Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Małgorzata Sosińska-Halbina

Protokolant sekr. sąd. Dorota Piasek

po rozpoznaniu w dniu 26 października 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa P. P.

przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę.

1.  zasądza od (...) Zakładu (...) na (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz P. P. kwotę 3.164 zł (trzy tysiące sto sześćdziesiąt cztery złote) z ustawowymi od dnia 20 lutego 2012 roku do dnia zapłaty, przy czym od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  nie obciąża P. P. obowiązkiem zwrotu kosztów procesu;

4.  nie obciąża P. P. obowiązkiem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych;

5.  zasądza od (...) Zakładu (...) na (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz P. P. kwotę 664,20 zł (sześćset sześćdziesiąt cztery złote dwadzieścia groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  nakazuje pobrać od (...) Zakładu (...) na (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 903,15 zł (dziewięćset trzy złote piętnaście groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

7.  przyznaje adwokatowi A. Ś. od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 811,80 zł (osiemset jedenaście złotych osiemdziesiąt groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sygn. akt VIII C 841/14

UZASADNIENIE

P. P. w pozwie z dnia 5 lutego 2014 roku skierowanym przeciwko (...) Zakładowi (...) na (...) Spółce Akcyjnej w W. wniósł o zasądzenie kwoty 7.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 15 października 2011 roku do dnia zapłaty w związku ze szkodą, jakiej doznał wskutek nieszczęśliwego wypadku jesienią 2011 roku. Ponadto wniósł o zwolnienie od kosztów sądowych w całości i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. W uzasadnieniu powód wskazał, że w dacie wypadku był objęty dwiema polisami w pozwanym Zakładzie (...). W wyniku wypadku, o którym mowa wyżej, doznał okaleczenia nogi, na której następnie pojawiły się owrzodzenia i doszło do zakażenia bakteryjnego. Pomimo podjętego leczenia obrażenia te nadal istnieją.

(pozew k. 7-8)

Postanowieniem z dnia 10 marca 2014 roku Referendarz Sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi zwolnił powoda od kosztów sądowych w całości oraz ustanowił dla powoda pełnomocnika z urzędu.

(postanowienie k. 33)

W odpowiedzi na pozew pozwany, reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany przyznał, że wiążą go z powodem dwie umowy ubezpieczenia: grupowego ubezpieczenia pracowniczego typu P, kontynuowanego indywidualnie od dnia 1 stycznia 2005 roku oraz dodatkowego grupowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem, obowiązującego od dnia 1 lutego 2010 roku. W ocenie pozwanego w niniejszej sprawie nie doszło jednak do wypadku ubezpieczeniowego, który konstytuowałby po jego stronie obowiązek wypłaty odszkodowania. Stwierdzone u powoda owrzodzenie jest stanem chorobowym i nie powstało w następstwie trwałego uszczerbku na zdrowiu, co w myśl ogólnych warunków ubezpieczenia pozwanego, nie skutkuje jego odpowiedzialnością.

(odpowiedź na pozew k. 44-50)

Odpowiadając na powyższe pismo procesowe pełnomocnik powoda podtrzymał żądanie pozwu. Wskazał, że w czasie wypadku ubezpieczeniowego powód wielokrotnie ukłuł się gałęziami zarówno w okolice piszczeli, jak i goleni. Początkowo, z uwagi na niewielki charakter dolegliwości bólowych, powód nie zważał na niewielkie skaleczenia, przemywając je jedynie wodą utlenioną. Z czasem jednak w miejscach doznanych skaleczeń w obrębie ran powstały strupy, wdało się zakażenie bakteryjne, na skutek czego doszło u powoda do rozwinięcia się przewlekłej choroby owrzodzeniowej obu kończyn dolnych, zwłaszcza prawej nogi, który to stan trwa do dnia dzisiejszego. Z uwagi na fakt, iż z dokumentacji medycznej powoda nie wynika żaden uprzedni stan chorobowy powoda, który mógłby skutkować samoistnym powstaniem owrzodzeń, należy je zakwalifikować jako powikłania pourazowe pozostające w związku przyczynowym z doznanymi przez powoda obrażeniami nóg. To z kolei prowadzi do wniosku, że zdarzenie z listopada 2011 roku miało charakter nieszczęśliwego wypadku w rozumieniu ogólnych warunków ubezpieczenia dotyczących obu polis, tj. zostało wywołane przypadkową przyczyną zewnętrzną, w następstwie której ubezpieczony, niezależnie od swojej woli i stanu zdrowia, doznał trwałego uszkodzenia ciała i rozstroju zdrowia.

