Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 października 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

Wydział V Karny Sekcja Odwoławcza

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Myśliwiec (spr.)

Sędziowie: SSO Sławomir Klekocki

SSO Olga Nocoń

Protokolant: Justyna Napiórkowska

w obecności Stanisława Świerdzy Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Rybniku

po rozpoznaniu w dniu 20 października 2016 r.

sprawy:

skazanego Z. O. /O./

s. W. i Z.

ur. (...) w G. I.

w przedmiocie wydania wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez skazanego i jego obrońcę

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 12 maja 2016r. sygn. akt IX K 35/16

I.zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1 w ten sposób, iż łagodzi orzeczoną karę łączną do 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności;

II.w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. H. kwotę 120zł (sto dwadzieścia złotych) oraz 23 % podatku VAT w kwocie 27,60zł (dwadzieścia siedem złotych i sześćdziesiąt groszy), łącznie kwotę 147,60zł (sto czterdzieści siedem złotych i sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

IV.zwalnia skazanego od ponoszenia kosztów za postępowanie odwoławcze obciążając nimi Skarb Państwa.

SSO Jacek Myśliwiec (spr.)

SSO Sławomir Klekocki SSO Olga Nocoń

Sygn.akt V.2 Ka 443/16

UZASADNIENIE

Z. O. został skazany następującymi prawomocnymi wyrokami :

I.  Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 4 lutego 2008r. w sprawie o sygn. akt II K 380/08 za czyn z art. 224 § 2 k.k. i art. 222 § 1 k.k . w zw. z art.11 § 2 k.k. przy zast. art. 31 § 2 k.k. popełniony w dniu 3 lipca 2007r., za który wymierzono mu karę 1 (jednego) roku pozbawienia wolności oraz za czyn z art. 226 § 1 k.k. przy zast. art. 31 § 2 k.k. popełniony w dniu 3 lipca 2007 roku, za który wymierzono mu karę 3 miesięcy pozbawienia wolności, które to kary zostały następnie objęte karę łączną w 1 roku pozbawienia wolności;

II.  Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 20 października 2008r. w sprawie o sygn. akt II K 154/08 za czyn z art. 216 § 1 k.k. w zw. z art. 31§ 2 k.k. popełniony w dniu 26 kwietnia 2007r., za który nadzwyczajne łagodząc odstąpiono od wymierzenia kary;

III.  Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 07 listopada 2012r. w sprawie o sygn. akt IX K 1267/11 za czyn z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w dniu 1 września 2010r., za który wymierzono mu karę 6 miesięcy ograniczenia wolności;

IV.  Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 26 września 2013r. w sprawie o sygn. akt IX K 1240/11 za czyny z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 31 § 2 k.k. popełnione w warunkach art. 91 § 1 kk w okresie od dnia 15 kwietnia 2009r. do dnia 30 kwietnia 2009r., za które wymierzono mu jedną karę 10 miesięcy ograniczenia wolności;

V.  Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 31 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt IX K 58/12 za czyn z art. 222 § 1 k.k. i art. 224 § 2 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i art. 12 k.k. i art. 64 § 1 k.k. przy zast. art. 31 § 2 kk popełniony w dniu 16 lipca 2011r, za który wymierzono mu karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności;

VI.  Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 15 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt IX K 294/13 za czyn z art. 222 § 1 k.k. i art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w dniu 27 lipca 2012r., za który wymierzono mu karę 10 miesięcy pozbawienia wolności;

VII.  Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 24 lipca 2014r. w sprawie o sygn. akt IX K 860/13 za czyn z art. 224 § 1 k.k. i art. 224 § 2 k.k. i art. 226 § 1 k.k. przy zast. art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełniony w dniu 23 stycznia 2013r., za który wymierzono mu karę 7 miesięcy pozbawienia wolności oraz za czyny z art. 226 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k. popełnione w warunkach art. 91 § 1 k.k. w okresie od dnia 23 stycznia 2013r. do dnia 15 lutego 2013r., za które wymierzono mu jedną karę 8 miesięcy pozbawienia wolności a następnie karę łączną w rozmiarze 1 roku pozbawienia wolności.

Wyrokiem łącznym z dnia 12 maja 2016r. sygn. akt IX K 35/16 Sąd Rejonowy w Rybniku na mocy art. 91 § 2 k.k. i art. 86 § 1 k.k. oraz art. 89 § 1 k.k. w zw. z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 roku o zmianie ustawy – Kodeks Karny oraz niektórych innych ustaw w miejsce orzeczonych wobec skazanego Z. O. wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 7 listopada 2012r. w sprawie o sygn. akt IX K 1267/11 oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 26 września 2013r. w sprawie o sygn. akt IX K 1240/11 kar ograniczenia wolności oraz wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 31 stycznia 2014r. w sprawie o sygn. akt IX K 58/12 i wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 15 kwietnia 2014r. w sprawie o sygn. akt IX K 294/13 kar pozbawienia wolności wymierzył mu karę łączną 2 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności;

Na mocy art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okres odbywania kary pozbawienia wolności w sprawie o sygn. IX K 294/13 tj. okresy od dnia 27.07.2012r. do dnia 29.07.2012r., od dnia 02.03.2013r. do dnia 15.03.2013r., od dnia 18.12.2014r. do dnia 27.09.2015r., w sprawie o sygn. akt IX K 58/12 okres od dnia 16.07.2011r. do dnia 26.07.2012r.

