Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 października 2013 roku

Sąd Okręgowy w Radomiu VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie

Przewodniczący SSR del. Małgorzata Nowaczewska - Małek

Protokolant sekr. sądowy Marta Gackiewicz

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2013 roku w Radomiu

sprawy S. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania S. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 10 listopada 2011 roku Nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala S. W. prawo do emerytury od dnia 1 września 2011 roku.

Sygn. akt VI U 1165/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 listopada 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. po rozpoznaniu wniosku S. W. z dnia 1 września 2011 roku odmówił wnioskodawcy przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca posiada łączny okres ubezpieczenia w ilości 21 lat, 3 miesięcy i 28 dni, zamiast wymaganych 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Nadto nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy do ogólnego stażu pracy nie zaliczył wnioskodawcy okresu pracy w gospodarstwie rolnym rodziców w okresie od 21 września 1966 roku do 31 grudnia 1983 roku, uznając, że z treści zeznań świadków wynika, że wnioskodawca świadczył jedynie pomoc w gospodarstwie rolnym, natomiast pracował w nim w pełnym wymiarze czasu pracy. Ponadto nie zaliczono jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od 2 listopada 1983 roku do 31 grudnia 1998 roku (w pomniejszeniu o zwolnienia lekarskie) w (...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej (...) w G., na podstawie świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych, bowiem charakter wykonywanej pracy nie został określony ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Dodatkowo występują różnice w zajmowanym stanowisku pomiędzy zwykłym świadectwem pracy, w treści którego wskazano stanowisko „pomocnik palacza c.o.”, a świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, gdzie podano stanowisko „palacz” (decyzja k. akta ZUS).

S. W. w dniu 30 listopada 2011 roku odwołał się od powyższej decyzji wnosząc o jej zmianę i ustalenie prawa do dochodzonego świadczenia.

W uzasadnieniu odwołujący domagał się zaliczenia okresów pracy wskazanych w zaskarżonej decyzji, tak do stażu ogólnego, jak do pracy w warunkach szczególnych. Wskazał, iż po ukończeniu szkoły podstawowej nie podjął dalszego kształcenia, pracując w gospodarstwie rolnym rodziców. Pracował w nim stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w okresie od września 1966 roku do lutego 1970 roku. W lutym 1970 roku powołany został do odbycia zasadniczej służby wojskowej, po ukończeniu której we wrześniu 1970 roku podjął zatrudnienie w przedsiębiorstwie państwowym. Jednakże sytuacja rodzinna zmusiła do przerwania pracy i powrotu do pracy w gospodarstwie rolnym rodziców. Większość prac w gospodarstwie rolnym wykonywana była tylko przez niego, gdyż rodzice po przebytych chorobach nie byli w stanie w pełni pracować w gospodarstwie. Stan taki trwał do stycznia 1978 roku, kiedy to ponownie podjął pracę w przedsiębiorstwie państwowym. Pracował w nim do grudnia 1983 roku wciąż mieszkając z rodzicami i dojeżdżając do pracy. Wówczas praca w gospodarstwie rolnym rodziców ograniczała się do pracy w dni wolne od pracy oraz w okresie urlopów. Ponadto skarżący podniósł, iż w (...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej – (...) w G. pracował szkodliwych warunkach wykonując pracę palacza c.o., zaś błędy formalne w wystawionych przez pracodawcę świadectwach pracy nie mogą wpływać na dochodzenie przez niego świadczenia emerytalnego, a tym bardziej nie mogą skutkować jego odmową (odwołanie k. 3-5).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o oddalenie odwołanie. W uzasadnieniu organ rentowy podniósł argumentację tożsamą z zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji z dnia 10 listopada 2011 roku (odpowiedź na odwołanie k. 7).

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Radomiu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie (wyrok – k. 40).