(pismo procesowe powoda k. 83-84)

Na rozprawie w dniu 30 lipca 2014 roku pełnomocnicy stron podtrzymali pierwotne stanowiska w sprawie.

W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie. Ponadto w złożonych pismach procesowych pełnomocnicy stron odnieśli się do wydanych w sprawie opinii biegłych ostatecznie ich nie kwestionując.

(protokół rozprawy k. 92-93, k. 267-268, k. 386, k. 414-415, k. 434, pismo procesowe powoda k. 300, k. 346, k. 366, k. 436, pismo procesowe pozwanego k. 348-349, k. 368)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W listopadzie 2011 roku powód P. P. podczas zbierania drewna na opał w lesie doznał obrażeń prawej goleni. Powód w trakcie poruszania się po fragmencie lasu, w obrębie którego prowadzona była wycinka, wielokrotnie ukłuł się gałęziami w obrębie kończyn dolnych. W miejscach ukłucia pojawiły się rany, które początkowo powód przemywał wodą utlenioną. Z biegiem czasu w miejscach skaleczeń pojawiły się strupy, które jednak nie skutkowały zagojeniem się ran a w miejscu ran pojawiło się owrzodzenie.

(dowód z przesłuchania powoda k. 386-387, okoliczności bezsporne)

Powód znajdował się pod opieką Poradni Dermatologicznej przy Szpitalu im. (...) w Ł., Poradni Chirurgicznej w A. oraz Poradni Chorób Naczyń Obwodowych przy Szpitalu im. (...) w Ł..

W ramach wizyt w Poradni Chorób Naczyń Obwodowych u powoda stwierdzono dwa owrzodzenia goleni w obrębie skóry zmienionej troficznie, pierwsze ½ wysokości goleni, średnicy 3 cm, drugie położone bocznie, pokryte strupem średnicy 2 cm. W toku dalszego leczenia powodowi zlecono stosowanie antybiotyku zgodnie z otrzymanym posiewem z owrzodzenia, odnotowano że owrzodzenia naskórkują od dna, stwierdzono dwa satelitarne owrzodzenia średnicy 3 cm (marzec 2012 roku), zaczerwienie skóry do wysokości ½ goleni oraz dwa owrzodzenia średnicy 3 i 4 cm (lipiec 2012 roku). Podczas wizyty w dniu 23 kwietnia 2013 roku lekarz stwierdził wygojenie owrzodzenia na przedniej powierzchni goleni oraz zmniejszenie się owrzodzenia w okolicy kostki przyśrodkowej.

W trakcie wizyt w Poradni Dermatologicznej, w dniu 29 grudnia 2011 roku odnotowano w ½ goleni prawej cztery owrzodzenia kształtu nieregularnego pokryte wydzieliną ropną. Podczas kolejnej wizyty lekarz stwierdził wokół owrzodzeń zmiany skórne oraz przebarwienia. W rozpoznaniu zaznaczono owrzodzenia podudzia prawego, przewlekłą niewydolność żylną. W dniu 1 lipca 2014 roku na przedniej powierzchni podudzia prawego powoda stwierdzono głębokie owrzodzenie pokryte krwistą wydzieliną, nasilone zmiany troficzne skóry pod postacią stwardnień i przebarwień.

W latach 1990 i 1992 powód przebył operacje naprawcze szpotawości obu goleni, a w 1998 roku zabieg wydłużania kończyn.

(dokumentacja medyczna k. 97-114, k. 208-217, k. 250, k. 252-264, okoliczności bezsporne)

Przyczyną owrzodzeń troficznych u P. P. był powikłany zespół pozakrzepowy, będący następstwem zapalenia żył głębokich kończyn dolnych. W przypadku omawianego zespołu, na skutek zaburzenia wymiany krwi dochodzi do gorszego utlenowania tkanek i zmniejszenia dostarczania do nich substancji odżywczych. Skóra staje się cienka, słaba, zanikają przydatki skóry (włosy, gruczoły potowe i łojowe), staje się podatna na niewielkie nawet urazy, a powstałe zranienia są podatne na infekcję bakteryjną (nawet własnej flory bakteryjnej) i bardzo trudne w leczeniu. Niewielki uraz (np. zadrapanie), który na zdrowej skórze nie pozostawiłby śladu, w takim przypadku może skutkować powstaniem owrzodzeń wymagających wieloletniego leczenia. W przypadku powoda zespół pozakrzepowy nie został wcześniej rozpoznany i leczony, a do jego powstania doszło przez uraz kończyn i powstanie owrzodzeń. Pomiędzy powstałymi owrzodzeniami a przedmiotowym urazem istnieje przy tym bezpośredni związek przyczynowy, to bowiem uderzenie o gałęzie spowodowało owrzodzenie.

