Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Protokolant: Katarzyna Andzo

po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2016 r. w Warszawie

sprawy P. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

z udziałem M. C.

na skutek odwołania P. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 22 marca 2016 r. znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala, iż P. P. podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek (...) M. C. od 5 października 2015 roku.

UZASADNIENIE

Odwołująca P. P. w dniu 21 kwietnia 2016 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. nr (...) z dnia 22 marca 2016 r. stwierdzającej, że wnioskodawczyni u płatnika składek (...) M. C. od 5 października 2015 r. nie podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu. W uzasadnieniu odwołania ubezpieczona zaskarżonej decyzji zarzuciła, że stanowisko organu rentowego nie odzwierciedla rzeczywistych okoliczności sprawy, ani woli odwołującej co do nawiązania i faktycznego wykonywania przez nią obowiązków pracowniczych. W związku z powyższym odwołująca wniosła o zmianę decyzji poprzez przyznanie prawa do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego od dnia 5 października 2015 r. jako pracownik płatnika składek w firmie (...).

(odwołanie z dnia 21 kwietnia 2016 r. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 22 marca 2016 r. nr (...), k. 2-5 a.s.)

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 23 maja 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wskazał, że odwołująca oprócz pracy w (...) M. C. zatrudniona była od dnia 9 kwietnia 2015 r., na pełny etat w firmie (...), w związku z czym organ rentowy uznał, że nie było możliwe aby wnioskodawczyni mogła łączyć te dwa stosunki pracy pracując codziennie w dni powszednie, a także w soboty. Wobec tego w ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zawarta między odwołującą a płatnikiem składek umowa o pracę jest nieważna z mocy art. 58 § 2 w związku z art. 83 k.c. Wobec powyższego organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c.

(odpowiedź na odwołanie z dnia 23 maja 2016 r., k. 26 – 27 a.s.)

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny:

P. P. w dniu 9 kwietnia 2015 r. zawarła z (...) A. D. umowę o pracę na pełny etat, na czas określony do dnia 8 maja 2017 r. Odwołująca zatrudniona została u powyższego pracodawcy na stanowisku Technik za wynagrodzeniem w wysokości 2 050,00 zł brutto. Do jej obowiązków należało wykonywanie prac biurowych oraz utrzymywanie kontaktów z klientami w godzinach swojej pracy, tj. od 10:15 do 18:15. (umowa o pracę z dnia 9 kwietnia 2015 r., k. 18 a.r., przesłuchanie odwołującej w charakterze strony protokół z rozprawy z dnia 29 sierpnia 2016 r. k. 78 a.s.) Wnioskodawczyni posiadając jedno dziecko, dowiedziała się we wrześniu 2015 r. o kolejnej ciąży. Ponadto w związku z koniecznością spłaty zaciągniętego kredytu gotówkowego na życie oraz w związku z problemami finansowymi, spowodowanymi utratą pracy przez męża odwołującej, P. P. zdecydowała się na podjęcie dodatkowego zatrudnienia. Wnioskodawczyni dowiedziała się o prowadzonej rekrutacji w firmie zainteresowanego M. C., wobec czego podjęła decyzję o wysłaniu CV, a po odbytej rozmowie kwalifikacyjnej została zatrudniona w jednoosobowej firmie (...). Zainteresowany poszukiwał bowiem pracownika, w celu zbudowania, uzupełniania oraz uporządkowania bazy danych klientów, a docelowo na wsparciu i utrzymywaniu z klientami kontaktów. Z uwagi na fakt, iż wnioskodawczyni posiadała w tej materii doświadczenie, a także posiadała własne kontakty nabyte w pracy u poprzednich pracodawców, które w przyszłości mogłyby zaowocować współpracą, w dniu 5 października 2015 r. odwołująca podpisała z firmą (...) umowę o pracę na czas określony, do dnia 31 października 2015 r. Ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw reklamy w wymiarze ½ etatu za wynagrodzeniem w wysokości 3 493,21 zł brutto. W dniu 5 października 2015 r. wnioskodawczyni uzyskała orzeczenie lekarskie nr (...), stwierdzające brak przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku specjalisty do spraw reklamy. Tego samego dnia odwołująca odbyła szkolenie z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy przeprowadzone przez zainteresowanego. (umowa o pracę na czas określony z dnia 5 października 2015 r., k. 16 a.s., orzeczenie lekarskie nr (...) z dnia 5 października 2015 r., k. 24 a.r., karta szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, k. 25 a.r., zeznania świadków: B. P. (1), k. 79 a.s., B. P. (2) k. 78 a.s., E. P. k. 79 – 80 a.s., dowód z przesłuchania odwołującej w charakterze strony k. 70 – 71 a.s.) W okresie trwania powyższej umowy na czas określony odwołująca zdobywała doświadczenie, wykonując po za tworzeniem i analizowaniem bazy danych klientów, również czynności zmierzające do pozyskania nowych reklamodawców. Swoją prace wykonywała przy komputerze, wynajdując w wyszukiwarce internetowej podmioty, które stanowiły krąg potencjalnych klientów. Ponadto śledziła wyniki badań rynkowych oraz wspomagała rezultaty pracy przełożonego. Efekty jej pracy były relacjonowane zainteresowanemu za pomocą ustnych raportów. Ze względu na prawidłowe wypełnianie swoich obowiązków służbowych i spełnienie oczekiwań swojego pracodawcy, (...) M. C. podpisał z odwołującą w dniu 30 października 2015 r. umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze ¾ etatu ustalając wynagrodzenie miesięczne w wysokości 4 210,18 zł brutto. Od początku obowiązywania umowy, tj. od 1 listopada 2015 r. P. P. objęła stanowisko starszego specjalisty do spraw reklamy. Podobnie jak podczas pracy na dotychczasowych warunkach umowy, odwołująca świadczyła pracę w elastycznym wymiarze czasu. Ustalenia między wnioskodawczynią a zainteresowanym poczynione zostały w ten sposób, aby dopasować godziny pracy w firmie zainteresowanego ze świadczoną przez odwołującą drugą pracą w firmie (...). W konsekwencji ubezpieczona nie miała odgórnie narzuconego czasu pracy, gdyż jej pracodawca przede wszystkim nakierunkowany był zadaniowo na realizację określonych celów związanych z prowadzoną przez niego działalnością marketingowo - reklamową, nie mniej jednak odwołująca P. P. świadczyła pracę w dni powszednie w godzinach od 7:30 do 10:00, następnie udawała się do drugiej pracy, którą rozpoczynała od 10:15 a kończyła o 18:15, a po czym w godzinach od 18:30 do 20:00 ponownie świadczyła pracę w biurze firmy (...) na ul. (...) w L.. Dodatkowo wnioskodawczyni swoją obecność w pracy każdorazowo poświadczała na liście obecności prowadzonej przez firmę zainteresowanego. Za swoją pracę otrzymywała wynagrodzenie, wypłacane w formie gotówkowej pod koniec przepracowanego miesiąca. Za miesiąc październik odwołująca otrzymała wynagrodzenie w wysokości 3 175,64 zł brutto, za miesiąc listopad 4 113,99 zł brutto, za miesiąc grudzień 3 390,77 zł brutto. (umowa o pracę na czas nieokreślony z dnia z dnia 30 października 2015 r., k. 17 a.s., lista obecności za miesiąc październik 2015 r., k. 27 a.r., lista obecności za miesiąc listopad 2015 r., k. 26 a.r., lista płac za miesiąc październik 2015 r. (...), k. 30 a.r., lista płac za miesiąc listopad 2015 r (...)., k. 29 a.r., lista płac za miesiąc grudzień 2015 r. (...), k. 28 a.r., dowód z przesłuchania odwołującej w charakterze strony, k. 76 – 77 a.s. )