Na skutek apelacji wnioskodawcy Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 18 lipca 2012 roku uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Radomiu i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Radomiu pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny wskazał, iż Sąd Okręgowy zaliczając wnioskodawcy do stażu ubezpieczeniowego okresy pracy w gospodarstwie rolnym od 20 września 1966 roku do 17 stycznia 1970 roku i od 29 września 1972 roku do 23 stycznia 1978 roku, nie odwołał się do materialnych przesłanek pozwalających na uwzględnienie tego okresu, jak też nie dokonał jakichkolwiek ustaleń faktycznych odnośnie pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym, ograniczając się jedynie do stwierdzenia, że fakt pracy w gospodarstwie rolnym został potwierdzony przesłuchaniem powołanych świadków. W ocenie Sądu Apelacyjnego, stwierdzenie to ma charakter arbitralny i nie było poprzedzone analizą treści zeznań w odniesieniu do całego materiału dowodowego sprawy. Z kolei przedmiotowa ocena przesłanek warunkujących zaliczenie okresu pracy w warunkach szczególnych w (...)Zakładzie Opieki Zdrowotnej w G. na stanowisku pomocnika palacza c.o. nie została oparta na analizie pracy wnioskodawcy na tym stanowisku, jak też nie poprzedzało jej postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia faktycznie wykonywanych przez wnioskodawcę prac.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny zalecił przesłuchanie wnioskodawcy, a w miarę potrzeby także świadków na okoliczności dotyczące jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców oraz na okoliczności istotne dla ustalenia, czy praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie była pracą wymienioną w wykazie A, dział XIV, poz. l załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku, w szczególności ustalenie jakiego rodzaju piece były przez niego obsługiwane, dla jakich potrzeb były wykorzystywane, jakie uprawnienia były wymagane do zajmowania stanowiska palacza przy uwzględnieniu dokumentacji znajdującej się w aktach osobowych wnioskodawcy obrazującej przebieg zatrudnienia. Zalecił nadto zwrócenie uwagi na sposób określania stanowiska pracy wnioskodawcy w poszczególnych angażach ze spornego okresu i wyjaśnienie powodów zmiany nazewnictwa, a mianowicie dlaczego stanowisko powoda określano mianem pomocnika palacza, palacza c.o., palacza czy też palacza kotłów parowych i wysokoprężnych. Jak wskazał Sąd Apelacyjny wyjaśnienia wymagają także różnice w określeniu stanowiska zajmowanego przez wnioskodawcę występujące w zwykłym świadectwie pracy oraz w świadectwie pracy w szczególnych warunkach (wyrok – k. 63, uzasadnienie – k. 64 – 71).

Sąd Okręgowy w Radomiu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych ustalił i zważył, co następuje:

S. W. urodził się (...). Do szkoły podstawowej uczęszczał w S.. Naukę ukończył w szóstej klasie. Przez rok, w latach 1965-1966 uczęszczał także do szkoły podstawowej dla pracujących w M., gdzie uzupełniał wykształcenie podstawowe na poziomie siódmej klasy. Zajęcia odbywały się trzy razy w tygodniu, wyłącznie wieczorami. Szkołę ukończył 20 września 1966 roku. Przez cały ten okres mieszkał z rodzicami i pracował w należącym do nich gospodarstwie rolnym (dowód: poświadczenie zameldowania – k. 6 tom III akt ZUS, odpis świadectwa ukończenia szkoły w aktach osobowych, zeznania wnioskodawcy k. 106v, zapis płyty CD k. 107). Gospodarstwo rolne rodziców wnioskodawcy położone było we wsi B. gmina T.. Jego powierzchnia wynosiła 9,94 ha (dowód: zaświadczenie Burmistrza Urzędu Miasta T. – k. 7 tom III akt ZUS). W gospodarstwie tym uprawiano zboże, żyto, pszenicę i ziemianki. Hodowano inwentarz – kilka krów, cielaki, świnie i drób. Były dwa konie. Rodzice wnioskodawcy posiadali również łąki na których uprawiano koniczynę. Gospodarstwo nie było zmechanizowane, wszystkie prace wykonywane były ręcznie. Rodzice wnioskodawcy byli schorowani - ojciec przeszedł zawał serca, matka miała wylew. S. W. jest najstarszy z rodzeństwa – ma cztery młodsze siostry: H. obecnie w wieku 60 lat, H. w wieku 58 lat, D. w wieku 44 lat i B. w wieku 42 lat oraz jednego młodszego brata W. w wieku 56 lat. Wnioskodawca wykonywał wszystkie prace w gospodarstwie rolnym tj. prace polowe takie jak orka, koszenie, uczestniczył w wykopkach, żniwach, młócił, wykonywał obrządek zwierząt, przygotowywał pasze. Prace wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy W okresie od 20 września 1970 roku do 17 grudnia 1970 roku S. W. odbywał zasadniczą służbę wojskową, po ukończeniu której ponownie zamieszkał z rodzicami. Nadal pracował w ich gospodarstwie rolnym (dowód: zeznania świadków J. W. k. 102, zapis na płycie CD k. 103, W. W. k. 106, zapis na płycie CD k. 107, K. W. k. 106, zapis na płycie CD k. 107, zaświadczenie z (...) k. 4 t. III akt ZUS).

