Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt XIII Ga 487/16

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 października 2013 roku Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia
w Łodzi zasądził od M. M. na rzecz (...), (...) Spółki jawnej z siedzibą w R. kwotę 50.348,81 zł
z ustawowymi odsetkami od kwoty 46.391,91 zł od dnia 23 września 2009 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 6.135,00 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania, wskazując,
że odpowiedzialność pozwanego jest odpowiedzialnością solidarną z odpowiedzialnością A. B., wynikającą z prawomocnego nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 25 marca 2013 roku, sygn. akt XIII GNc 725/13.

Sąd Rejonowy wskazał, że powódka udowodniła zasadność swojego roszczenia opartego na treści art. 299 § 1 k.s.h., tj. istnienie wymagalnej wierzytelności przysługującej
od (...) Sp. z o.o., w której M. M. pełnił funkcję członka zarządu oraz bezskuteczność egzekucji prowadzonej przeciwko Spółce. Pozwany natomiast nie wykazał istnienia żadnej z przesłanek egzoneracyjnych z art. 299 § 2 k.s.h., zwalniających go od odpowiedzialności.

Pozwany wniósł w dniu 25 kwietnia 2016 roku apelację od powyższego wyroku, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie art. 299 § 2 k.s.h., poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przy orzekaniu, a ponadto wydanie wyroku w sytuacji braku fizycznego udziału pozwanego na rozprawie przed Sądem I instancji, co pozbawiło go możności prezentacji swoich argumentów.

Skarżący wniósł ponadto o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z dokumentów załączonych do apelacji oraz z zeznań dwóch świadków.

Powódka wniosła o oddalenie apelacji, pominięcie dowodów zgłoszonych
przez skarżącego jako spóźnionych oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okrę gowy zważył:

Apelacja pozwanego skutkowała uchyleniem zaskarżonego wyroku, zniesieniem postępowania w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazaniem sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany występujący samodzielnie bez profesjonalnego pełnomocnika wskazując
w apelacji na okoliczność braku możliwości zaprezentowania swoich argumentów
na rozprawie przed Sądem Rejonowym, podniósł de facto zarzut nieważności postępowania
z uwagi na pozbawienie go możności obrony swoich praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.).

Podnieść także należy, że nieważność postępowania sąd II instancji bierze pod uwagę
z urzędu w granicach zaskarżenia, zatem nawet mimo braku takiego zarzutu jest obowiązany do badania, czy w postępowaniu przed sądem I instancji nie wystąpiła żadne ze wskazanych w art. 379 k.p.c. przyczyn nieważności postępowania.

Przesłanka pozbawienia strony możności obrony swych praw, przewidziana w art. 379 pkt 5 k.p.c., zachodzi, gdy rzeczywiście, na skutek naruszenia przepisów przez sąd
lub przeciwnika procesowego, nie brała ona udziału w postępowaniu sądowym lub w istotnej jego części albo też w sytuacji pozbawienia jej możności podejmowania lub też niepodejmowania czynności procesowych, zmierzających do ochrony jej sfery prawnej
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23.04.2015 r., V CSK 573/14, LEX nr 1678097, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12.02.2015 r. IV CZ 113/14, LEX nr 1656519).

Analizując, czy doszło do nieważności postępowania z powodu pozbawienia strony możności obrony jej praw, należy ustalić, czy nastąpiło naruszenie i których przepisów procesowych, czy uchybienie to wpłynęło na możliwość działania przez stronę
w postępowaniu oraz czy pomimo zaistnienia tych okoliczności strona mogła jednak bronić swych praw w toku postępowania. Tylko w przypadku wystąpienia wszystkich tych przesłanek można przyjąć, że strona została pozbawiona możności działania, powodującego nieważność postępowania (wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2016 r., II CSK 556/15, Legalis numer 1450593).

W orzecznictwie powszechnie przyjmuje się że brak skutecznego doręczenia zawiadomienia strony o terminie rozprawy, prowadzi do pozbawienia możności obrony praw i skutkuje nieważnością postępowania (tak np. SA w Szczecinie w wyroku z dnia
08.01.2016 r., III AUa 314/15, Legalis numer 1398822, SN w postanowieniu z dnia 19.06.2015 r., IV CSK 101/15, Legalis numer 1310343).

W niniejszej sprawie pozwany nie został prawidłowo zawiadomiony o terminie jedynej rozprawy wyznaczonej na dzień 22 października 2013 roku, po której został wydany zaskarżony wyrok. Znajdujące się na k. 57 akt sprawy zawiadomienie, adresowane
do M. M. nie mogło zostać uznane za skutecznie doręczone w trybie
tzw. doręczenia zastępczego, zgodnie z art. 139 § 1 k.p.c. Brak na nim adnotacji,
że pozostawiono adresatowi zawiadomienie w oddawczej skrzynce pocztowej bądź
w drzwiach mieszkania adresata o tym gdzie i kiedy pismo pozostawiono oraz że należy
je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia.

W kontekście twierdzeń pozwanego zawartych we wniosku o przywrócenie terminu
do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku, że nie otrzymał on tzw. awiza ani awiza powtórnego, brak zaznaczenia na potwierdzeniu odbioru gdzie pozostawiono zawiadomienie (awizo), może oznaczać, że takiego zawiadomienia dla pozwanego doręczyciel w ogóle nie zostawił.

Dysponując dokumentem z k. 57 i uznając na jego podstawie, że pozwany M. M. został zawiadomiony przez awizo w dniu 26 sierpnia 2013 roku o terminie rozprawy, Sąd Rejonowy dopuścił się naruszenia art. 139 § 1 k.p.c., a kontynuując rozprawę bez jej odroczenia naruszył art. 214 § 1 k.p.c.

Powyższe naruszenia skutkowały pozbawieniem pozwanego możności osobistego zaprezentowania przed Sądem stanowiska w sprawie i przytoczenia przemawiających za nimi argumentów czy też zgłoszenia dalszych wniosków dowodowych, zgodnie z art. 217
§ 1 k.p.c.

Przeprowadzenie rozprawy mimo bezwzględnej przeszkody w jej prowadzeniu skutkowało zatem nieważnością postępowania, co doprowadziło do uchylenia przez Sąd Okręgowy zaskarżonego wyroku, zniesienia postępowania w zakresie rozprawy z dnia
22 października 2013 roku, tj. w zakresie dotkniętym nieważnością i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi do ponownego rozpoznania,
z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postepowania apelacyjnego,
na podstawie art. 386 § 2 k.p.c. i art. 108 § 2 k.p.c.

Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności odniesie się
do apelacji pozwanego z dnia 24 lutego 2014 roku, której dotychczas nie nadano biegu
i nie przedstawiono do rozpoznania Sądowi II instancji, natomiast co do meritum – rozpozna wnioski dowodowe zgłoszone w apelacji z dnia 25 kwietnia 2016 roku, a wydając orzeczenie uwzględni złożone przez pełnomocnika powódki na rozprawie apelacyjnej w dniu
09 listopada 2016 roku oświadczenie o częściowym cofnięciu powództwa.

XIII Ga 487/16

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE