Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2016 r. w Szczecinie

sprawy S. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o objęcie ubezpieczeniem społecznym

na skutek apelacji ubezpieczonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 2 października 2015 r. sygn. akt VII U 3214/14

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od ubezpieczonego S. Z. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego organu rentowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak SSA Beata Górska

Sygn. akt III AUa 1016/15

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 10 września 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., stwierdził, że ubezpieczony S. Z. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu za okresy: od 1 stycznia 2003 roku do 31 marca 2003 roku, od 1 stycznia 2004 roku do 29 lutego 2004 roku, od 1 kwietnia 2009 roku do 30 kwietnia 2009 roku, od 1 stycznia 2011 roku do 31 stycznia 2011 roku, od 1 marca 2013 roku do 11 września 2013 roku.

W uzasadnieniu decyzji pozwany wskazał, że ubezpieczony S. Z. jako osoba prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą dokonał zgłoszenia tylko do ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 19 czerwca 2002 roku do 11 września 2013 roku. Płatnik składek rozliczył w okresach od 01/2003r. do 03/2003r., od 01/2004r. do 02/2004r, w 04/2009r., w 01/2011 r, oraz od 03/2013 r. do 09/2013 r. składki na ubezpieczenie społeczne od podstaw wymiaru w wysokości niższej niż obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za pracę. W okresie od 5 stycznia 2011 roku do 31 stycznia 2011 roku oraz od 2 kwietnia 2011 roku do 2 lipca 2011 roku ubezpieczony został zgłoszony przez płatnika składek Pana T. T. (...) z siedzibą w S. do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia z podstawami wymiaru składek na ubezpieczenie w wysokości niższej niż obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za pracę. W związku z tym, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywania umów o pracę oraz z tytułu umowy zlecenia we wskazanych okresach stanowiła kwota niższa niż obowiązujące wówczas minimalne wynagrodzenie za pracę, w wymienionych wyżej miesiącach zaistniał wobec ubezpieczonego obowiązek ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł ubezpieczony kwestionując ustalenia organu rentowego, że w okresach wskazanych w zaskarżonej decyzji podstawę wymiaru składek stanowiła kwota niższa niż minimalne wynagrodzenie. Ubezpieczony wskazał między innymi, że prowadził on od 2 maja 1989 roku zarejestrowaną działalność gospodarczą nie przynoszącą dochodów, co spowodowało, że podjął on jednocześnie pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy w firmie (...). z o o NIP (...) z siedzibą w S., a następnie na takich samych warunkach w G. S. (1) Sp. z o.o (...) w S. mając w umowach ustalone wynagrodzenie nie niższe niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące pracowników, od którego pracodawca odprowadzał obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne, co zwalniało jego z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W związku z powyższym odprowadzał on w okresie od 19 czerwca 2002 roku do 11 września 2013 roku z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Z dniem 12 września 2014 roku wyrejestrował on działalność gospodarczą w związku z przejściem na rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zdaniem ubezpieczonego w całym okresie zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyjątkiem okresów choroby, w tym w szczególności od 5 kwietnia 2009 roku do 21 kwietnia 2009 roku oraz od 14 marca do 11 września 2013 roku podstawa wymiaru składek wynosiła nie mniej niż minimalne wynagrodzenie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie w całości, oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 120 złotych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał między innymi, że z dokumentacji ubezpieczeniowej zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego wynika, że płatnicy składek wykazywali w nich podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości niższej niż minimalne wynagrodzenie ze wskazaniem, że ubezpieczony świadczył na ich rzecz pracę w niepełnym wymiarze.

Decyzją nr (...)/uch z dnia 27 lutego 2015 roku organ rentowy uchylił decyzję nr (...) z dnia 10 września 2014 roku w części dotyczącej podlegania przez ubezpieczonego S. Z. jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie: okresy: od 1 kwietnia 2009 roku do 30 kwietnia 2009 roku, a w pozostałym zakresie pozostawił bez zmian decyzję nr (...) z dnia 10 września 2014 roku.

