Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 lipca 2016 roku

Sad Rejonowy w Brzesku I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący : SSR Marek Jałowiecki – Paruch

Protokolant: Magdalena Markowska

po rozpoznaniu w dniu 27 lipca 2016 roku w Brzesku,

na rozprawie

sprawy z wniosku K. S.

z udziałem T. W., M. W., P. B., T. K., G. B., H. W., D. W., B. B., A. K., J. M.

o ustanowienie drogi koniecznej

postanawia:

I.  ustanowić na rzecz działki ewidencyjnej nr (...) w C. objętej Kw (...) drogę konieczną po działce ewidencyjnej nr (...) w C. objętej Kw (...), szlakiem o szerokości 3,5 metra oznaczonym różową linią ciągłą na mapie z ustalenia służebności gruntowych w skali 1:700, która stanowi załącznik do opinii biegłego geodety H. Z. z 11 lipca 2015r pomiędzy punktami Aʹ-Bʹ-M-E-Fʹ-G-Eʹ-Nʹ-D'-O'-O-A';

II.  zasądzić od K. S. na rzecz P. B. kwotę 9.108,00 zł (dziewięć tysięcy sto osiem złotych) tytułem wynagrodzenia za ustanowienie służebności;

III.  orzec, że wnioskodawca i uczestnicy ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

SSR Marek Jałowiecki – Paruch

Sygn. akt I Ns 514/13

UZASADNIENIE

POSTANOWIENIA Z 27.07.2016R

Wnioskodawca K. S. pierwotnie wnosił o ustanowienie drogi koniecznej na rzecz działki ewidencyjnej nr (...) w C. po działkach ewidencyjnych nr (...) w C. szlakiem o szerokości 3,5 metra.

W uzasadnieniu podał, że jest właścicielem działki ewidencyjnej nr (...) w C.. Wnioskowany szlak od niepamiętnych czasów łączył jego działkę z drogą publiczną i stanowił dogodne połączenie.

W piśmie które wpłynęło do Sądu w dniu 18.07.2016r wnioskodawca zmienił swe stanowisko w sprawie i wniósł o ustanowienie drogi koniecznej szlakiem o szerokości 3,5 metra po działce ewidencyjnej nr (...) w C. za wynagrodzeniem wyliczonym przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego.

Uczestnicy T. W., H. W., M. W., D. W. w odpowiedzi na wniosek (k.44) wnieśli o oddalenie wniosku o ustanowienie drogi koniecznej. Na rozprawie w dniu 23.09.2013r zaproponowali dwa alternatywne szlaki: pierwszy biegnący istniejącą drogą po działkach ewidencyjnych nr (...) w C. i drugi biegnący po działkach ewidencyjnych nr (...) w jej środkowej części i dalej do działki nr (...) i wzdłuż południowo – zachodniego krańca działki nr (...) i północno – wschodniego krańca działki nr (...) w C.. Na rozprawie w dniu 27.07.2016r domagali się zasądzenia od wnioskodawcy kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych gdyż interesy wnioskodawcy i uczestników były sprzeczne.

Uczestnik P. B. na rozprawie w dniu 23.09.2013r wnosił o oddalenie wniosku. Na rozprawie w dniu 27.07.2016r P. B. wyraził zgodę na ustanowienie drogi koniecznej wg III wariantu i zasądzenie wynagrodzenia wyliczonego przez biegłego J. K..

Uczestnik T. K. i A. K. w odpowiedzi na wniosek (k. 135) wnieśli o oddalenie wniosku o ustanowienie drogi koniecznej po działkach ich własności nr (...), (...) i (...) w C..

Uczestnik G. B. w odpowiedzi na wniosek (k. 137) wniósł o oddalenie wniosku w części dotyczącej przebiegu drogi koniecznej przez działkę nr (...) w C. która jest jego własnością.

Uczestniczka B. B. w odpowiedzi na wniosek (k. 139) wniosła o oddalenie wniosku w części dotyczącej przebiegu drogi koniecznej przez działkę nr (...) w C. która jest jej własnością.

Uczestniczka J. M. na rozprawie w dniu 11.02.2015r wniosła o oddalenie wniosku w części dotyczącej przebiegu drogi koniecznej przez działkę nr (...) w C. która jest jej własnością.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością K. S..

