Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 września 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Kośka

Sędziowie: SSO Małgorzata Klesyk (spr.)

SSO Barbara Dziewięcka

Protokolant: st. protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 sierpnia 2016 r. w K.

sprawy z powództwa G. G. (1), E. G. i M. G.

przeciwko Gminie K. - Miejskiemu Zarządowi (...) w K.

o zapłatę i ustalenie

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 25 września 2015 r., sygn. akt. I C 158/14

zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) w ten sposób, iż ustala, że G. G. (1), E. G. i M. G. nie są zobowiązani do zapłaty czynszu najmu lokalu nr (...) położonego w K. przy ul. (...) za okres od 21 grudnia 2012 roku do dnia 31 stycznia 2014 roku i oddala powództwo w pozostałej części; oddala apelację pozwanego w pozostałym zakresie, a apelacje powodów w całości; odstępuje od obciążania powodów kosztami postępowania apelacyjnego; przyznaje adwokat A. K. wynagrodzenie w kwocie 2214 (dwa tysiące dwieście czternaście) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej G. G. (1) z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

II Ca 557/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 25 września 2015 roku Sąd Rejonowy w Kielcach ustalił, że G. G. (1), E. G. i M. G. nie są zobowiązani do zapłaty czynszu najmu lokalu numer (...), położonego w K. przy ul. (...) za okres od dnia 21 grudnia 2012 roku do dnia 25 września 2015 roku (pkt I), oddalił powództwo w pozostałej części (pkt II), odstąpił od obciążania powodów kosztami procesu (pkt III) oraz przyznał adw. A. K. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 4.428 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce G. G. z urzędu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 4 stycznia 2005 roku Gmina K. reprezentowana przez Miejski Zarząd (...) w K. zawarła z Przedsiębiorstwem (...) sp. z o.o. w K. umowę nr (...) o administrowanie lokalami mieszkalnymi i użytkowymi stanowiącymi własność Miasta K. w nieruchomościach wspólnotowych na terenie Miasta K.. W dniu 30 października 2006 roku powódka G. G. (1) zawarła z Gminą K. - Miejskim Zarządem (...) umowę najmu lokalu nr (...), położonego w K. przy ul. (...). Na początku listopada 2006 roku G. G. (1) wraz z dziećmi: E. G. i M. G. wprowadzili się do tego lokalu i stwierdzili w nim wyczuwalną, intensywną woń pochodzącą z substancji smolistych.W dniu 18 czerwca 2007 roku z uwagi na warunki panujące w mieszkaniu, w szczególności spowodowane wydzielającymi się oparami substancji smolistej powodowie wyprowadzili się z przedmiotowego lokalu. Liczne pisemne interwencje G. G. spowodowały, iż we wrześniu 2008 roku w lokalu wykonany został remont, który nie usunął jednak większości wad i przez nową wylewkę w pomieszczeniach pokoju dużego i małego emitują resztki par rozpuszczalnika, w powietrzu występują opary rozpuszczalnika węglowodorowego w podwyższonym stopniu, w przedpokoju pod parkietem znajduje się warstwa lepiku powodującego w lokalu wyczuwalny zapach substancji smolistych. Ponadto w lokalu okno kuchenne zostało niewłaściwie zamontowane, szczelina między otworem okiennym, a ramą okna została zamaskowana silikonem, na którym na skutek przemarzania tworzy się grzyb. Dno kanału wentylacyjnego w kuchni zostało umieszczone zbyt wysoko, powoduje nawiewanie do pomieszczenia nieczystości, zaś grzejnik umieszczony na ścianie wewnętrznej blisko kratki wentylacyjnej powoduje zakłócenie cyrkulacji lub wręcz czyni grzejnik bezużytecznym. Z kolei w łazience nie jest możliwe uzyskanie wymaganej temperatury 25 stopni jedynie przy pomocy punktów grzewczych w postaci pionów C.O. i niezbędne jest zamontowanie w łazience grzejnika. Po przeprowadzonym remoncie ponownie wprowadzili się do lokalu we wrześniu 2008 roku, jednakże w związku z występującym w dalszym ciągu zapachem substancji smolistej opuścili lokal w dniu 30 kwietnia 2009 roku i do chwili obecnej nie mieszkają tam. Z uwagi na stwierdzone powyżej wady lokalu wyrokiem z dnia 31 grudnia 2012 roku Sąd