W uzasadnieniu tej decyzji organ rentowy podtrzymał swoje ustalenia odnośnie tego, że ubezpieczony jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą dokonała zgłoszenia siebie we wskazanych okresach tylko do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego, mimo, że z tytułu świadczenia pracy jako pracownik płatników: G. S. (1) sp. z o o w S. NIP (...) oraz G. S. (1) spółki z o o w S. NIP (...) uzyskał wynagrodzenie w wysokości niższej niż obowiązujące w danym roku kalendarzowym minimalne wynagrodzenie za pracę. W wyniku ponownej analizy dokumentów zaewidencjonowanych w Kompleksowym Systemie Informatycznym ZUS ustalono, że płatnicy ci w imiennych raportach dotyczących ubezpieczonego S. Z. wykazali, że ubezpieczony pracę na ich rzecz świadczył w niepełnym wymiarze czasu pracy ½ etatu, a w okresach wskazanych w tej decyzji w imiennych raportach dotyczących ubezpieczonego wykazali oni podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie w wysokości niższej niż obowiązujące w danym roku kalendarzowym minimalne wynagrodzenie za prace.

W odwołaniu od decyzji z dnia 27 lutego 2015 roku ubezpieczony powielił zarzuty, które wskazał w odwołaniu od decyzji z dnia 10 września 2014 roku nr (...).

Postanowieniem Sądu Okręgowego w Szczecinie VII Wydziału Pracy i Ubezpieczeń z dnia 8 maja 2015 roku połączono do wspólnego rozpoznania i wyrokowania sprawy z odwołań od wyżej wymienionych decyzji.

Wyrokiem z dnia 2 października 2015 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych umorzył postępowanie w części uwzględnionej decyzją z dnia 27 lutego 2015 r. (pkt I), oddalił odwołania w pozostałym zakresie (pkt II) oraz zasądził od ubezpieczonego S. Z. na rzecz organu rentowego kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt III).

Sąd Okręgowy wydal rozstrzygnięcie w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny i rozważania prawne.

Ubezpieczony S. Z. prowadził działalność gospodarczą od 2 maja 1989 roku do 11 września 2013 roku. W dniu 2 maja 2002 ubezpieczony S. Z. zawarł umowę o pracę na okres do 30 kwietnia 2005 roku w wymiarze ½ etatu z G. S. (1) sp. z o o w S. NIP (...) za wynagrodzeniem 780 złotych miesięcznie, która następnie była zmieniana na mocy porozumienia jedynie odnośnie wynagrodzenia: na kwotę 810 złotych od 1 kwietnia 2003 roku, na kwotę 824 złotych od 1 marca 2004 roku, na kwotę 850 złotych od 1 stycznia 2005 roku. Sąd I instancji ustalił, że w dniu 1 maja 2005 ubezpieczony S. Z. zawarł umowę o pracę na okres do 30 kwietnia 2010 roku w wymiarze ½ etatu z G. S. (2) sp. z o o w S. NIP (...) za wynagrodzeniem 850 złotych, która następnie na mocy porozumienia stron była zmieniana jedynie odnośnie wynagrodzenia tj. na kwotę 900 złotych od 1 stycznia 2006 roku, na kwotę 950 złotych od 1 stycznia 2007 roku, na kwotę 1126 złotych od 1 stycznia 2008 roku, na kwotę 1276 złotych od 1 stycznia 2009 roku. W dniu 30 kwietnia 2010 roku ubezpieczony zawarł umowę o pracę od 1 maja 2010 roku w wymiarze ½ etatu na czas nieokreślony z G. S. (2) sp. z o o w S., a od 1 stycznia 2013 roku z G. S. (1) spółkę z o o w S. za wynagrodzeniem 1276 złotych miesięcznie, która następnie na mocy porozumienia stron była zmieniana jedynie odnośnie wynagrodzenia tj. na kwotę 1286 złotych od 1 lutego 2011 roku, na kwotę 1380 złotych od 1 stycznia 2012 roku, na kwotę 1456 złotych od 1 stycznia 2013 roku

