Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 stycznia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie przepisów art.114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił E. K. prawa do przeliczenia emerytury. W treści decyzji organ rentowy wskazał, że wnioskodawczyni nie wskazała nowych dokumentów mających wpływ na zmianę wysokości jej świadczenia. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył ponadto, że decyzją z dnia 9 grudnia 2014 r., ze względu na brak udokumentowanych zarobków z tytułu zatrudnienia w (...) ,w okresie od 1 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1976 r. przyjęto wnioskodawczyni obowiązujące w tym czasie wynagrodzenia minimalne w wymiarze czasu pracy zgodnym z wpisem w legitymacji ubezpieczeniowej tj. ½ etatu.

/decyzja k.39 - 40 plik I akt ZUS/

W dniu 20 stycznia 2015 r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie E. K. od ww. decyzji, w którym wskazała, że nie zgadza się z wysokością ustalonej jej emerytury. E. K. zaznaczyła, że w zakładach (...) pracowała w wymiarze ½ etatu jedynie przez jeden miesiąc, a w pozostałym okresie zatrudnienia w ww. zakładzie pracy tj. latach 1973 – 1976 pracowała w pełnym wymiarze czasu pracy o czym świadczy przedstawione przez nią stosowne świadectwo pracy. Wnioskodawczyni wskazała, że w okresie przez nią wskazanym jej miesięczne wynagrodzenie wynosiło 2.800 zł oraz że z każdej otrzymanej przez nią kwoty (także premii , trzynastek czy też eksportówek) odprowadzano stosowne składki. E. K. podniosła, że nie dysponuje dokumentacją płacową, a ww. zakład pracy został zlikwidowany.

/odwołanie k.2/

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że decyzją z dnia 9 grudnia 2014 r. od dnia 3 listopada 2014 r. przyznano E. K. prawo do emerytury (na podstawie art.24 ustawy emerytalnej) ustalając jej wysokość na podstawie art.183 ustawy emerytalnej. Organ rentowy podniósł, że w dniu 19 grudnia 2014 r. E. K. złożyła wniosek o ponowne ustalenie świadczenia, ale wobec nieprzedłożenia przez nią nowych dowodów wydano zaskarżoną decyzję.

/odpowiedź na odwołanie k.5-5 odwrót/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczona E. K. urodziła się w dniu (...) Powszechny wiek emerytalny osiągnęła w dniu 3 listopada 2014 r.

/okoliczność bezsporna/

Decyzją z dnia 7 marca 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustalił E. K. wartość kapitału początkowego. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. od 1 stycznia 1983 r. do 31 grudnia 1992 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 56,09% co przy jego pomnożeniu przez kwotę bazową tj. 1.220,89 zł dało podstawę wymiaru kapitału początkowego o wartości 684,80 zł (56,09% x 1 220,89 zł). Przy uwzględnieniu współczynnika proporcjonalnego o wartości 78,15% (obliczonego z uwzględnieniem osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego) i średniego dalszego trwania życia wyrażonego w miesiącach dla osób w wieku 62 lat, a wynoszącego 209 miesięcy wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniosła 80.262,27 zł.

/decyzja k.63-64 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 9 października 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych odmówił E. K. ustalenia kapitału początkowego wskazując, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru tj.56,09 % określony decyzją z dnia 7 marca 2014 r. ustalającą wnioskodawczyni kapitał początkowy jest dla niej najkorzystniejszy.

/decyzja k.69-70 plik II akt ZUS/

Decyzją z dnia 9 grudnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przyznał E. K. emeryturę od dnia 3 listopada 2014 r. tj. od osiągnięcia przez nią wieku emerytalnego. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że emerytura została obliczona w następujący sposób :

- zgodnie z art.53 ustawy emerytalnej przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 20 lat kalendarzowych z całego okresu ubezpieczenia od 1973 r. do 2005 r. oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 50,51%. Ponadto organ rentowy wskazał, że podstawa wymiaru została obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 50,51% przez kwotę bazową 3.191,93 zł co dało kwotę 1.612,24 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obliczył wysokość emerytury w następujący sposób:

24% x 3.191,93 = 766,06 zł,

(268 x 1,3 %)/12 x 1 612,24 zł = 468,03 zł,

(40 x 0,7%)/12 x 1 612,24 zł = 37,57 zł.

Razem 1 271,66 zł.

- zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej kwota składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wyniosła 42.426,15 zł, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 255.729,89 zł, średnie dalsze trwanie życia wyniosło 252 miesięcy, a wyliczona kwota emerytury wyniosła 1.183,16 zł.

Organ rentowy wskazał, iż wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w 2014 r. wysokość emerytury wyniosła 20% emerytury obliczonej na podstawie art.53 ustawy emerytalnej tj. 254,33 zł oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art.26 ustawy emerytalnej tj. 946,53 zł co dało łącznie kwotę brutto emerytury w wysokości 1.200,86 zł.

