Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

(...)w N. wniósł o orzeczenie wobec T. M. zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na okres lat 10. Postanowieniem z dnia 14 kwietnia 2015 r. Sąd Rejonowy orzekł wobec uczestnika zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na okres 3 lat.

Wskutek apelacji złożonej przez uczestnika Sąd Okręgowy , postanowieniem z dnia 21 sierpnia 2015 r. uchylił powyższe postanowienie , zniósł postępowanie w sprawie a sprawę przekazał do ponownego rozpoznania. Uczestnik T. M. w piśmie z dnia 17 lutego 2015r. wniósł o oddalenie wniosku, przedłużenie terminu do złożenia wniosków dowodowych i z ostrożności procesowej zaprzeczył wszystkim twierdzeniom wnioskodawcy.

Sąd Rejonowy ponownie rozpoznając sprawę ustalił , iż T. M. prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek od dnia 5 września 2009 r. Przedmiotem wykonywanej działalności uczestnika jest między innymi produkcja konstrukcji metalowych i ich części, obróbka metali, naprawa i konserwacja maszyn, realizacja projektów budowlanych, wykonywanie robót budowlanych, sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów, maszyn i urządzeń. Zadłużenie uczestnika wobec wnioskodawcy wynosiło na dzień 16 stycznia 2015 r. : z tytułu podatku od towarów i usług - 596.868,20zł z najwcześniejszym terminem wymagalności od dnia 25 lipca 2012r. , -z tytułu podatku dochodowego za 2013 rok - 44.778 zł z najwcześniejszym terminem wymagalności od dnia 20 lutego 2013 r. , z tytułu podatku PPL - 115.48 zł , z terminem wymagalności od dnia 30 kwietnia 2013r. Zaległości podatkowe dłużnika na dzień 17 grudnia 2015r. wynosiły łącznie 793.517,90 zł.

Uczestnik nie wykonuje także swoich wymagalnych zobowiązań wobec Z. (...). Na dzień 6 marca 2015 r. zadłużenie uczestnika z tytułu należności głównych nieopłaconych składek ubezpieczeniowych za okres od maja 2010r. do grudnia 2014r. wynosiło łącznie 369.534,52 zł, a wynikało z następujących tytułów: składek na fundusz ubezpieczeń społecznych w kwocie 211.403,22zł , składek na fundusz ubezpieczenia zdrowotnego w kwocie 143.659,77zł , składek na fundusz pracy i FGŚP w kwocie 14.471,53zł. Pierwsza nieopłacona w całości należność z tytułu powyższych składek jest wymagalna od dnia 15 czerwca 2010 r. Zadłużenie uczestnika wobec (...) na dzień 11 lutego 2016r. wynosiło łącznie 368.498,26 zł tytułem należności głównej bez odsetek i kosztów. Uczestnik nie ma żadnego majątku. Cały posiadany przez niego majątek ruchomy został zbyty przez komornika w toku egzekucji. Uczestnik T. M. nie składał wniosku o ogłoszenie upadłości.

Sąd Rejonowy zważył , iż zgodnie z treścią art. 373 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jednolity Dz.U. z 2015 r., poz. 233 ze zm - dalej jako „p.u.n.'’) sąd może orzec pozbawienie na okres od roku do dziesięciu lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu m.in. wobec osoby, która ze swej winy będąc do tego zobowiązana z mocy ustawy, nie złożyła w terminie dwóch tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości. Przepis art. 21 ust. 1 p.u.n. przesądza natomiast o tym, że dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości.

