Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w VII Wydziale Karnym Odwoławczym

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Lutostańska

Sędziowie SO Danuta Hryniewicz (spr.)

SO Dariusz Firkowski

Protokolant st.sekr.sądowy Rafał Banaszewski

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej Małgorzaty Stypułkowskiej

po rozpoznaniu w dniu 1 października 2013r.

sprawy Ł. M.

oskarżonego o przestępstwo z art. 288§2 kk w zw z art. 288§1 kk w zb z art. 216§1 kk w zw z art. 64§ 1 kk w zw z art. 11§2 kk, art. 222§1 kk, art. 13§1 kk w zw z art. 222§1 kk, art. 224§2 kk w zb z art. 226§1 kk w zw z art. 11§2 kk w zw z art. 12 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Bartoszycach II Wydziału Karnego

z dnia 12 kwietnia 2013r. sygn. akt II K 708/12

I.  zaskarżony wyrok zmienia w ten sposób, że:

- uchyla orzeczoną wobec oskarżonego Ł. M. łączną karę pozbawienia wolności i rozstrzygnięcie o zaliczeniu na jej poczet okresu zatrzymania ( pkt II i III wyroku);

- za czyn I wymierza oskarżonemu na podstawie art. 288§2 kk w zw z art. 11§3 kk karę 5 (pięciu) miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie ;

- za czyn II i III na podstawie art. 222§1 kk w zw z art. 91§1 kk wymierza oskarżonemu karę 10 ( dziesięciu) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie;

- za czyn IV na podstawie art. 224§2 kk w zw z art. 224§1kk i art. 11§3 kk przy zastosowaniu art. 58§3 kk wymierza oskarżonemu karę 10 (dziesięciu) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie;

- na podstawie art. 91§2 kk orzeka wobec oskarżonego karę łączną w wymiarze 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy ograniczenia wolności, polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie;

- na poczet orzeczonej kary łącznej ograniczenia wolności zalicza oskarżonemu okres zatrzymania w dniach 6 i 7 września 2012 r., przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada 2 dniom ograniczenia wolności;

II. rozstrzygnięcie z pktu IV i V zaskarżonego wyroku utrzymuje w mocy;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. D. 420 (czterysta dwadzieścia) zł tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego wykonaną w postępowaniu odwoławczym i 96,60 (dziewięćdziesiąt sześć i 60/100) zł tytułem podatku VAT od tego wynagrodzenia;

IV.  oskarżonego zwalnia od obowiązku zwrotu Skarbowi Państwa kosztów sądowych za postępowanie w sprawie.

Sygn. akt VII Ka 792/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Bartoszycach wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2013 r., sygn. akt II K 708/12 w sprawie Ł. M. oskarżonego o to, że:

I.  w nocy 6 września 2012 r. w B., w woj. (...), przed upływem pięciu lat po odbyciu kary co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo podobne, znieważył E. K. w jej obecności w ten sposób, iż przez drzwi wejściowe do mieszkania wyzywał ją słowami powszechnie uznanymi za obelżywe, a następnie zniszczył te drzwi o wartości 300 zł na jej szkodę uderzając pięścią, w wyniku czego wybił w nich otwór, a czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, tj. o czyn z art. 288 § 2 kk. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zb. z art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

II.  w nocy 6 września 2012 r. w B., w woj. (...), naruszył nietykalność cielesną umundurowanego policjanta M. A. w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych w ten sposób, iż podczas przeprowadzania zgłoszonej interwencji odepchnął go, tj. o czyn z art. 222 § 1 kk.,

III.  w nocy 6 września 2012 r. w B., w woj. (...), usiłował naruszyć nietykalność cielesną umundurowanego policjanta Ł. G. w związku z pełnieniem przez niego obowiązków służbowych w ten sposób, iż podczas przeprowadzania zgłoszonej interwencji zamachnął się chcąc go uderzyć, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na fakt, iż policjant uchyli się przed zadanym uderzeniem, tj. o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 222 § 1 kk.,