/decyzja k.29-32 odwrót plik I akt ZUS/

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia:

-

za rok 1973 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 5.733,33 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 33.576,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 17,08 %,

-

za rok 1981 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 24. 000 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 92.268,00 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 26,01 %,

-

za rok 1982 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 42.000 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 139.572 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 30,09 %,

-

za rok 1983 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 93.069 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 173.700 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,58 %,

-

za rok 1984 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 107.659 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 202.056 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,28 %,

-

za rok 1985 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 127.200 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 240.060 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,99 %,

-

za rok 1986 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 173.100 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 289.140 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 59,87 %,

-

za rok 1987 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 362.000 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 350.208 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 103,37 %,

-

za rok 1988 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 441.000 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 637.080 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 69,22 %,

-

za rok 1989 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 1.011.500 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 2.481.096 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 40,77 %,

-

za rok 1990 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 5.280.000 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 12.355 644 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 42,73 %,

-

za rok 1991 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 9.436.800 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 21.240.000 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 44,43 %,

-

za rok 1992 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 9.535.100 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 35.220.000 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 27,07 %,

-

za rok 1999 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 10.812,26 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 20.480,88 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 52,79 %,

-

za rok 2000 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 13.270,81 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 23.085,72 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 57,48 %,

-

za rok 2001 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 14.499,25 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 24.742,20 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 58,60 %,

-

za rok 2002 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 15.181,07 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 25.598,52 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 59,30 %,

-

za rok 2003 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 15.682,20 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 26.417,64 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 59,36 %,

-

za rok 2004 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 16.265,14 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 27.474,84 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 59,20 %,

-

za rok 2005 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 12.247,85 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 28.563,48 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 42,88 %,

Suma wyniosła 1010,10%

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru stanowiący stosunek sumy wskaźników z poszczególnych lat kalendarzowych do liczby lat wyniósł 50,51 % (1010,10% : 20).

/załącznik do decyzji z dnia 9 grudnia 2014 r. k.33/34 plik I akt ZUS/

W dniu 19 grudnia 2014 roku do organu rentowego wpłynął wniosek E. K. o przeliczenie emerytury, po rozpatrzeniu którego wydano zaskarżoną decyzję.

/wniosek k.35-38 plik I akt ZUS, decyzja k.39 - 40 plik I akt ZUS/

W okresie od 1 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1976 r. E. K. zatrudniona była w Zakładach (...) (w okresie od 1 sierpnia 1973 r. do 14 sierpnia 1973 r. w wymiarze czasu pracy wynoszącym ½ etatu, a w okresie od 15 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1976 r. w pełnym wymiarze czasu pracy.

/świadectwo pracy w dokumentacji osobowej wnioskodawczyni k.29/

Podczas zatrudnienia w ww. zakładzie pracy wnioskodawczyni otrzymała następujące angaże:

-

na stanowisko galwanizera od dnia 1 sierpnia 1973 r. (7 - dniowy okres próbny) z wynagrodzeniem w wysokości 6,90 zł za godzinę pracy plus premia,

-

na stanowisko galwanizera od dnia 15 sierpnia 1973 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w wysokości w wysokości 6,90 zł za godzinę pracy plus premia zgodnie z obowiązującym regulaminem,

-

na stanowisko robotnika rozdzielni od dnia 1 lutego 1975 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w wysokości 10,50 zł za godzinę pracy,

-

na stanowisko robotnika rozdzielni od dnia 1 lipca 1975 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w wysokości w wysokości 11,50 zł za godzinę pracy plus premia zgodnie z obowiązującym regulaminem,

-

na stanowisko rozdzielcy od dnia 1 sierpnia 1976 r. w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem w wysokości w wysokości 14,50 zł za godzinę pracy.

/angaże w dokumentacji osobowej wnioskodawczyni k.29/

Przy uwzględnieniu wymiaru czasu pracy oraz godzinowych kwot wynagrodzeń wskazanych w angażach jakie w okresie od 15 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1976 r. osiągała wnioskodawczyni w ww. zakładzie pracy hipotetyczna wysokość wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury (w trybie art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) wyniosłaby 54,70% (lata: 1974-1976, 1982-1991, 1999-2005), a wwpw kapitału początkowego nie uległby zmianie (kapitał uprzednio przeliczony po zmianach wprowadzonych ustawą z dnia 5 marca 2015 r.). Kwota emerytury mieszanej (art.183 powołanej ustawy) wyniosłaby 1.235,32 zł, a po waloryzacji od 1 marca 2016r. 1.274,37 zł.

Za rok 1974 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 16.118,40 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 38.220 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 42,17 %.

Za rok 1975 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 25.011 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 46.956 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 53,26 %.

Za rok 1976 podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wyniosła 30.070 zł co przy kwocie rocznego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok kalendarzowy wynoszącej 51.372 zł dało stosunek podstawy wymiaru składek do rocznego przeciętnego wynagrodzenia o wartości 58,53 %.

/wyliczenie ZUS k.38 oraz k.45 – 47 plik I akt ZUS/

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach osobowych ubezpieczonej – angażach, umowie o pracę, świadectwach pracy. Podkreślić należy, że żadna ze stron postępowania nie kwestionowała ani autentyczności ani treści tych dokumentów.

Na podstawie załączonej dokumentacji osobowo-płacowej ubezpieczonej organ rentowy dokonał hipotetycznego wyliczenia wysokości świadczenia dla ubezpieczonej. Sąd przyjął powyższe wyliczenie za wiarygodne. Podkreślić należy, że o ile angaże z okresu zatrudnienia wnioskodawczyni w Zakładach (...) nie pozostawiają wątpliwości co do wymiaru czasu pracy jak i wysokości otrzymywanych przez nią stawek godzinowych, o tyle na podstawie dokumentacji tej nie można stwierdzić czy ubezpieczonej wypłacano (i w jakiej wysokości) dodatkowe składniki wynagrodzenia. Tym samym na podstawie jedynie twierdzeń ubezpieczonej, nie jest możliwym przyjęcie innych wartości niż ustalone przez organ w hipotetycznym wyliczeniu.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jest częściowo zasadne.

Zgodnie z art.183 ust. 5 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz.887) emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust.1, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2014, wynosi:

1)  20 % emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2)  80 % emerytury obliczonej na podstawie art. 26.

Odnośnie pierwszej części emerytury wskazać należy na treść przepisu art.53 ust. 1 powyższej ustawy zgodnie, z którym emerytura obliczana według tego przepisu stanowi sumę trzech składników:

1)  24 % kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2)  po 1,3 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3)  po 0,7 % podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

W myśl art. 15 powyższej ustawy podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 tego samego przepisu przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym złożono wniosek o emeryturę lub rentę. Z kolei ust.6 tego samego przepisu stanowi, że na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust.4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Stosownie do ustępu 2a jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Następnie w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust.3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2)  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3)  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust.5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty,

oraz mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art.19, przy czym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Zasady obliczania drugiej części emerytury mieszanej przewiduje art.26 ust.1 ustawy w myśl, którego emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust.5 i art. 183.

W dniu 19 grudnia 2014 roku do organu rentowego wpłynął wniosek E. K. o przeliczenie emerytury.

Zgodnie z treścią art.109 ww. ustawy na wniosek emeryta lub rencisty wysokość emerytury określonej w art.53 oraz renty podlega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art.110-113.

Stosownie do treści art.111 ust.1-3 ww. ustawy wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust.2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art.15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)  z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art.176,

3)  z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art.15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

Zgodnie z dyspozycją art.114 ust.1 ww. ustawy o emeryturach i rentach prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub na ich wysokość.

W przedmiotowej sprawie zgłoszone przez ubezpieczoną żądania oraz zgromadzone w sprawie dokumenty dają podstawę do dokonania ponownego ustalenia wysokości emerytury w części ustalonej na tzw. starych zasadach, to jest na podstawie art. 53 ww. ustawy.

Wskazać należy, że przytoczone zasady postępowania – w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2003 roku sygn. III UZP 2/03 (OSNP 2003/14/338) - tak przy ustalaniu prawa do świadczenia, jak i jego przeliczaniu, pozwalają na ogólną uwagę, iż zamiarem ustawodawcy było umożliwienie ubezpieczonym dokonanie wyboru, w ramach prawa, najkorzystniejszego z ich punktu widzenia okresu, z którego podstawa wymiaru składek ubezpieczeniowych, będzie stanowić podstawę wymiaru świadczenia.

Zgodnie z §21 ust.1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i (Dz. U. nr 237 poz.1412) środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia.

Wskazana tu regulacja, wyrażona także w poprzednio obowiązującym Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno - rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. nr 10 poz.49 ze zm.) wyznacza kierunek postępowania dowodowego, nie oznacza to jednak, aby wysokość uzyskiwanego uposażenia nie mogła być wskazana i w inny sposób, tak przy pomocy pisemnych środków dowodowych pochodzących od pracodawcy, czy też nawet dowodów pośrednich, nie wyłączając zeznań świadków - aczkolwiek wskazujących wprost na wysokość wynagrodzenia danego zainteresowanego (tak m. in. Sąd Najwyższy w wyroku z 25.07.1997r. - II UKN 186/97, OSNAP 1998/11/324 a także Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrok z dnia 4.03.1997r. - III AUa 105/97, Apel. W-wa 1997/2/7 Sąd Apelacyjny w Rzeszowie z dnia 27.06.1995 - III Aur 177/95, OSA 1996/10/32, czy Sąd Apelacyjny w Białymstoku III Aur 294/93, PS - wkład. 1994/3/6). ). Przy czym nie jest możliwe obliczanie wysokości emerytury wyłącznie na podstawie twierdzeń ubezpieczonego. Twierdzenia te muszą być udowodnione.

Sąd podziela ww. stanowiska podobnie jak stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 3 września 2013 roku o sygn. akt III AUa 303/13 (Lex nr 1366097), że Sąd nie może ustalać wysokości zarobków na podstawie przypuszczeń, uśrednień, czy też hipotetycznych wyliczeń. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych może być bowiem uwzględnione tylko wynagrodzenie faktyczne uzyskane przez zainteresowanego w danym okresie. Jego wysokość musi być niewątpliwa i bezwarunkowa, a nie jedynie prawdopodobna

Należy podkreślić, iż Sąd nie jest związany ograniczeniami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi, co wynika z treści art. 473 k.p.c. i sprawie, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane i ich dopuszczenie za celowe.

W niniejszej sprawie Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe obejmujące analizę dokumentacji związanej z okresem pracy wnioskodawczyni, co pozwoliło w sposób wszechstronny przeanalizować zasadność jej żądania.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawczyni wskazała, że podczas zatrudnienia w Zakładach (...) w okresie od 1 sierpnia 1973 r. do 31 grudnia 1976 r. wykonywała obowiązki pracownicze w pełnym wymiarze czasu pracy (za wyjątkiem jednego miesiąca kiedy to pracowała w wymiarze ½ etatu), jej miesięczne wynagrodzenie wynosiło 2.800 zł oraz że z każdej otrzymanej przez nią kwoty (także premii, trzynastek czy też eksportówek) odprowadzano stosowne składki.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń wynika, że o ile w pierwszym etapie swojego zatrudnienia w ww. zakładzie wnioskodawczyni wykonywała obowiązki pracownicze w wymiarze ½ etatu (od 1 sierpnia 1973 r. do 14 sierpnia 1973 r.), o tyle w pozostałym okresie (aż do momentu zakończenia tam swojej pracy) wykonywała je w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie Sądu przedstawione angaże ze spornego okresu nie pozostawiają także żadnych wątpliwości co do kwot wynagrodzenia zasadniczego otrzymywanego przez wnioskodawczynię w spornym okresie. Dlatego też należna ubezpieczonej emerytura powinna zostać obliczona z uwzględnieniem hipotetycznego wyliczenia dokonanego przez organ rentowy.

W odniesieniu zaś do kwot dodatkowego wynagrodzenia jakie miała otrzymywać wnioskodawczyni w spornym okresie wskazać należy, że sformułowania zawarte w angażach, a odnoszące się do premii odsyłają do obowiązującego w zakładzie pracy regulaminu, którego strona odwołująca jednak nie przedstawiła. Tym samym nie można jednoznacznie stwierdzić ile wynosiły dodatkowe składniki wynagrodzenia wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni nie przedstawiła również innych dowodów, z których wynikałaby wysokość premii, trzynastek czy też innych składników wynagrodzenia.

W tym miejscu wskazać należy, że stosownie do art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. W postępowaniu sądowym ubezpieczony może korzystać z wszelkich środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków lub dochodów stanowiących podstawę wymiaru emerytury lub renty, w szczególności z dowodów dokumentów oraz z przesłuchania świadków (wyrok Sądu Najwyższego z 25.07.1997 r., II UKN 186/97, OSNP 11/1998, poz. 342).

Wskazać należy, iż nie jest rzeczą Sądu zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też Sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art.232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art.3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art.227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art.6 k.c.).

Wobec powyższego Sąd, na podstawie art.477 ¹⁴§2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych do ponownego ustalenia wysokości świadczenia E. K. przy uwzględnieniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury 54,70% o czym orzekł w punkcie 1 sentencji wyroku.

Jednocześnie wobec braku możliwości ustalenia ile wynosiły pozostałe składniki wynagrodzenia wnioskodawczyni jakie osiągała w Zakładach (...) w spornym okresie Sąd na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie w pozostałej części o czym orzekł w punkcie 2 sentencji wyroku.

(S.B.)

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego z pouczeniem o prawie, terminie i sposobie złożenia apelacji.

2.  Wypożyczyć pełnomocnikowi ZUS akta rentowe zobowiązując do zwrotu w razie złożenia apelacji.

3.  Doręczyć pełnomocnikowi ZUS zapis protokołów rozpraw.

17.11.2016 r.