrona trwałości ich stosunku pracy. Ochrona ta, określona w art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym, nakłada na pracodawcę obowiązek uzyskania uprzedniej zgody rady gminy na rozwiązanie stosunku pracy z radnym tej gminy. Przepis ten równocześnie nakazuje radzie odmówienie takiej zgody, gdy podstawą rozwiązania stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Do stwierdzenia, że odmowa udzielenia zgody w tych sytuacjach jest obowiązkiem rady, upoważnia użyta przez ustawodawcę imperatywna forma "rada odmówi". Skoro przepis używa określenia "stosunek pracy", to znaczy, że zawarty w nim obowiązek obejmuje także stosunek pracy na podstawie powołania. Istotą tego stosunku (art. 69 KP), jak wiadomo, jest oparcie zarówno jego powstania, jak i rozwiązania na decyzji właściwego organu dokonującego powołania celem zagwarantowania temu organowi swobody doboru kadr kierowniczych. Stosunek pracy nawiązany na podstawie powołania jest najmniej stabilny wśród znanych naszemu prawu pracy form nawiązywania stosunku pracy. Artykuł 69 KP wyłącza stosowanie wobec pracowników powołanych przepisów regulujących tryb postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę, rozpatrywanie sporów pracowniczych w części dotyczącej bezskuteczności wypowiedzeń, odszkodowań przewidzianych w razie wypowiedzenia umowy o pracę (wyjątek stanowi art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych, t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 18, poz. 80 ze zm.) oraz przywracania do pracy. Kodeks pracy przyjmuje natychmiastową skuteczność odwołania w zakresie wykonywania funkcji. Jeżeli odwołanie nie jest połączone z oświadczeniem o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, to wywołuje skutek w postaci rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem bez potrzeby dodatkowego oświadczenia. Odwołanie ze stanowiska jest na ogół nierozdzielnie połączone z rozwiązaniem stosunku pracy. Swoboda odwołania pracownika ze stanowiska przez organ powołujący, określona w art. 70 KP i traktująca odwołanie jako równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę lub z rozwiązaniem jej bez wypowiedzenia, jeżeli nastąpiło ono z przyczyn, o których mowa w art. 52 i 53 KP, z wyłączeniami przewidzianymi w art. 69 KP, była respektowana w orzecznictwie sądowym. Między innymi w uchwale z dnia 7 maja 1981 r. I PZP 8/81 Sąd Najwyższy przyjął, że "przewidziany w art. 42 ust. 2 ustawy z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych - t.j. Dz.U. z 1975 r. Nr 26, poz. 139 - obowiązek uzyskania zgody prezydium rady narodowej na wypowiedzenie umowy o pracę, nie odnosi się do odwołania przez uprawniony organ - art. 70 § 1 KP - pracownika zatrudnionego na podstawie powołania" (OSNCP 1981, z. 11, poz. 209). Ochrona trwałości stosunku pracy radnego zagwarantowana ustawą o samorządzie terytorialnym obejmuje, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 25 ust. 2, wszystkie formy nawiązania stosunku pracy. Zarówno gramatyczna, jak i celowościowa wykładnia tego przepisu przemawiają za uznaniem, że szczególna ochrona trwałości stosunku pracy radnego obejmuje także tych radnych, których stosunek pracy powstał na podstawie powołania. …Ochrona trwałości stosunku pracy, bez względu na formę jego powstania, zawarta jest też w art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. Nr 55, poz. 234), który wprowadził zakaz rozwiązywania przez pracodawcę stosunku pracy z członkami zarządu zakładowej organizacji związkowej, bez zgody tej organizacji. W podjętej w oparciu o ten przepis uchwale z dnia 14 lipca 1992 r. I PZP 42/92 Sąd Najwyższy stwierdził, że zakaz rozwiązywania przez pracodawcę stosunku pracy, bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej, ustanowiony w art. 32 ust. 1 powołanej ustawy o związkach zawodowych, odnosi się także do tych pracowników, których stosunek pracy powstał na podstawie powołania w rozumieniu art. 68-72 KP. Ochrona stosunku pracy radnego ma na celu umożliwienie radnym, ze względu na szczególną rolę, jaka została powierzona gminom, jak najskuteczniejszego i najbezpieczniejszego sprawowania funkcji. Następstwem tej ochrony jest ograniczenie swobody podmiotu, który w określony w kodeksie pracy sposób nawiązał na podstawie powołania stosunek pracy z pracownikiem-radnym, w rozwiązaniu tego stosunku bez zgody rady gminy. Ograniczenie to nie ma charakteru bezwzględnego. Rozwiązanie stosunku pracy, w tym stosunku pracy na podstawie powołania, może nastąpić wtedy, gdy rada gminy wyrazi na nie zgodę. Wyrażenie zgody przez radę gminy na rozwiązanie z radnym stosunku pracy jest pozostawione do swobodnej decyzji rady, z wyjątkiem sytuacji, gdy podstawą tego rozwiązania są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu. Artykuł 25 ust. 2 (zdanie drugie) nakazuje radzie odmówić wówczas zgody na rozwiązanie stosunku pracy. Wtedy gdy u podstaw rozwiązania stosunku pracy z powołania legnie sprawowanie mandatu radnego, odmowa wyrażenia zgody przez radę gminy na podstawie wspomnianego przepisu, będzie zgodna z ideą ochrony funkcji radnego. Cel i znaczenie szczególnej ochrony funkcji radnego, nadane art. 25 ust. 2 stałyby się iluzoryczne i abstrakcyjne, gdyby przyjąć wyłączenie spod tej ochrony radnych, których stosunek pracy powstał na podstawie powołania. Ogólna klauzula zawarta w art. 69 pkt 1 KP o wyłączeniu trybu postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę z pracownikami powołanymi nie ma zastosowania do pracowników zatrudnionych na podstawie powołania, będących jednocześnie radnymi. Treść art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym jednoznacznie obejmuje ochroną w nim przewidzianą wszystkich pracowników, w tym i tych, którzy stali się pracownikami w następstwie powołania. Ochroną objęta jest trwałość stosunku pracy. W konsekwencji odwołanie ze stanowiska pracownika powołanego-radnego, skutkujące rozwiązaniem stosunku pracy bez zgody rady gminy, będzie stanowiło naruszenie art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym i jako niezgodne z prawem daje pracownikowi odwołanemu prawo dochodzenia odpowiednio roszczeń określonych w art. 45 KP. Podstawowym roszczeniem przysługującym pracownikowi powołanemu-radnemu w razie odwołania go bez zgody rady gminy ze względu na istotę stosunku pracy z powołania powinno być odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 § 1 KP. Nie można jednak odrzucić dochodzenia przez takiego pracownika również przywrócenia do pracy na podstawie art. 45 KP, szczególnie wówczas, gdy podstawą odwołania prowadzącą do rozwiązania stosunku pracy były zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu (art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym). Jest to logiczną konsekwencją tego, że wyłączenie trybu postępowania przy rozwiązywaniu umów o pracę (art. 69 ust. 1 KP) nie ma zastosowania do pracownika zatrudnionego na podstawie powołania-radnego, wobec którego to wyłączenie zostało uchylone art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie terytorialnym.

