Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 października 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Beata Łapińska

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania J. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 24 listopada 2015 r. sygn.(...)

oddala odwołanie.

V U 21/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 listopada 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. K. (1) przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zaświadczenia o wynagrodzeniu z dnia 6 listopada 2015 roku. W uzasadnieniu organ rentowy podał, że po przeliczeniu świadczenia nadal najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 157,24%, który to wskaźnik został ustalony z wynagrodzenia osiągniętego w okresie 10 lat kalendarzowych, to jest od dnia 1 stycznia 1995 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku. Wobec powyższego ZUS stwierdził, że brak jest podstaw do przeliczenia podstawy wymiaru świadczenia.

Odwołanie od powyższej decyzji wniosła J. K. (1), domagając się jej zmiany i ponownego ustalenia wysokości świadczenia emerytalnego z uwzględnieniem zaświadczenia o wynagrodzeniu z dnia 6 listopada 2015 roku. Wnioskodawczyni zaznaczyła, że w okresie od 2004 roku do 2015 roku osiągała wynagrodzenie, które pozwala przyjąć wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyższy niż 157,24%, który został przyjęty przez ZUS.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania. ZUS podniósł, że wynagrodzenie wnioskodawczyni w latach 2006-2014 w porównaniu do przeciętnego wynagrodzenia daje wskaźniki podstawy wymiaru w poszczególnych latach na poziomie o ponad połowę niższym niż w latach przyjętych do obliczenia wysokości emerytury. Organ rentowy stwierdził, że roszczenie wnioskodawczyni nie może zostać zaspokojone, ponieważ najwyższy wskaźnik podstawy wymiaru został ustalony z wynagrodzeń osiąganych w okresie przed przejściem na emeryturę. ZUS nadmienił, że wnioskodawczyni decyzją z dnia 27 października 2010 roku miała przeliczoną emeryturę po osiągnięciu 60 lat i podleganiu co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu po nabyciu uprawnień do emerytury. Część socjalną emerytury obliczono na podstawie kwoty bazowej obowiązującej w dniu złożenia wniosku, natomiast część emerytury należną za okresy składkowe i nieskładkowe obliczono od zwaloryzowanej podstawy wymiaru, ustalonej z zastosowaniem kwoty bazowej ostatnio przyjętej do obliczenia

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona J. K. (1), urodzona (...), złożyła w dniu 26 lutego 2004 roku wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę z dnia 26 lutego 2014 roku, k. 1 -3 akt ZUS)

Decyzją z dnia 10 marca 2004 roku organ rentowy na podstawie ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 1997 r. nr 56 poz. 357 ze zm.) i ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. nr 162 poz. 1118 ze zm.) przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 1 lutego 2004 roku, to jest od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Wypłatę świadczenia ZUS zawiesił ze względu na kontynuowanie przez skarżącą stosunku pracy. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, to jest od stycznia 1994 roku do grudnia 2003 roku i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 154,41%. Podstawę wymiaru obliczono przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową, to jest 1862,62 zł. Dokonując tych obliczeń ZUS uzyskał kwotę 2 876,07 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 32 lata i 5 miesięcy okresów składkowych oraz 4 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia po waloryzacji w dniu 1 marca 2004 roku wyniosła 1789,59 zł brutto.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 10 marca 2004 roku, k. 18 akt ZUS)

Z dniem 31 sierpnia 2005 ustał stosunek pracy skarżącej w Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych z siedzibą w T. i (...) w P.. W związku z powyższym J. K. (1) wniosła o podjęcie wypłaty świadczeń emerytalnych.