Rejonowy w Kielcach w sprawie I C 36/10 ustalił, że powodowie: G. G. (1), E. G. i M. G. nie są zobowiązani do zapłaty czynszu najmu przedmiotowego lokalu za okres od dnia 18 czerwca 2007 roku do dnia 2 września 2008 roku oraz za okres od dnia 30 kwietnia 2009 roku do dnia 20 grudnia 2012 roku oraz zasądził tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych od Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w K. na rzecz powodów kwoty po 5.000,00 zł oraz oddalił w całości powództwo co do żądania ustalenia braku zobowiązania zapłaty opłat za media za wskazany okres jak również żądania zapłaty zadośćuczynienia od Miejskiego Zarządu (...) w K. i w pozostałej części powództwo o zadośćuczynienie. Pismem z dnia 6 maja 2013 roku Miejski Zarząd (...) poinformował G. G. (1) o zamiarze przeprowadzenia w maju 2013 roku remontu zajmowanego przez nią lokalu i zobowiązał ją do udostępnienia lokalu na okres 7 dni informując, iż nie dysponuje lokalem zastępczym. Pismem z dnia 24 lipca 2013 roku Miejski Zarząd (...) wezwał G. G. (1) do uregulowania zaległych opłat za lokal nr (...) w kwocie 23.423,81 zł. W piśmie z dnia 5 września 2013 roku Wydział Mieszkalnictwa Urzędu Miasta w K. poinformował Miejski Zarząd (...) oraz G. G. (1), że kieruje ją celem zawarcia umowy najmu lokalu rotacyjnego nr (...), położonego przy ul. (...) w K., o pow. 29 m ² na czas oznaczony 1 miesiąca. W piśmie z dnia 7 października 2013 roku Miejski Zarząd (...) poinformował G. G. (1), iż wyznacza termin na dzień 28 października 2013 roku do przetransportowania ruchomości do przyznanego jej na czas remontu lokalu przy ul. (...). W piśmie tym wskazano również, iż w przypadku niedopuszczenia lokalu przy ul. (...) w wyznaczonym dniu, zasadnym będzie obciążanie jej opłatami czynszowymi i za media w wysokości określonej w umowie najmu, uzasadniając to faktem, że brak remontu spowodowany został jej zawinionym działaniem, a mianowicie nieudostępnieniem lokalu do remontu. G. G. (1) odmówiła przeniesienia się do wskazanego lokalu i udostępnienia zajmowanego lokalu celem przeprowadzenia remontu. W piśmie z dnia 9 grudnia 2013 roku Wydział Mieszkalnictwa Urzędu Miasta poinformował Miejski Zarząd (...) oraz G. G. (1), że kieruje ją celem zawarcia umowy najmu lokalu zamiennego nr (...), położonego przy ul. (...) w K., o pow. 52 m ² na czas oznaczony, tj. do zakończenia remontu lokalu nr (...) przy ul. (...) w K.. W piśmie tym wskazano również, że Miejski Zarząd (...) zapewni na swój koszt transport ruchomości pomiędzy lokalami, wyznaczając termin czynności na dzień 28 stycznia 2014 roku. G. G. (1) po obejrzeniu lokalu przy ul. (...) odmówiła zawarcia umowy przeniesienia się na czas remontu do wskazanego lokalu oraz odmówiła wydania zajmowanego lokalu celem przeprowadzenia remontu. W dniu 24 stycznia 2014 roku Miejski Zarząd (...) wezwał G. G. (1) do uregulowania zaległych opłat za lokal nr (...) w budynku przy ul. (...) w K. w kwocie 17.392,17 zł. W dniu 3 marca 2014 roku w przedmiotowym lokalu dokonano wymiany wodomierzy, a protokół wymiany podpisała G. G. (1). G. G. (1) chciałaby wykupić przedmiotowy lokal i sama przeprowadzić w nim remont, albowiem uważa, że Miejski Zarząd (...) nie wykona go w sposób należyty, a ponadto żaden z proponowanych lokali zastępczych jakie zostały zaproponowane nie odpowiada jej. G. G. (1) w lokalu przy ul. (...) nie przebywała na stałe, mieszka tam co jakiś czas przez tydzień, przychodzi do niego celem odebrania korespondencji, przebywa tam wówczas kilka godzin, tam ma meble i ruchomości. Wcześniej przyjeżdżała do lokalu robić pranie, ale ostatnio tego nie robi.