Na skutek przedmiotowego zdarzenia P. P. doznał 15% stałego uszczerbku na zdrowiu ocenianego według pozycji 160 tabeli orzeczniczej (pozycji 161b tabeli stanowiącej załącznik do OWU pozwanego), przy czym uszczerbek ten obejmuje chorobę zakrzepową żył, zespół pozakrzepowy oraz owrzodzenia. Przed zaistnieniem zdarzenia skutkującego powstaniem owrzodzeń, trwały uszczerbek na zdrowiu powoda wynosił od 5 do 10% (bliżej 10%) z tytułu zespołu pozakrzepowego.

(pisemna opinia biegłego z zakresu ortopedii M. S. k. 276-278, pisemna opinia biegłego z zakresu chirurgii naczyniowej A. K. k. 334-338, pisemna uzupełniająca opinia biegłego z zakresu chirurgii naczyniowej A. K. k. 355-356, k. 372-373, ustna uzupełniająca opinia biegłego z zakresu chirurgii naczyniowej A. K. k. 387-388, tabela orzecznicza k. 399-404)

W dniu zdarzenia z listopada 2011 roku P. P. był objęty indywidualnym kontynuowanym grupowym ubezpieczeniem na życie oraz indywidualnym kontynuowanym grupowym ubezpieczeniem pracowniczym typ P w pozwanym Zakładzie (...) w ramach polisy numer odpowiednio (...)-3-1-2450 (...) i (...)-1-1-2450 (...).

(polisa k. 85, k. 86, okoliczności bezsporne)

W związku z doznanym urazem powód w dniu 20 stycznia 2012 roku zgłosił szkodę w pozwanym Zakładzie (...), dochodząc roszczenia z obu umów ubezpieczenia.

Decyzją z dnia 24 stycznia 2012 roku pozwany odmówił przyznania powodowi świadczenia podnosząc, że w złożonych przez ubezpieczonego dokumentach brak jest potwierdzenia urazowego charakteru zdarzenia, natomiast rozpoznane owrzodzenie podudzia prawego i grzbietów stóp jest stanem chorobowym.

Od powyższej decyzji powód złożył dwukrotnie odwołanie, które jednak nie przyniosło zmiany stanowiska pozwanego.

(druk zgłoszenia szkody k. 57-60, 69v.-70, operat zgłoszenia k. 60v., k. 71, decyzja k. 61, k. 61v.-62, k. 62v., odwołanie k. 63v.-65)

W myśl ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ P, znajdujących zastosowanie do polisy nr (...), przedmiotem ubezpieczenia było życie ubezpieczonego oraz następstwa nieszczęśliwych wypadków powodujące trwały uszczerbek na zdrowiu lub śmierć ubezpieczonego. Nieszczęśliwy wypadek, w myśl owu, to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną w następstwie którego ubezpieczony niezależnie od swej woli, doznał trwałego uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub zmarł. Odpowiedzialność pozwanego nie obejmowała chorób zawodowych lub stanów chorobowych, nawet takich, który wystąpiły nagle. Świadczenie z tytułu nieszczęśliwego wypadku mogło zostać ustalone po stwierdzeniu, że istnieje związek przyczynowy pomiędzy wypadkiem a zgonem lub trwałym uszczerbkiem na zdrowiu na podstawie dostarczonych dowodów oraz wyników badań lekarskich. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu lub układu, których funkcje przed wypadkiem były już upośledzone wskutek samoistnej choroby lub trwałego inwalidztwa, stopień (procent) trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczyciel określał w wysokości różnicy między stopniem trwałego uszczerbku właściwym dla stanu danego organu, narządu lub układu po wypadku a stopniem trwałego uszczerbku istniejącym bezpośrednio przed wypadkiem. Zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia z tytułu przedmiotowej polisy pozwany zobowiązał się wypłacić z tytułu nieszczęśliwego wypadku powodującego trwały uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego
– za 1% trwałego uszczerbku – 4% sumy ubezpieczenia określonej w umowie,
tj. w przypadku powoda 372 zł.

