Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 października 2016 r.

Sąd Okręgowy/Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie

Wydział IV

w składzie:

Przewodniczący SSO Monika Wąsowicz

Protokolant Małgorzata Kłosowicz

po rozpoznaniu w dniu 12 października 2016 r. w Częstochowie

sprawy T. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania T. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C.

z dnia 10 czerwca 2016 r. Nr (...)

oddala odwołanie

Sygn. akt IV U 795/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 czerwca 2016 roku numer (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w C. odmówił ubezpieczonemu T. W. przyznania prawa do emerytury.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy podniósł, że ubezpieczony na dzień 1 stycznia 1999 roku nie wykazał wymaganego 25-letniego okresu składkowego
i nieskładkowego oraz 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu wniesionym do Sądu ubezpieczony T. W. zakwestionował powyższą decyzję podnosząc, iż od maja 1996 roku jest na rencie wypadkowej.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Oddział w C. wniósł
o oddalenie odwołania wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

S ą d u s t a l i ł i z w a ż y ł, c o n a s t ę p u j e:

T. W. urodził się (...). Od dnia 10 marca 1996 roku ubezpieczony uprawniony jest do pobierania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Świadczenie przyznano na stałe.

W dniu 31 maja 2016 roku ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę.

Na dzień 1 stycznia 1999 roku wnioskodawca wykazał staż emerytalny w wymiarze 19 lat, 9 miesięcy i 16 dni okresów składkowych oraz 8 miesięcy i 24 dni okresów nieskładkowych.

(vide: akta rentowe)

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 roku Dz. U. Nr 887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (ust. 2).

Od dnia 1 stycznia 2013 roku wykreślony został obowiązek rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Jak stanowi art. 27 powyższej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1)osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2)mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.

W myśl zaś art. 32 ust. 1 powołanej wyżej ustawy ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ust. 1, za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach
o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (art. 32 ust. 2). Wiek emerytalny, o którym mowa wyżej, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wykonującym pracę w warunkach szczególnych przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych z uwzględnieniem art. 32 ust. 4a (art. 32 ust. 4). Art. 32 ust. 4a utracił moc z dniem 24 czerwca 2004 roku na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 roku (Dz. U. Nr 144, poz. 1530), z powodu niezgodności z art. 2 i 32 Konstytucji RP. Co należy rozumieć przez przepisy dotychczasowe zostało wyjaśnione w uchwale składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2002 roku III ZP 30/01 (OSNP 2002/10, poz. 243). Według Sądu Najwyższego przez „przepisy dotychczasowe” należy rozumieć niektóre normy rozporządzenia, jednakże nie całość przepisów rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Zgodnie z §1 ust. 1 wyżej wskazanego aktu prawnego rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalali w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B (§ 1 ust. 2). Okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy te, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 wyżej powołanego rozporządzenia).

Przepisy § 1 ust. 2 i 3 rozporządzenia, zgodnie z powołanym wyżej orzeczeniem Sądu Najwyższego nie należą do „przepisów dotychczasowych”, bowiem nie normują materii wskazanej w art. 32 ust. 4 powołanej ustawy, czyli nie określają ani wieku emerytalnego, ani rodzajów i stanowisk pracy, ani warunków przechodzenia na emeryturę. Stanowisko Sądu Najwyższego znalazło również potwierdzenie
w uzasadnieniu powołanego wyżej wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 czerwca 2004 roku.

Za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej "wymaganym okresem zatrudnienia", uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§3 rozporządzenia). Pracownik, który wykonywał prace
w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach (§4 powołanego wyżej rozporządzenia).

W niniejszej sprawie niesporne jest, iż ubezpieczony ukończył 64 lata, jednakże na dzień 1 stycznia 1999 roku nie wykazał ani 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, ani 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Okoliczności tych nie kwestionował zresztą sam odwołujący. W takiej sytuacji brak jest podstaw do przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury na podstawie wyżej powołanych przepisów.

T. W. nie spełnił także warunków do przyznania mu prawa do emerytury z art. 24 ustawy, albowiem nie osiągnął on jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, który dla osoby urodzonej w październiku 1952 roku wynosi 66 lat i 8 miesięcy, zgodnie z art. 24 ust. 1b pkt 16 ustawy.

Ubezpieczony, co wynika z protokołu rozprawy z dnia 12 października 2016 roku domaga się natomiast przyznania prawa do emerytury w związku z pobieraną przez niego rentą z tytułu wypadku przy pracy. Taką możliwość reguluje art. 31 ustawy, zgodnie z którym osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., uprawnione do renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy, wypadkiem przy wykonywaniu pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności twórczej lub artystycznej, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo przy wykonywaniu przez osoby duchowne i zakonne czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami duszpasterskimi lub zakonnymi, wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy zaistniałym do dnia 31 grudnia 2002 r., albo wskutek choroby zawodowej, mogą przejść na emeryturę:

1) kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i nieskładkowy;

2) mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres składkowy i nieskładkowy.

Z literalnego brzmienia tego przepisu jednoznacznie wynika, iż regulacja ta dotyczy osób urodzonych przed 1 stycznia 1949 roku, legitymujących się określonym stażem rentowym (tj. w przypadku mężczyzn jest to 25 lat) oraz uprawnionych do renty m.in. z tytułu wypadku przy pracy, który miał miejsce najpóźniej do 31 grudnia 2002 roku.

W niniejszej sprawie T. W. uprawniony jest do pobierania renty z tytułu wypadku przy pracy spowodowanym zdarzeniem zaistniałym w dniu 4 czerwca 1995 roku oraz legitymuje się stażem rentowym w wymiarze co najmniej 25 lat (w decyzji
z dnia 9 maja 2016 roku o przeliczeniu renty Zakład do ustalenia wysokości świadczenia uwzględnił 24 lata, 3 miesiące okresów składkowych oraz 2 lata i 3 miesiące okresów nieskładkowych). Pomimo powyższego brak jest podstaw do przyznania mu prawa do żądanego świadczenia, albowiem urodził się on po 1 stycznia 1949 roku, a regulacja powyższa dotyczy wyłącznie osób urodzonych przed tą datą. Przepis art. 31 nie został również wymieniony w przepisach przejściowych - w art. 184 powołanej wyżej ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jako mający zastosowanie do osób urodzonych po 31 grudnia 1998 roku.

Brak jest również podstaw do podzielenia argumentacji ubezpieczonego co do tego, iż jego odwołanie zasługuje na uwzględnienie wobec utraty mocy art. 114 ust. 1 a powołanej wyżej ustawy na skutek wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 lutego 2012 roku w sprawie o sygnaturze akt K 5/11. Przepis art. 114 ust. 1a mówił o sytuacji, w której można było ponownie ustalić prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji okazało się, że przedłożone dowody nie dawały podstaw do ustalenia prawa do emerytury lub renty albo ich wysokości. Dotyczył w związku z tym sytuacji osób, którym zostało już przyznane świadczenie. Ubezpieczony natomiast nigdy nie był uprawniony do pobierania emerytury. Wbrew twierdzeniom ubezpieczonego we wcześniejszych decyzjach w przedmiocie wysokości świadczenia rentowego nie był również informowany o tym, że jak ukończy 60 lat uzyska prawo do emerytury.

Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.