Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 18 grudnia 2014 roku (...) do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w G. postanowił zaliczyć J. L. do lekkiego stopnia niepełnosprawności, ponadto stwierdził, że orzeczony stopień niepełnosprawności ma charakter stały, zaś przyczyną niepełnosprawności są schorzenia o symbolu 05-R. W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że J. L. ma naruszoną sprawność organizmu, powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, a także jest osobą mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.

Na skutek kolejnego wniosku J. L. (...) do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności w G. w dniu 22 czerwca 2015 r. odmówił wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, uzasadniając, że załączona do wniosku dokumentacja medyczna i bezpośrednie badania lekarskie nie wskazują na pogorszenie stanu zdrowia.

W wyniku odwołania J. L. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. w dniu 27 sierpnia 2015 r. wydał orzeczenie, którym utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie.

Od wyżej wymienionej decyzji odwołała się J. L. wnosząc o zakwalifikowanie do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Powołała się na konieczność częstych zmian pozycji w miejscu pracy, przy chodzeniu, pojawiające się sytuacje bólowe uniemożliwiające jej przemieszczanie się i powodujące wyłączenie jej z życia społecznego i z pełnienia ról społecznych.

Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Województwie (...) w S. wniósł o oddalenie odwołania w całości wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

J. L., urodzona (...), ma wyższe wykształcenie. Jest zatrudniona jako urzędnik w (...) Urzędzie Wojewódzkim. Jej praca ma charakter biurowy.

Niesporne, a ponadto ocena zawodowa k. 85-85v. akt rentowych.

Od wielu lat występują u niej zmiany zwyrodnieniowe, w tym dyskopatia C5/C6 i C6/C7, L4/L5, L5/S1. Ponadto cierpi na chorobę H..

Dowód: dokumentacja medyczna zawarta w aktach rentowych: k. 1, 14, 27, 67 oraz k. 18 akt sprawy.

Od 23 października 2007 r. do 30 listopada 2014 r. była zakwalifikowana przez (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z powodu schorzeń narządu ruchu. Jednocześnie organ dokonując w 2007 r. oceny funkcjonowania J. L. uznał ją za całkowicie samodzielną w zakresie utrzymania higieny, załatwiania potrzeb fizjologicznych, ubierania się i rozbierania, odżywiania, poruszania się i prowadzenia gospodarstwa domowego.

W 2010 r., podczas wydawania kolejnego orzeczenia w przedmiocie stopnia niepełnosprawności, nie przeprowadzono badania narządu ruchu, a jedynie badanie internistyczne i przyjęto, że J. L. samodzielnie się porusza i komunikuje, a okresowo wymaga pomocy w zakresie samoobsługi (zakładania górnych części odzieży) i uczestnictwa w życiu społecznym (wykonywania większych porządków).

Niesporne, a ponadto: ocena funkcjonowania k. 9-11, 24-24 akt rentowych, orzeczenie PZdSoN z dnia 23.10.2007 r. k. 15, orzeczenie PZdSoN z dnia 08.11.2010 r. k. 28.

U J. L. obecnie nie stwierdza się odchyleń w zakresie nerwów czaszkowych, w kończynach górnych i dolnych wygląd, siła, napięcie mięśniowe są prawidłowe. Odruchy głębokie są żywe, równe, brak odruchów patologicznych. Czucie jest niezaburzone, a zborność prawidłowa. Ruchomość w stawach czynna i bierna jest w pełnym zakresie, a siła mięśniowa prawidłowa. Występuje u niej bolesność uciskowa na poziomie C5/C7, L5/S1, napięcie mięśni przykręgosłupowych jest prawidłowe. Ruchomość kręgosłupa jest ograniczona w odcinku szyjnym: skłon głowy w prawo 25°, w lewo 25°, rotacja w prawo 40°, w lewo 40°. Ruchomość ograniczona w odcinku lędźwiowym: 3 cm, a odległość broda mostek 3 cm. Odległość palców od podłoża 30 cm, skłon w prawo 25°, w lewo 25°.

