Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Przemyślu III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Anna Kicman

Protokolant sekr. sądowy Jadwiga Goraś

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2016 r. w Przemyślu

na rozprawie

sprawy J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R.

z dnia 13 lipca 2016 r., znak: (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. G. prawo do emerytury, począwszy od 16 kwietnia 2016r.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w R. na rzecz wnioskodawcy J. G. kwotę 488 zł (słownie złotych: czterysta osiemdziesiąt osiem) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt III U 581/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 24 października 2016 r.

Decyzją z dnia 13 lipca 2016 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił wnioskodawcy J. G. prawa do emerytury.

W podstawie prawnej organ rentowy powołał ogólnie przepisy ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015, poz. 748 ze zm.).

Zakład odmówił przyznania emerytury, ponieważ na dzień wejścia
w życie przepisów ustawy emerytalnej nie został udowodniony wymagany 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, a jedynie 14 lat, 11 miesięcy i 27 dni.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył w dniu 12 sierpnia 2016r. wnioskodawca J. G. wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie ubezpieczonemu prawa do emerytury w obniżonym wieku, podnosząc, że o ile okres pracy w szczególnych warunkach został prawidłowo zliczony przez organ rentowy od 1 grudnia 1982 r. do 31 grudnia 1998 r., to wnioskodawca już z dniem 28 listopada 1982 r. pracował na stanowisku kierowcy Pogotowia (...) w L., tj. z dniem, gdy dotychczasowy kierowca karetki doznał wylewu i zmarł.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone
w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. G., urodzony (...), w dniu 17 marca 2016 r. złożył wniosek o emeryturę, zaznaczając jednocześnie, iż jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wnosząc o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Do wniosku przedłożył dokumentację potwierdzającą przebieg jego zatrudnienia, w tym m.in.: świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 1 kwietnia 2014 r. potwierdzające, iż wnioskodawca w okresie od 2 lutego 1981 r. do 31 grudnia 1989 r. był zatrudniony w Wojewódzkiej Kolumnie (...) Sanitarnego i w okresie od 3 stycznia 1989 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace kierowców samochodów uprzywilejowanych (wykaz A, dział VIII, poz. 2), świadectwo pracy z dnia 19 października 1999 r. wystawione przez Wojewódzką (...) potwierdzające, iż wnioskodawca w okresie od 1 stycznia 1990 r. do nadal był zatrudniony jako noszowy i sanitariusz w zespole wyjazdowym pogotowia ratunkowego.

Ustalony przez organ rentowy wymiar okresów składkowych, nieskładkowych oraz uzupełniających wykazanych przez wnioskodawcę na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 25 lat, natomiast staż w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 27 dni (od 3 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1989 r., od 1 stycznia 1990 r. do 5 maja 1992 r. oraz od 1 lipca 1992 r. do 31 grudnia 1998 r.).

Decyzją z dnia 13 lipca 2016 r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury.

Dowód:

- wniosek o emeryturę z dnia 17.03.2016 r.,

- świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 1.04.2014 r.,

- świadectwo pracy z dnia 19.10.1999 r. wystawione przez Wojewódzką (...) w P.,

- decyzja ZUS O/R. z dnia 13.07.2016 r.

w aktach organu rentowego.

Sąd ustalił, że wnioskodawca J. G. wykazał ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wyłączył bowiem z tego stażu okres przebywania wnioskodawcy na zasiłkach chorobowych po dniu 14 listopada 1991 r. w ilości 10 miesięcy i 12 dni, zaliczając jedynie okres 14 lat, 11 miesięcy i 27 dni.

Nadto Sąd ustalił, iż wnioskodawca J. G. w okresie od dnia 2 lutego 1981 r. do 31 grudnia 1989 r. był zatrudniony w Wojewódzkiej Kolumnie (...) Sanitarnego w P.. Początkowo wnioskodawca pracował jako tzw. „skoczek”, tj. kierowca rezerwowy, a od 1 grudnia 1982 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy pogotowia ratunkowego.

Dowód:

- pismo ZUS z dnia 13.09.2016 r. – k. 15,

- zeznania świadka M. G. – k. 24,

- przesłuchanie wnioskodawcy J. G. – k. 24.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego oraz w aktach osobowych wnioskodawcy, których domniemanie prawdziwości wynika
z art. 244 i nast. k.p.c., a ponadto ich wiarygodność nie została obalona przez żadną ze stron.

Za wiarygodne Sąd uznał nadto dowody z zeznań świadka M. G., który był dyrektorem (...) w P., dlatego też znał zakres obowiązków wnioskodawcy i rzeczywisty rodzaj jego pracy oraz jej warunki.