IV.  w nocy 6 września 2012 r. w B., w woj. (...), w warunkach czynu ciągłego stosował przemoc i groźbę bezprawną wobec umundurowanych policjantów Ł. G.i M. A.w celu zmuszenia ich do zaniechania prawnej czynności służbowej polegającej na zatrzymaniu go, dowiezieniu na badanie lekarskie i osadzeniu w PDOZ w ten sposób, że groził im pozbawieniem życia, szarpał się z nimi, a ponadto znieważył ich słowami powszechnie uznanymi za obelżywe podczas i w związku z pełnieniem przez nich obowiązków służbowych, tj. o czyn z art. 224 § 2 k.k. w zb. z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 kk. w zw. z art. 12 k.k.

orzekł:

I. oskarżonego Ł. M. uznał za winnego popełnienia zarzucanych mu czynów i za to:

a/ za czyn z punktu I aktu oskarżenia z mocy art. 288 § 2 kk. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zb. z art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. skazał go, a na podstawie art. 288 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności

b/ za czyn z punktu II i III aktu oskarżenia z mocy art. 222 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 222 § 1k.k. skazał go, czyny te kwalifikując jako ciąg przestępstw z art. 91 § 1 k.k. i na podstawie art. 222 § 1 k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. wymierzył mu karę 5 miesięcy pozbawienia wolności;

c/ za czyn z punktu IV aktu oskarżenia z mocy art. 224 § 2 k.k. w zb. z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 kk. w zw. z art. 12 k.k. skazał go, a na podstawie art. 224 § 2 k.k. w zw. z art. 224 § 1 k.k. w zw. z art. 11§ 3 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 85 k.k. i art. 86 § 1 k.k. w miejsce orzeczonych wyżej jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierzył oskarżonemu karę łączną roku pozbawienia wolności;

III. na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył oskarżonemu okres zatrzymania w sprawie w dniach 6 i 7 września 2012 r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności równa się jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 46 § 1 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej E. G. kwotę 300 zł tytułem obowiązku naprawienia szkody w całości;

V.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz kancelarii adw. M. D. kwotę 180 zł (plus podatek VAT) tytułem opłaty za wykonywanie obrony oskarżonego z urzędu w dochodzeniu i 432 zł (plus podatek VAT) za postępowanie sądowe;

III. na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku złożył obrońca oskarżonego zaskarżając go części dotyczącej rozstrzygnięcia o karze i zarzucając rażącą jej niewspółmierność polegającą na orzeczeniu wobec Ł. M. jednostkowych kar pozbawienia wolności za przypisane mu czynu oraz rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec niego kary łącznej, pomimo tego, że w przedmiotowej sprawie występują okoliczności przemawiające za wymierzeniem oskarżonemu za zarzucone mu występki kar ograniczenia wolności i w konsekwencji wymierzenie kary ograniczenia wolności jako kary łącznej.

W oparciu o powyższe skarżący wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez orzeczenie wobec oskarżonego:

a/ za czyn z punktu I aktu oskarżenia kary 5 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie;

b/ za ciąg przestępstw obejmujący czyny z punktów II i III aktu oskarżenia kary 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie;

c/ za czyn z punktu IV aktu oskarżenia, przy zastosowaniu art. 58 § 3 k.k., kary 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie;

d/ kary łącznej roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Tytułem wstępu wskazać należy, że Sąd Rejonowy po dokonaniu prawidłowej, zgodnej z treścią art. 7 k.p.k. oceny dowodów i opartych na niej, a stanowiących podstawę rozstrzygnięcia o istocie sprawy ustaleń faktycznych, w pełni zasadnie przyjął - czego, co warto podkreślić, nie kwestionuje skarżący - iż oskarżony Ł. M. dopuścił się popełnienia przypisanych mu w wyroku występków z art. 288 § 2 kk. w zw. z art. 288 § 1 k.k. w zb. z art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., z art. 222 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 222 § 1k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. oraz z art. 224 § 2 k.k. w zb. z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 kk. w zw. z art. 12 k.k.