Objaw L.'a jest obustronnie ujemny, chód jest niezaburzony, próba R. ujemna.

Dowód: opinia biegłych z zakresu ortopedii H. M. i neurologii T. P. k. 19-20, 54.

Stan zdrowia odwołującej się skutkuje lekkim stopniem niepełnosprawności. Występujące zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego nie powodują objawów zespołu bólowego ani neurologicznych objawów ubytkowych.

Dowód: opinia biegłych z zakresu ortopedii H. M. i neurologii T. P. k. 19-20, 54.

Sąd zważył, co następuje

Odwołanie okazało się nieuzasadnione. Analiza zebranego materiału dowodowego nie dała bowiem podstaw do uznania za błędną oceny stopnia niepełnosprawności odwołującej się dokonanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U.2011.127.721 j.t.) rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. (art. 4 ust. 1 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne. (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (t.j. Dz.U. 2015.1110). I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie do wykonywania pracy – naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych – trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń – wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).

W rozpoznawanej sprawie niespornym było, iż wnosząca odwołanie jest osobą niepełnosprawną. Spornym natomiast pozostawał stopień jej niepełnosprawności. J. L. kwestionowała bowiem zaliczenie jej do lekkiego stopnia niepełnosprawności wskazując, iż jej stan zdrowia skutkuje stopniem umiarkowanym.

Jak już wskazano na wstępie analiza zebranego materiału dowodowego nie dała podstaw do podzielenia tego stanowiska.

Z opinii biegłych sądowych z zakresu ortopedii H. M. i neurologii T. P. wynika bowiem, że schorzenia odwołującej się nie powodują wyższego niż lekki stopnia niepełnosprawności. Opinie biegłych, wydane po badaniu przedmiotowym oraz analizie dostępnej dokumentacji medycznej dotyczącej stanu jej zdrowia (której rzetelność i wiarygodność nie były podważane przez strony i nie budziły wątpliwości sądu) są jasne, pełne i spójne, a ich wnioski w sposób logiczny i przekonujący umotywowane. Biegli szczegółowo opisali stan zdrowia odwołującej się istniejący w dacie badań (stan ogólny, ruchomość kręgosłupa i kończyn), postawili rozpoznania korespondujące z odnotowanymi w dokumentacji medycznej badanej oraz wyjaśnili, dlaczego nie znajdują podstaw do uznania u niej niepełnosprawności umiarkowanego stopnia (wskazali tu na brak objawów zespołu bólowego i neurologicznych objawów ubytkowych). Opisane przez biegłych upośledzenie funkcji organizmu J. L. czyni przekonującym wniosek o niewystępowaniu w jej przypadku niezdolności do pracy lub konieczności czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Wszystko powyższe, przy uwzględnieniu nadto, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu zawodowym, także klinicznym, wieloletniej praktyce orzeczniczej i specjalnościach odpowiednich do schorzeń odwołującej się znajdujących potwierdzenie w złożonej dokumentacji medycznej, nakazywało uznać ich opinie za rzetelne i wiarygodne, a w konsekwencji podzielić zawarte w nich wnioski nie znajdując żadnych podstaw do ich kwestionowania.