Z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy wynika także, że wynagrodzenie ubezpieczonego z tytułu umowy o pracę świadczonej u wyżej wymienionych płatników w wymiarze ½ etatu wynosiło odpowiednio: w styczniu 2003 roku -780 złotych, w lutym 2003 roku – 780 złotych, a w marcu 2003 roku – 572 złotych i było niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2003 roku, które wyniosło - 800 złotych. W styczniu 2004 roku wynagrodzenie wynosiło - 810 złotych, w lutym 2004 roku – 810 złotych i było niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2004 roku, które wyniosło 824 złotych. Wynagrodzenie ubezpieczonego wyniosło w kwietniu 2009 roku – 1276 złotych i było równe minimalnemu wynagrodzeniu za pracę w 2009 roku, które wyniosło 1276 złotych. Pomimo zagwarantowania w umowie za miesiąc kwiecień 2009 roku kwoty 1276 złotych to płatnik jako podstawę wymiaru składek za ten miesiąc wskazał kwotę 586,03 złotych, która była niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2009 roku. Wynagrodzenie ubezpieczonego wynosiło odpowiednio w styczniu 2011 roku – kwotę 1276 złotych i było niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 roku, które wyniosło 1386 złotych. Jako podstawę wymiaru składek za ten miesiąc płatnik wskazał kwotę 1378,08 złotych, która była również niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2011 roku. W dalszej kolejności Sąd I instancji ustalił, że wynagrodzenie S. Z. w okresie od marca 2013 roku do września 2013 roku kwotę 1456 złotych i było niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 roku, które wyniosło 1600 złotych. Jako podstawę wymiaru składek za marzec 2013 płatnik wskazał kwotę 644,86 złotych, która była również niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2013 roku, a za miesiące od kwietnia 2013 roku do września 2013 roku wskazał on podstawę wymiaru składek- 0.

Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie ubezpieczonego S. Z. nie zasługiwało na uwzględnienie. Podstawą rozstrzygnięcia były przepisy art. 9 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.).

Sąd I instancji wskazał, że organ rentowy decyzją z dnia 27 lutego 2015 roku nr (...)uch uchylił decyzję z dnia 10 września 2014 roku nr (...) tylko w części dotyczącej obowiązkowi podlegania ubezpieczonego S. Z. jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowym w miesiącu kwietniu 2009, co spowodowało umorzenie w tej części postępowania na podstawie art. 477 ¹³ k.p.c.

Sąd Okręgowy wskazał, że pierwszeństwo mają ubezpieczenia ze stosunku pracy. Pracownik prowadzący jednocześnie działalność gospodarczą nie płaci więc składek ZUS od prowadzonej działalności gospodarczej– te opłaca bowiem już jego pracodawca od wynagrodzenia pracowniczego. Jest on zobowiązany do opłacania z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej składki na ubezpieczenia zdrowotne. Jedyny wyjątek – obowiązkowe opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, mimo zatrudnienia pracowniczego – powstaje wówczas, gdy pracownik-przedsiębiorca ze stosunku pracy osiąga wynagrodzenie (przychód) niższe niż minimalne. Wówczas powinien opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe także z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Sąd I instancji uznał, że taka sytuacja występuje w niniejszej sprawie w odniesieniu do okresu od 1 stycznia 2003 roku do 31 marca 2003 roku, od 1 stycznia 2004 roku do 29 lutego 2004 roku, od 1 stycznia 2011 roku do 31 stycznia 2011 roku, od 1 marca 2013 roku do 11 września 2013 roku objętego zaskarżonymi decyzjami. Sąd Okręgowy wskazał, że w tych okresach S. Z., co wykazały bezspornie dokumenty znajdujące się aktach rentowych tj. ZUS RCA – imienne raporty miesięczne o należnych składkach i wypłaconych świadczeniach oraz zestawienia wynagrodzeń złożone do akt sprawy przez ubezpieczonego, osiągnął wynagrodzenie niższe niż minimalne wynagrodzenie. Ubezpieczony nie kwestionował tego faktu, jednakże jako powód takiego stanu rzeczy, wskazał on przebywanie na zwolnieniu lekarskim i pobieraniu z tego tytułu zasiłku chorobowego.

Sąd Okręgowy zaznaczył, że argumentacja ubezpieczonego w tym zakresie nie jest do końca prawdziwa, bowiem S. Z. nie miał w umowie o pracę zagwarantowanego wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę za wyjątkiem kwietnia 2009 roku.. W związku z tym, iż ubezpieczony świadczył pracę w wymiarze ½ etatu z wynagrodzeniem ustalonym w wysokości niższej niż od minimalnego wynagrodzenia odpowiednio dla danego roku pracy w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach, brak było podstaw do przeliczenia jemu w skali miesiąca podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z powodu przebywania przez niego przez część miesiąca na zwolnieniu lekarskim.