Dowód: odpis kw (...) k. 348

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest współwłasnością ustawową majątkową małżeńską T. W. i H. W..

Dowód: odpis kw (...) k. 12-14

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest współwłasnością ustawową majątkową małżeńską M. W. i D. W..

Dowód: odpis kw (...) k. 15-17

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością P. B..

Dowód: odpis kw (...) k. 28 – 31

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością B. N..

Dowód: odpis kw (...) k. 83 – 85

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest współwłasnością ustawową majątkową małżeńską A. K. i T. K..

Dowód: odpis kw (...) k. 86 – 89

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością G. B..

Dowód: odpis kw (...) k. 90 - 93

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością J. M..

Dowód: odpis kw (...) k. 98 – 99

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością A. K..

Dowód: odpis kw (...) k. 108 – 110

Działka ewidencyjna nr (...) w C. jest własnością P. B..

Dowód: wypis z rejestru gruntów k. 82

Droga konieczna w I wariancie ma przebiegać północno – wschodnim skrajem działek ewidencyjnych nr (...) oraz południowo – zachodnim skrajem działki nr (...) po 1,75 metra. Łączna długość szlaku w tym wariancie wynosi 131,70 metra.

W wariancie II droga konieczna przebiega w całości po działce nr (...). Łączna długość drogi koniecznej w tym wariancie wynosi 133,10 metra.

W wariancie III droga konieczna przebiega w całości po działce ewidencyjnej nr (...). Łączna długość szlaku to 131,70 metra.

IV wariant to droga konieczna po działkach ewidencyjnych nr (...) do ul. (...). Łączna długość szlaku w tym wariancie wynosi 416,62 metra.

Droga konieczna w V wariancie przebiega po działkach ewidencyjnych nr (...). Łączna długość szlaku wynosi 163m. We wszystkich wariantach droga konieczna ma mieć szerokość 3,5 metra.

Dowód: opinia biegłego geodety H. Z. k. 182 – 187

Proponowany IV wariant drogi koniecznej rozpoczyna się od ul. (...) i biegnie w wąwozie o wysokości około 5 metrów. Szerokość drogi w wąwozie waha się od 3,20 m do około 1,7 metra. Wąwóz kończy się na wysokości północnej granicy działki nr (...). Na działce nr (...) w jej południowej części znajduje się budynek mieszkalny. Dalej droga biegnie w kierunku północno – zachodnim po gruncie, który użytkowany jest jako łąki. Następnie droga dochodzi do lasu na działce nr (...). W miejscu proponowanego przebiegu drogi teren jest zabagniony. Na gruncie brak widocznych granic. W południowo – wschodnim narożu działki nr (...) w miejscu proponowanego przebiegu drogi koniecznej znajduje się studnia z kręgów betonowych.

Działka nr (...) obsiana była zbożem. Działki nr (...)/ i (...)w miejscu proponowanego przebiegu drogi koniecznej użytkowane były jako całość i obsiane były zbożem. Działka nr (...) zabudowana była budynkiem mieszkalnym w budowie. Wokół budynku urządzone były skarpy o wysokości około 1,5 m w miejscu w którym proponowany jest przebieg drogi koniecznej. Działka nie była ogrodzona. Budynek znajduje się około 4 m od granicy. W chwili oględzin wykonywana była brama wjazdowa z kostką oraz droga dojazdowa do działki nr (...) po działce nr (...), która w tym celu jest tak urządzona aby droga znajdowała się poza rosnącymi tujami. Działka nr (...) była nieużytkiem. Działka nr (...) zabudowana jest budynkiem mieszkalnym i była ogrodzona. W miejscu przebiegu proponowanej drogi koniecznej rósł rząd tui.