Niezależnie jednak od powyższego za zasadny należy uznać zarzut podniesiony w apelacji, jak również przywołaną na jego poparcie argumentację, odnoszący się do rażącej niewspółmierności wymierzonych wobec Ł. M. kar jednostkowych za poszczególne występki i następnie kary łącznej pozbawienia wolności. Sąd Rejonowy wywodzi potrzebę stosowania najsurowszej z kar przede wszystkim z faktu uprzedniej karalności oskarżonego. Przedmiotowej okoliczności Sąd ten nadał jednak zbyt duże znaczenie. Przesłanką decydującą o tym, która z kar ma być orzeczona, winna być wszak przede wszystkim ocena, w jakiej postaci kara ta osiągnie cele wobec sprawcy przestępstwa. W opinii zaś Sądu odwoławczego wobec oskarżonego, nie tracąc z pola widzenia uprzedniej jego karalności, zachodzi uzasadnione przekonanie, iż spełni swe zadania zarówno w zakresie prewencji indywidualnej oraz ogólnej - postulowana przez obronę i zaakceptowana na etapie postępowania przygotowawczego, jak też sądowego, przez prokuratora oraz pokrzywdzoną E. K. - kara ograniczenia wolności. Co istotne, tego rodzaju zapatrywanie bazuje zarówno na ocenie okoliczności popełnienia przez Ł. M. poszczególnych czynów, które nie charakteryzują się wszak wysokim stopniem bezprawia, jak też postawy wymienionego po popełnieniu przestępstw. Oceniając zatem wysokość orzeczonych względem oskarżonego kar pozbawienia wolności przez pryzmat sposobu popełnienia przez niego poszczególnych czynów, stwierdzić należy że są one niewspółmierne do wagi i stopnia ich społecznej szkodliwości. Jakkolwiek bowiem nie sposób pominąć liczby występków przypisanych Ł. M., jak też działania wymienionego pod wpływem alkoholu, zwrócić wypada uwagę, iż czynności faktyczne przez niego podejmowane zarówno wobec E. K., jak też funkcjonariuszy policji w nocy 6 września 2012 r. nie miały drastycznego charakteru, ani nie skutkowały poważnymi następstwami. Wskazane okoliczności, choć nie ekskulpują winy oskarżonego, wpływają zatem na całościową ocenę jego zachowania. Tym bardziej, jeśli weźmie się pod uwagę postawę wymienionego po popełnieniu przestępstw. Wypada mianowicie podkreślić, iż oskarżony nie tylko przyznał się do sprawstwa, co znalazło odzwierciedlenie w złożonych przez niego wyjaśnieniach, ale również wyraził żal odnośnie tego faktu oraz poddał się mediacji, w trakcie której, w ramach zawartej ugody, przeprosił pokrzywdzoną. Powyższe daje podstawę do uznania, iż zachowanie Ł. M. wynikało z pobudek moralnych i nie miało charakteru czysto werbalnego, nastawionego na określony przebieg procesu karnego, czy konieczności procesowej. Zostały zatem osiągnięte wobec niego określone cele z zakresu prewencji indywidualnej, jak również zaspokojone poczucie społecznej sprawiedliwości. Okoliczności tej nie niweczy przy tym fakt, iż oskarżony nie naprawił dotychczas E. K. wyrządzonej szkody. Zwrócić bowiem trzeba uwagę, iż odbywając karę w warunkach izolacji, wymieniony również nie będzie w stanie wywiązać się z nałożonego na niego przez Sąd I instancji w tym zakresie obowiązku.