(dowód: wniosek z dnia 31 sierpnia 2005 roku, k. 21, świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 2005 roku, k. 22, świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 2005 roku, k. 27 akt ZUS)

Decyzją z dnia 21 września 2005 roku organ rentowy przeliczył emeryturę wnioskodawczyni, dokonując zmian w obliczeniu okresów składkowych i nieskładkowych oraz w podstawie wymiaru emerytury. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury ZUS wybrał wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek z 10 lat kalendarzowych, to jest od stycznia 1995 roku do grudnia 2004 roku i wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 157,24 %. Podstawę wymiaru obliczono przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru przez kwotę bazową, to jest 1903,03 zł. Dokonując tych obliczeń ZUS uzyskał kwotę 2 992,32 zł. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 33 lat i 11 miesięcy okresów składkowych oraz 4 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia wyniosła 1878,98 zł brutto.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 21 września 2005 roku, k. 33 akt ZUS)

Kolejnymi decyzjami organ rentowy uwzględnił w wymiarze świadczenia okres zatrudnienia wnioskodawczyni od dnia 1 września 2005 roku do dnia 21 września 2010 roku w Liceum Ogólnokształcącym z siedzibą w T..

(dowód: decyzja z dnia 27 stycznia 2006 roku, k. 38, decyzja z dnia 14 kwietnia 2006 roku, k. 45, decyzja z dnia 31 lipca 2006 roku, k. 52, decyzja z dnia 20 października 2006 roku, k. 57, decyzja z dnia 2 lutego 2007 roku, k. 62, decyzja z dnia 30 maja 2007 roku, k. 67, decyzja z dnia 28 marca 2008 roku, k. 78, decyzja z dnia 24 września 2008 roku, k. 85, decyzja z dnia 3 marca 2009 roku, k. 95, decyzja z dnia 18 marca 2010 roku, k. 100, karta przebiegu zatrudnienia, k. 106v, decyzja z dnia 5 października 2010 roku, k. 107 akt ZUS)

W dniu 28 września 2010 roku J. K. (1) wniosła o przyznanie emerytury w oparciu o art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Skarżąca oświadczyła, że po przejściu na emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym podlegała przez okres co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu. Wnioskodawczyni nadmieniła, ze pozostaje w stosunku pracy.

(dowód: wniosek z dnia 28 września 2010 roku, k. 108 akt ZUS)

Decyzją z dnia 27 października 2010 roku ZUS przyznał wnioskodawczyni emeryturę od dnia 1 września 2010 roku, to jest od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Do obliczenia emerytury wnioskodawczyni przyjęto wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, który wyniósł 157,24%, podstawę wymiaru po waloryzacji w dniu 1 marca 2010 roku w kwocie 3 618,78 zł, 39 lat okresów składkowych oraz 4 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych. Wysokość świadczenia wyniosła 2 611,22 zł brutto.

(dowód: decyzja z dnia 27 października 2010 roku, k. 121 akt ZUS)

Wnioskodawczyni nie odwołała się od wyżej wymienionej decyzji.

(okoliczność bezsporna)

Kolejnymi decyzjami organ rentowy uwzględnił w wymiarze świadczenia okres zatrudnienia wnioskodawczyni od dnia 22 września 2010 roku do dnia 9 lipca 2015 roku.

(dowód: decyzja z dnia 5 stycznia 2011 roku, k. 125, decyzja z dnia 22 marca 2011 roku, k. 128, decyzja z dnia 15 czerwca 2011 roku, k. 135, decyzja z dnia 28 września 2011 roku, k. 139, decyzja z dnia 17 września 2012 roku, k. 142, decyzja z dnia 2 kwietnia 2012 roku, k. 149, decyzja z dnia 17 grudnia 2012 roku, k. 154, decyzja z dnia 3 lipca 2012 roku, k. 159, decyzja z dnia 10 kwietnia 2013 roku, k. 166, decyzja z dnia 11 lipca 2013 roku, k. 176, decyzja z dnia 7 stycznia 2014 roku, k. 181, decyzja z dnia 2 lipca 2014 roku, k. 189, decyzja z dnia 25 września 2014 roku, k. 197, decyzja z dnia 7 stycznia 2015 roku, k. 203, decyzja z dnia 10 lipca 2015 roku, k. 209 akt ZUS)

W dniu 2 września 2015 roku J. K. (1) złożyła wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalno – rentowego. Do wniosku załączyła świadectwo pracy wystawione przez Dyrektora Liceum Ogólnokształcącego w T., z którego wynika, że stosunek pracy ustał w dniu 31 sierpnia 2015 roku.

