Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2016r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Stachurska

Protokolant: Aneta Rapacka

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2016r. w Warszawie

sprawy B. L.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o przeliczenie renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania B. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 7 kwietnia 2016r., znak: (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. do przeliczenia B. L. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 listopada 2013 roku do 27 grudnia 2014 roku przy uwzględnieniu do wyliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres zatrudnienia od 16 października 1986 roku do 31 lipca 1990 roku w (...) Zakładach (...) na podstawie oryginalnych kart wynagrodzeń.

UZASADNIENIE

B. L. w dniu 5 maja 2016 roku złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 7 kwietnia 2016 roku, znak: (...), odmawiającej prawa do przeliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy.

Uzasadniając odwołanie ubezpieczony wskazał, że chodzi mu o to, by ZUS po prawidłowym wyliczeniu kapitału początkowego i emerytury, na tej samej bazie wyrównał również uprzednio wypłacaną rentę z tytułu niezdolności do pracy. Konkretnie dotyczy to okresu pracy w (...) Zakładach (...). Ubezpieczony składając dokumenty do przeliczenia kapitału początkowego, początkowo złożył oryginały kart pracy za ten okres, ale ZUS tych dokumentów nie uznał. Wobec tego zostało złożone oświadczenie, że dokumenty są oryginalne, ale to również nie zostało zaakceptowane. W końcu zostało przedstawione zaświadczenie Rp-7 z Naczelnej Organizacji Technicznej, której (...) Zakłady (...) były podległe i to zostało zaaprobowane przez Zakład.

Ubezpieczony nie zgodził się z odmową przeliczenia renty, ponieważ:

1.  renta jest przeliczana na podstawie pieniędzy, które były wpłacane na konto ubezpieczonego w ZUS i tam fizycznie się znajdują;

2.  gdyby ZUS wypłacał rentę na podstawie dokumentów dostarczonych przez ubezpieczonego, to nie byłoby tej sprawy;

3.  kiedy wystąpiły po jego stronie zaległości wobec ZUS zapłacone zostało wszystko co do grosza.

Wobec powyższego ubezpieczony uznał, iż równość podmiotów wobec prawa wskazuje na to, że nie ma powodu, aby Zakład nie wypłacił wyrównania renty z tytułu niezdolności do pracy (odwołanie z dnia 5 maja 2016r., k. 2 – 3 a.s. oraz k. 9 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wniósł początkowo o odrzucenie odwołania B. L. na podstawie art. 199 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 477 ⁹ i art. 477 ¹⁰ § 1 k.p.c., a następnie domagał się oddalenia odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu swego stanowiska organ rentowy przytoczył treść art. 133 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nadto wskazał, że decyzją z dnia 13 marca 2015r. B. L. została przyznana z urzędu emerytura od dnia 28 grudnia 2014r., tj. od miesiąca, w którym ubezpieczony ukończył wiek 65 lat i 6 miesięcy. W związku z tym prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy ustało z dniem 28 grudnia 2014r. W dniu 26 listopada 2015r. B. L. wniósł o przeliczenie renty i emerytury w związku z dostarczeniem nowego dowodu w postaci zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres zatrudnienia w (...) Zakładach (...), wystawionego przez Stowarzyszenie (...). Zakład po rozpatrzeniu tego wniosku przeliczył emeryturę od listopada 2015r., czyli od daty złożenia dodatkowego dokumentu. Brak jest jednak podstaw do przeliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy, albowiem prawo do tego świadczenia ustało, zanim ubezpieczony złożył nowy wniosek dowodowy. Z tego względu miał on zastosowanie jedynie do świadczenia pobieranego przez ubezpieczonego na datę jego złożenia (odpowiedź na odwołanie z dnia 31 maja 2016r., k. 4 a.s., odpowiedź na odwołanie z dnia 1 lipca 2016r., k. 14 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

B. L., urodzony (...), w dniu 21 września 2011 roku złożył wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustalenie kapitału początkowego, do którego dołączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych, zaświadczenia, świadectwa pracy oraz oryginalne karty wynagrodzeń za lata 1986 – 1990 dotyczące zatrudnienia w (...) Zakładach (...) (wniosek o ustalenie kapitału początkowego wraz z załącznikami, k. 1 – 20 t. III a.r.).