W okresie od 1 września 1971 roku do 6 maja 1972 roku S. W. zatrudniony był w (...) W. O. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika transportowego, następnie młodszego wartownika. Następnie od 17 maja 1972 roku do 28 września 1972 roku zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku portiera. Po rozwiązaniu tego stosunku pracy ponownie pracował w gospodarstwie rolnym rodziców, aż do chwili zawarcia związku małżeńskiego w dniu 26 lutego 1977 roku. Po ślubie zamieszkał z żoną w miejscowości W. (dowód: zeznania wnioskodawcy – k. 106v, k. 21, zeznania świadków W. K. – k. 35v, J. D. – k. 35v-36, J. W. – k.36, k. 102, W. W., K. W. – zapis płyty CD – k. 106v).

W okresie od 24 stycznia 1978 roku do 1 września 1978 roku zatrudniony był w (...) w G. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika budowlanego. W okresach od 12 marca 1979 roku do 31 grudnia 1979 roku, 1 kwietnia 1980 roku do 31 grudnia 1980 roku, 16 marca 1981 roku do 31 grudnia 1981 roku wykonywał prace sezonowe jako kopacz w Przedsiębiorstwie (...) w S.. W dniu 27 maja 1982 roku zatrudniony został w Państwowym Zakładzie (...) w J. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku robotnika. Czynności te wykonywał do 10 października 1983 roku (dowód: świadectwa pracy – k. 5-10 t. I akt ZUS).