W orzecznictwie wyrażono pogląd, że nieistotne jest, czy dłużnik nie wykonuje wszystkich zobowiązań, czy też tylko niektórych z nich, jak również jaki jest rozmiar niewykonywanych przez dłużnika zobowiązań. Należy jednak w tym miejscu zwrócić uwagę na odmienne stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone m.in. w wyroku z dnia 19 stycznia 2011 r. V CSK 211/10 (LEX nr 738136, OSNC - ZD 2011, Nr 4, poz. 77), zgodnie z którym krótkotrwałe wstrzymanie płacenia długów wskutek przejściowych trudności nie jest podstawą ogłoszenia upadłości, gdyż o niewypłacalności w rozumieniu art. 11 ust. 1 p.u.n. można mówić dopiero wtedy, gdy dłużnik z braku środków przez dłuższy czas nie wykonuje przeważającej części swoich zobowiązań. Wielość zobowiązań należy utożsamiać z wielością wierzycieli. Stanowisko takie jest zgodne z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 27 maja 1993 r., w której Sąd ten stwierdził, że ogłoszenie upadłości może nastąpić tylko wówczas, gdy istnieje co najmniej dwóch wierzycieli podmiotu gospodarczego, którego dotyczy wniosek (III CZP 61/93, OSNC 1994, Nr 1, poz. 7, IV CKN 659/00). W kontekście powyższego należy wskazać na treść art. 12 ust. 1 p.u.n., z którego wynika, że Sąd nie może oddalić wniosku o ogłoszenie upadłości, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań przekracza trzy miesiące.

W ocenie Sądu podstawy do ogłoszenia upadłości uczestnika T. M. istniały już od połowy lipca 2012r., gdyż dłużnik od czerwca 2012r. nie regulował swoich wymagalnych zobowiązań wobec wnioskodawcy (wobec (...) od lipca 2010r.). W kolejnych okresach czasu zobowiązania dłużnika wobec Skarbu Państwa i (...) narastały, mimo że część z nich była spłacana bądź egzekwowana. Uczestnik nie przytoczył żadnych okoliczności, które spowodowały niemożność złożenia przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości w tamtym okresie. Swoich problemów uczestnik upatrywał w upadłości swojego kontrahenta. W ocenie Sądu okoliczność ta nie może usprawiedliwiać faktu niezłożenia przez uczestnika wniosku o ogłoszenie upadłości już w lipcu 2012r., gdyż to w tym czasie stał się niewypłacalny, a kontynuowanie przez niego działalności gospodarczej prowadziło jedynie do pogłębienia niewypłacalności i zwiększenia pokrzywdzenia wierzycieli.

W związku z redakcją art. 373 ust 1 p.u.n. zasadnie przyjmuje się, iż podstawa do wydania zakazu, która opiera się na winie, występuje nie tylko wtedy gdy osoba, która ma zostać pozbawiona praw wymienionych w tym przepisie umyślnie dokonała czynności o których w nim mowa, lecz także, gdy działania te są następstwem jej niedbalstwa (zob. F. Zedler [w] Prawo upadłościowe i naprawcze. K.W. Zakamycze, Kraków 2003, teza 6 do art. 373, str. 958). Wskazania wymaga fakt, iż chodzi tu o winę w braku złożenia wniosku w terminie określonym w ustawie. W ocenie Sądu uczestnik, prowadząc działalność gospodarczą, musiał mieć pełną świadomość sytuacji, w jakiej znajdowała się jego firma. W nauce prawa powszechnie przyjmuje się, iż do okoliczności wyłączających winę można zaliczyć brak informacji o sytuacji stwarzającej obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości z przyczyn niezależnych od dłużnika, np. z powodu obłożnej choroby czy wyjazdu za granicę. W niniejszej sprawie w przypadku uczestnika żadna - tak z wyżej wskazanych okoliczności, jak i o zbliżonym charakterze - nie zaistniała.

O tym, czy i w jakim zakresie należy orzec zakaz decydować powinien także skutek zawinionego działania, a zatem czy doszło do pokrzywdzenia wierzycieli (zob. F. Zedler [w] Prawo upadłościowe i naprawcze. K.W. Zakamycze, Kraków 2003, teza 7 do art. 373, str. 959). Należy uznać zasadność wyrażanego w orzecznictwie poglądu, iż do pokrzywdzenia wierzyciela dochodzi nie tylko poprzez pomniejszenia majątku dłużnika, ale również w sytuacji, gdy co prawda do uszczuplenia majątku nie doszło, jednak wzrosła wartość niewykonanych zobowiązań. W realiach sprawy uczestnik po powstaniu niezaspokojonych w terminie wierzytelności, nie zgłosił wniosku o upadłość, co w konsekwencji prowadziło do powiększenia sumy zobowiązań, gdyż pojawiły się kolejne wierzytelności, a nadto w dalszym ciągu rosły odsetki od istniejących kwot, co należy uznać za krzywdzące dla wierzycieli. Uznać trzeba, że możliwość pokrzywdzenia wierzycieli uczestnik powinien co najmniej przewidywać, stanowiło ono bowiem logiczne i nieuniknione następstwo jego zaniedbania.