Sąd I instancji uznał, że sytuacja opisana w art.9 ust 1a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ma miejsce w stosunku do ubezpieczonego, który za okresy wskazane w zaskarżonych decyzjach z powodu niewykazania co najmniej minimalnego wynagrodzenia za te okresy ze stosunku pracy, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym i wypadkowym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie przepisów art. 98 §1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2 ust. 1 i 2 w zw. z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.).

Z powyższym wyrokiem nie zgodził się ubezpieczony, który w wywiedzionej apelacji zarzucił rozstrzygnięciu:

1. Naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, tj. art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, poprzez przyjęcie, iż osoba mająca zagwarantowane minimalne wynagrodzenie za pracę podlega obowiązkowemu dodatkowemu ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej w okresach korzystania ze zwolnienia chorobowego;, a także, że podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie jest wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze z pominięciem dodatku stażowego, który powód miał zagwarantowany, a który łączenie z wynagrodzeniem zasadniczym przewyższał kwotę minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w poszczególnych okresach zatrudnienia. Nadto apelujący zarzucił naruszenie art. 24 ust. 4 ustawy systemowej, poprzez pominięcie zarzutu przedawnienia roszczeń organu rentowego.

2. Sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., poprzez dowolną ocenę zebranego materiału dowodowego a nadto niedostateczne wyjaśnienie okoliczności sprawy polegające na przyjęciu, iż powód nie miał zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach oraz na ustaleniu, iż powód w całym roku 2003, 2004, 2009, 2011, 2013 nie miał zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę, co wiązało się zdaniem Sądu z obowiązkiem dodatkowego ubezpieczenia z działalności pozarolniczej, pomimo, iż logiczną konsekwencją takiego stanu byłoby zgłoszenie przez organ rentowy roszczeń za całe ww. lata a tymczasem organ domaga się wyrównania składek wyłącznie za okresy wskazane pod lit. a), tj. za okresy przebywania na zwolnieniu lekarskim.

Mając na uwadze powyższe, apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, że S. Z. w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu. Ewentualnie domagał się uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

W uzasadnieniu apelujący podniósł, że miał ustalone wynagrodzenie za pracę obejmujące wynagrodzenie zasadnicze i dodatek stażowy, który łącznie - nieznacznie - przewyższał minimalne wynagrodzenie w całym spornym okresie, które było faktycznie wypłacane pracownikowi. Wyjątek stanowi styczeń 2011 r., gdzie pracodawca nie podniósł wynagrodzenia zasadniczego wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia, co spowodowało, że podstawa wymiaru składek była istotnie niższa niż minimalne wynagrodzenie o kwotę 7,92 zł, czego ubezpieczony nigdy nie kwestionował. W ocenie apelującego w treści orzeczenia Sąd pominął podnoszony wielokrotnie fakt, że minimalne wynagrodzenie, stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne obejmuje także inne składniki wynagrodzenia niż wynagrodzenie zasadnicze i przyjął stanowisko za organem rentowym, że minimalne wynagrodzenie dotyczy tylko wynagrodzenia zasadniczego. Nadto wymiar czasu pracy ubezpieczonego nie ma żadnego znaczenia, albowiem powód miał ustalone wynagrodzenie w wysokości zapewniającej minimalne wynagrodzenie (niezależnie od wymiaru czasu pracy). Zdaniem strony apelującej z uzasadnienia wyroku wynika, że Sąd uwzględnił jedynie dowody przedłożone przez organ ZUS, z pominięciem dowodów strony powodowej, stwierdzając, że „płatnik wykazał" kwoty niższe niż minimalne. Ubezpieczony w uzasadnieniu apelacji podkreślił, że w niniejszej sprawie nie chodzi o wpływ minimalnego wynagrodzenia na obowiązki z art. 9 ust. 1a ustawy ubezpieczeniowej, ale o odpowiedź na pytanie, czy obowiązki te aktywizują się wobec ubezpieczonego przebywającego na zwolnieniu lekarskim.

Z ostrożności procesowej ubezpieczony wskazał, iż w sytuacji gdyby płatnik odprowadzał składki wyłącznie od wynagrodzenia zasadniczego bez uwzględnienia dodatków to organ rentowy ma uprawnienia do kontroli wykonywania zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych przez płatników składek i jeżeli płatnik nie wykonał ciążących na nim obowiązków, to ZUS powinien dochodzić roszczeń od płatnika, a nie ubezpieczonego.