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie, a mianowicie w zakresie żądania ustalenia braku obowiązku uiszczania należności czynszowych i opłat eksploatacyjnych za okres od dnia 21 grudnia 2012 roku do chwili wyrokowania. Wskazał, że okolicznością bezsporną między stronami, która ustalona została w toku postępowania w sprawie I C 36/10 jest to, że lokal zajmowany przez powodów posiada wady, które czynią niemożliwym w nim normalnie zamieszkanie, w szczególności istnienie oparów środków chemicznych szkodliwych dla zdrowia, co uzasadniało zwolnienie powodów z obowiązku uiszczania należności czynszowych za okres od 21 grudnia 2012 roku o czym orzeczono prawomocnie w sprawie I C 36/10. Kwestią sporną natomiast było ustalenie, czy po wydaniu wskazanego wyżej wyroku zaszły zmiany w stanie faktycznym, które czyniłyby nieaktualnym zwolnienie powodów z obowiązku uiszczania należności czynszowych i zdaniem Sądu Rejonowego okoliczności takie nie zaistniały. W dalszym ciągu w przedmiotowym lokalu nie został przeprowadzony remont i znajduje się on w stanie uniemożliwiającym zamieszkanie. Bezspornym jest, że strona pozwana wyraziła gotowość przeprowadzenia remontu i w maju 2013 roku wezwała powodów do udostępnienia lokalu celem przeprowadzenia remontu bez zapewnienia lokalu zastępczego, a następnie w piśmie z dnia 7 października 2013 roku wyznaczyła powodom termin na dzień 28 października 2013 roku do przetransportowania ruchomości do przyznanego na czas remontu lokalu rotacyjnego przy ul. (...), jak również pismem z dnia 9 grudnia 2013 roku G. G. (1) została skierowana celem zawarcia umowy najmu lokalu zamiennego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) do czasu zakończenia remontu, jednakże za każdym razem powódka G. G. (1) odmawiała udostępnienia lokalu. W ocenie Sądu Rejonowego odmowa wydania przez najemcę lokalu nie zwalnia wynajmującego z obowiązku usunięcia wad i z odpowiedzialności za te wady. Tym samym stwierdził, iż dopóki wynajmujący nie usunie wad uniemożliwiających zamieszkanie, to brak jest podstaw do obciążania najemcy obowiązkiem uiszczania należności czynszowych. Gdy najemca odmawia udostępnienia lokalu obowiązek taki może być wymuszony na drodze postępowania sądowego, nie zwalnia to zaś wynajmującego z obowiązku usunięcia wady i z odpowiedzialności za jej istnienie. Za niezasadne natomiast Sąd uznał żądanie ustalenie, iż powodowie nie są zobowiązani do uiszczania opłat eksploatacyjnych - opłat za media za wskazany okres, albowiem opłaty te są niezależne od wynajmującego i są należne podmiotom, które media dostarczają i naliczane są stosownie do ilości zużycia danych mediów. Jakkolwiek powodowie na stałe w lokalu nie zamieszkują, niemniej jednak w okresie będącym przedmiotem w niniejszej sprawie w lokalu tym pozostały rzeczy powodów, a zatem należało uznać, iż ogrzewanie pomieszczenia wykorzystywane było w celu utrzymania zwłaszcza mebli w należytym stanie. Ponadto G. G. (1) wskazała, iż co jakiś czas zamieszkuje w tym lokalu przez okresy około tygodniowe, bądź przebywa tam co jakiś czas przez kilka godzin Nadto przychodziła do mieszkania robić pranie, a zatem korzystała w tym czasie z wody i energii elektrycznej. W związku z tym brak było podstaw do zwolnienia powodów z obowiązku poniesienia kosztów zużywanych przez nich mediów. Za niezasadne Sąd uznał ich roszczenie o zapłatę zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w okresie po wyrokowaniu w sprawie I C 36/10, albowiem brak jest podstaw do przyjęcia, iż pozwany w okresie od stycznia 2013 roku do chwili obecnej dopuścił się naruszenia dóbr osobistych powodów w związku z istniejącymi wadami przedmiotowego lokalu. Wskazał, że po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie I C 36/10 pozwany podjął czynności mające na celu usunięcie zaistniały wad, co zostało uniemożliwione przez powodów wobec odmowy udostępnienia przez nich lokalu. Tym samym nie może znaleźć akceptacji postawa powodów, którzy z jednej strony zachowaniem swoim uniemożliwiają usunięcie wad lokalu, a z drugiej strony domagają się zadośćuczynienia za to, iż z uwagi na wady lokalu nie mogą w nim spokojnie mieszkać.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. odstępując od obciążania powodów kosztami procesu ze względu na ich trudna sytuację majątkową, zaś o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powódce G. G. (1) z urzędu Sąd orzekł w oparciu o § 6 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodły obie strony.