Odwołująca po 52 dniach świadczenia pracy w (...) M. C. od dnia 26 listopada 2015 r. zaczęła korzystać ze zwolnienia lekarskiego. Po zaprzestaniu wykonywania obowiązków pracowniczych przez wnioskodawczynię, zainteresowany nie zatrudnił na jej stanowisko na stałe nowego pracownika.

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie akt rentowych oraz materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania, między innymi w oparciu o dokumenty złożone przez odwołującą, a także w oparciu o zeznania świadków, a także odwołującej się i zainteresowanego.

Powołane przez Sąd dowody z dokumentów, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, korespondowały ze sobą i tworzyły spójny stan faktyczny. Co istotne, organ rentowy nie kwestionował ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem okoliczności wynikające z tych dokumentów, należało uznać za mające walor dowodowy i ustalić na ich podstawie stan faktyczny. Co do zeznań świadków B. P. (1), B. P. (2), E. P. to należy podkreślić, że wskazali oni jedynie o samym fakcie wykonywania pracy przez odwołującą w określonych porach dnia w firmie (...) oraz wskazali motywy, którymi kierowała się P. P. podejmując dodatkowe zatrudnienie (trudna sytuacja finansowa). Natomiast żaden ze świadków nie umiał wskazać, jakie dokładnie czynności wykonywała wnioskodawczyni w ramach swoich obowiązków w godzinach pracy, wobec czego Sąd w niewielkim stopni oparł się na ich zeznaniach, uznając jednocześnie dowód z przesłuchania odwołującej i zainteresowanego za bardziej konkretne i szczegółowe.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie zważył, co następuje:

Odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. nr (...) z dnia 22 marca 2016 r. jest zasadne i jako takie podlega uwzględnieniu. Jedyną kwestią sporną w niniejszym postępowaniu było to, czy odwołująca w okresie od dnia 5 października 2015 r. podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) M. C.. Aby tę kwestię rozstrzygnąć, należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2015 r. poz. 121 j.t.) zwanej dalej ,,ustawą’’. Art. 6 ust 1 pkt 1 ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

W myśl art. 13 pkt 1 w/w ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, tj. pracownicy – od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Zgodnie z cytowanym przepisem art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – ubezpieczeniu społecznemu podlegają pracownicy. Stosownie zaś do zawartej w art. 2 k. p. definicji – pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie m.in. umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k. p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że brak jest dowodów potwierdzających faktyczne świadczenie pracy przez P. P., a zawarta umowa jest nieważna, gdyż została zawarta dla pozoru lub obejścia ustawy, bądź też jako czynność sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Takiego twierdzenia organu rentowego Sąd nie aprobował.