S. Z. podniósł, że biorąc pod uwagę obowiązujące do 31.12.2011 r. przepisy, ewentualne składki, na ZUS za luty 2004 r. były wymagalne 10.03.2004r. a zatem uległy przedawnieniu w dniu 10.03.2014 r. zgodnie z obowiązującym 10 letnim okresem przedawnienia.

W odpowiedzi na apelację organ rentowy wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego przed sądem II instancji, w każdej z połączonych spraw z osobna, według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

apelacja ubezpieczonego okazała się bezzasadna.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji przeprowadził postępowanie dowodowe w sposób określony przepisami procesowymi, dokonał wszechstronnej oceny całokształtu okoliczności sprawy, a wydane orzeczenie zostało oparte na właściwych przepisach prawa. Sąd Okręgowy prawidłowo dokonał subsumcji przepisów do właściwie ustalonego w sprawie stanu faktycznego, trafnie zatem zastosował przepis art. 9 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016, poz. 963).

W pierwszej kolejności odnosząc się do najdalej idącego zarzutu przedawnienia należało wskazać, że decyzja stwierdzająca obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym ma charakter deklaratoryjny. Decyzje deklaratoryjne ustalają jedynie istnienie i zakres jakiegoś stosunku prawnego, który powstał wcześniej z mocy przepisów prawnych. Skutki prawne w tego typu sytuacjach powstają więc ex tunc, jako skutki ziszczenia się określonych w przepisach prawa warunków, a nie ex nunc jako skutki prawne decyzji deklaratoryjnej. Jest to podstawowa cecha różniąca decyzje deklaratoryjne od decyzji konstytutywnych, które same określają datę, od której następują skutki prawne. Decyzje deklaratoryjne mogą być zatem wydawane w każdym czasie, jako że nie kreują nowych stanów prawnych, a tylko stwierdzają ich istnienie. Zaskarżona decyzja organu rentowego stwierdza obowiązek podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Nie zobowiązuje zaś ubezpieczonego do zapłaty składek. Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym powstaje z mocy samej ustawy w przypadku zaistnienia warunków w niej określonych. Dopiero konsekwencją zaistnienia tego obowiązku jest obowiązek opłacenia składki. Mając to na uwadze, Sąd Apelacyjny uznał za bezzasadną uznał argumentację apelującego dotyczącą zarzutu przedawnienia roszczeń organu rentowego.

Odnosząc się do zarzutu błędnego ustalenia stanu faktycznego Sąd Apelacyjny podnosi, że ustalenia faktyczne są pełne, brak jest luk przy ustaleniu poszczególnych zaszłości. Zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. sąd obowiązany jest ocenić wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału i w niniejszej sprawie kontrola instancyjna pozwoliła przyjąć, że Sąd pierwszej instancji uczynił zadość tym wymaganiom. Zarzuty apelacyjne mają charakter polemizujący z przyjętymi przez Sąd Okręgowy trafnymi ustaleniami faktycznymi, bez skutecznego podważenia przyjętych za udowodnione okoliczności. Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 14 marca 2002 r., sygn. IV CKN 859/00. Lex r 53923, wyjaśnił, iż przepis art. 233 § 1 k.p.c. przyznaje sądowi swobodę w ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zarzut naruszenia tego uprawnienia tylko wtedy może być uznany za usprawiedliwiony, jeżeli sąd zaprezentuje rozumowanie sprzeczne z regułami logiki bądź doświadczenia życiowego. Wyłącznie w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej, albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo - skutkowych, to wówczas przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona. Nie jest wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął to sąd wadze poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 2009 r. II PK 261/08, LEX 707877). W niniejszej sprawie Sąd Okręgowy przy ocenie dowodów nie naruszył powyżej wskazanych zasad, a w uzasadnieniu jasno i logicznie przedstawił jakie dowody uznał za istotne i wiarygodne w sprawie i dlaczego.