Analogicznej treści stanowisko Sąd Najwyższy zaprezentował ostatnio w wyroku z dnia 25 lutego 2015r. II PK 101/14 (Lex nr 16653447). W ocenie Sądu Rejonowego z uwagi na treść przepisu art. 22 ust. 2 ustawy z dnia 05 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym powyżej przedstawione poglądy Sądu Najwyższego mają pełne zastosowanie także wobec radnych powiatowych, których odwołano ze stanowiska bez zgody rady powiatu w sposób jednoznaczny z wypowiedzeniem umowy o pracę. Z okoliczności niniejszej sprawy jednoznacznie wynika zaś że odwołanie powoda W. B. ze stanowiska było równoznaczne z wypowiedzeniem mu umowy o pracę, dlatego też przysługiwało mu roszczenie z art. 45 k.p. o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie stosunku pracy z uwagi na to że pozwany nie wystąpił do rady powiatu o zgodę na rozwiązanie z nim stosunku pracy. Takie działanie niezgodne z obowiązującymi przepisami nie może pozostawać pod ochroną prawa i czyni dokonane wypowiedzenie stosunku pracy niezgodnym z prawem.

W ocenie Sądu brak jest podstaw by uznać roszczenie powoda za nadużycie prawa. Roszczenie powoda nie jest sprzeczne z społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa lub zasadami współżycia społecznego. Podkreślić należy że powód został odwołany z przyczyn nie związanych w ogóle z jego osobą czy też jakością świadczonej przez niego pracy, ale z uwagi na aktualną w chwili wypowiedzenia politykę kadrową pozwanego, w skali kraju zostali odwołani wszyscy kierownicy biur powiatowych. Przepis art. 22 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym jest przepisem bezwzględnie obowiązującym, nie przewidziano w nim wyłączeń. Skoro pozwany uchylił się od jego zastosowania to w tej sytuacji trudno uznać roszczenie powoda, który w żaden sposób nie przyczynił się do odwołania go ze stanowiska za nadużycie prawa.

Dlatego też Sąd powództwo uznał za zasadne i zasądził zgodnie z żądaniem powoda na jego rzecz kwotę 15.000,00 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie stosunku pracy, działając na podstawie stosowanych odpowiednio przepisów art. 45 k.p. i art. 47 ¹ k.p.

Podstawę prawną dla określenia terminu naliczania odsetek od zasądzonej kwoty odszkodowania stanowił przepis art. 481 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. W niniejszej sprawie strona powodowa domagała się zasądzenia odsetek za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty. Żądanie to było zasadne bowiem wówczas powód wystąpił z przedmiotowym żądaniem wobec pozwanego.

Na podstawie art. 477 ² k.p.c. Sąd z urzędu nadał rygor natychmiastowej wykonalności wyrokowi zasądzającemu do kwoty 6.170,60 zł, o czym orzekł w punkcie II wyroku. Zgodnie z powołanym przepisem rygor ten nadaje się obligatoryjnie z urzędu wyrokowi zasądzającemu należność pracownika z zakresu prawa pracy do wysokości pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia za pracę.

Stosownie do treści art. 97 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167 poz. 1398 ze zm.) w toku postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia pracownika wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113 tejże ustawy, z tymże obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w szczególnie uzasadnionych wypadkach. Kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić, Sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją ku temu podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. Powód wygrał sprawę, wobec czego na podstawie art. 98 k.p.c w zw. z art. 113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał pobrać od pozwanego nieuiszczoną przez powoda opłatę sądową od pozwu w kwocie 750,00 zł, ustaloną stosownie do wartości przedmiotu sporu, od uiszczenia której powód był zwolniony na mocy art. 96 ust. 1 pkt 4 w/w ustawy.

Mając powyższe na uwadze Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji wyroku.