Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 października 2016 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu II Wydział Karny w składzie:

Przy udziale oskarżyciela skarbowego Drugiego Urzędu Skarbowego w Toruniu Marianny Kwiedzińskiej

po rozpoznaniu w dniach 16.05.2016r., 10.06.2016r., 31.08.2016r., 19.10.2016r.

sprawy:

J. K. (1) urodz. (...) w O.,

syna W., K. zd., R.

oskarżonego o to, że:

będąc wspólnikiem i zajmując się sprawami gospodarczymi F. H. s. c. J. i J. K. (1) z d. T., ul. (...) ((...)), działając w warunkach czynu ciągłego od 20 lutego 2014 r. do 20 października 2014 r., nie wpłacił w ustawowych terminach (tj. do dnia 20 – go miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaliczkę pobrano) na rachunek (...) w T. kwot zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych pobranych jako płatnik za okres od stycznia 2014 r. do września 2014 r., w kwocie łącznej 13.498,00 zł

- tj. o przestępstwo skarbowe z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6§2 kks w zw. z art. 9§3 kks

orzeka:

I.  oskarżonego J. K. (1) uznaje za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu, stanowiącego przestępstwo skarbowe z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6§ 2 kks w zw. z art. 9 § 3 kks i za to na podstawie art. 77 § 2 kks w zw. z art. 23§ 1 i 3kks wymierza mu karę grzywny w wysokości 20 (dwudziestu) stawek dziennych ustalając wysokość jednej stawki dziennej na kwotę 70 (siedemdziesięciu) złotych;

II.  zwalnia oskarżonego z kosztów sądowych, wydatkami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt II K 165 /16

UZASADNIENIE

J. K. (1) prowadził (...) s. J. i J. K. (1) w T., ul. (...) (...) . W ramach w/w działalności J. K. zatrudniał na umowę o pracę w okresie od stycznia do września 2014r. od 8 do 28 pracowników.

W okresie od stycznia 2014 roku do września 2014 r. J. K. zaniechał wpłat podatku dochodowego od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia pracowników w łącznej kwocie 13498,00 zł.

/ dowód: wyjaśnienia J. K.-k.165v.;

Protokół kontroli podatkowej-k. 22-37;

Zaświadczenia płatnika składek-k. 41-70/

J. K. (1) przesłuchany na rozprawie nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że w okresie objętym zarzutem firma borykała się z problemami finansowymi, rozpoczęli współpracę w kancelarią r.pr.K. L., celem przywrócenia płynności firmie, kancelaria pomagała w restrukturyzacji kredytów, negocjowała z dostawcami surowców terminy spłat. Oskarżony przyznał , iż w głównej mierze chodziło o zachowanie ciągłości produkcji, w związku z tym musiał wybierać pomiędzy płaceniem podatków, a zachowaniem ciągłości produkcji, musiał mieć środki na zakup środków produkcji. Pod koniec 2014r. jeden z dostawców wszczął postępowanie egzekucyjne przeciwko oskarżonemu, zostały wówczas poblokowane konta. Z dalszej relacji oskarżonego wynikało, iż nie zdołał przeprowadzić restrukturyzacji do końca i musiał ogłosić upadłość. J. K. przyznał, iż w okresie objętym zarzutem dysponował nieruchomościami. Miał dom dwurodzinny w T. przy ul. (...), cały majątek został jednak przejęty przez syndyka.

W ocenie sądu wyjaśnienia oskarżonego w zakresie w jakim wyjaśniał przyczyny nie regulowania zobowiązań podatkowych zasadniczo zasługują na przyznanie im waloru wiarygodności, albowiem znajdowały potwierdzenie w zgormadzonym materiale dowodowym.

Świadkowie P. J., W. D. i A. Z. złożyli zeznania, w których odnieśli się do kwestii dotyczących sytuacji materialnej pracodawcy oraz nieterminowych wypłat ich uposażeń. Sąd nie znalazł podstaw, by dyskredytować wiarygodność zeznań w/w osób, albowiem korespondowały one z pozostałym materiałem dowodowym

Ponadto sąd uznał za wiarygodne zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów, wskazane wyżej jako dowody, albowiem dokumenty te sporządzone zostały przez właściwe organy w przepisanej formie.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Czyn zabroniony stypizowany w art. 77 § 2 kks polega na tym, że płatnik lub inkasent, który pobrał podatek nie wpłacił go w terminie na rzecz właściwego organu, a kwota niewpłaconego podatku jest małej wartości. Na podstawie art. 38 ust. 1 w zw. z art. 31 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oskarżony był obowiązany do przekazania kwoty pobranej zaliczki na rachunek właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki. Na gruncie niniejszej sprawy należy stwierdzić, że swoim postępowaniem oskarżony wyczerpał znamiona czynu z art. 77 § 2 kks. Znamię czasownikowe "nie wpłaca" oznacza zaniechanie uiszczenia organowi podatkowemu pobranego podatku. Jakkolwiek przepis art. 77 § 1 k.k.s. wskazuje na zaniechanie wpłaty w terminie, to nawet w braku tego znamienia modalnego należałoby przyjąć, że chodzi o brak uiszczenia pobranego podatku w określonym czasie - przewidzianym przepisami prawa podatkowego. Każde bowiem zaniechanie jest niewykonaniem prawnie nakazanego działania w określonym terminie. Ustawodawca, wskazując na zaniechanie wpłaty podatku w terminie, nie daje tym samym do zrozumienia, że istnieją takie zaniechania, które są karalne w razie braku działania w terminie i na takie, które są karalne w razie braku działania w ogóle. Obie wyróżnione postaci zaniechania są równoznaczne, realizacja znamion czynu zabronionego następuje bowiem z upływem terminu zapłaty. Ewentualne uiszczenie podatku pobranego po terminie ma znaczenie wyłącznie z perspektywy wymiaru kary.

Zdaniem Sądu Najwyższego "niewpłacenie na rachunek organu podatkowego obliczonego i pobranego podatku nie musi polegać na fizycznym przejęciu przez płatnika kwoty stanowiącej jego równowartość" (wyrok SN z dnia 16 maja 2002 r., IV KKN 427/98, Prok. i Pr. 2003, nr 2, poz. 12; wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2002 r., IV KKN 426/98, LEX nr 55193). Problem pobrania podatku jest związany z występującymi w praktyce sytuacjami, gdy sprawca (płatnik) nie posiada środków finansowych na uiszczenie podatku podatnika. Najczęściej wówczas przyjmuje się fikcję pobrania podatku "na papierze", gdy tymczasem w rzeczywistości płatnik nie dysponuje pieniędzmi na wpłatę podatku. Sąd Najwyższy w kilku orzeczeniach akcentował, że kondycja finansowa płatnika nie ma znaczenia dla odpowiedzialności karnoskarbowej płatnika (por. wyrok SN z dnia 16 maja 2002 r., IV KKN 427/98, Prok. i Pr. 2003, nr 2, poz. 12; wyrok SN z dnia 2 sierpnia 2002 r., IV KKN 426/98, LEX nr 55193; wyrok SN z dnia 19 sierpnia 1999 r., III KKN 434/97, Prok. i Pr. 2000, nr 1, poz. 16; postanowienie SN z dnia 25 października 1995 r., I KZP 30/95, OSP 1996, z. 4, poz. 68). Słusznie przyjmuje się bowiem, że środki pieniężne nie należą do płatnika, należą do podatnika (do czasu pobrania) i do Skarbu Państwa (od czasu wpłacenia), powinnością zaś płatnika jest jedynie obliczyć, pobrać podatek i wpłacić go na rachunek organu. Jeżeli płatnik środki finansowe posiada, przeznacza je jednak na inny uzasadniony ekonomicznie cel, zwłaszcza na podtrzymanie działalności gospodarczej, w grę wchodzi jedynie umniejszenie winy, nigdy zaś jej wyłączenie.( G. Łabuda: Komentarz do art. 77 Kodeksu karnego skarbowego) . W piśmiennictwie podkreśla się ,iż na gruncie prawa karnego skarbowego nie działa przy tym kontratyp stanu wyższej konieczności, a próby stosowania tu tej konstrukcji jako pozaustawowej (zob. L. Wilk, J. Zagrodnik, Kodeks karny skarbowy..., s. 356-357) nie są zasadne. Ewentualne problemy finansowe płatnika mogą być natomiast uwzględniane przy rozważaniu rodzaju i rozmiaru kary za czyn z art. 77 § 1. Zob. też uwaga 3 do art. 57 i przywołane tam postanowienie SN z dnia 27 marca 2003 r., I KZP 2/03, OSNKW 2003, nr 5-6, poz. 57. (T. Grzegorczyk: Komentarz do art. 77 Kodeksu karnego skarbowego).