W ocenie Sądu wszystkie powołane wyżej okoliczności, a jednocześnie brak dostatecznych podstaw do przypisania uczestnikowi winy umyślnej w niezłożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, uzasadniają orzeczenie zakazu w wymiarze lat trzech. Wnioskodawca w żaden sposób nie uzasadnił i nie udowodnił swego żądania orzeczenia zakazu w najwyższym wymiarze. Orzeczenie to jako swego rodzaju środek quasi kamy powinno być stosowane z gradacją odpowiednią do stopnia zawinienia uczestnika. W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie wykazał, iż zaszły przesłanki do orzeczenia zakazu w najwyższym możliwym wymiarze. Co więcej oceniając stopień winy uczestnika należy mieć na uwadze, iż spłacał częściowo zadłużenie, a zatem podejmował starania mające na celu zmniejszenie pokrzywdzenia wierzycieli.

Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd Rejonowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 373 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze. O kosztach sądowych w postaci opłaty od wniosku, której wnioskodawca nie miał obowiązku uiścić orzeczono na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 376 ust. 1 zd. trzecie Prawa upadłościowego i naprawczego.

Uczestnik zaskarżył wskazane powyżej postanowienie zarzucając : naruszenie art. 233 § 1 i 2 KPC poprzez błędną ocenę dowodów, na podstawie której Sąd I instancji przyjął, iż stan niewypłacalności uczestnika nastąpił od połowy lipca 2013 r., gdy tymczasem z pisma Z. (...) Oddział w B. z dnia 6 marca 2015 r. wynika, iż uczestnik zaprzestał zapłaty swoich zobowiązań z tytułu składek na Fundusz Ubezpieczeń Społecznych w maju 2010 r. Uczestnik wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i oddalenie wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez uczestnika, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, obciążenie wnioskodawcy kosztami postępowania przed Sądem I i II instancji. Sąd I instancji przyjął , iż brak zapłaty zobowiązania wobec U. (...) w N. z tytułu VAT w łącznej kwocie 596.868,20 zł z terminem płatności na dzień 25 lipca 2012 r. pozwala na przyjęcie, iż od w/w daty uczestnik nie opłacał całości zobowiązań podatkowych i od wskazanego dnia zachodziły podstawy do złożenia przez T. M. wniosku o ogłoszenie upadłości pomimo, iż na ową datę uczestnik posiadał zadłużenie wobec innego wierzyciela, tj. Z. (...) od niemal 2 lat. Jak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 13 maja 2011 r., sygn. akt: V CSK 352/10 zaistnienie stanu niewypłacalności, w rozumieniu art. 11 ust. 1 PrUpN, to stan trwałego niewykonywania większości wymagalnych zobowiązań. Z pewnością takim zobowiązaniem są wierzytelności wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które datują się na dzień 15 czerwca 2010 r. Stąd też ta data winna wyznaczać, od kiedy powstał stan niewypłacalności oraz winien być liczony 14-dniowy termin do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, a więc od 29 czerwca 2010 r.

W ocenie uczestnika dopiero tak przeprowadzona ocena materiału dowodowego uzasadnia zastosowanie art. 373 ust. 1 pkt 1 PrUpN w zw. z art. 377 PrUpN, art. 10 PrUpN, art. 11 ust. 1 PrUpN i art. 21 ust. 1 PrUpN wskazujących , iż termin winien być liczony od dnia, w którym dłużnik był obowiązany taki wniosek złożyć (uchwała Sądu Najwyższego — Izba Cywilna z dnia 20 maja 2011 r., sygn. akt: II CZP 23/11 ). Tym samym w dniu 29 czerwca 2013 r. upłynął termin do złożenia wniosku o tzw. zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, który został sporządzony przez wnioskodawcę w dniu 31 grudnia 2014 r. (art. 377 PrUpN). Powyższa sytuacja powoduje, iż wniosek winien być oddalony.

(...) w N. wniósł oddalenie apelacji uczestnika w całości jako bezzasadnej oraz o zasądzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania odwoławczego według norm przepisanych