W dniu 2 listopada 1983 roku do 31 lipca 2002 roku S. W. zatrudniony został na podstawie umowy o pracę w Zespole Opieki Zdrowotnej w G. (zakład podlegał przekształceniom i obecnie funkcjonuje pod nazwą (...) Zakład Opieki Zdrowotnej w G.), w pełnym wymiarze czasu. Początkowo pracował na stanowisku pomocnika palacza c.o. w kotłowni centralnej, przy obsłudze kotłów wysokoprężnych. Na stanowisku tym pracował do 30 października 1988 roku. Z dniem 1 listopada 1988 roku otrzymał angaż palacza. Nazwą zamienną do stanowiska palacza była nazwa palacz kotłów parowych i wysokoprężnych ((dowód: umowy o pracę – k. 1, k. 24, k. 27, k. 60, k. 66, k. 68, k. 70, angaże – k. 3, k. 5, k. 7, k. 13, k. 22, k. 26, k. 29-30, k. 32-44, k. 47-51, k. 55, k. 57-58 akt osobowych wnioskodawcy). Zmiana angażu była wynikiem ukończenia wymaganego kursu. Z dniem 10 października 1988 roku wnioskodawca uzyskał kwalifikacje do wykonywania prac palacza kotłowego. W dniu 27 stycznia 1989 roku S. W. nabył uprawnienia w zakresie eksploatacji urządzeń energetycznych w zakresie obsługi kotłów wodnych o temp. wody 115 st. C oraz parowych o ciśnieniu do 1,6 MPo. Uprawnienia nadane zostały do dnia 30 stycznia 1994 roku (dowód: uprawnienia – k. 15-16 akt osobowych). W dniu 19 maja 1995 roku w zakładzie pracy przeprowadzony został wewnętrzny egzamin pracowników kotłowni, który wnioskodawca ukończył z wynikiem negatywnym. W związku z powyższym na wniosek dyrekcji dotychczasowa umowa o pracę wnioskodawcy została wypowiedziana w zakresie stanowiska pracy i grupy uposażenia. Od dnia 1 listopada 1995 roku S. W. zatrudniony został na stanowisku pomocnika palacza (dowód: dokumentacja pracownicza k. 59 akt osobowych). Praca wnioskodawcy jako palacza polegała na obsłudze pieców, sprawdzaniu ciśnienia w kotłach oraz kontrolowaniu stanu wody w piecu. Wykonywał czynności przy zsypie miału węglowego, który trzeba było przywieźć taczką do okienka i zrzucić, gracowaniem pieca, aby utrzymać w nim ogień. Piece miały ruchome ruszta. Z kolei jako pomocnik palacza wykonywał czynności nawęglania i odszlakowania, tj. zsypywania miału węglowego (dziennie nawet 10 ton), wywożeniu szlaki z odżużlania. Dziennie wywoził około 3-4 dużych cholew szlaki. Do jego obowiązków należało również sprzątnięcie kotłowni oraz czyszczenie kotłów po zakończeniu pracy. Dodatkowo pomagał przy dokonywaniu większych napraw w przypadku wystąpienia awarii. W latach 1970 – 1985 w kotłowni znajdowały się trzy kotły parowe (...)60/1 wyłącznie na paliwo stałe. W 1985 roku nastapiła modernizacja kotłowni, zainstalowano dwa kotły parowe (...) S. i jeden wodny (...) S. – wszystkie na paliwo stałe, opalane miałem węglowym . Kocioł wodny znajdował się w innym pomieszczaniu, ale pracownicy nie byli przydzielani do obsługi poszczególnych kotłów i razem wykonywali czynności na wszystkich kotłach. W 2001 roku nastąpiła kolejna modernizacja z paliwa stałego na paliwo gazowo-olejowe, zainstalowano dwa kotły parowe V. (...) i dwa kotły wodne V. (...). Kotłownia ogrzewała nie tylko szpital, ale również kuchnię przyszpitalną, pralnię bielizny. Szybkość spalania nie była regulowana automatycznie, ale mechanicznie za pomocą silnika. Był on podłączony paskiem klinowym z piecem za pomocą stokera i napięciem paska klinowego regulowało się szybkość spalania w piecu. Niemniej jednak wszystkie prace przy piecach, takie jak dobijanie wody, regulacja zaworów wykonywane były ręcznie. Praca wykonywana była w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie zmianowym, na trzech lub czterech zmianach. Najwięcej pracy było w sezonie grzewczym, który trwał od września-października do marca-kwietnia. Wówczas pracowały wszystkie trzy piece i więcej pracy było ze szlakowaniem. W kotłowni panowało bardzo duże zapylenie miału węglowego oraz wysoka temperatura (dowód: zeznania świadków R. J. – k. 90v-91, 92, K. P. – k. 91 -91v, pismo (...) sp. z o.o. w G. k. 82).

S. W. do dnia 30 września 2007 roku pobierał świadczenie rentowe z tytułu całkowitej niezdolności do pracy przyznane decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 18 czerwca 2003 roku. Następnie mocą decyzji organu rentowego z dnia 21 sierpnia 2007 roku wydanej na podstawie orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS świadczenie wypłacane było z tytułu okresowej częściowej niezdolności do pracy do dnia 30 września 2012 roku. Świadczenie podlegało waloryzacji oraz przeliczaniu (decyzje ZUS – k. 18, 46, 63)

W myśl art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 ustawy.

Zgodnie natomiast z ust. 2 przytoczonego wyżej artykułu w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Natomiast zgodnie z art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2 i 3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ustęp 4 powołanego przepisu stanowi, że wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 1 i 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Zatem zastosowanie będą miały przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.). Przepisy § 3 i 4 wymienionego rozporządzenia określają warunki, od których spełnienia zależy uzyskanie wcześniejszej emerytury. Są to: okres zatrudnienia wynoszący dla mężczyzn 25 lat, w tym, co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionych w wykazie A i osiągnięcie wieku emerytalnego 60 lat dla mężczyzn.