(dowód: wniosek z dnia 2 września 2015 roku, k. 211-212, świadectwo pracy z dnia 31 sierpnia 2015 roku, k. 213 akt ZUS)

Decyzją z dnia 10 września 2015 roku organ rentowy przeliczył od dnia 1 września 2015 roku, to jest od miesiąca zgłoszenia wniosku, emeryturę wnioskodawczyni. Do ustalenia wysokości emerytury ZUS przyjął dotychczasową podstawę wymiaru, 43 lata, 11 miesięcy okresów składkowych oraz 4 lata i 11 miesięcy okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem okresu zatrudnienia wnioskodawczyni od dnia 10 lipca 2015 roku do dnia 31 sierpnia 2015 roku. Wysokość świadczenia wyniosła 3213,00 zł brutto.

(dowód: decyzja z dnia 10 września 2015 roku, k. 215 akt ZUS)

W dniu 19 października 2015 roku J. K. (2) wniosła o przeliczenie emerytury z uwzględnieniem wynagrodzeń osiąganych w latach 2004 – 2015 oraz obowiązującej od 1 marca 2015 roku kwoty bazowej w wysokości 3 308,33 zł. W uzupełnieniu przedmiotowego wniosku, w dniu 6 listopada 2015 roku, wnioskodawczyni złożyła zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, z którego wynika, że w kolejnych latach osiągnęła następujące zarobki:

2004 rok – 30 071,26 zł,

2005 rok – 21 915,74 zł,

2006 rok – 11 093,04 zł,

2007 rok – 16 915,92 zł,

2008 rok – 19 689,08 zł,

2009 rok – 21 698,75 zł,

2010 rok – 22 162,42 zł,

2011 rok – 25 289,73 zł,

2012 rok – 26 953,87 zł,

2013 rok – 27 006,12 zł,

2014 rok – 26 044,44 zł,

2015 rok – 18 837,19 zł.

(dowód: wniosek z dnia 17 października 2015 roku, k. 217 wraz z uzupełnieniem, k. 220, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 listopada 2015 roku, k. 221 akt ZUS)

Decyzją z dnia 24 listopada 2015 roku ZUS odmówił wnioskodawczyni prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem zaświadczenia o wynagrodzeniu RP-7 z dnia 6 listopada 2015 roku. Organ rentowy podał, że po przeliczeniu świadczenia nadal najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynosi 157,24% i ustalony został z wynagrodzenia osiąganego przez skarżącą w okresie 10 lat kalendarzowych od dnia 1 stycznia 1995 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru dla 20 najkorzystniejszych lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia, to jest od 1994 roku do 2005 roku oraz od 2007 roku do 2014 roku, wyniósł 113,29 %. ZUS ponownie obliczył także wskaźnik wysokości podstawy wymiaru dla 10 najkorzystniejszych lat ubezpieczenia wybranych z okresu 1995 – 2014, to jest z lat 1995 – 2004, który to wskaźnik nie uległ zmianie i wyniósł 157,24%.

Organ rentowy podał stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia w latach 2004 – 2005 oraz 2007 – 2014:

2004 rok – 151,16 %

2005 rok – 102,12 %

2007 rok – 52,38 %

2008 rok – 55,73 %

2009 rok – 58,27 %

2010 rok – 57,27 %

2011 rok – 61,99 %

2012 rok – 63,78 %

2013 rok – 61,66%

2014 rok – 57,36 %

(dowód: decyzja z dnia 24 listopada 2015 roku, k. 225 wraz z załącznikami, k. 223-224 akt ZUS)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.) postawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4 ustawy w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2)oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3)oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4)mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Z kolei w myśl art. 15 ust. 6 na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z § 21 ust 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r. nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Według treści art. 53 ust. 1-2 emerytura wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.