Na podstawie art. 576 § 1 k.p.k. ustalił, iż pozostałe rozstrzygnięcia zawarte w wyrokach objętych wyrokiem łącznym podlegają odrębnemu wykonaniu.

Na podstawie art. 572 k.p.k. umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego co do wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 04.02.2008 roku w sprawie o sygn. akt II K 380/08, wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 20.10.2008 roku w sprawie o sygn. akt II K 154/08 oraz wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 24.07.2014 roku w sprawie o sygn. akt II K 860/13.

Na mocy art. 29 ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adwokat A. H. kwotę 144 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielanej z urzędu na rzecz skazanego Z. O. i kwotę 33,12 zł stanowiącą stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności.

Na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił skazanego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku złożył skazany i jego obrońca.

W osobistej apelacji skazany podniósł zarzut obrazy art. 85 kk poprzez objęcie karą łączną kar bezwzględnych pozbawienia wolności z karami ograniczenia wolności a także rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej poprzez odstąpienie od zastosowania zasady pełnej absorpcji i w oparciu o te zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i znaczne złagodzenie orzeczonej kary łącznej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Z obu apelacji tylko apelacja wywiedziona przez obrońcę skazanego częściowo zasługiwała na uwzględnienie. Odnosząc się do osobistej apelacji skazanego stwierdzić należy, iż sprowadziła się ona jedynie do prezentacji utartych sloganów pomieszanych z nieaktualnym orzecznictwem i osobliwymi wynikającymi z niewiedzy prawnej poglądami. Z uwagi, że ich autor z niezwykłą powagą, a nawet zadęciem je prezentował, zarzucając równocześnie Sądowi meriti brak wiedzy prawnej, a nawet samowolę - Sąd Odwoławczy zdecydował się do nich odnieść. Można zrozumieć, że biblioteka, do której miał dostęp skazany, dysponowała wyłącznie nieaktualnymi kodeksami i komentarzami - przedstawione bowiem w licznych pismach przez skazanego poglądy prawne są archaiczne, a przepisy dawno już znowelizowane. Skarżący w swojej apelacji krytykując Sąd meriti i zarzucając mu, iż ten nie zna a nawet ignoruje orzecznictwo Sądu Najwyższego, które nakazuje, aby wyrok łączny polepszał sytuację skazanego – sam nie zdaje sobie sprawy, iż prezentuje nieaktualny już od ponad 10 lat pogląd prawny, a na dodatek osobliwie go interpretuje. Otóż istotnie ponad dekadę temu na gruncie teorii tzw. swobodnego tworzenia zbiegów realnych (dobór czynów podlegających łączeniu) Sąd Najwyższy wypowiedział się , aby czynić to w interesie skazanego. Należy jednak podkreślić, iż przez „interes skazanego” Sąd Najwyższy rozumiał taką sytuację, w której wyrok łączny ( zbieg realny) obejmował jak największą liczbę skazań - gdyż taka właśnie sytuacja była teoretycznie najbardziej korzystna dla skazanego. Tymczasem skazany najwyraźniej myli „reguły tworzenia zbiegów realnych” – dobór wyroków do łączenia z „regułami wymiaru kary łącznej” – determinanty wysokości orzekanej kary łącznej. Należy z całą stanowczością stwierdzić, że tak Sąd Najwyższy jak i pozostała judykatura nigdy nie postulowały (jak sugeruje to skazany) , aby łagodnie traktować skazanych, a zwłaszcza, aby kary łączne kształtować w oparciu o zasadę absorpcji. Zawarte na ten temat w apelacji skazanego enuncjacje stanowią bez wątpienia odosobniony i dość osobliwy twórczy wkład skazanego w historię prawa. Aby ten zapał skazanego nieco ostudzić należy wyłącznie przypomnieć, iż od 2005r. (Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z 25.02.2005r. I KZP 36/04 mającą moc zasady prawnej) Sąd Najwyższy odstąpił od reguły „swobodnego tworzenia zbiegów realnych ” na rzecz restryktywnej ,„mechanicznej” zasady tworzenia tych zbiegów, co więcej Sąd Najwyższy równocześnie jednoznacznie wypowiedział się, iż takie tworzenie zbiegu realnego (restryktywne) może nie być korzystne dla skazanego - niezależnie czy mu się to podoba czy nie. Przechodząc do kolejnych zarzutów stwierdzić należy, iż dotykają one nie tylko sfery absurdu, co wręcz komizmu wynikającego bez wątpienia z ignorancji prawnej skazanego. Skarżący w swojej apelacji, krytykując działania Sądu meriti, zarzucał mu samowolę, „ widzimisię” w stosowaniu prawa, a nawet … (sic!) nieznajomość tego prawa - nie zdaje sobie nawet sprawy, iż stosowane przez Sąd meriti instytucje prawne są częścią obowiązującego aktualnie porządku prawnego. Przykładowo - wyjście poza granice wniosku, wynika z faktu, iż Sąd procedując w sprawie wydania wyroku łącznego działa z urzędu. A zatem niezależnie od tego, kto zainicjował to postępowanie toczy się ono z urzędu ( art. 570 kpk ) bez względu na zakres wniosku. Jak zatem widać wyjście poza granice wniosku nie jest samowolą sędziowską, lecz nakazem prawa. Kolejne krytyczne zarzuty dotyczyły łączenia kar bezwzględnych pozbawienia wolności z karami warunkowo zawieszonymi oraz karami ograniczenia wolności. Także tutaj należy wskazać, iż konieczność łączenia kar pozbawienia wolności z karami ograniczenia wolności ( art. 87 kk) oraz karami warunkowo zawieszonymi (art. 89 kk) jest nakazem obowiązującego prawa a nie widzimisię Sądu meriti lub też jego … niewiedzy prawnej – jak sugeruje to skazany. Oczywistym jest, że każda osoba może mieć krytyczne uwagi co do kształtu obowiązującego prawa (skazany niestety go nie zna i bezkrytycznie przypisuje Sądom, które je stosują – samowolę i nieznajomość prawa) i je artykułować. Należy jednak zdawać sobie sprawę , iż kierowanie takich uwag pod adresem Sądu jako organu prawo wyłącznie stosującego jest całkowicie pozbawione sensu, gdyż jedynym kompetentnym adresatem tych uwag może być organ ustawodawczy, który nie tylko stanowi obowiązujące prawo, ale może również pod wpływem takich uwag to prawo zmienić. Na koniec wskazać trzeba fakt niepełnosprawności umysłowej i w konsekwencji ograniczenie poczytalności skazanego, która tak jak i inne okoliczności łagodzące bądź obciążające, mogą być brane pod uwagę wyłącznie raz tj. przy ferowaniu jednostkowego wyroku i nie mogą być uwzględniane ponownie przy wymiarze kary łącznej (II AKa 77/15 wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 7.05.2015r.) gdyż tu obowiązują zupełnie inne determinanty kary łącznej, o których poniżej.