W myśl ogólnych warunków dodatkowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem, znajdujących zastosowanie do polisy nr (...), przedmiotem ubezpieczenia było zdrowie ubezpieczonego, a jego zakres obejmował wystąpienie u ubezpieczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem zaistniałym w okresie odpowiedzialności pozwanego. Nieszczęśliwy wypadek, w myśl owu, to przypadkowe, nagłe, niezależne od woli ubezpieczonego i stanu jego zdrowia gwałtowne zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, będące wyłączną oraz bezpośrednią przyczyną zdarzenia objętego odpowiedzialnością ubezpieczyciela, przy czym nieszczęśliwym wypadkiem nie jest choroba, nawet taka, która ujawniona została przypadkowym i nagłym zdarzeniem wywołanym przyczyną zewnętrzną. Z kolei przez trwały uszczerbek na zdrowiu rozumieć należy trwałe, nie rokujące poprawy uszkodzenie danego organu, narządu lub układu, polegające na fizycznej utracie tego organu, narządu lub układu, lub upośledzeniu jego funkcji. Prawo do świadczenia przysługiwało ubezpieczonemu, o ile z medycznego punktu widzenia istniał normalny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy nieszczęśliwym wypadkiem a trwałym uszczerbkiem na zdrowiu ubezpieczonego. W razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu lub układu, który przed nieszczęśliwym wypadkiem był uszkodzony wskutek samoistnej choroby lub przebytego urazu, a miało to wpływ na ustalenie aktualnego stopnia (procentu) trwałego uszczerbku na zdrowiu, stopień trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczyciel określał w wysokości różnicy stanu danego organu, narządu lub układu przed nieszczęśliwym wypadkiem a stanem istniejącym po nieszczęśliwym wypadku. Zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia z tytułu przedmiotowej polisy pozwany zobowiązał się wypłacić z tytułu nieszczęśliwego wypadku powodującego trwały uszczerbek na zdrowiu ubezpieczonego – za 1% trwałego uszczerbku – 1% sumy ubezpieczenia aktualnej w dniu nieszczęśliwego wypadku, tj. w przypadku powoda 80 zł.

(ogólne warunki grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ p k. 52-54, ogólne warunki dodatkowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem k. 55-56)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił bądź jako bezsporny, bądź na podstawie powołanych wyżej dowodów, w tym dowodów z dokumentacji medycznej, przesłuchania powoda oraz opinii biegłych z zakresu ortopedii i chirurgii naczyniowej.

Oceniając pisemne opinie biegłych sądowych Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania zawartych w ich treści wniosków. Opinie te Sąd uznał za spójne, wnioski wyciągnięte przez biegłych są bowiem logiczne i znajdują oparcie w przeprowadzonych przez nich badaniach. Jako, że z opinii wynika, jakie spostrzeżenia powodują wnioski wyciągnięte przez biegłych należy je również uznać za jasne. Opinie biegłych są ponadto pełne, biegli udzielili bowiem odpowiedzi na wszystkie postawione im pytania, na które zgodnie z zakresem posiadanych wiadomości specjalnych i udostępnionych im materiałów dowodowych mogli oni udzielić odpowiedzi, uwzględnili wszystkie okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia badanej kwestii, zaś same opinie zawierają uzasadnienia wyrażonych ocen oraz poglądów. Wydając opinie biegli oparli się na zgromadzonym w aktach sprawy materiale dowodowym, w tym na dokumentacji medycznej powoda, której zawartość biegli uwzględnili podczas opracowywania opinii. Wydanie opinii przez biegłego z zakresu ortopedii poprzedzało przy tym przeprowadzenie badania powoda, którego biegły uwzględnił przy formułowaniu wniosków końcowych opinii.

