Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 maja 2016 r.

Sąd Rejonowy w. T. III Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący SSR Marek Niemczyk

Protokolant sekr. sądowy Kamil Roliński

Po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2016 r. w. T..

przy udziale -

sprawy z powództwa: Centrum Budowlanego (...). z o.o. w O.

przeciwko: H. i I. małżonkom P.

o: ustanowienie rozdzielności majątkowej

1.  ustanawia z dniem 2.07.2015 r. rozdzielność majątkową pozwanych H. i I. małżonków P., pozostających dotąd we wspólności ustawowej wynikającej z zawarcia przez nich związku małżeńskiego w dniu 20.02.1982 r. przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego w C., nr aktu małżeństwa (...) (...),

2.  zasądza od pozwanych H. i I. małżonków P. na rzecz powoda (...) w O. kwotę (...) zł (dwa tysiące czterysta) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz kwotę (...) (dwieście siedemnaście) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

S.. akt III R C 622/15

UZASADNIENIE

(...) w O. pozwem z dnia 2.07.2015 r.wystąpiło przeciwko H. i I. małżonkom P. o ustanowienie ustroju rozdzielności majątkowej małżeńskiej oraz zasądzenie od pozwanych kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu żądania powód podał, że przysługuje mu wobec między innymi H. P. (1) wierzytelność z tytułu umowy sprzedaży zawartej przez powoda z (...) Spółki jawnej K. K., H. P. z siedzibą w C. w kwocie (...) zł tytułem należności głównej wraz z odsetkami i kosztami procesu , która jest prawomocne zasądzona. Jest ona nadto chroniona na podstawie prawomocnego wyroku paulińskiego zapadłego w sprawie przeciwko P. P. (4) z dnia 10.06.14 r. o uznaniu za bezskuteczną wobec powoda umowy darowizny niezabudowanej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...) stanowiącej działkę gruntu nr (...) o powierzchni (...) ha oraz zabudowanej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...). S. 10, stanowiącej działkę gruntu nr (...) o powierzchni (...) ha zawartej w dniu 25.08 2011 r. przed notariuszem Ł. C. w T.. Objęta zaskarżoną umową sprzedaż nieruchomości w dacie jej zawierania stanowiły przedmiot wspólnego majątku małżonków H. i I. P., przy czym dłużnikiem powoda jest tylko H. P. (1). I. P. nie wyrażała zgody na powstanie wierzytelności. Z uwagi na przepis art. 41 § 1 kriop (a contrario) powód nie będzie mógł prowadzić egzekucji z całego byłego majątku wspólnego małżonków P., ponieważ I. P. nie odpowiada w tym przypadku (nawet majątkiem wspólnym) za zobowiązania H. P. (1). Jednak cel egzekucyjny skargi paulińskiej przesądza o możliwości uznania za bezskuteczną całej zaskarżonej czynności, a nie tylko jej części ujętej podmiotowo.

Powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 12.05.11 r. powód stwierdził, że w celu uzyskania zaspokojenia wierzytelności chronionej na podstawie wyroku paulińskiego wierzyciel powinien w takiej sytuacji zastosować środki prawne, które doprowadzą do ustania ustroju majątku wspólnego między małżonkiem a dłużnikiem, a powołując się na wyroki Sądu Apelacyjnego w (...) w sprawie (...) i Sądu Okręgowego w. T. w sprawie (...) nadto stwierdził, że uzyskany przez powoda wyrok pauliński trafnie uznaje opisaną wyżej czynność prawna za bezskuteczną co do udziału, który przypadnie dłużnikowi H. P. (1) wskutek zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej.

Według wiedzy powoda pozwani nadal pozostają małżonkami i panuje między nimi ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej.

W ocenie powoda zaszły przesłanki ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej małżeńskiej pozwanych stanowione w przepisie art. 52 § 1a kriop, gdyż uprawdopodobnione zostało, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Na potwierdzenie tego stanowiska powód stwierdził, że dysponuje tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi – pozwanemu H. P. (1) oraz tytułem wykonawczym (pauliańskim) przeciwko osobie trzeciej tj. P. P. (4) a nadto, że uzyskana przez powoda ochrona paulińska umożliwia powodowi prowadzenie egzekucji nie z całego przedmiotu majątkowego, który wszedł do majątku osoby trzeciej (P. P. (4)) , lecz tylko z części tego przedmiotu – w zakresie, w jakim można określić udział pozwanego H. P. (1) w tym przedmiocie, wchodzącym dawniej w skład majątku wspólnego pozwanych małżonków.