W dniu 24 stycznia 2013r. ubezpieczony złożył w organie rentowym pismo wyjaśniające, że oryginały kart wynagrodzeń otrzymał od ówczesnego dyrektora Ośrodka K. M.. Wskazał, że początkowo poszukiwał ich w archiwach, ale ostatecznie pozyskał je od byłego szefa, który zachował je w swoich zbiorach po likwidacji firmy. Dodatkowo do pisma ubezpieczony dołączył oryginał umowy o pracę z dnia 16 października 1986r, zaświadczenie o przeszeregowaniu z dnia 8 września 1987r., zaświadczenie o zmianie płac z dnia 24 października 1988r. oraz zaświadczenie o przeniesieniu i przeszeregowaniu z dnia 1 października 1989r. (pismo ubezpieczonego z dnia 16 stycznia 2013r. wraz z załącznikami, nienumerowane karty t. III a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 10 października 2014 roku ponownie ustalił B. L. kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999r., którego wartość wyniosła 137.900,29 zł. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego Zakład przyjął podstawę wymiaru składek z 20 lat kalendarzowych, tj. 1975 – 1983, 1986-1988, 1991 – 1998 (decyzja ZUS z dnia 10 października 2014r., nienumerowane karty t. III a.r.).

W dniu 21 listopada 2013r. B. L. skierował do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy, k. 1 – 8 t. II a.r.). Organ rentowy decyzją z dnia 5 marca 2014r. odmówił ubezpieczonemu prawa do świadczenia, ponieważ Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że wnioskodawca nie jest niezdolny do pracy (decyzja ZUS z dnia 5 marca 2014r., k. 55 – 56 t. II a.r.). B. L. złożył odwołanie od wskazanej decyzji (odwołanie B. L. z dnia 2 kwietnia 2014r., nienumerowane karty t. II a.r.). Sąd Okręgowy Warszawa – Praga wyrokiem z dnia 14 lipca 2014r. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał B. L. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2013r. na stałe (wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga z dnia 14 lipca 2014r. wraz z uzasadnieniem, nienumerowane karty t. II a.r.).

Wykonując w/w wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w dniu 14 sierpnia 2014r. przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 listopada 2013r. na stałe. Wyliczając świadczenie organ rentowy uwzględnił 38 lat, 2 miesiące i 19 dni okresów składkowych oraz 6 lat, 5 miesięcy i 26 dni okresów nieskładkowych. Do ustalenia podstawy wymiaru renty przyjęta została przeciętna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu ubezpieczenia, tj. lata 1976, 1978-1982, 1987-1988, 1991-1992, 2001-2010 oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 84,63% (decyzja o przyznaniu renty z dnia 14 sierpnia 2014r., k. 65 – 70 t. II a.r.).

B. L. w dniu 3 września 2014r. złożył wniosek z dnia 2 września 2014r. o ponowne przeliczenie renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczony zakwestionował przyjęte okresy składkowe i nieskładkowe, a nadto wskazał, że przy obliczeniu podstawy wymiaru nie uwzględniono okresu najkorzystniejszego (pismo B. L. z dnia 2 września 2014r., k. 71 t. II a.r.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 7 października 2014r. przeliczył rentę od dnia 1 listopada 2013r., tj. od daty określonej wyrokiem Sądu. Do ustalenia wysokości renty uwzględnił te same okresy składkowe i nieskładkowe co w poprzedniej decyzji. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom, tj. z lat 1976 – 1979, 1980 – 1982, 1987 – 1988, 1991 – 1992 oraz 2002 – 2010, wyniósł 86,69%. Jednocześnie w decyzji Zakład wskazał, że za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. w (...) Zakładach (...) ( (...)) do podstawy wymiaru przyjęto wynagrodzenie na podstawie umów o pracę. Oryginalne karty wynagrodzeń za w/w okres zatrudnienia nie stanowią zaś środka dowodowego, gdyż nie zawierają pieczątek nagłówkowych zakładu pracy ani pieczątek imiennych osób odpowiedzialnych za dokonywanie wpisów (decyzja o przeliczeniu renty z dnia 7 października 2014r., k. 81 – 86 t. II a.r.).