Powodowie zaskarżyli wyrok częściowo, tj. w zakresie punktu II. Zarzucili:

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającym na przyjęciu, iż powodowie mimo niezamieszkiwania w przedmiotowym lokalu z uwagi na ich stan zdrowia zobowiązani są do ponoszenia wszystkich opłat eksploatacyjnych jako opłat należnych od wynajmującego i naliczanych stosownie do ilości zużycia danych mediów w sytuacji kiedy powodowie faktycznie nie korzystają z centralnego ogrzewania, wywozu nieczystości, zimnej wody i ścieków bowiem w przedmiotowym lokalu przebywa tylko powódka G. G. (1) i to sporadycznie, przez łącznie kilka godzin w miesiącu i tylko by odebrać korespondencję i zabrać swoje rzeczy i niezbędne dokumenty, które znajdują się w tym lokalu, a opłaty te są naliczane razem z czynszem najmu i są od niego zależne;

- sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym w sprawie materiałem dowodowym polegającym na przyjęciu, iż żądane przez powodów zadośćuczynienie za krzywdę spowodowana naruszenie ich dóbr osobistych jest bezzasadne mimo tego, na co wskazuje jednoznacznie Sąd w uzasadnieniu wyroku, że stan lokalu po wydaniu wyroku w sprawie I C 36/10 z dnia 21 grudnia 2012 roku do chwili obecnej nie uległ zmianie i tym samym w dalszym ciągu znajduje się on w stanie uniemożliwiającym zamieszkiwanie co powoduje, iż dobra osobiste powodów w szczególności prawo do spokojnego korzystania z mieszkania jest nadal naruszane;

- zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996 roku poprzez jego niezastosowanie skutkujące przyjęciem, że powodowie powinni ponosić opłaty eksploatacyjne, tj. opłaty za media (centralne ogrzewanie), wywóz nieczystości, zawyżone opłaty za wodę i ścieki w sytuacji, gdy lokal który został powodom przydzielony od dnia zawarcia umowy tj. od 30 października 2006 roku nie nadaje się do zamieszkania, a od dnia 18 czerwca 2007 roku do 2 września 2008 roku i od dnia 30 kwietnia 2009 roku do chwili obecnej w nim nie zamieszkują.