Sąd za wiarygodne źródło ustaleń faktycznych uznał również dowód
z przesłuchania wnioskodawcy. Zeznania te precyzują m.in. przedłożone świadectwa pracy poprzez uściślenie, jakiego rodzaju prace i na jakim stanowisku wykonywał wnioskodawca w okresie będącym przedmiotem badania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wnioskodawcy J. G. zasługuje na uwzględnienie. Zaskarżona decyzja wydana bowiem została w oparciu o niedostateczne ustalenia faktyczne, a w konsekwencji z naruszeniem prawa.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U.
z 2016 r. poz. 887), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. na dzień 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat

- dla mężczyzn oraz

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl przepisu art. 184 ust. 2 cyt. Ustawy emerytura, o której mowa powyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym,
za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie z art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3 zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przysługuje emerytura w wieku niższym, niż określony w art. 27 pkt. 1 ustawy (co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn).

Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2 cyt. ustawy).

Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (ust. 4 art. 32 cyt. ustawy).

Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z przepisem § 4 ust. 1 tego rozporządzenia, pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach określonych w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeśli osiągnął wiek emerytalny (który dla mężczyzn wynosi 60 lat), ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy (25 lat dla mężczyzn), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Ponadto według § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych
w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania pracy
w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W myśl § 3 powołanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia.

Bezsporne jest, że wnioskodawca J. G. wykazał, iż ukończył 60 lat oraz posiada 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych
i uzupełniających. Organ rentowy przyjął również, iż wnioskodawca wykazał staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 11 miesięcy i 27 dni.

Istotą sporu w niniejszej sprawie była zatem kwestia ustalenia, czy wnioskodawca J. G. przepracował co najmniej 15 lat w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, a okres ten przypadał przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Na podstawie zgromadzonego materiału Sąd przyjął, że odwołanie wnioskodawcy jest zasadne, a jego żądanie co do zmiany zaskarżonej decyzji zasługuje na uwzględnienie.

Dokonując wyliczenia okresu zatrudnienia ubezpieczonego
w warunkach szczególnych na potrzeby ustalenia uprawnień do emerytury Sąd wziął pod uwagę, że wnioskodawca J. G. posiada wystarczający okres pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy od uwzględnionych okresów niezasadnie odliczył wnioskodawcy okresy przebywania na zwolnieniach chorobowych – łącznie w ilości 10 miesięcy i 12 dni, co miało wpływ na rozstrzygnięcie.

W ocenie Sądu brak było podstaw do takiego przyjęcia, gdyż linia orzecznictwa Sądu Najwyższego daje podstawy do zaliczania do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym okresów korzystania ze zwolnień lekarskich.

W uchwale z dnia 27 listopada 2003 r., sygn. akt III UZP 10/03, Sąd Najwyższy - Izba Pracy, (...) i Spraw Publicznych stwierdził bowiem, iż do okresu pracy w szczególnych warunkach, o jakich mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), wlicza się okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania tego stosunku pracy, przypadające po dniu wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.). Stanowisko to stanowi ugruntowaną linię orzeczniczą, powielaną również w orzecznictwie sądów apelacyjnych (wyrok Sądu Apelacyjnego
w Ł. z dnia 21 października 2015 r., III AUa 1373/14, wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 14 marca 2013 r., III AUa 79/13, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 września 2012 r., III AUa 17/12).

Podobnie w wyroku z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09, Sąd Najwyższy wskazał, iż osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy
w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r.

Co prawda przepis art. 32 ust. 1a ustawy emerytalnej obowiązuje
od 1 lipca 2004 r. i odnosi również skutek względem stanów prawnych
i faktycznych obowiązujących przed dniem jego wejścia w życie, jednakże jak już wielokrotnie wskazywano w orzecznictwie osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Tym samym Sąd uznał, iż wnioskodawca wykazał ponad 15 letni okres pracy w szczególnych warunkach przypadających na dzień 1 stycznia 1999 r. i spełnia wszelkie pozostałe przesłanki do nabycia prawa do emerytury przewidziane w przepisie art. 32 w związku z art. 184 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Z powołanych względów Sąd orzekł o przyznaniu wnioskodawcy prawa do emerytury począwszy od 16 kwietnia 2016 r., tj. od daty ukończenia 60 roku życia.

Mając powyższe na uwadze, zaskarżoną decyzję należało zmienić,
o czym orzeczono w pkt I sentencji wyroku, w oparciu o powyżej przytoczone przepisy i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

Kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, na podstawie art. 98 i art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r. poz. 1800), orzeczono jak w punkcie II sentencji wyroku.