Ustalając okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik nie otrzymał wynagrodzenia lub świadczenia, a więc urlopów bezpłatnych. Okres urlopu wypoczynkowego oraz otrzymywany przez pracownika po 14 listopada 1991 roku zasiłek chorobowy traktuje się na równi z okresami wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Poza sporem w niniejszej sprawie pozostaje, że skarżący nie pozostaje w zatrudnieniu, a ostatni stosunek pracy rozwiązany został z dniem 31 lipca 2002 roku, nie przystąpił również do Otwartego Funduszu Emerytalnego. Udowodniony przez wnioskodawcę na dzień 1 stycznia 1999 roku ogólny staż ubezpieczeniowy uwzględniony przez organ rentowy wynosi 21 lat 3 miesiące i 28 dni.

Wnioskodawca podnosił, iż w okresie od 21 września 1966 roku do 31 grudnia 1983 roku pracował w gospodarstwie rolnym rodziców.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 roku okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, traktując je, z zastrzeżeniem art. 56, jak okresy składkowe, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu. Dodatkowo, wskazać należy, iż przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy pracy w gospodarstwie rolnym, wykonywanej także w okresie wakacji szkolnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19.12.2000 r., II UKN 155/00, OSNP 2002/16/394, OSNP-wkł. 2001/9/6).

W judykaturze utrwalony jest pogląd, że osoba, która ubiega się o zaliczenie okresu pracy w gospodarstwie rolnym do stażu winna spełniać kryteria domownika z art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (teks jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.). Domownikiem jest zaś osoba bliska rolnikowi, która ukończyła 16 lat, pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa albo w bliskim sąsiedztwie oraz stale pracuje w tym gospodarstwie rolnym i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy. Nadto osoba taka winna wykonywać pracę w gospodarstwie rolnym w wymiarze nie niższym, niż połowa ustawowego czasu pracy pracowników, tj. minimum 4 godziny dziennie (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 2 lutego 1997 r. II UKN 96/96 OSNP 1997/23/473, z dnia 13 listopada 1998 r. II UKN 299/98 OSNP 1999/24/799, oraz z dnia 18 lutego 1999 r. II UKN 491/98 OSNP 2000/8/324, z dnia 10 maja 2000 r. II UKN 535/99 OSNP 2001/7/650).

Wobec powyższego, okolicznością sporną pozostawało ustalenie czy S. W. po ukończeniu 16 roku życia pracował w gospodarstwie rolnym rodziców położonym we wsi B. gmina T., stale i w wymiarze co najmniej połowy wymiaru czasu pracy, a więc nie mniej niż 4 godziny dziennie.

S. W. (...) roku ukończył 16 lat. Mieszkał z rodzicami w należącym do nich gospodarstwie rolnym położonym we wsi B., gmina T. o powierzchni 9,94 ha. Jak wynika z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dokumentów poświadczających zameldowanie oraz zeznań świadków W. K., J. D., J. W., W. W., K. W. jak również samego wnioskodawcy w gospodarstwie tym uprawiano zboże, ziemniaki, hodowano inwentarz tj. krowy, konie, świnie, cielęta, drób. W skład gospodarstwa wchodziły również łąki. Wnioskodawca pracował w gospodarstwie. Wykonywał wszystkie czynności, jakie wiążą się z pracą w gospodarstwie tj. prace polowe, żniwa, wykopki, zajmował się zwierzętami. Gospodarstwo nie było zmechanizowane, prace wykonywano ręcznie. Pracował w pełnym wymiarze czasu pracy do momentu powołania do zasadniczej służby wojskowej w lutym 1970 roku. Po zakończeniu służby od 17 grudnia 1970 roku ponownie zamieszkał z rodzicami, pracując w gospodarstwie rolnym. Pracował w nim do 1 września 1971 roku, kiedy to zatrudniony został na umowę o pracę w (...), następnie w Przedsiębiorstwie (...) w W.. Od 28 września 1972 roku ponownie podjął pracę w gospodarstwie rolnym rodziców. W 1977 roku zawarł związek małżeński i zamieszkał z żoną w miejscowości W..

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków i wnioskodawcy. Są one spójne, logiczne i konsekwentne. Nadto, wzajemnie ze sobą korelują lub się uzupełniają. Pokrywają się także z ze zgromadzoną w sprawie dokumentacją.

Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe jednoznacznie wykazało, że skarżący pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w wymiarze, co najmniej 4 godziny dziennie. Praca wykonywana była stale i w pełnym zakresie czasu pracy w okresach od 20 września 1966 roku do 18 lutego 1970 roku, następnie od 17 grudnia 1970 roku do 1 września 1971 roku oraz od 28 września 1972 roku do 26 lutego 1977 roku, zatem Sąd zaliczył je do stażu ubezpieczeniowego wnioskodawcy. Po uwzględnieniu w/w okresów przeliczony staż pracy wnioskodawcy na dzień 31 grudnia 1998 roku wynosi ponad 25 lat, tym samym spełniona została przesłanka określona w art. 27 ustawy emerytalnej.

W niniejszej sprawie organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do świadczenia emerytalnego również z uwagi na brak udokumentowania okresów pracy w warunkach szczególnych.

S. W. podnosił, iż w warunkach szczególnych pracował w okresie od 2 listopada 1983 roku do 31 grudnia 1998 roku w (...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej w G. na stanowisku palacza c.o. Szkodliwość zatrudnienia łączył z tym, iż praca odbywała się w ciężkich warunkach przy ogromnym zapyleniu, skutkiem którego zdiagnozowany ma nowotwór krtani. Stanowisko swoje podtrzymał także w trakcie postępowania sądowego, konsekwentnie twierdząc, że pracę w warunkach szczególnych w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał jako palacz c.o.

Spór zatem dotyczył także okoliczności, czy wnioskodawca spełnia przesłanki przyznania prawa do emerytury z art. 184 w zw. z art. 32 w/w ustawy tj. czy w spornym okresie pozostając w zatrudnieniu (...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej w G. wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na stanowisku palacza c.o. w wymiarze, co najmniej 15 lat i czy staż ten osiągnął na dzień 1 stycznia 1999 roku.

W ocenie Sądu Okręgowego wnioskodawca udowodnił w toku postępowania, że świadczona przez niego w spornym okresie praca wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez okres co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych.

W okresie od 2 listopada 1983 roku do 31 grudnia 1998 roku wnioskodawca zatrudniony był w(...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej w G. na stanowisku pomocnika palacza i palacza c.o. W całym tym okresie pracował przy obsłudze kotłów parowych i wysokoprężnych. Świadczą o tym znajdujące się w aktach osobowych wnioskodawcy zaświadczenia zmieniające wysokość uposażenia z uwagi na charakter wykonywanej pracy. Praca polegała na obsłudze pieców, sprawdzaniu ciśnienia w kotłach oraz kontrolowaniu stanu wody w piecu. Wnioskodawca wykonywał czynności nawęglania tj. zsypywania miału węglowego, odszaklowania tj. wywożenia szlaki z odżużlania oraz gracowania pieca tj. nagarnia na palenisko łychą miału, tak by się lepiej wypalał. Prace te wykonywał początkowo jako pomocnik palacza c.o., z czasem jako samodzielny palacz c.o., ostatecznie jako pomocnik palacza c.o. Posiadał kwalifikacje do wykonywania prac palacza kotłowego od dnia 10 października 1988 roku. Od dnia 27 stycznia 1989 roku posiadał także czasowe uprawnienia w zakresie eksploatacji urządzeń energetycznych i obsługi kotłów wodnych o temp. wody 115 st. C oraz parowych o ciśnieniu do 1,6 MPo. Nadane zostały do dnia 30 stycznia 1994 roku. Negatywny wynik wewnętrznego egzaminu kwalifikacyjnego uzyskany przez wnioskodawcę sprawił, iż powyższe uprawnienia nie zostały przedłużone, natomiast umowa o pracę w zakresie stanowiska i wysokości uposażenia została wypowiedziana. Od dnia 1 listopada 1995 roku S. W. obowiązki służbowe wykonywał na stanowisku pomocnika palacza c.o. Niemniej jednak, w ocenie Sądu Okręgowego, charakter jego pracy zasadniczo nie zmienił się. Nadal zajmował się nawęglaniem, odszlakowaniem oraz gracowaniem pieca. Wprawdzie nie zajmował się już czynnościami kontrolnymi znajdujących się w kotłowni urządzeń, które zgodnie z zakresem obowiązków należały do palacza c.o., to nie można uznać, iż wykonywana przez niego praca pozbawiona była cech zarezerwowanych dla tego stanowiska (k. 45 akt osobowych). Świadczy o tym chociażby znajdujący się w aktach osobowych wnioskodawcy zakres czynności pomocnika palacza (k. 62 akt osobowych). Do obowiązków pomocnika palacza należało m.in. uruchomienie przenośnika taśmowego ukośnego i poziomego, następnie dokonanie zsypu węgla, kontrolowanie przebiegu nawęglania, oczyszczenie pomieszczeń po zakończeniu pracy z pyłu węglowego i przeprowadzenie odżużlania. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej i wykonywanej pracy. Zgodzić się należy ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyrokach z dnia 8 czerwca 2011 roku, I UK 393/10, LEX nr 950426 i z dnia 21 kwietnia 2004 roku, II UK 337/03, OSNP z 2004 roku, nr 22, poz. 392, że praca w warunkach szczególnych to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów prac wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W ocenie Sądu Okręgowego zmiana stanowiska pracy wnioskodawcy wynikała bardziej z wewnętrznej nomenklatury zakładu pracy, niż rzeczywistej zmiany charakteru pracy.