Spór między wnioskodawczynią a organem rentowym w przedmiotowej sprawie sprowadzał się do ustalenia prawidłowości obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru. Ponadto skarżąca domagała się uwzględnienia kwoty bazowej obowiązującej od dnia 1 marca 2015 roku.

Przepis art. 111 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS stanowi, iż wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

- z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

- z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

- z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W związku z przedstawionym przez wnioskodawczynię zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 6 listopada 2015 roku ZUS dokonał wyliczenia świadczenia według wskazań określonych w powołanym art. 111 ustawy. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obliczony:

- dla 20 najkorzystniejszych lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury wyniósł 113,29%,

- dla kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury wyniósł 157,24%.

Mając na uwadze powyższe, Sąd uznał za bezpodstawne konstruowane przez skarżącą zarzuty jakoby organ rentowy błędnie obliczył wskaźnik wysokości podstawy wymiaru. Przedstawione przez ZUS szczegółowe wyliczenia nie pozostawiają żadnych wątpliwości, że świadczenie emerytalne zostało obliczone w najkorzystniejszy z możliwych sposobów. Organ rentowy nie mógł – jak domaga się wnioskodawczyni – obliczyć wysokość emerytury biorąc pod uwagę wynagrodzenia z lat 2004 – 2015, albowiem doprowadziłoby to do przyznania świadczenia mniej korzystnego.

Odnosząc się do podnoszonego przez skarżącą we wniosku z dnia 19 października 2015 roku zarzutu nieuwzględnienia kwoty bazowej obowiązującej w roku 2015, trzeba wskazać, że przyjęcie przez organ rentowy kwoty bazowej obowiązującej w 2010 roku znajduje pełne odzwierciedlenie w art. 53 ust. 3 w zw. z art. 53 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z treścią art. 53 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury. Z kolei w myśl art. 53 ust. 4 powołanej ustawy przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Jak trafnie wskazał organ rentowy, decyzją z dnia 27 października 2010 roku wnioskodawczyni miała przeliczoną emeryturę po osiągnięciu 60 lat życia i podleganiu co najmniej przez okres co najmniej 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu. Dlatego też do obliczenia części socjalnej świadczenia organ rentowy prawidłowo przyjął kwotę bazową obowiązującą na dzień złożenia wniosku, natomiast część emerytury należną za okresy składkowe i nieskładkowe obliczono od zwaloryzowanej podstawy wymiaru ustalonej z zastosowaniem kwoty bazowej ostatnio przyjętej do obliczenia poprzedniego świadczenia.

Należy podkreślić, że nie ma żadnej możliwości przeliczenia tzw. części socjalnej świadczenia w przypadku, gdy emeryt nie pozostawał w ubezpieczeniu przez co najmniej 30 miesięcy na świadczeniu wcześniejszym. Późniejsze podleganie ubezpieczeniom społecznym, a więc już w trakcie pobierania emerytury wiekowej, nie ma żadnego wpływu na omawiany mechanizm także i z tego względu, że przeliczenie określone w art. 53 ust. 4 w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS ma charakter jednorazowy i występuje tylko w sytuacji, gdy ubezpieczony pobierał wcześniej rentę lub emeryturę (wcześniejszą lub w obniżonym wieku), po czym osiąga wiek emerytalny i występuje o przeliczenie emerytury w trybie art. 53 ust. 3 i 4 powyższej ustawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 24 września 2014 roku, sygn. akt III AUa 2608/13).

Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy, zasadnie zatem odmówił wnioskodawczyni ponownego przeliczenia świadczenia. W ocenie Sądu Okręgowego brak jest zastrzeżeń co do prawidłowości powołanej wyżej decyzji.

Z tych wszystkich względów, Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., oddalił odwołanie, jako bezzasadne.