Należy zaznaczyć, że w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej na oskarżonym spoczywał obowiązek zapłaty w/w należności publicznoprawnych. Sąd w tym zakresie podziela pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w postanowieniu z dnia 27 marca 2003 r. sygn. akt I KZP 2/03, że „nie można (…) do rozliczeń podatnika z fiskusem stosować takich samych reguł jak do rozliczeń cywilno-prawnych, których naruszenie stanowi przestępstwo (np. do uporczywego uchylania się od płacenia alimentów). Podatnik nie może przerzucać na Skarb Państwa i pozostałych, regulujących terminowo podatki, podatników swoich niepowodzeń gospodarczych, i nie płacić w terminie swych zobowiązań podatkowych, tłumacząc się brakiem środków finansowych na wymagane podatki.”.

Ponadto podatek jako danina publiczna nie stanowi mienia, którym podatnik może swobodnie dysponować. Bez znaczenia jest tu okoliczność czy podatnik posiada środki na bieżącą produkcję lub działalność gospodarczą czy też nie, ale w żadnym wypadku nie wolno mu tejże działalności finansować z kwot należnych Skarbowi Państwa i żadne z tych okoliczności nie są i nie mogą być okolicznościami wyłączającymi winę czy bezprawność czynu sprawcy (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 25.10.1995 r.. I KZP 30/95. OSP 4/96 poz. 68: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2001 r.. (...)).

W realiach przedmiotowej sprawy według wersji oskarżonego powodem zaległości podatkowych były kłopoty finansowe spółki. Przy czym jednocześnie oskarżony sam przyznał, iż wszelkie środki , którymi dysponował przeznaczał na restrukturyzację firmy. Za priorytetowe bowiem uznał zachowanie ciągłości produkcji . Tym samym swym zachowaniem wyczerpał znamiona przestępstwa skarbowego z art. 77§ 2kks w zw. z art. 6§2kks w zw. z art. 9§3kks.

Wymierzając oskarżonemu karę za czyn z art. 77 § 2 kks w zw. z art. 6 § 2 kks w zw. z art. 9 § 3 kks sąd zwracał uwagę, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oraz społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonemu czynu. Biorąc pod uwagę stopień zawinienia oraz społecznej szkodliwości czynów, determinowanych z jednej strony długim okresem nieuiszczenia należności oraz jej wysokością i rodzajem, z drugiej zaś motywacją, którą kierował się J.B. K., tj. wolą zachowania ciągłości produkcji , jak również uwzględniając wcześniejszą niekaralność oskarżonego, sąd wymierzył mu karę grzywny oscylującą w dolnych granicach ustawowego zagrożenia, tj. w wysokości 20 stawek dziennych grzywny ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 70 zł. Przy wymiarze w/w kary sąd miał również na względzie sytuację materialną oskarżonego, który obecnie uzyskuje dochody oscylujące w granicach 1800 zł miesięcznie, a ponadto posiada liczne zobowiązania finansowe, nie tylko względem organów podatkowych. Powyższe ustalenia determinowały konieczność zakreślenia wymiaru stawki dziennej w dolnych granicach .

W ocenie sądu orzeczona kara jest adekwatna do stopnia zawinienia i społecznej szkodliwości zarzucanego oskarżonemu czynu i będzie miała na niego wychowawczy wpływ. Będzie mu bowiem uświadamiać konieczność przestrzegania norm prawnych oraz nieopłacalność działań niezgodnych z prawem. Sąd zwrócił uwagę też, by orzeczona kara nie przekraczała swą dolegliwością stopnia zawinienia sprawcy. Kara orzeczona wobec oskarżonego czyni również zadość społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także spełni swe zadania w zakresie prewencji generalnej, polegającej na kształtowaniu w społeczeństwie postawy poszanowania prawa, a także wyraża brak społecznego przyzwolenia na ignorowanie obowiązków wynikających z ustaw podatkowych.

Na podstawie art. 113 § 1 kodeksu karnego skarbowego w zw. z art. 624§1 kpk sąd zwolnił oskarżonego z kosztów sądowych. Oskarżony ma wprawdzie stałe źródło dochodu , jednakże jego dochody oscylują w granicach minimalnego wynagrodzenia ustalonego na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2016 r., na jego utrzymaniu pozostaje jedno, uczące się dziecko, w związkuz tym pozyskanie środków na pokrycie tych należności sądowych stanowiłoby dla niego oraz jego rodziny nadmierną uciążliwość.