B. L. w dniu 7 listopada 2014r. złożył odwołanie od decyzji z dnia 7 października 2014r., które zostało zarejestrowane w Sądzie Okręgowym Warszawa – Praga VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pod sygnaturą akt VII U 2551/14 (odwołanie z dnia 7 listopada 2014r., nienumerowane karty t. II a.r.). Następnie w dniu 24 listopada 2014r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych dodatkowe dokumenty z Archiwum, a dotyczące zatrudnienia w Państwowym Przedsiębiorstwie (...) (protokół wraz z załącznikami, k. 91 – 112 t. II a.r.).

Organ rentowy po analizie nowych dokumentów złożonych przez ubezpieczonego, w dniu 28 listopada 2014r. wydał decyzję o przeliczeniu renty, w której wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 93,79%. W decyzji, tak jak poprzednio, wskazano, że za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. w (...) Zakładach (...) ( (...)) do podstawy wymiaru przyjęto wynagrodzenie na podstawie umów o pracę. Oryginalne karty wynagrodzeń za w/w okres zatrudnienia nie stanowią zaś środka dowodowego, gdyż nie zawierają pieczątek nagłówkowych zakładu pracy ani pieczątek imiennych osób odpowiedzialnych za dokonywanie wpisów (decyzja o przeliczeniu renty z dnia 28 listopada 2014r., k. 119 – 122 t. II a.r.).

W dniu 28 grudnia 2014r. B. L. ukończył wiek emerytalny i w związku z tym w dniu 13 marca 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał decyzję o przyznaniu emerytury z urzędu. Jednocześnie ubezpieczony został poinformowany, że z dniem 28 grudnia 2014r. ustaje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja ZUS z dnia 13 marca 2015r., k. 1 – 4 t. I a.r.).

W dniu 24 marca 2015r. ubezpieczony złożył wniosek o emeryturę, w którym wskazał, że wnioskuje o wyliczenie świadczenia według najkorzystniejszego wariantu zgodnie z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (wniosek o emeryturę, k. 9 – 16 t. I a.r.). Po rozpatrzeniu tego wniosku organ rentowy odmówił jego uwzględnienia, co wskazał w decyzji z dnia 10 kwietnia 2015r. (decyzja ZUS z dnia 10 kwietnia 2015r., k. 17 – 18 t. I a.r.).

W dniu 18 listopada 2015r. Stowarzyszenie (...) Zarząd Główny w W. wystawił ubezpieczonemu zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7) za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r., w którym wskazał, że wydano je na podstawie sądowych kopii kart wynagrodzeń, z tym, że brak wynagrodzenia za 1989r. (jest tylko grudzień) oraz brak rejestrów zwolnień lekarskich (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 18 listopada 2015r., k. 29 – 30 t. I a.r.).

W dniu 26 listopada 2015r. B. L. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pismo z dnia 23 listopada 2015r., w którym poinformował, że otrzymał druk Rp-7 za okres zatrudnienia w (...) i (...) Zakładach (...), który przekazał w załączeniu. W związku z tym wnioskował o przeliczenie emerytury i renty. Poinformował także, że wycofał z Sądu odwołanie w sprawie o sygnaturze akt VIIU 2551/14, wobec faktu, że otrzymał w/w dokument (pismo B. L. z dnia 23 listopada 2015r. z załącznikami, k. 22 – 31 t. I a.r.).

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga postanowieniem z dnia 19 listopada 2015r. umorzył postępowanie w sprawie dotyczącej odwołania B. L. od decyzji z dnia 7 października 2014r. z uwagi na cofnięcie odwołania (postanowienie Sądu Okręgowego Warszawa – Praga z dnia 19 listopada 2015r., nienumerowana karta t. II a.r.).