W złożonych opiniach biegły chirurg naczyniowy w wyczerpujący sposób wyjaśnił dlaczego za przyczynę powstania u powoda owrzodzeń troficznych przyjął zespół pozakrzepowy. Wskazał, że zmiany pozakrzepowe mogły być konsekwencją wykonywanych w przeszłości u powoda zabiegów ortopedycznych, przy czym najprawdopodobniej powód nie miał świadomości ich istnienia. Dopiero przedmiotowy uraz, skutkujący powstaniem owrzodzeń, ujawnił u P. P. nieleczony zespół pozakrzepowy. W ocenie biegłego niesporny jest bezpośredni związek przyczynowy pomiędzy przedmiotowym zdarzeniem skutkującym urazem powoda a zaistniałym uszczerbkiem na jego zdrowiu, jak również pomiędzy istniejącym u powoda zespołem pozakrzepowym a owrzodzeniem. Ten pierwszy oceniany samoistnie, a więc przed listopadem 2011 roku, skutkowałby przy tym trwałym uszczerbkiem na poziomie od 5 do 10% . Jednocześnie biegły wyjaśnił, że ustalony przez niego trwały uszczerbek na zdrowiu powoda w wysokości 15% obejmuje chorobę zakrzepową żył, zespół pozakrzepowy i owrzodzenia. Ustalony poziom uszczerbku biegły ustalił zarówno w oparciu o tabelę norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu stosowaną przez pozwanego,
jak i tabelę orzeczniczą stanowiącą załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania. Biegły wyjaśnił przy tym, że w zakresie omawianego uszczerbku tabele te przewidują porównywalny zakres „widełek”, przy czym w przypadku tabeli stosowanej przez pozwanego, znajduje zastosowanie pozycja 161b odnosząca się do średnich zmian.

W tym miejscu koniecznym jest podkreślenie, że po wydaniu przez biegłego z zakresu chirurgii naczyniowej ostatecznej ustnej opinii uzupełniającej, żadna ze stron nie podważała wysnutych w jej treści wniosków.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w części.

Powód wywiódł swoje roszczenie z zawartych z pozwanym: umowy indywidualnego kontynuowanego grupowego ubezpieczenia na życie oraz umowy indywidualnego kontynuowanego grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ P.

Przez umowę ubezpieczenia zakład ubezpieczeń zobowiązuje się spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Świadczenie zakładu ubezpieczeń polega w szczególności na zapłacie – przy ubezpieczeniu osobowym
– umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia, w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej
– art. 805 § 1 i 2 k.c. Kodeks cywilny nie określił pojęcia wypadku ubezpieczeniowego, pozostawiając to kryterium formalne umowie stron.

W realiach niniejszej sprawy, w ramach zawartych przez strony umów ubezpieczenia, zakresem ubezpieczenia zostało objęte życie i zdrowie powoda, a ubezpieczenie to objęło wystąpienie u powoda trwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem zaistniałym w okresie odpowiedzialności pozwanego – § 3 pkt 2 ogólnych warunków grupowego ubezpieczenia pracowniczego typ P ( (...)) oraz § 4 ogólnych warunków dodatkowego ubezpieczenia na wypadek trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego spowodowanego nieszczęśliwym wypadkiem ( (...)). Nieszczęśliwy wypadek ubezpieczyciel zdefiniował jako nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, niezależne od woli ubezpieczonego zdarzenie, będące bezpośrednią i wyłączną przyczyną uszczerbku na zdrowiu ubezpieczonego, które miało miejsce w czasie, w którym ubezpieczyciel udzielał ochrony ubezpieczeniowej.

Na gruncie omawianej sprawy w ocenie Sądu niespornym jest,
że w listopadzie 2011 roku, a zatem w dacie zdarzenia, powód był objęty powyższym ubezpieczeniem, a samo zdarzenie, którego przebieg nie był kwestionowany przez pozwanego, miało charakter nieszczęśliwego wypadku. Jak wyjaśnił bowiem biegły chirurg naczyniowy w złożonej opinii, gdyby powód nie zranił się o gałęzie drzew, nie doszłoby do powstania u niego owrzodzenia. Nie może przy tym budzić wątpliwości, że zranienie się przez powoda było następstwem przyczyny zewnętrznej, zaistniałej przypadkowo, nagle, niezależnie od woli powoda, a nadto, że pomiędzy zaistniałym zdarzeniem a powstaniem u powoda owrzodzeń istnieje bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy,
na co wprost wskazywał powołany w sprawie biegły. Skoro zatem to zranienie się przez P. P., nie zaś zespół pozakrzepowy, było bezpośrednią przyczyną powstania u niego owrzodzeń, odpowiedzialność pozwanego nie podlega wyłączeniu. Nie ma przy tym racji pozwany podnosząc, że roszczenie powoda winno być wywodzone wyłącznie z jednej polisy, obie bowiem umowy przewidywały obowiązek wypłaty przez ubezpieczyciela świadczenia w przypadku powstania u ubezpieczonego trwałego uszczerbku na zdrowiu wywołanego nieszczęśliwym wypadkiem, które to przesłanki zostały spełnione na gruncie omawianego stanu faktycznego.