Przechodząc do apelacji obrońcy ta częściowo okazała się być zasadną. Pomijając zawarte w osobistej apelacji skazanego miazmaty przypomnieć jedynie należy, iż zastosowanie przez Sąd przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji czy też kumulacji jest wyłącznie uzależnione od istniejącego pomiędzy poszczególnymi czynami wchodzącymi w skład zbiegu realnego związku podmiotowo-przedmiotowego. Innymi słowy im ów związek ściślejszy tym Sąd winien odwoływać się do zasady absorpcji. Natomiast im więzi te są luźniejsze tym bardziej kształtować karę łączną winno się w oparciu o zasadę kumulacji. W przedmiotowej sprawie czyny objęte zbiegiem realnym stanowią przestępstwa w zasadzie jednorodne, z art. 226 kk . Popełnione one zostały w okresie od 15 kwietnia 2009r. do 27 lipca 2012r. Ewidentnym zatem jest, iż o ile charakter czynów popełnionych przez skazanego i objętych wyrokiem łącznym jest co do zasady tożsamy i można mówić o ścisłej łączności o charakterze przedmiotowym, to popełnione one jednak zostały w dużym przedziale czasowym. Pozwala to na konkluzję, iż omawiany w apelacji obrońcy skazanego związek podmiotowo-przedmiotowy nie ma charakteru ścisłego, a tym samym wyklucza możliwość zastosowania przy wymiarze kary łącznej postulowaną przez skarżącą zasadę pełnej absorpcji. Z drugiej strony charakter tej łączności nie upoważniał do stosowania ( jak uczynił to Sąd meriti ) zasady zbliżonej do kumulacji. Szczegółowa analiza istniejącego związku podmiotowo-przedmiotowego jednoznacznie wskazuje, iż dla osiągnięcia celów kary łącznej właściwa będzie przy jej tworzeniu zasada asperacji. Z tych też powodów Sąd Odwoławczy obniżył orzeczoną karę łączną do 2 lat . Podnoszone w apelacji obrońcy skazanego kwestie związane z niepełnosprawnością umysłową skazanego i ewentualnego wpływu tego faktu na rozmiar kary łącznej zostały omówione we wcześniejszej części dotyczącej osobistej apelacji skazanego.

Z tych powodów orzeczono jak w części dyspozytywnej.

SSO Jacek Myśliwiec /spr./

SSO Sławomir Klekocki SSO Olga Nocoń