Z uwagi na złożenie zaświadczenia Rp-7 za okres od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. decyzją z dnia 21 stycznia 2016r. wyliczył na nowo wysokość kapitału początkowego, który przy uwzględnieniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z lat 1983 – 1992 wyniósł 175.919,48 zł (decyzja ZUS z dnia 21 stycznia 2016r., nienumerowane karty t. III a.r.). Następnie w dniu 8 lutego 2016r. został wydana decyzja o przeliczeniu emerytury obliczonej zgodnie z art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (decyzja ZUS z dnia 8 lutego 2016r., k. 48 – 51 t. I a.r.). W tej samej dacie, tj. 8 lutego 2016r., została wydana również decyzja o przyznaniu emerytury z urzędu, w której obliczono świadczenie według art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ale nastąpiło jego zawieszenie z uwagi na to, że jest mniej korzystne (decyzja ZUS z dnia 8 lutego 2016r., k. 44 – 47 t. I a.r.).

Ubezpieczony w dniu 16 marca 2016r. złożył w organie rentowym wniosek o ponowne przeliczenie renty z tytułu niezdolności do pracy i dokonanie wyrównania z uwagi na to, że przyjęta do wyliczeń podstawa nie uwzględniała wszystkich wynagrodzeń (wniosek o ponowne przeliczenie renty, k. 52 t. I a.r.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w dniu 7 kwietnia 2016r. wydał decyzję odmawiającą prawa do przeliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy powołując się na okoliczność, że złożenie zaświadczenia z (...) Zakładów (...) nastąpiło dopiero po zakończeniu postępowania sądowego, a nie w jego trakcie, dlatego nie było możliwości przeliczenia świadczenia od innej daty niż wynikająca z dyspozycji art. 133 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z tym przepisem Zakład dokonał przeliczenia emerytury poczynając od miesiąca listopada 2015r. Brak jest natomiast podstaw przeliczenia świadczenia wcześniejszego, czyli renty z tytułu niezdolności do pracy (decyzja ZUS z dnia 7 kwietnia 2016r., k. 53 t. I a.r.).

B. L. odwołał się od wskazanej decyzji z dnia 7 kwietnia 2016r. (odwołanie z dnia 5 maja 2016r., k. 2 – 3 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach organu rentowego, które były wiarygodne. Zaakcentować jednak należy, że okoliczności faktyczne w sprawie były prezentowane przez obie strony postępowania w taki sam sposób, bez istotnych różnic, a co za tym idzie, można było uznać, iż są one bezsporne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie B. L. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 7 kwietnia 2016r. podlegało uwzględnieniu.

Ubezpieczony domagał się przeliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy, którą pobierał od dnia 1 listopada 2013r. do dnia 27 grudnia 2014r. Wniosek w tym przedmiocie zgłosił wraz z wnioskiem o przeliczenie emerytury, w piśmie z dnia 23 listopada 2015r. (k. 22 t. I a.r.), przy czym organ rentowy rozpoznał ten wniosek tylko w odniesieniu do świadczenia emerytalnego. Dopiero, kiedy ubezpieczony pismem z dnia 15 marca 2016r. (k. 52 t. I a.r.) powtórnie wnioskował o przeliczenie również renty, zapadła zaskarżona decyzja. Zdaniem Sądu jej motywy o tyle nie są uzasadnione, że organ rentowy skupił się na okoliczności złożenia przez B. L. zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 18 listopada 2015r., podczas gdy ubezpieczony dużo wcześniej, bo wraz z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego złożonym w dniu 21 września 2011r., dostarczył oryginały kart wynagrodzeń za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. W ocenie Sądu, biorąc pod uwagę zarzuty ubezpieczonego, istotne było rozstrzygnięcie, czy w/w dokumenty mogły i powinny być uwzględnione przez Zakład i czy w związku z tym ubezpieczony ma prawo do przeliczenia renty z tytułu niezdolności do pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazywał, że wniosek ubezpieczonego o przeliczenie świadczeń w związku ze złożonym Rp-7 miał zastosowanie jedynie do świadczenia pobieranego na datę złożenia tego wniosku, brak było natomiast podstaw do przeliczenia świadczenia, które ubezpieczony pobierał zanim został złożony w/w dokument. Zdaniem Sądu, argumentacja Zakładu bezzasadnie skupia wokół kwestii Rp-7, które wskazuje zarobki B. L. z okresu zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. Organ rentowy pomija zaś zupełnie sygnalizowaną już okoliczność wcześniejszego złożenia przez ubezpieczonego kart wynagrodzeń w oryginale za w/w okres. Ta okoliczność stanowi jedno z podstawowych zagadnień, którymi w rozpatrywanej sprawie zajął się Sąd mając na uwadze brzmienie art. 133 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.), zwanej dalej ustawą emerytalną. Ust. 1 wskazanego przepisu stanowi, że w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1)od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2)za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Zgodnie z ust. 2 przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub o kasację.