Nadto niesporne w sprawie jest, jak również wynika to z § 20 ust. 5 (...), że przy ustalaniu stopnia (procentu) trwałego uszczerbku na zdrowiu, w zakresie umowy ubezpieczenia do którego (...) mają zastosowanie, stosuje się tabelę norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu, stanowiącą załącznik do powołanych (...). Tabela ta stanowi integralną część powołanych ogólnych warunków umowy dodatkowej, a zatem jest objęta umową stron tak samo, jak i inne postanowienia umowne. W przypadku drugiej umowy ubezpieczenia, czego zdaje się nie zauważać pozwany, (...) nie przewidywały stosowania przedmiotowej tabeli, a zatem zastosowanie znajdzie załącznik do rozporządzenia Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania.

W związku z zaistniałym zdarzeniem z listopada 2011 roku powodowi przysługiwało świadczenie od pozwanego wynikające z zawartych umów ubezpieczenia. Wysokość świadczenia odpowiadająca kwocie 372 zł za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu z tytułu umowy nr (...) oraz kwocie 80 zł za 1% trwałego uszczerbku na zdrowiu z tytułu umowy nr (...), uzależniona została od stopnia ustalonego przez ubezpieczyciela trwałego uszczerbku na zdrowiu.

Jak wynika z przeprowadzonego w sprawie postępowania dowodowego, w szczególności z treści opinii biegłego chirurga naczyniowego, która po wydaniu ustnej opinii uzupełniającej, nie była kwestionowana przez strony, powód doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 15%, przy czym uszczerbek ten obejmuje chorobę zakrzepową żył, zespół pozakrzepowy oraz owrzodzenia. O czym była już mowa, opinia biegłego chirurga naczyniowego (podstawowa oraz uzupełniająca) stanowi przekonujący i miarodajny dowód w sprawie. Opinia ta odzwierciedla staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, wyjaśnia wszystkie istotne okoliczności, podaje przyczyny, które doprowadziły do przyjętej konkluzji, a równocześnie jest poparta głęboką wiedzą i wieloletnim doświadczeniem zawodowym biegłego. Jednocześnie opinii tej nie podważają pozostałe dowody, w tym opinia wydana przez biegłego z zakresu chirurgii ortopedii, przy czym co wymaga zaznaczenia, z uwagi na charakter urazu powoda ocena trwałego uszczerbku na jego zdrowiu leżała w wyłącznej gestii biegłego z zakresu chirurgii naczyniowej.