Apelacja nie zawiera żadnych argumentów, które mogłyby podważyć prawidłowe ustalenia dokonane przez Sąd Okręgowy. Przede wszystkim należy zwrócić uwagę, że wbrew twierdzeniom ubezpieczonego Sąd Okręgowy nie uznał, że w całym roku 2003, 2004, 2009. 2011 i 2013 S. Z. nie miał zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W roku 2002 ubezpieczony podpisał z płatnikiem składek umowę o pracę w wymiarze ½ etatu, która przewidywała wynagrodzenie miesięczne w kwocie 780 zł. Takie wynagrodzenie obowiązywało ubezpieczonego do 1 kwietnia 2003 r., bowiem dopiero w tej dacie strony umowy o pracę zawarły porozumienie dotyczące zmiany warunków umowy i określiły wynagrodzenie na kwotę 810 zł miesięcznie. Wynagrodzenie minimalne w roku 2003 r., jak prawidłowo wskazał Sąd Okręgowy wynosiło 800 zł, a więc w okresie od 1 stycznia 2003 r. do 31 marca 2003 r. (wskazanym przez organ rentowy w decyzji), ubezpieczony nie miał zagwarantowanego co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Analogiczna sytuacja ma miejsce w stosunku do okresu od 1 stycznia 2004 r. do 29 lutego 2004 r. W tym okresie ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie w kwocie ustalonej porozumieniem z 1 kwietnia 2003 r. – 810 zł. Zmiana warunków umowy o pracę miała miejsce 1 marca 2003 r., gdzie strony umówiły się na wynagrodzenie w kwocie 824 zł. Wynagrodzenie minimalne w całym 2004 r. wynosiło 824 zł, a więc w okresie kwestionowanym przez organ rentowy ubezpieczony również nie miał zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jeśli chodzi o okres od 1 stycznia 2001 r. do 31 stycznia 2011 r. S. Z. w uzasadnieniu apelacji sam uznał, że pracodawca nie podniósł wynagrodzenia zasadniczego wraz ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia, co spowodowało że podstawa wymiaru składek była istotnie niższa niż minimalne wynagrodzenie o kwotę 7,92 zł. Ubezpieczony wskazał, że nie kwestionował nigdy tej okoliczności, jednocześnie jednak zarzucając Sądowi Okręgowemu naruszenie przepisu art. 233 § 1 k.p.c. i w tym zakresie. Jednocześnie zmiana warunków umowy o pracę dokonana z dniem 1 stycznia 2013 r. przewidywała miesięczne wynagrodzenie ubezpieczonego w kwocie 1456 zł, podczas gdy minimalne wynagrodzenie w roku 2013 wynosiło 1600 zł. Powyższe okoliczności znajdują także odzwierciedlenie w przedłożonych do akt sprawy przez ubezpieczonego kartotek zarobkowych, w których również w zakwestionowanych przez organ rentowy okresach podstawa wymiaru składek była niższa niż minimalne wynagrodzenie. Organ rentowy nie kwestionował w decyzji okresów, w których ubezpieczony miał zagwarantowane w umowie o pracę wynagrodzenie wyższe, bądź też co najmniej równe wynagrodzeniu minimalnemu.

Jednocześnie apelujący w apelacji wskazywał, że wynagrodzenie zasadnicze łącznie z dodatkiem stażowym, który ubezpieczony miał zagwarantowany, przewyższało kwotę minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w poszczególnych okresach zatrudnienia. Należy jednak zauważyć, że w orzecznictwie dominuje pogląd, zgodnie z którym podstawę wymiaru składek, o której mowa w art. 9 ust. 1a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, stanowi wynagrodzenie za pracę wynikające z treści stosunku pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 4 lutego 2013 r., sygn. akt I UK 484/12, OSNP 2013/23-24/282). Ubezpieczony w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach nie miał zagwarantowanego wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia. W związku z czym zaktualizował się obowiązek objęcia ubezpieczeniem z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację ubezpieczonego.

O kosztach postępowania apelacyjnego, Sąd Apelacyjny orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 k.p.c. zgodnie, z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu), przy czym Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Do celowych kosztów postępowania należy koszt ustanowienia zastępstwa procesowego w wysokości wynikającej z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, 1349 ze zm.) - § 12 ust. 1 pkt 2 tego rozporządzenia w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 5 listopada 2015 r.). W oparciu o powołane przepisy zasądzono od ubezpieczonego na rzecz organu rentowego kwotę 120 zł według stawki minimalnej tytułem zwrotu poniesionych przez niego kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak SSA Beata Górska