W związku z treścią art. 42 kriop powód stwierdził, że nie mogąc żądać, w czasie trwania wspólności majątkowej małżeńskiej pozwanych , zaspokojenia wierzytelności z udziału, który przypadnie dłużnikowi w majątku wspólnym lub w poszczególnych składnikach należących do tego majątku, koniecznym stało się w pierwszej kolejności zaniesienie panującego pomiędzy pozwanymi ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej wskutek czego do składników ich byłego majątku wspólnego będą miały zastosowanie przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Umożliwi to powodowi prowadzenie egzekucji z konkretnej części nieruchomości objętych wyrokiem paulińskim, które to części przypadłyby dłużnikowi H. P. (1), gdyby nie czynność prawna objęta wyrokiem.

W odpowiedzi na pozew pozwani wnieśli o oddalenie powództwa i zasądzenie na ich rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu swego stanowiska pozwani podali, że powództwo jest przedwczesne, gdyż powód dysponując nakazem zapłaty wydanym przeciwko spółce wystąpił dodatkowo o nadanie klauzuli wykonalności także przeciwko jej wspólnikom tj. H. P. (1) i K. K. (2) i w związku z tym może prowadzić postępowanie egzekucyjne i w konsekwencji doprowadzić do zaspokojenia swojej wierzytelności zarówno z majątku spółki (...), jak i jej drugiego wspólnika K. K. (2). Nadto podali, że powód wytoczył również przeciwko osobie trzeciej – P. P. (4), kolejne powództwo o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy sprzedaży pojazdu ciężarowego marki M. o wartości (...) zł zawartej pomiędzy P. P. (4) a dłużnikiem głównym powoda tj. spółką (...). W przypadku uznania tej umowy za bezskuteczną w stosunku do powoda, będzie on mógł w całości, bez potrzeby dokonywania podziału majątku wspólnego pozwanych małżonków P., zaspokoić swoją wierzytelność z tego składnika majątku spółki (...), co z nadwyżką pokryje wierzytelności przysługujące powodowi od spółki (...), K. K. (2) oraz H. P. (1).

Zdaniem pozwanych powód posiada szereg instrumentów prawnych służących zaspokojeniu jego wierzytelności bez potrzeby ingerowania w małżeński ustrój majątkowy pozwanych, które to instrumenty aktualnie z powodzeniem wykorzystuje. Powód prowadzi aktualnie czynności zmierzające do zaspokojenia swojej wierzytelności z majątku drugiego (...). K.. Powód wytoczył powództwo o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy sprzedaży nieruchomości – (...) wraz z działką(...) w miejscowości P., zawartej między K. K. a K. Ł. i A. Ł.. Uznanie tej umowy za bezskuteczną w stosunku do powoda pozwoli mu również na zaspokojenie swojej wierzytelności z tego majątku drugiego (...) spółki (...).

Sąd ustali i zważył co następuje.

H. i I. P. pozostają w związku małżeńskim od 1982 roku. Małżonkowie nie zawierali małżeńskiej umowy majątkowej.

Dowód: akt małżeństwa: k. 84, KRS k. 18v.

Dnia 16.04.2003 r. K. K. (2) i H. P. (1) zarejestrowali w Krajowym Rejestrze Sądowym spółkę jawną o nazwie (...), której siedzibą jest C.. Obaj wspólnicy zostali upoważnieni do reprezentowania spółki , przy czym umowy i inne oświadczenia woli o skutkach finansowych przekraczających równowartość (...) zł winni podpisywać wszyscy wspólnicy.

Dowód: KRS – informacja k. 18-20.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w (...) dnia 30.08.2011 r. nakazano pozwanej (...) Spółce jawnej K. K., H. P. w C. zapłatę powodowi (...) w O. kwoty (...) zł z odsetkami w wysokości ustawowej oraz kwoty (...) tytułem zwrotu kosztów procesu w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu.

Dowód: nakaz zapłaty w sprawie (...) - k. 8.

Postanowieniem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 3.10.2011 r. nadano klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu w dniu 30.08.2011 r. przez Sąd Rejonowy w (...).

Dowód: postanowienie w sprawie (...) - k. 9.

Kolejnym postanowieniem z dnia 13.07.2012 r. Sąd Rejonowy w (...) nadał klauzulę wykonalności nakazowi zapłaty wydanemu przez Sąd Rejonowego w (...) dnia 30.08.2011 r. w postępowaniu upominawczym przeciwko (...) Spółka jawna K. K., H. P. z siedziba w C. – K. K. (2) i H. P. (1) i zasądził od dłużnika na rzecz wierzyciela zwrot kosztów postępowania.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że Komornik prowadzi przeciwko spółce 17 postępowań, a spółka nie posiada majątku nadającego się do egzekucji. Sąd powołując się na z art. 778 ¹ kpc stwierdził, że tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce sąd nadaje klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikom ponoszącym odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna. Podał też, że zgodnie z art. 31§1 k.s.h. wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólników w przypadku, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna (subsydiarna odpowiedzialność wspólników). Za zobowiązania spółki wspólnicy ponoszą odpowiedzialność osobistą, nieograniczoną, solidarną i subsydiarną .