Do odmówienia wiary wnioskom opinii nie mogą prowadzić zarzuty zgłoszone przez odwołującą się. Zarzuty są skierowane do samego przebiegu badania (zakłócenia go przez pracownika sądu) i pośrednio co do ustaleń biegłych w zakresie samodzielności strony i w dużej mierze są subiektywną polemiką z oceną dokonaną przez biegłych, a polemika ta nie została poparta żadnymi dowodami. Wnioskodawczyni nie przedłożyła dodatkowej dokumentacji medycznej, która doprowadziłaby do odmiennej niż dokonana przez biegłych oceny stanu jej zdrowia. Odwołująca się krytykując zachowanie biegłych i kwestionując wnioski opinii nie przedstawiła konkretnych zarzutów mogących podważyć fachowość sporządzenia opinii przez biegłych, nie wskazała argumentów merytorycznych na poparcie swej tezy o kwalifikowaniu się do wyższego, niż umiarkowany, stopnia niepełnosprawności. Wyrażała jedynie brak zgody na ustalenia dokonane przez biegłych przyjmując, iż samodzielnie, mimo braku profesjonalnej wiedzy medycznej, potrafi ocenić swój stan zdrowia. Nieuprawniona jest teza strony odwołującej się, że przyjęcie „ograniczonej ruchomości kręgosłupa” skutkuje automatycznie przyjęciem umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Biegli w rozpoznaniu ujęli zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa szyjnego i lędźwiowego z obustronnym zespołem bólowym w wywiadzie, co oznacza, że zespół bólowy był zgłaszany przez badaną, jednakże nie został stwierdzony w badaniu. Podkreślili, że ograniczenie ruchomości w odcinku lędźwiowym J. L. jest niewielkie, występuje jedynie bolesność uciskowa tego odcinka kręgosłupa. Nie zaburza to funkcjonowania i samodzielności badanej. Sam dyskomfort podczas badania odczuwany na skutek wejścia do gabinetu pracownika sądowego do gabinetu nie rzutuje na prawidłowość dokonanych w badaniu ustaleń.

Uprzednie okresowe zaliczenie odwołującej się do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie świadczy o nieprawidłowości obecnie zaskarżonego orzeczenia. Zważyć należy, iż na etapie orzekania przez organ w 2007 r. odwołująca się została uznana za samodzielną w każdej sferze, stąd niezrozumiałym jest wniosek, że wymaga częściowej pomocy i opieki osoby drugiej. Sąd nie wie czym kierował się organ rentowy przyznając odwołującej się w 2007 r. umiarkowany stopień niepełnosprawności, skoro nie znalazł u niej żadnych ograniczeń w funkcjonowaniu. Odpowiednio, w 2010 r., J. L. nie została nawet przebadana przez biegłego z zakresu ortopedii, neurologii czy chociażby chirurgii, a jedynie przez internistę T. M.. Lekarz ten nie przeprowadził badania narządu ruchu (brak jakichkolwiek zapisów w tym zakresie) jednocześnie stawiając niczym niepoparty wniosek o konieczności okresowej pomocy innych osób w samoobsłudze i prowadzeniu gospodarstwa domowego. Nawet jeśli przyjąć (co nie znajduje jednak potwierdzenia w aktach organu), że okresowo stan odwołującej się mógł być wówczas gorszy niż obecnie, to podkreślenia wymaga, iż z dokumentacji złożonej przez J. L. nie wynika inny aktualnie stopień dysfunkcji jej organizmu niż opisany przez biegłych w opiniach.

Drogą do zdyskredytowania biegłych i wyłączenia ich od wydawania opinii stało się również złożenie skargi do Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej w S.. Zaznaczenia wymaga, argumenty prowadzące do podważenia opinii winny być merytoryczne, nie zaś inicjowanie tego typu postępowania przeciwko biegłym. Działanie takie świadczy o tym, że strona nie posiada dostatecznych argumentów o charakterze medycznym dla wykazania swojej tezy o kwalifikacji do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

W toku postępowania sądowego oddaleniu podlegał wniosek odwołującej się o wyłączenie biegłych. Podstawą jego złożenia był przepis art. 281 k.p.c., zgodnie z którym aż do ukończenia czynności biegłego strona może żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia sędziego. Gdy strona zgłasza wniosek o wyłączenie biegłego po rozpoczęciu przez niego czynności, obowiązana jest uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała później lub że przedtem nie była jej znana. Według orzecznictwa skutkiem niezachowania właściwego terminu lub braku uprawdopodobnienia jest negatywne postanowienie w przedmiocie wyłączenia biegłego (por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 25 marca 1975 r., II CR 55/75, OSNC 1976, nr 5, poz. 110, z glosą A. S., PiP 1977, z. 2, s. 171). Przyczyny wyłączenia sędziego zostały uregulowane w przepisach art. 48 i 49 k.p.c. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:

1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;

2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;

3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą prawnym jednej ze stron;

5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;

6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu tego orzeczenia.

Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie, nie może orzekać co do tej skargi (art. 48 k.p.c.). Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego w danej sprawie (art. 49 k.p.c.).

Odwołująca się jako podstawę wyłączenia wskazała na „mogący powstać negatywny stosunek biegłych na skutek złożenia przez nią skargi”. Strona przyjmując, że to działania wywołane (sprowokowane) przez sama stronę mogą doprowadzić do stronniczości biegłych, domagała się wyłączenia na podstawie własnych, niczym niepopartych przypuszczeń. Biegli złożyli oświadczenia, iż nie istnieje okoliczność, która mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do ich bezstronności. Z treści samej opinii (głównej jak i uzupełniającej) nie wynika, aby biegli przejawiali negatywny stosunek do strony, jako że opinia ma charakter merytoryczny i obiektywny. Nie zaistniały więc przesłanki do wyłączenia biegłych na podstawie, zarówno art. 48 jak i 49 k.p.c. O możliwości wyłączenia biegłego nie decyduje samo odczucie strony co do bezstronności sędziego, ale odczucie co do tych wątpliwości musi być uzasadnione w okolicznościach danej sprawy. Ciężar uprawdopodobnienia wystąpienia takich okoliczności spoczywa na stronie wnoszącej o wyłączenie, a tego strona w niniejszej sprawie nie uczyniła. Niezadowolenie strony z treści opinii nie może być podstawą wyłączenia.

Jako, iż Sąd nie znalazł żadnych podstaw do odmowy miarodajności opinii sporządzonej przez dopuszczonych biegłych to tym samym nie było potrzeby jej dalszego uzupełniania. Opinia ta nie zawiera żadnych niejasności czy też wewnętrznych sprzeczności, która by ją dyskwalifikowała jako wiarygodny dowód w sprawie. Zadaniem biegłych jest zebranie wywiadu, analiza dokumentacji medycznej i przeprowadzenie badania. Ich rolą jest postawienie wniosku w oparciu o wiedzę medyczną, nie zaś na podstawie zgłaszanych skarg. Sąd przyjął w ślad za zespołem biegłych, że J. L. pozostaje niepełnosprawna w stopniu lekkim.

Dowód z przesłuchania odwołującej się w charakterze strony jak i z zeznań świadka R. L. na okoliczność stopnia niepełnosprawności, Sąd pominął, mając na uwadze fakt, iż subiektywna i samodzielna ocena stanu zdrowia dokonana przez samą odwołującą się (będącą stroną zmierzającą do uzyskania określonego skutku procesowego) pozbawiona jest zarówno cech obiektywizmu jak i profesjonalizmu w zakresie wiedzy medycznej. Podobnie ocenić można zeznania osoby bliskiej odwołującej się. Sąd dopuszcza z urzędu dowód z opinii niezależnych i zawodowych biegłych sądowych, aby ocena ta została przeprowadzona w sposób fachowy i obiektywny. Z tego względu nie jest konieczne przeprowadzenie dowodu z zeznań lekarzy leczących J. L., jako że wystarczająca jest dokumentacja medyczna przez nich sporządzona. Tym bardziej, że żadna ze stron nie kwestionowała rzetelności sporządzenia przedłożonej przez odwołującą się dokumentacji lekarskiej.

Mając na uwadze powyższe sąd w oparciu o art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako nieuzasadnione.

ZARZĄDZENIE

1.  Odnotować,

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi odwołującej się,

3.  Z pismami lub za 21 dni.

9 sierpnia 2016 r.