Powołany przepis ustanawia ogólną zasadę, tj. wskazuje, że świadczenie przyznane lub podwyższone wypłaca się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu (art. 133 ust. 1 pkt 1). Regułę powyższą stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania albo wskutek wniesienia skargi kasacyjnej (art. 133 ust. 2). Wyjątek od tej ogólnej zasady stanowi jednak sytuacja, w której ponowne ustalenie prawa do świadczeń nastąpiło na skutek błędu organu rentowego lub odwoławczego (art. 133 ust. 1 pkt 2). Jeżeli w tych warunkach organ rentowy lub odwoławczy przyzna lub podwyższy świadczenie, wypłaca się je od miesiąca złożenia pierwotnego wniosku lub wydania decyzji z urzędu, nie dłużej jednak niż za okres 3 lat wstecz, liczonych od daty zgłoszenia wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy (uchwała SN z dnia 28 czerwca 2005r., III UZP 1/05, OSNPUSiSP 2005, nr 24, poz. 395; wyrok SN z dnia 19 lutego 2002r., II UKN 116/01, OSNPUSiSP 2003, nr 24, poz. 599; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 9 września 1998r., III AUa 374/98, OSA 1999, z. 3, poz. 16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 czerwca 1995r., III AUr 549/95, OSA 1995, z. 7-8, poz. 64 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 9 czerwca 2009r., III AUa 3917/09, LEX nr 785489).

Pojęcie "błędu" w prawie ubezpieczeń społecznych, którym operuje również art. 133 ustawy emerytalnej, jest swoiste i szerokie, tzn. oznacza każdą obiektywną wadliwość decyzji, niezależnie od tego, czy jest ona skutkiem zaniedbania, pomyłki, tj. wadliwego działania samego organu rentowego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 stycznia 2013r., III AUa 748/12, LEX nr 1271879), czy też niewłaściwych działań pracodawców albo wadliwej techniki legislacyjnej, czyli skutkiem niejednoznaczności norm prawnych (wyrok SN z dnia 17 marca 2011r., I UK 332/10, LEX nr 811827, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 13 czerwca 2013r., III AUa 2715/12, Lex nr 1353872).