W konsekwencji powodowie wnosili o zmianę zaskarżonego wyroku w części dotyczącej punktu II poprzez ustalenie, że powodowie nie są zobowiązani do zapłaty opłat eksploatacyjnych, tj. opłat za centralne ogrzewanie, wywóz nieczystości, zimną wodę i ścieki za okres od dnia 21 grudnia 2012 roku do dnia wyrokowania, zasądzenie na rzecz każdego z powodów kwot po 25.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych albowiem koszty te nie zostały uiszczone ani w całości ani w żadnej części. Ewentualnie wnosili o uchylenie zaskarżonego wyroku w punkcie II i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Z kolei pozwany zaskarżył wyrok w części, tj. w zakresie punktu I. Zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym, polegającą na przyjęciu, że brak dobrowolnego wydania lokalu przez powodów celem przeprowadzenia odpowiedniego remontu przez pozwanego nie zwalnia go od odpowiedzialności za istnienie wad lokalu, a w konsekwencji prowadzi do ustalenia, że powodowie nie są zobowiązani do zapłaty czynszu za okres istnienia wady.

Mając powyższe na uwadze pozwany wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie I poprzez oddalenie powództwa w zaskarżonym zakresie oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego wg norm prawem przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy podziela ustalenia ustalenia faktyczne Sądu Rejonowego i przyjmuje je za własne.

Apelacje, choć formułują zarzuty sprzecznych ustaleń faktycznych z treścią zebranego materiału dowodowego, w istocie nie kwestionują tego stanu faktycznego, a jego ocenę prawną zawartą w rozważaniach prawnych uzasadniania.

Apelacja pozwanego okazała się częściowo zasadna.

W pierwszym rzędzie uzupełnić należy stan faktyczny i stwierdzić, że zdaniem Sądu Okręgowego, wypowiedzenie umowy najmu dokonane w 2009 roku przez pozwanego okazało się bezskuteczne, skoro w sprawie IC 36/10 przesądzono, że w tamtym czasie z uwagi na wady lokalu powodowie nie byli zobowiązani do uiszczania czynszu. Pozwany pismem z lipca 2014 roku (k-128) ponownie wypowiedział umowę i w przedmiocie eksmisji toczy się między stronami sprawa przed Sądem Rejonowym w Kielcach pod sygn.VIIC 503/15 (k-359) .Nieprawomocnym wyrokiem w sprawie sygn IC 1983/15 Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił powództwo G. G. (1), E. G. i M. G. przeciwko Gminie K. – Miejskiemu Zarządowi (...) w K. o zobowiązanie pozwanej Gminy do zapewnienia powodom lokalu zamiennego o powierzchni 63 m ² lub zapłaty kwoty 500 000 złotych. Mimo trwającego procesu powodowie nigdy nie podali adresu faktycznego zamieszkania, a w sprawie IC 1983/15 wprost nie wyrazili zgody na podanie adresu zamieszkania. Konsekwentnie odmawiają też udostępnienia lokalu przy ulicy (...) celem przeprowadzenia kolejnego remontu.

Wbrew zarzutowi apelacji pozwanego w sprawie ma zastosowanie art 10 ustawy o ochronie lokatorów ( DZU 2014.150), a konkretnie jego ustęp 4, według którego, „ jeżeli rodzaj koniecznych napraw tego wymaga, lokator jest obowiązany opróżnić lokal i przenieść się na koszt właściciela do lokalu zamiennego , jednak na czas nie dłuższy niż rok. Po upływie tego terminu właściciel jest obowiązany udostępnić lokatorowi w ramach istniejącego stosunku prawnego naprawiony lokal. Czynsz za lokal zamienny , bez względu na jego wyposażenie techniczne, nie może być wyższy niż czynsz za lokal dotychczasowy”. „Konieczne naprawy” obejmują wszelkie konieczne remonty, a nie tylko wynikające z awarii ( ust 1). Podobne do art 10 ust 4 ustawy o ochronie lokatorów uregulowanie zawiera art 6 ¹ ust 4,6 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 15 grudnia 2000 roku (DZU 2013. 1222 tj.) i dorobek orzeczniczy także na gruncie tego uregulowania ma zastosowania w sprawie niniejszej.

Obowiązkiem lokatora jest udostępnić lokal do naprawy .

Zgodnie z orzecznictwem, oprócz przymusowego otwarcia lokalu w razie awarii, inne obowiązki, takie jak udostępnienie lokalu w celu dokonania okresowych i doraźnych przeglądów stanu i wyposażenia lokalu bądź w celu zastępczego wykonania przez właściciela (także spółdzielnię mieszkaniową) prac obciążających lokatora, a także przeprowadzenie się do lokalu zamiennego na czas koniecznej naprawy (remontu), właściciel może wymusić na lokatorze tylko orzeczeniem sądowym.

W przypadku, gdy lokator odmawia wykonania omawianych obowiązków wynajmujący może wystąpić do sądu (na podstawie art. 64 k.c.) o zobowiązanie lokatora do określonego zachowania, a także może wypowiedzieć stosunek najmu. W następstwie rozwiązania stosunku prawnego na skutek wypowiedzenia właściciel może też ewentualnie wystąpić o orzeczenie przez sąd przymusowego opróżnienia lokalu. Nie przesądzając skuteczności dokonanego wypowiedzenia łączącego strony niniejszego procesu stosunku najmu i niezależnie od wyniku procesu sygn VIIC503/15, stwierdzić trzeba, że roszczenie pozwu o eksmisję jest szersze od roszczenia o wydanie lokalu celem dokonania remontu, co uzasadnia stwierdzenia , że odmowa przez powodów wydania lokalu dla wykonania remontu zwalnia pozwanego z odpowiedzialności za wady. Powodowie z powodu istnienia wad nie mogą odmówić zapłaty za lokal, tak czynszu jak i opłat niezależnych od właściciela.

Sąd Okręgowy wyraża pogląd, że nawet gdyby pozwany nie wytoczył powództwa o eksmisję , to samo skuteczne zaproponowanie remontu i odmowa jego dokonania przez powodów już uzasadnia naliczanie czynszu, gdyż odmowa jest nienależytym wykonaniem umowy najmu i jest nadużyciem prawa, szczególnie w sytuacji, gdy powodowie E. i M. G. od 2009roku w lokalu nie zamieszkują, a powódka G. G. (1) okresowo, w rozmiarze przez nią wskazanym, w nim przebywa i zamieszkuje.