Dowód: protokół oględzin z 09.03.2015r k. 154 – 168

Wynagrodzenie za ustanowienie służebności wynosi:

a)  w I wariancie łącznie 24.475,00 zł w tym na rzecz właścicieli działki ewidencyjnej nr (...) – 4.073,00 zł, nr (...) – 13.909,00 zł, nr (...) - 6.493,00 zł,

b)  w II wariancie łącznie 12.813,00 zł w tym na rzecz właściciela działki ewidencyjnej nr (...) – 8.424,00 zł, nr (...) – 4.389,00 zł,

c)  w III wariancie w całości na rzecz właściciela działki ewidencyjnej nr (...) – 9.108,00 zł,

d)  w IV wariancie łącznie 3.650,00 zł w tym na rzecz właściciela działki ewidencyjnej nr (...) – 882 zł, nr (...) – 460 zł, nr (...) – 1.953,00 zł, nr (...) – 166 zł, nr (...)– 84 zł i nr (...)– 105 zł.

e)  w V wariancie wynagrodzenie wynosi łącznie 22.994,00 zł w tym na rzecz właściciela działki ewidencyjnej nr (...) – 1.102,00 zł, nr (...) – 1.603,00 zł, nr (...) – 180 zł i nr (...) – 20.109,00 zł.

Dowód: opinia biegłego rzeczoznawcy majątkowego J. K. k. 215 – 244

Najdogodniejszym wariantem przebiegu drogi koniecznej z punktu widzenia interesu społeczno – gospodarczego działki władnącej i obciążonej jest wariant III przebiegający po działce ewidencyjnej nr (...).

Dowód: opinia biegłej z zakresu rolnictwa E. G. k. 298 – 314

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów, oględzin przedmiotu sporu i opinii biegłych.

Dokumenty nie były przez strony kwestionowane, nie budziły zastrzeżeń Sądu co do ich wiarygodności dlatego Sąd dał im wiarę.

Zaakceptował Sąd opinie biegłych H. Z., J. K., E. G.. Opinie są jasne i pełne. Wniesione do nich zarzuty nie obniżają wartości dowodowej tych opinii i nie doprowadziły do skutecznego ich zakwestionowania.

Sąd zważył co następuje

Właściciel nieruchomości, która nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub do należących do niej budynków gospodarskich może domagać się ustanowienia służebności drogowej za wynagrodzeniem, o czym stanowi art. 145 § 1 kc. Nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej, jeżeli w ogóle nie ma fizycznego połączenia z tą drogą albo istniejące połączenie jest niewystarczające i nie może zostać usprawnione. Nieodpowiedni dostęp to także pojęcie normatywne, pod którym kryje się brak trwale prawem zagwarantowanego dostępu. Tego rodzaju dostępu nie gwarantuje stosunek prekaryjny tj. korzystanie z przejścia z grzeczności, ani stosunek obligacyjny tj. korzystanie z przejścia w oparciu o umowę cywilnoprawną, ani nawet służebność osobista. Przyjmuje się, że trwale prawem zagwarantowanym dostępem jest tylko korzystanie ze szlaku w oparciu o służebność gruntową (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12.10.2011 r., sygn. II CSK 94/11, LEX nr 1044002).

Nie ulega wątpliwości, że w przedmiotowej sprawie działka nr (...) położona w C. nie ma trwale prawem zagwarantowanego dostępu do drogi publicznej. Służebność gruntowa czynna, jaką jest służebność drogi koniecznej, polega na obciążeniu nieruchomości prawem do korzystania z niej w oznaczonym zakresie przez właściciela nieruchomości władnącej, o czym stanowi art. 285 § 1 in principio kc. W przypadku służebności drogi koniecznej korzystanie z nieruchomości obciążonej polega na przejeżdżaniu, przechodzeniu i przegonie szlakiem drożnym wytyczonym po tej nieruchomości. Trasę szlaku służebnego ustala Sąd biorąc pod uwagę kryteria z art. 145 § 2 i 3 kc. W praktyce ustalenie trasy szlaku służebnego budzi wiele kontrowersji ze względu na sprzeczne interesy uczestników postępowania, tj. właściciela nieruchomości nie mającej odpowiedniego dostępu do drogi publicznej i właścicieli nieruchomości, po których ma przebiegać szlak drożny. Z tego względu przeprowadzenie drogi koniecznej następuje z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które szlak drożny ma prowadzić. Ponadto równoległą zasadą jest, że przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy. Generalnie norma art. 145 § 2 kc obliguje Sąd do starannego wyważenia sprzecznych interesów uczestników postępowania i wyboru rozwiązania jak najmniej antagonizującego strony. Przydatne jest także pomocnicze kryterium interesu społeczno-gospodarczego, które wskazuje na potrzebę uwzględnienia charakteru obu nieruchomości, ich gospodarczej funkcji i znaczenia.