W myśl art. 58 § 2 k.c. nieważna jest czynność prawna sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. W świetle natomiast art. 83 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy podzielić stanowisko odwołującej, iż zamiarem stron umowy o pracę było świadczenie pracy, a nie uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Sąd Okręgowy badając stan faktyczny sprawy, miał głównie na uwadze przesłanki zachodzące w dyspozycji art. 22 k.p. charakteryzujące stosunek pracy, jakimi są osobiste wykonywanie pracy przez ubezpieczoną, podporządkowanie pracownicze

i otrzymywane wynagrodzenie stanowiące ekwiwalent wykonanej pracy. W literaturze i orzecznictwie z zakresu prawa pracy została przyjęta wykładnia zwrotu ”praca” z art. 22 k.p. jako działalności zarobkowej wykonywanej osobiście przez pracownika, rozumianej czynnościowo – powtarzalnej w codziennych lub dłuższych odstępach czasu, niebędącej jednorazowym dziełem lub czynnością. Praca wykonywana jest na ryzyko oraz pod kierownictwem pracodawcy, co oznacza, że pracownik powinien stosować się do poleceń przełożonego oraz pozostawać do dyspozycji pracodawcy. Sąd doszedł do przekonania, że wszystkie przesłanki wymienione w art. 22 k.p. zostały spełnione. Ubezpieczona w toku postępowania sądowego udowodniła, że praca była przez nią wykonywana osobiście. Odwołująca świadczyła pracę od 7:30 do 10:30 oraz od 18:30 do 20:00 od poniedziałku do piątku oraz dodatkowo także w soboty. Godziny jej pracy były elastyczne, wobec czego wnioskodawczyni mogła połączyć pracę w firmie zainteresowanego z zatrudnieniem w firmie (...). Jak wskazała w przesłuchaniu sama odwołująca, co następnie potwierdziły zeznania świadków, odwołująca borykała się z trudną sytuacją finansową. Gdy dowiedziała się, że jest w ciąży, wychowywała z już z mężem jedno dziecko. Zwiększone zatem potrzeby finansowe zbiegły się w tym okresie z utratą zatrudnienia przez męża P. P. oraz nie wypłacenie mu umówionego, odpowiednio wysokiego wynagrodzenia za wykonaną pracę przez jego ówczesnego pracodawcę. Dlatego też, w związku z rekrutacją prowadzoną przez zainteresowanego M. C. odwołującą zgłosiła swoją kandydaturę, po czym została zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw reklamy. Zainteresowanemu zależało na rozszerzeniu bazy danych klientów, a w przyszłości również zatrudnienie ubezpieczonej w wymiarze pełnego etatu, aby prowadzić obsługę pozyskanych klientów. P. P. posiadała wszelkie kwalifikacje potrzebne do pracy na w/w stanowisku, co więcej po okresie próbnym została między stronami podpisana nowa umowa o pracę, zmieniająca wymiar czasu pracy, jak również zakres obowiązków oraz wynagrodzenie. Okres próbny pracy odwołującej u płatnika składek (...) M. C. posłużył odwołującej jako czas na zebranie doświadczenia potrzebnego w dalszej pracy oraz wsparcia swojego pracodawcy, który oprócz prowadzenia w/w firmy świadczył pracę również na rzecz innych podmiotów. W ocenie Sądu spełniona została również przesłanka podporządkowania pracodawcy. P. P. stosowała się do poleceń swojego przełożonego M. C. oraz pozostawała do dyspozycji pracodawcy w miejscu pracy. Nie przedstawiła wprawdzie żadnych dokumentów w formie materialnej, czy też elektronicznej mogących poświadczyć o jej faktycznym wykonywaniu pracy, jednak jak ustalił Sąd Okręgowy na podstawie przesłuchania odwołującej, wszelkie jej wyniki pracy przekazywane były w formie ustnej swojemu pracodawcy. Odwołująca potwierdziła również, że praca była wykonywana za wynagrodzeniem płatnym w gotówce. Wysokość wynagrodzenia była adekwatna do rodzaju pracy świadczonej przez ubezpieczoną. Należy podkreślić, iż w toku postępowania gdyby nawet uznać , że umowa o pracę została zawarta dla pozoru oraz z naruszeniem zasad współżycia społecznego, organ rentowy nie przedstawił żadnego dowodu ani nie uprawdopodobnił swojego stanowiska odnoszącego się do braku świadczenia pracy przez pracownika, ani też nie złożył żadnych wniosków dowodowych. Z uwagi na materiał dowodowy zgodnie z którym Sąd przyjął, że odwołująca faktycznie świadczyła pracę, gdzie nie został pogwałcony żaden z obowiązujących przepisów prawa charakteryzujących stosunek zatrudnienia, na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. należało zmienić zaskarżoną decyzję uznając, że P. P. jako pracownik u płatnika składek (...) M. C. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 5 października 2015 r.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)