Charakter pracy wnioskodawcy potwierdzili także świadkowie R. J. oraz K. P.. R. J. pracował w(...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej w G. w latach 1989-2002 na stanowisku palacza oraz pomocnika palacza w kotłowni, z kolei świadek K. P. w zakładzie zatrudniony jest od 1979 roku i pracuje w nim do chwili obecnej na stanowisku konserwatora. Świadkowie w złożonych zeznaniach zgodnie potwierdzili, iż w spornym okresie S. W. pracę wykonywał na stanowisku palacza c.o. oraz pomocnika palacza c.o.. Czynności wykonywał przy piecach parowych i wodnych. Pracując na obu stanowiskach zajmował się zsypywaniem miału węglowego do zsypu, gracowaniem pieca, kontrolował ciśnienie na kotłach, dobijał ręcznie wodę do kotła, nawęglaniem i odszaklowaniem. Pracownicy zatrudnieni byli w systemie ośmiogodzinnego dnia pracy na trzy zmiany.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków. Nie budzą one wątpliwości, co do ich zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, są spójne i wzajemnie się potwierdzają lub uzupełniają. Brak jest w nich jakichkolwiek sprzeczności czy niejasności. Swoje spostrzeżenia świadkowie oparli na własnym doświadczeniu wynikającym z pracy w okresie, kiedy pracowali razem z wnioskodawcą, podając szczegółowo, jakie czynności wykonywał wnioskodawca. Treść zeznań świadków koreluje również z dokumentacją zawartą w aktach osobowych wnioskodawcy z okresu jego zatrudnienia w (...) Zakładzie Opieki Zdrowotnej w G., jak również pokrywają się z zeznaniami wnioskodawcy.

Sąd uznał także za wiarygodne dokumenty załączone do akt. Prawdziwość dokumentów nie była przez strony kwestionowana, zatem Sąd również nie miał wątpliwości co do ich wartości dowodowej. W świetle zeznań świadków brak jest podstaw, aby dokumenty te uznać za niewiarygodne w szczególności świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych z dnia 22 września 2010 roku.

W świetle zatem powyższych dowodów Sądu Okręgowego uznał, że S. W. w spornym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności ujęte w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dział XIV poz. 1 – prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego.

Łączny okres pracy w warunkach szczególnych udowodniony przez wnioskodawcę wynosi 15 lat 1 miesiąc 29 dni, zatem spełnił on przesłanki określone w art. 32 w związku z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 129 ust. 1 ww. ustawy świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu. Wniosek w niniejszej sprawie wpłynął w dniu 1 września 2011 roku, tym samym od tego dnia przysługuje wnioskodawcy prawo do świadczenia emerytalnego.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 j.t.) oraz § 1 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.