W przedmiotowej sprawie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego wnioskodawca i uczestnik P. B. przedstawili zbieżne stanowisko co do przebiegu drogi koniecznej wg wariantu III po działce nr (...) za wynagrodzeniem w wysokości 9.108,00 zł. Również w ocenie Sądu jest to najkorzystniejszy przebieg drogi koniecznej, spośród wszystkich zaproponowanych wariantów. Uwzględnia aktualne potrzeby działki władnącej i przebiega po działce która nie jest zabudowana. Prowadzi to wyeliminowania potencjalnych konfliktów podczas korzystania za szlaku.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd orzekł jak w sentencji na mocy powołanych przepisów.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 kpc w zw z art. 108 § 1 kpc i uznał, że każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. W postępowaniu nieprocesowym nie ma "pojedynku" dwóch przeciwstawnych stron, dlatego też nie można mówić o przegrywającym, który powinien zwrócić koszty postępowania wygrywającemu zgodnie z art. 98 § 1 kpc. Przeciwnie, z treści całego art. 520 kpc wynika, że ustawodawca zakłada, iż w zasadzie uczestnicy postępowania są w tym samym stopniu zainteresowani jego wynikiem, a orzeczenie sądu udziela ochrony prawnej każdemu z nich. Orzeczenie w przedmiotowej sprawie reguluje stosunki pomiędzy wszystkimi uczestnikami. W sprawie było zgłoszonych V wariantów drogi koniecznej. Wiadomym było iż wskutek orzeczenia Sądu wybrany zostanie jeden wariant. Nie oznacza to że uczestnicy - właściciele gruntów po których przebiegały nieuwzględnione warianty, są osobami wygrywającymi to postępowanie. W przypadku więcej niż jednego wariantu przebiegu drogi koniecznej, wnioskodawca zawsze byłby przegrywającym postępowanie. Niektórzy uczestnicy również zaproponowali warianty alternatywne, które nie zostały uwzględnione i przecież nie może to prowadzić do uznania ich za osoby przegrywające postępowanie, wskutek nieuwzględnienia ich wariantu. Sąd stoi na stanowisku że to orzeczenie, wydane jest w interesie wszystkich osób, które brały w nim udział. Oczywiście najbardziej zainteresowanym jest wnioskodawca i P. B., bo to po jego działce przebiega droga konieczna. Interes pozostałych uczestników polega na tym, że mają pewność co do przebiegu drogi koniecznej, że dostęp do działki ewidencyjnej nr (...) z drogi publicznej jest uregulowany, a tym samym odpada w przyszłości możliwość ustanowienia drogi koniecznej po ich działkach. Obecne postanowienie normuje (stabilizuje) kwestię dojazdu do działki władnącej, eliminując tym samym grunty sąsiednie jako potencjalne, po których ów dojazd mógłby być zlokalizowany. Dlatego w przypadku drogi koniecznej nie można mówić o stronie wygrywającej lub przegrywającej postępowanie. W ocenie Sądu brak jest także podstaw aby zastosować art. 520 § 2 i 3 kpc. Wszyscy uczestnicy są zainteresowani wynikiem postępowania, ich interesy są zbieżne w tym znaczeniu że są tak samo zainteresowani w wyborze takiego wariantu, który najpełniej odzwierciedla przesłanki z art. 145 kc. Nie można również powiedzieć, ze zgłoszone warianty były nieracjonalne. Przebieg szlaku zgłoszony przez wnioskodawcę odwoływał się do historycznego dojazdu w przeszłości, kiedy działki nr (...) były niezbudowane. Sytuacja uległa zmianie w toku postepowania w miarę postępów w budowie. Podkreślić należy że uczestnicy T. W., H. W., M. W., D. W. zaproponowali przebieg drogi koniecznej w V wariancie m.in. również po zabudowanej działce nr (...). Wskutek nieuwzględnienia przebiegu drogi koniecznej w tym wariancie, nie zostali obciążeni kosztami postępowania na rzecz J. M. – właścicielki działki nr (...), która wskutek propozycji uczestników stała się uczestniczką postępowania. Idąc takim tokiem rozumowania jak T. W., H. W., M. W., D. W. J. M. byłaby osobą wygrywającą postępowanie, a oni przegrywającymi.

SSR Marek Jałowiecki – Paruch