Nie powielając ustaleń faktycznych przypomnieć należy, że w myśl obu zawartych umów, w razie utraty lub uszkodzenia organu, narządu lub układu, których funkcje przed wypadkiem były już upośledzone wskutek samoistnej choroby lub trwałego inwalidztwa, stopień (procent) trwałego uszczerbku na zdrowiu ubezpieczyciel określał w wysokości różnicy między stopniem trwałego uszczerbku właściwym dla stanu danego organu, narządu lub układu po wypadku a stopniem trwałego uszczerbku istniejącym bezpośrednio przed wypadkiem. W omawianym przypadku, co wynika z opinii biegłego, krytycznego dnia u powoda istniał już zespół pozakrzepowy, będący skutkiem zapalenia żył, a zatem w sprawie ustaleniu podlegało jaki trwały uszczerbek istniał na zdrowiu powoda przed zdarzeniem skutkującym powstaniem u niego owrzodzeń, jak wynika bowiem z treści pozwu, powód dochodzi roszczenia wyłącznie z tytułu zdarzenia mającego miejsce w listopadzie 2011 roku. O czym była mowa wyżej, ustalony przez biegłego trwały uszczerbek na zdrowiu powoda (15%) obejmował nie tylko konsekwencje nieszczęśliwego wypadku, ale istniejące już wcześniej dolegliwości. W zakresie tych ostatnich biegły wskazał, że nie ma możliwości ustalenia precyzyjnie wysokości trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda, dlatego też biegły zakreślił wyłącznie jego ramy od 5 do 10%, akcentując, że uszczerbek ten mieściłby się bliżej górnej granicy 10%. Dla ustalenia uszczerbku na zdrowiu powoda w powyższym zakresie koniecznym jest zatem zdaniem Sądu sięgnięcie do art. 322 k.p.c., w myśl którego, jeżeli w sprawie o naprawienie szkody sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Łodzi (por. wyrok z dnia 31 marca 2014 roku, I ACa 1277/13, LEX nr 1474364), z uprawnienia zawartego w art. 322 k.p.c. sąd może skorzystać dopiero wówczas, gdy po wyczerpaniu wszystkich dostępnych dowodów okaże się, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione. Jednak stosowanie tej normy nie może być spowodowane bezczynnością strony nie przejawiającej inicjatywy dowodowej i prowadzić do uchylenia się przez stronę od obowiązku przedstawienia dowodów, który na niej spoczywa. Ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa wszakże na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Strona ma zatem obowiązek wyczerpania wszystkich dopuszczalnych środków dowodowych i wykazania istnienia przesłanki zastosowania przepisu art. 322 k.p.c., tj. wykazania, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione. Brak takich działań - i wymaganie od sądu, któremu nie przedstawi się wystarczających przesłanek do tego, by antycypował ocenę dowodów, tj. by przed przeprowadzeniem dowodu stwierdzał, że nie można wykazać stwierdzonego faktu - prowadziłoby do omijania wskazanych wyżej przepisów i wadliwego stosowania przepisu art. 322 k.p.c., gdyż ocena sądu musiałaby być uznana za dowolną. W niniejszej sprawie strona powodowa wykorzystała w pełni swoją inicjatywę dowodową zgłaszając wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, który jednak nie był w stanie ustalić precyzyjnie stopnia trwałego uszczerbku na zdrowiu powoda istniejącego przed zdarzeniem rodzącym odpowiedzialność pozwanego. Jak wskazał bowiem biegły, nie można oddzielić samego owrzodzenia od zmian pozakrzepowych, te pierwsze są bowiem skutkiem, kontynuacją, tych zmian. W konsekwencji, opierając się z jednej strony na ramach wyznaczonych przez biegłego, w tym stwierdzenia biegłego odnośnie tego, że uszczerbek ten należałoby kwalifikować w górnych granicach, z drugiej zaś strony na pozostałym materiale dowodowym i okolicznościach sprawy, ocenianych przez pryzmat zasad logiki i doświadczenia życiowego, Sąd uznał, że uszczerbek ten wynosił przed zdarzeniem 8%.

Mając powyższe na względzie, jak również cytowane zapisy (...) i (...), Sąd uznał, że uszczerbek na zdrowiu powoda wyznaczający zakres odpowiedzialności pozwanego wyraża się poziomem 7% (15% ustalone przez biegłego – 8% istniejące przed nieszczęśliwym wypadkiem = 7%). Powodowi z tytułu umowy ubezpieczenia przysługiwało zatem od pozwanego świadczenie w łącznej wysokości 3.164 zł (7 x 372 zł = 2.604 zł, 7 x 80 zł = 560 zł; 2.604 zł + 560 zł = 3.164 zł). Z tytułu ubezpieczenia P. P. nie otrzymał żadnej kwoty, a zatem na rzecz powoda została zasądzona kwota 3.164 zł. W pozostałym zakresie powództwo, jako nieudowodnione, Sąd oddalił.

O odsetkach ustawowych od zasądzonej na rzecz powoda kwoty 3.164 zł Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociaż by opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (począwszy od dnia 1 stycznia 2016 roku odsetki ustawowe za opóźnienie). Natomiast zgodnie z treścią przepisu art. 817 k.c. zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia o wypadku, gdyby jednak wyjaśnienie w powyższym terminie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w ciągu 14 dni od dnia, w którym, przy zachowaniu należytej staranności, wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe.

W niniejszej sprawie pozwany zgłosił szkodę w dniu 20 stycznia 2012 roku, w konsekwencji należy przyjąć, że 30-dniowy termin na wypłatę odszkodowania upływał w dniu 19 lutego 2012 roku. W ustawowym terminie pozwany nie spełnił świadczenia, powód miał zatem prawo dochodzić zapłaty odsetek za opóźnienie w wypłacie pełnego świadczenia począwszy od pierwszego dnia po upływie ustawowego terminu, tj. od dnia 20 lutego 2012 roku. Żądanie zapłaty odsetek począwszy od dnia 15 października 2011 roku, jako nieudowodnione i nie znajdujące żadnej podstawy prawnej, Sąd oddalił.