W rozpatrywanej sprawie, zdaniem Sądu, zaistniał błąd w takim rozumieniu, jak wyżej, za który odpowiedzialność ponosi organ rentowy. Błąd ten polegał na tym, że Zakład w dacie, gdy przyznawał i wyliczał ubezpieczonemu rentę z tytułu niezdolności do pracy, dysponował oryginałami kart wynagrodzeń za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r., a mimo to wskazanych w nich kwot wynagrodzeń ubezpieczonego nie uwzględnił. Jak wynika z treści decyzji z dnia 7 października 2014r. za w/w okres zatrudnienia do podstawy wymiaru przyjęto wynagrodzenie na podstawie umów o pracę, a oryginalne karty wynagrodzeń nie stanowiły dla Zakładu środka dowodowego, gdyż nie zawierają pieczątek nagłówkowych zakładu pracy ani pieczątek imiennych osób odpowiedzialnych za dokonywanie wpisów. Być może takie stanowisko Zakładu wynikało z treści „wytycznych” z dnia 15 kwietnia 2002r. skierowanych do Dyrektorów Oddziałów ZUS, których kopia znajduje się w aktach rentowych (nienumerowana karta t. III a.r.). Zdaniem Sądu tego rodzaju „wytyczne” i wyrażone w nich stanowisko w realiach rozpatrywanej sprawie nie mogą być ocenione jako prawidłowe. Dokumenty, które przedstawił ubezpieczony stanowią oryginały, nadto brak jest w nich jakichkolwiek skreśleń, poprawek czy treści wskazujących, że zostały dopisane. Analiza tych dokumentów wskazuje, że w istocie pochodzą one z tego okresu, gdy ubezpieczony był zatrudniony, a to, że nie noszą pieczęci, nie odbiera im waloru wiarygodności. Dodatkowo należy zaakcentować, że ubezpieczony nie miał wpływu na to, czy pracodawca umieszczał pieczęcie na kartach wynagrodzeń. Jak wskazuje doświadczenie, w wielu wypadkach tak się nie działo. Z tego tylko powodu pracownik nie może ponosić ujemnych konsekwencji. One i tak wielokrotnie dotykają pracowników biorąc pod uwagę stosunkowo krótki okres przechowywania dokumentacji płacowej, a często również brak możliwości odnalezienia archiwum bądź innego przechowawcy dokumentacji. Organ rentowy do tych ujemnych konsekwencji obciążających pracowników bezpodstawnie dołącza jeszcze i tę, że nie akceptuje oryginałów kart wynagrodzeń, jakie pracownicy złożą. Jak wynika z treści wskazanych „wytycznych” chodzi przy tym tylko o sytuacje, gdy takie dokumenty składa sam pracownik, bowiem wówczas, gdy przekazuje je archiwum lub inna jednostka przechowująca, to takie problemy nie występują. Zdaniem Sądu tego rodzaju podział na przypadki, gdy dokumenty płacowe składa pracownik i gdy przekazuje je przechowawca, nie ma racjonalnego uzasadnienia. Przechowawcy – jak wskazuje doświadczenie – także wielokrotnie dysponują kartami wynagrodzeń, na których nie ma pieczęci zakładu czy osoby sporządzającej taki dokument, a mimo to organ rentowy – co potwierdzają przywołane „wytyczne” i praktyka spraw sądowych – nie ma zastrzeżeń w takich przypadkach. Jeśli powodem ich zgłaszania w razie, gdy sam pracownik dostarcza dokumenty, jest możliwość przeróbek, to zdaniem Sądu organ rentowy ma możliwość dokonania weryfikacji w tym zakresie. Poprzez badanie dokumentu może stwierdzić, czy dokument nosi ślady przerobień bądź dopisków, co w przypadków dokumentów kilkudziesięcioletnich nie jest bardzo trudne. Z kolei jeśli chodzi o identyfikację osoby, której dokument dotyczy, to powinny tu obowiązywać reguły takie jak w przypadku, gdy dokumenty udostępnia archiwum, a mianowicie organ rentowy powinien ocenić, czy w świetle innych dowodów nie ma wątpliwości i czy taki dokument jest wiarygodny.

W rozpatrywanej sprawie dokumenty w postaci kart wynagrodzeń dot. zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r., nie noszą śladów dokonywania zmian. Stanowią oryginalne, wiarygodne informacje o zarobkach ubezpieczonego. Nadto, ubezpieczony wyjawił od kogo te dokumenty uzyskał, a co najistotniejsze i co zarazem stanowi swoisty paradoks, to jest to, że Zakład nie uwzględnił spornych dokumentów w oryginale po ich przedstawieniu przez ubezpieczonego, zaś uwzględnił Rp-7, które zostało wystawione nie na innej podstawie, jak tylko w oparciu o sądowe kopie kart wynagrodzeń – tych samych, które zostały zakwestionowane. Racjonalność wskazanego działania Zakładu, zdaniem Sądu, budzi poważne zastrzeżenia, nadto w zasadzie czyni niezrozumiałym jego postępowanie, które pozostaje wewnętrznie sprzeczne i niespójne.

Biorąc pod uwagę powyższe Sąd ocenił, iż działanie organu rentowego, który odmówił uwzględnienia oryginalnych kart wynagrodzeń, jakie w 2011r. złożył B. L. i następnie nieprawidłowo wyliczył rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy, nosiło znamiona błędu, na jaki wskazuje art. 133 ustawy emerytalnej. W związku z tym ubezpieczony zgodnie z treścią ust. 1 pkt 2 w/w przepisu, ma prawo do przeliczenia świadczenia za okres 3 lat wstecz licząc od daty złożenia wniosku o przeliczenie. Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy, którą ubezpieczony pobierał od 1 listopada 2013r. do 27 grudnia 2014r. mieści się w tym trzyletnim przedziale liczonym od daty złożenia wniosku (wniosek o przeliczenie renty był złożony zarówno w marcu 2016r., jak i w listopadzie 2015r.).