Dowód: postanowienia w sprawie (...) - k. 10-12.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w. T. z dnia 10.06.2014 r. w sprawie z powództwa Centrum Budowlanego (...) sp. z o.o. przeciwko P. P. (4) uznano za bezskuteczną w stosunku do powoda czynność prawną tj. umowę darowizny niezabudowanej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...) stanowiącej działkę gruntu nr (...) o pow. (...) ha, oraz zabudowanej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...). S. 10 stanowiącej działkę gruntu nr (...) o pow. (...) ha, zawartej w dniu 25 sierpnia 2011 r. przed notariuszem pomiędzy H. P. (1) i I. P. jako darczyńcami a pozwanym P. P. (4) jako obdarowanym, z tym ustaleniem, że uznano opisana czynność prawną za bezskuteczną co do udziału, który przypadnie dłużnikowi H. P. (1) wskutek zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej, ewentualnie przy uwzględnieniu również nierównych udziałów.

Dowód: wyrok w sprawie (...) - k. 13-17.

Centrum Budowlane (...) jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością zarejestrowaną w Krajowym Rejestrze Sądowym w 2007 roku.

Dowód: informacja KRS – k. 21-23.

Pozwem wniesionym do Sądu Okręgowego w. T. przeciwko P. P. (4) Centrum Budowlane (...) wniosło o uznanie za bezskuteczną wobec powoda umowy sprzedaży zawartej w dniu 12.10.2011 r. na podstawie której (...) przeniosła na rzecz pozwanego P. P. (4) prawo własności samochodu ciężarowego marki M. o numerze rejestracyjnym (...) przeznaczonego do przewozu mieszanki betonowej, celem zaspokojenia w postępowaniu egzekucyjnym wierzytelności powoda przysługującej od dłużnika (...) określonej w nakazie zapłaty w postępowaniu nakazowym Sądu Rejonowego w (...) z dnia 30.08.2011 r. i zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem w/w Sądu z dnia 3.10.2011 r. co do kwoty (...) zł tytułem należności głównej niezależnie od naliczonych odsetek.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w. T. z dnia 30.10.2015 r. oddalono wyżej opisane powództwo.

Dowód: pozew – k. 35-53, wyrok w sprawie (...) – k. 114.

Oddalone zostało również powództwo , które Centrum Budowlane (...) wytoczyło o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy sprzedaży nieruchomości – domu letniskowego wraz z działką nad jeziorem w miejscowości P., zawartej między K. K. (2) a K. Ł. i A. Ł..

Dowód: oświadczenie powoda k. 115.

Podejmowane przez komornika czynności egzekucyjne w oparciu o nakaz zapłaty z dnia 30.08.2011 r. wydany przez Sąd Rejonowy w (...) i zaopatrzony w klauzulę wykonalności nie doprowadziły do wyegzekwowania należnego wierzycielowi roszczenia. Egzekucja nie doprowadziła też do ustalenia mienia dłużników mogącego posłużyć na zaspokojenie dochodzonego roszczenia. Rachunek (...) spółki (...) nie wykazywał obrotów i został zamknięty w dniu 13.08.2012 r. Obecnie spółka nie prowadzi działalności. Łączna zaległość spółki na dzień 4.05.16 r. w prowadzonych przez komornika sprawach wynosiła (...) zł niezależnie od odsetek. W 20 sprawach egzekucyjnych umorzono postępowanie, a łączna niewyegzekwowana należność w tych sprawach wyniosła (...) zł.

Obecnie przeciwko dłużnikowi H. P. prowadzone są przez komornika 2 sprawy , a łączna zaległość na dzień 4.05.16 r. wynosiła (...) zł. W 2 sprawach egzekucyjnych przeciwko temu dłużnikowi nie wyegzekwowano żadnej kwoty, a postępowanie umorzono na wniosek wierzycieli. W dwóch kolejnych postępowanie również umorzono z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Łączna niewyegzekwowana należność we wszystkich sprawach umorzonych wynosiła (...) zł.

Dowód: informacje komornika – k. 68-71, 111-113.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie dołączonych do sprawy przez strony dokumentów, których treść, jak i autentyczność nie budziła wątpliwości.

Zgodnie z art. 230 kpc uznano za przyznane okoliczności faktyczne zawarte w pozwie i pismach procesowych powoda, co do których pozwani nie wypowiedzieli się, a nie budziły one wątpliwości, co do zgodności z prawdziwym stanem rzeczy i znalazły potwierdzenie w pozostałym materiale procesowym.