O kosztach procesu w stosunku do powoda, w zakresie, w jakim powód przegrał sprawę, Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c., przy czym na poniesione koszty procesu składało się wynagrodzenie zawodowego pełnomocnika pozwanego wobec tego, że powód korzystał z pomocy prawnej udzielonej mu z urzędu, której kosztów nie poniósł w całości ani w części. W niniejszej sprawie powód wygrał spór w około 45%, a zatem w myśl ogólnej zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c. winien on zwrócić pozwanemu koszty procesu w części, w jakiej ten wygrał sprawę (tj. w 55%). Zgodnie jednak z treścią powołanego art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Przytoczony przepis stanowi wyjątek od podstawowej zasady orzekania o kosztach procesu, unormowanej
w art. 98 § 1 k.p.c., a zarazem wyklucza dokonywanie wykładni rozszerzającej. Sposób skorzystania z art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem sądu orzekającego i od oceny tegoż sądu należy przesądzenie, że taki szczególnie uzasadniony wypadek nastąpił w rozpoznawanej sprawie oraz usprawiedliwia odstąpienie od obowiązku ponoszenia kosztów procesu. W tym miejscu należy zaznaczyć, że przy ocenie przesłanek z art. 102 k.p.c. Sąd winien wziąć pod uwagę przede wszystkim fakty związane z samym przebiegiem procesu, w szczególności podstawę oddalenia żądania, szczególną zawiłość sprawy, bądź przekonanie powoda o słuszności żądania trudne do zweryfikowania a limine (por. wyrok SA w Katowicach z dnia 18.07.2013 r., I ACa 447/13, LEX nr 1349918; postanowienie SN z dnia 7.12.2011 r., II CZ 105/11, LEX nr 1102858; wyrok SA w Łodzi z dnia 27.11.2013 r., I ACa 725/13, LEX nr 1409197). W przypadku żądania jak na gruncie niniejszej sprawy należy również uwzględnić okoliczność, że charakter tego typu roszczeń powoduje, że ich wysokość ze swej istoty jest trudno wymierna i zależna od szeregu okoliczności związanych z następstwami zdarzenia szkodowego. Określenie ich wysokości wymaga sięgnięcia w ramach postępowania dowodowego do wiadomości specjalnych w postaci opinii biegłych, które to dowody ostatecznie pozwolą na zweryfikowanie dopiero w trakcie postępowania zasadności roszczeń. Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy podkreślenia wymaga, że powód nie mógł a priori przypuszczać, że jego powództwo okaże się nieuzasadnione w przeważającej części, nie posiadał bowiem stosownej wiedzy specjalistycznej, który umożliwiałaby mu określenie poziomu trwałego uszczerbku na swoim zdrowiu. W świetle przytoczonych okoliczności Sąd uznał zatem, że przedmiot sporu oraz subiektywne, ale zarazem uzasadnione przekonanie powoda o słuszności wytaczanego powództwa, uzasadniają odstąpienie od obciążenia go kosztami procesu na podstawie przepis art. 102 k.p.c. Dodatkową przesłanką zastosowania w/w przepisu była zła sytuacja życiowa i majątkowa powoda.

Z przyczyn, o których mowa wyżej, Sąd odstąpił ponadto od obciążenia powoda obowiązkiem zwrotu na rzecz Skarbu Państwa nieuiszczonych kosztów sądowych w zakresie, w jakim powództwo okazało się niezasadne. W stosunku do strony pozwanej podstawę orzeczenia o nieuiszczonych kosztach sądowych, których łączna wysokość wyniosła 2.006,99 zł, stanowił art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 98 k.p.c. i art. 100 k.p.c., w oparciu o których treść Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 903,15 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

O kosztach nieudzielonej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu, które nie zostały opłacone przez powoda w całości ani w części, Sąd rozstrzygnął w oparciu o przepis art. 98 k.p.c. w zw. z art. 100 k.p.c. oraz w oparciu o przepis
§ 6 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 i § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2012 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2013, poz. 461, j.t.), zasądzając tytułem przedmiotowych kosztów na rzecz powoda od pozwanego kwotę 664,20 zł oraz przyznając adw. A. Ś. od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi kwotę 811,80 zł tytułem kosztów pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Z tych względów, orzeczono jak w sentencji.