Kolejną kwestią wymagającą zbadania jest okoliczność, czy pozwany skutecznie, w świetle art 10 ust 4 ustawy o ochronie lokatorów, zaproponował remont i lokal zamienny na czas remontu. Rodzaj koniecznej naprawy, w okolicznościach sprawy, niewątpliwie wymagał opróżnienia lokalu, już choćby z uwagi na to, że miał obejmować usuwanie smolistych substancji. Dywagacje pozwanego w apelacji, iż wątpliwe jest spełnienie tej przesłanki, skoro „ remont posadzki w przedpokoju jest możliwy do wykonania w krótkim czasie i bez nadmiernych uciążliwości dla lokatorów” nie mogą odnieść skutku prawnego , gdyż ewidentnie są podyktowane interesem procesowym związanym z polemiką z art 10 ust 4, gdy tymczasem postępowanie pozwanego, począwszy od zakończenia sprawy IC 36/10, zmierza do dostarczenia lokalu zamiennego i wykonania remontu, przy czym z żadnego z pism proponujących lokal zamienny nie wynika rozmiar planowanego remontu. Póki remont nie zostanie przeprowadzony powodowie nie mogą się bronić, że wykonano go w rozmiarze niewystarczającym , czy nieprawidłowo, bo to można stwierdzić dopiero po jego wykonaniu. Dodać należy , że nie zawsze wady uzasadniają zwolnienie z czynszu, gdyż mogą uzasadniać tylko jego obniżenie. Z powyższych przyczyn Sądu Okręgowego , tak jak i Sądu Rejonowego, nie przekonały argumenty strony powodowej , iż odmawiają oni wpuszczenia pozwanego celem wykonania remontu, gdyż nie gwarantuje on jego fachowości, w świetle nieskuteczności dwóch remontów wykonanych w 2006roku i 2008roku. Zgodzić się należy z powodami, że powyższe remonty były nieprawidłowe, co przesądzono w poprzedniej sprawie, niemniej jednak Sąd Okręgowy uwzględnia stan faktyczny zaistniały po zakończeniu sprawy sygn IC 36/10. Przed kolejnym remontem nie można stwierdzić jego skuteczności. Także deklaracje powodów, iż chcą przeprowadzić sami remont , ale gdy staną się właścicielami lokalu, nie wywierają skutków prawnych, skoro to pozwany nadal jest właścicielem i lokalu.

Pismami z 22 marca 2013 roku (k-366) i z 6 maja 2013 roku (k-75,138) pozwany prosił o ustalenie terminu remontu, lecz nie proponował lokalu zamiennego stosownie do art 10 ust 4 ustawy. Natomiast lokal przy ulicy (...) o powierzchni 29 m ² zaproponowany pismami z 5 września 2013 roku i 7 października 2013 roku (k-301,302) nie spełniał normy powierzchniowej lokalu zamiennego zdefiniowanego w art 2 ust 1 pkt 6 ustawy o ochronie lokatorów.

Zdaniem Sądu Okręgowego dopiero lokal położony przy ulicy (...), wskazany pismem z 9 grudnia 2013 roku wraz z propozycją transportu, spełniał formalne wymogi ustawowe, był nawet większy od dotychczas zajmowanego (k-100, 179). Argumenty odmawiające jego akceptacji co do niskiego standardu, a wskazane przez powódkę G. G. (1) (k-322,390), która lokal oglądała , nie przekonują. Nie uwzględnia ona, iż był to lokal tylko na okres remontu. Powoływanie się, iż córka nie weszłaby po schodach w związku z niedowładem lewostronnym jest nadużyciem, gdy powódka E. G. od 2009 roku mieszka gdzieś indziej i na czas krótkiego remontu mogłaby tam pozostać. Z wypowiedzi powódki G. G. (1) wynika, iż rzeczywistą przyczyną odmowy było domaganie się innego lokalu ale docelowego. Takie argumenty są niekonsekwentne, gdyż pozew strona powodowa opiera o okoliczność chęci wykupienia na własność lokalu przy ulicy (...). Z kolei na rozprawie apelacyjnej wskazała ona , iż obawiała się, że lokal przy ulicy (...) będzie lokalem docelowym, które to obawy były prawnie nieuzasadnione, skoro z dokumentów jasno wynikało, iż lokal jest tylko czasowo przyznany z prawem do powrotu do lokalu dotychczasowego.

Reasumując tylko do 31 stycznia 2014 roku, czyli do skutecznego zaoferowania wykonania remontu, pozwani winni być zwolnieni z opłacania czynszu za lokal przy ulicy (...) z uwagi na jego wady. Po tej dacie powództwo powództwo powinno być oddalone, co skutkowało zmianą zaskarżonego wyroku w ten sposób, że Sąd ustalił, iż powodowie nie są zobowiązani do zapłaty czynszu najmu za okres od 21 grudnia 2012 roku do 31 stycznia 2014 roku, a nie do 25 września 2015 roku (art 386§1 k.p.c).