Zdaniem Sądu okolicznością nie mającą istotnego znaczenia w przedmiotowej sprawie jest to, że B. L. nie pobiera już renty z tytuły częściowej niezdolności do pracy, ale inne świadczenie. Przepis art. 133 ustawy emerytalnej nie wyklucza wyrównania świadczenia, które już nie jest wypłacane, jeśli między datą, do której było pobierane a datą złożenia wniosku o przeliczenie nie upłynął jeszcze trzyletni okres, który wskazuje cytowany przepis. Podobnie bez znaczenia pozostaje okoliczność, że ubezpieczony odwołał się od decyzji z dnia 7 października 2014r., a w odwołaniu podnosił m.in. kwestię braku uwzględnienia zarobków w okresie od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. według kart wynagrodzeń. Odwołanie ostatecznie nie zostało rozpatrzone, gdyż nastąpiło jego cofnięcie, a wiązało się to z tym, że ubezpieczony przestawił organowi rentowemu Rp-7 i zapewne przypuszczał, że w takiej sytuacji otrzyma pełne wyrównanie i renty i emerytury. Na skutek cofnięcia odwołania Sąd nie przeprowadził kontroli w/w decyzji, która wprawdzie stała się prawomocna, ale ta okoliczność nie spowodowała, że działanie organu rentowego przestało być błędne.

W ocenie Sądu organ rentowy już w dacie, gdy przyznawał ubezpieczonemu rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy powinien uwzględnić za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. zarobki według kart wynagrodzeń, które w 2011r. przedstawił B. L. i mając je na względzie powinien wybrać najkorzystniejszy dla ubezpieczonego wariant wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru – zgodnie z żądaniem, jakie we wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy sformułował ubezpieczony. Tymczasem organ rentowy pominął zarobki z kart wynagrodzeń, co spowodowało, że lata wybrane do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru renty nie były dla B. L. najkorzystniejsze. Tym samym doszło do błędu po stronie organu rentowego. Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 28 marca 2012r. wskazał, że „skoro ustawodawca dopuścił różne zasady ustalania wysokości świadczenia lub jego ponownego obliczenia, to jeśli ubezpieczony (we wniosku lub na wezwanie organu rentowego) nie dokona wyboru jednej z nich to powinnością organu rentowego jest obliczenie należnej emerytury zarówno według art. 110 i art. 111 u.e.r.f.u.s. i przyznanie jej w wysokości wariantu korzystniejszego. Nie czyniąc tego organ rentowy dopuszcza się błędu, uprawniającego do wyrównania świadczenia o jakim mowa w art. 133 ust. 1 pkt 2 u.r.e.f.u.s.” (III AUa 5/12, Lex nr 1165741). W rozważanym przypadku najistotniejszą kwestią jest błędne wyliczenie wynagrodzeń B. L. za sporny okres, a w dalszej kolejności nie wyliczenie świadczenia według wariantu najkorzystniejszego.

Wobec powyższego Sąd ocenił, iż organ rentowy z uwagi na popełniony błąd i brzmienie art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, winien, zgodnie z wnioskiem ubezpieczonego, przeliczyć rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyjmując, że podstawa wymiaru składek za okres zatrudnienia od 16 października 1986r. do 31 lipca 1990r. wynosi tyle ile wskazują oryginalne karty wynagrodzeń i wybierać ten wariant, który w takiej sytuacji jest dla ubezpieczonego najbardziej korzystny.

Przeliczenie winno nastąpić za cały okres, w którym była wypłacana ubezpieczonemu renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy, mieści się on bowiem w całości w trzyletnim okresie, na jaki wskazuje art. 133 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Konkludując, Sąd na podstawie art. 477 ^{( 14 )}§ 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że zobowiązał Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. do przeliczenia B. L. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy za okres od 1 listopada 2013 roku do 27 grudnia 2014 roku przy uwzględnieniu do wyliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres zatrudnienia od 16 października 1986 roku do 31 lipca 1990 roku w (...) Zakładach (...) (...) na podstawie oryginalnych kart wynagrodzeń.

ZARZĄDZENIE

(...)