Podstawa prawną rozstrzygnięcia jest art. 52 § 1a i § 2 kriop. Zgodnie z art. 52 § 1a kriop ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków. Natomiast § 2 tego artykułu stwierdza dodatkowo, że rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Przepis art. 52 § 1a kriop przewiduje zatem dwie przesłanki żądania wierzyciela, a mianowicie istnienie prawomocnego tytułu wykonawczego oraz konieczność dokonania podziału majątku. Konieczność taka nie musi być jednak w pełni udowodniona, lecz wystarczy ją tylko uprawdopodobnić. Powództwo może być uwzględnione tylko wówczas jeśli wierzyciel uprawdopodobni, że w wyniku podziału majątku wspólnego dłużnika i jego małżonki nastąpi chociażby częściowe zaspokojenie wierzytelności (tak - wyrok SO w Nowym Sączu z dnia 15.10.13 r. – III Ca 464/13).

W toku procesu powód wykazał, że jest w posiadaniu prawomocnego tytułu wykonawczego tj. nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w (...) dnia 30.08.2011 r., którym nakazano (...) Spółce jawnej K. K., H. P. w C. zapłatę Centrum Budowlanemu (...) Spółka z o. o. w O. kwoty (...) zł z odsetkami w wysokości ustawowej oraz kwoty (...) tytułem zwrotu kosztów, opatrzonego klauzulą wykonalności na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w (...) z dnia 3.10.2011 r., a kolejnym postanowieniem z dnia 13.07.2012 r. Sąd Rejonowy w (...) klauzulą wykonalności również przeciwko (...) spółki (...) i H. P. (1).

Pozwani nie kwestionowali istnienia prawomocnego tytułu wykonawczego i przyznali , że powodowi przysługuje powyższa wierzytelność (k. 32).

Pozwani nie kwestionowali również, że powód dysponuje wyrokiem uznającym za bezskuteczną w stosunku do H. P. (1) umowę darowizny niezabudowanej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...) stanowiącej działkę gruntu nr (...) o pow. (...) ha, oraz zabudowanej nieruchomości położonej w C. przy ulicy (...). S. 10 stanowiącej działkę gruntu nr (...) o pow. (...) ha, zawartej w dniu 25 sierpnia 2011 r. przed notariuszem pomiędzy H. P. (1) i I. P. jako darczyńcami a P. P. (4) jako obdarowanym. Podnieśli jedynie, że powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej i w konsekwencji podział majątku wspólnego małżonków P. jest przedwczesne, gdyż powód mógłby zaspokoić swoją wierzytelność z samochodu M. , będącego majątkiem spółki (...) lub z majątku drugiego wspólnika K. K..

Powód przedkładając wyrok Sądu Okręgowego w. T. z dnia 30.10.2015 r. wykazał, że nie ma możliwości zaspokojenia swej wierzytelności z samochodu M.. Nadto w niekwestionowany przez pozwanych sposób stwierdził, że nie ma też już możliwości zaspokojenia wierzytelności z majątku K. K. (2).

Przedkładając informacje komornika o umorzonych z powodu bezskuteczności egzekucji w stosunku do spółki jak i jej wspólników postępowań egzekucyjnych powód wykazał, że nie posiadają oni innego, oprócz nieruchomości w C., majątku, z którego powód mógłby zaspokoić swoją wierzytelność. Wykazał tym samym, że posiadając prawomocny wyrok uznający za bezskuteczną w stosunku do H. P. (1) umowę darowizny nieruchomości położonych w C. jedynie z jego udziału w tym majątku powód może zaspokoić swoją wierzytelność, co wymaga jednak wcześniejszego ustanowienia rozdzielności majątkowej, a następnie podziału majątku wspólnego małżonków P.. Tym samym powód uprawdopodobnił, że jedynie dokonanie podziału majątku wspólnego pozwanych małżonków pozwoli mu na zaspokojenie, choćby w części, swej wierzytelności.

Z powyższych względów Sąd na mocy art. 52 § 1a kriop ustanowił rozdzielność majątkową małżonków P.. W związku z tym, że powód nie wnosił o ustanowienie rozdzielności z datą wsteczną, Sąd na mocy § 2 w/w artykułu ,oznaczył jej ustanowienie na dzień wytoczenia niniejszego powództwa tj. na dzień 2.07.2015 r.. O kosztach sądowych orzekł zgodnie z art.113 ust.1 uoksc w zw. z art. 98 kpc. O kosztach zastępstwa procesowego Sąd w wyroku orzekł pomyłkowo i pomyłkę tą sprostował postanowieniem wydanym dnia 16.06.16 r. orzekając o kosztach zastępstwa procesowego w oparciu o § 6a ust. 1 pkt 9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.