Apelacja powodów jest niezasadna w całości i podlega oddaleniu (art 385 k.p.c). Jako podstawę faktyczną żądania ustalenia, iż nie są zobowiązani do uiszczania opłat eksploatacyjnych, tj. opłat za centralne ogrzewanie, wywóz nieczystości, zimną wodę i ścieki za okres od 21 grudnia 2012 roku do 25 września 2015 roku wskazywali przed Sądem Rejonowym tylko, iż lokal zawiera wady, które uniemożliwiają zamieszkiwanie w nim, a nie były wskazywane żadne inne podstawy wpływające na ich wysokość. Jak wskazano wyżej można by rozważać zasadność powództwa tylko od 21 grudnia 2012 roku do 31 stycznia 2014 roku, jednak i w tym zakresie argumenty Sąd Rejonowego oddalającego powództwo w tej części są trafione. Chodzi o opłaty niezależne od pozwanego , media dostarczane przez podmioty trzecie na podstawie stosownych umów. Powódka G. G. (1) sama przyznała , że korzysta z mediów, mieszka tam co jakiś czas przez tydzień, przychodzi odbierać korespondencje i wtedy przebywa tam kilka godzin. Przyjeżdżała tam robić pranie, a brak dowodu , że nie było to w okresie od 21 grudnia 2012 roku do 31 stycznia 2014 roku.

Nie jest zasadna apelacja powodów także w zakresie żądania zadośćuczynienia. Zgodnie z art 448 kc w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać zadośćuczynienie. Skorzystania z takiej możliwości zależy od okoliczności sprawy. W sprawie niniejszej żądanie jest niezasadne. Zaraz po zakończeniu sprawy IC 36/10 pozwany proponował powodom wykonanie remontu, co wynika z pism z marca i maja 2013 roku , jednak powodowie nie podjęli rozmów. Nie można z jednej strony godzić się na zajmowanie (blokowanie) lokalu , nawet wadliwego i odmawianie wykonania remontu w nim , a z drugiej strony żądać zapłaty za krzywdę polegającą na pozbawieniu prawa do zamieszkiwania w nim. Jeśli się uwzględni , że taka odmowa jest irracjonalna, skoro się lokalu nie zajmuje, a stale zamieszkuje gdzieś indziej ( być może w lepszych warunkach) to żądanie może być ocenione także w płaszczyźnie art 5 kc , jako nadużycie prawa podmiotowego.

O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art 102 k.p.c. Sąd uwzględnił, iż żądania powodów były w ich odczuciu usprawiedliwione, a wynikało to z dotychczasowej, we wcześniejszych sprawach prezentowanej przez pozwanego postawy lekceważenia skarg powodów. Nadto za odstąpieniem od obciążania powodów kosztami przemawia także sytuacja zdrowotna i majątkowa powodów. Powódka G. G. (1) ma 71 lat. Razem z nią w gospodarstwie domowym zamieszkuje córka E. G. ur (...) oraz syn M. G. urodzony (...). E. G. pobiera rentę z dodatkiem pielęgnacyjnym w wysokości 968 złotych, M. G. utracił prawo do zasiłku opiekuńczego nad siostrą. G. G. (1) pobiera emeryturę w kwocie 1300 złotych. Jest osobą przewlekle chorą, wymagającą systematycznego leczenia. Na bieżące leczenie wydaje 300 złotych miesięcznie. Podobnie jak syn M., powódka opiekuje się chorą córką E. G.. E. G. cierpi na naczyniaka tętniczo- żylnego, przeszła 7 operacji. Sytuacja życiowa powodów przemawia za zastosowaniem art 102 k.p.c.

Koszty pomocy prawnej udzielonej w postępowaniu apelacyjnym przez adwokata ustanowionego dla powódki G. G. (1) z urzędu przyznano w oparciu o §2 ust 3, §6 ust 6, §13 ust 1 pkt 1, §19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa Kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu – (tj.. DZU 2013, poz.461 ze zmianami) .

SSO B Dziewięcka SSO M Kośka SSO M Klesyk(spr)

(...)