Reasumując, analiza okoliczności dotyczących popełnienia przestępstw w powiązaniu z zachowaniem oskarżonego zaprezentowanym w toku przedmiotowego postępowania daje przekonanie, że orzeczenie wobec niego kar jednostkowych oraz łącznej łagodniejszego rodzaju spełni określone cele prewencyjne (wychowawcze i zapobiegawcze), a także w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Tym samym za czyn I z art. 288 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzono Ł. M. karę 5 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie, za czyn II i III z art. 222 § 1 k.k. i art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 222 § 1k.k. w zw. z art. 91 § 1 k.k. karę 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie, zaś za czyn IV z art. 224 § 2 k.k. w zw. z ar 224 § 1 k.k. i art. 11 § 3 k.k., przy zastosowaniu art. 58 § 3 k.k., karę 10 miesięcy ograniczenia wolności polegającą na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie. Tak ukształtowany wymiar poszczególnych kar w pełni oddaje zakres bezprawia popełnionych przez oskarżonego czynów i jest adekwatny do stopnia ich społecznej szkodliwości oraz zawinienia. W ocenie Sądu II instancji wdroży Ł. M. - osobę młodą, bez defektów fizycznych - do przestrzegania porządku prawnego. Powyższe skutkowało potrzebą uchylenia rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego w przedmiocie wymierzonej oskarżonemu kary łącznej pozbawienia wolności i rozstrzygnięcia o zaliczeniu na jej poczet okresu zatrzymania (pkt II i III skarżonego wyroku) i orzeczenia w jego miejsce, na podstawie 85 k.k., art. 86 § 1 i 3 k.k. i art. 91 § 2 k.k., nowej kary łącznej. Wymierzając karę łączną ograniczenia wolności Sąd II instancji wziął pod uwagę, że stosowanie zarówno zasady pełnej absorpcji, jak i zasady pełnej kumulacji jest uznawane w orzecznictwie za rozwiązanie skrajne, mające charakter wyjątkowy. (vide: wyrok SN z dnia 02.12.1975 r., sygn. akt Rw 628/75). Dlatego też oparł się w rozstrzygnięciu na zasadzie asperacji, skłaniając się ku absorpcji orzeczonych kar. Wypada podkreślić, iż czyny popełnione przez Ł. M. wykazywały ścisły związek przedmiotowy, albowiem godziły w działalność instytucji państwowych. Niedługi okres czasu, w którym zostały natomiast popełnione, jak również fakt częściowej zbieżności podmiotów nimi pokrzywdzonych, pozwalał natomiast na przyjęcie między nimi bliskiego związku czasowego, jak też podmiotowego. Na tym tle połączenie kar jednostkowych na zasadzie częściowej absorpcji i ukształtowanie wymiaru kary łącznej na poziomie roku i 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne po 40 godzin miesięcznie jawi się ze wszech miar słuszną i korzystną dla oskarżonego. Tym bardziej, jeśli weźmie się pod uwagę, iż Sąd był uprawniony do wymierzenia w omawianym przypadku kary łącznej w oparciu o zasadę kumulacji na okres ponad dwóch lat. Trzeba przy tym podkreślić, iż orzeczona kara łączna pozbawienia wolności nie pogarsza sytuacji prawnej oskarżonego, ani nie stanowi zbyt znacznej premii wynikającej z faktu popełnienia przez niego większej liczby przestępstw. Spełnia tym samym wymogi kary sprawiedliwej. Na poczet wskazanej kary łącznej ograniczenia wolności zaliczono w oparciu o art. 63 § 1 k.k. oskarżonemu okres zatrzymania w dniach 6 i 7 września 2012 r. przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności odpowiada 2 dniom ograniczenia wolności.Niezależnie od powyższego utrzymano w mocy jako w pełni prawidłowe rozstrzygnięcia Sądu Rejonowego z punktów IV i V wyroku.

Reasumując, Sąd II instancji zmienił zaskarżony wyrok w sposób opisany w punkcie I wyroku, w pozostałym zakresie zaskarżone orzeczenie utrzymując w mocy (art. 437 § 1 i 2 k.p.k.)

Zważywszy na sytuację rodzinną i majątkową oskarżonego Sąd zwolnił go od obowiązku zapłaty kosztów sądowych na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., zaś o opłacie za obronę wymienionego wykonywaną w postępowaniu odwoławczym z urzędu na podstawie art. 29 pkt. 1 Ustawy Prawo o adwokaturze w zw. z § 14 ust 2 pkt.4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. nr 163 poz. 1348).