Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Dorota Krawczyk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z wniosku Z. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..

o emeryturę

na skutek odwołania Z. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T..

z dnia 24 lipca 2015 r. sygn. ENS/1/042056968

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje wnioskodawcy Z. W. prawo do wcześniejszej emerytury od dnia (...) 2015 roku.

Sygn. akt V U 1115/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 24 lipca 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. odmówił wnioskodawcy Z. W. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się w dniu 17 sierpnia 2015 roku wnosząc o zaliczenie do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od dnia 27 listopada 1980 roku do dnia 31 marca 1983 roku na stanowisku maszynisty maszyn do formowania szkła płaskiego.

Dnia 19 października 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. wniósł o oddalenie odwołania.

W piśmie procesowym z dnia 19 kwietnia 2016 roku organ rentowy wskazał, iż nie kwestionuje faktu świadczenia pracy przez wnioskodawcę na stanowisku maszynisty maszyn do formowania szkła płaskiego. Organ wskazał jednak, że przedłożone przez Z. W. świadectwo pracy nie pozwala na jednoznaczne ustalenie, w jakim okresie wnioskodawca wykonywał pracę na tym stanowisku, gdyż ww. stanowisko wskazano w świadectwie pracy jako wykonywane ostatnio.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca Z. W., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 9 lipca 2015 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie był członkiem otwartego funduszu emerytalnego

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3v akt ZUS II)

W okresie od dnia 29 października 1974 roku do dnia 6 października 1976 roku wnioskodawca odbywał służbę wojskową.

(dowód: książeczka wojskowa, k. 5-7 akt ZUS I)

Od dnia 2 września 1970 roku do dnia 31 lipca 1978 roku wnioskodawca pracował w Zakładach (...) w R.. W okresie pracy w ww. zakładzie skarżący od dnia 2 września 1970 roku do dnia 31 lipca 1973 roku zajmował stanowisko ucznia, a od dnia 1 sierpnia 1973 roku do dnia 31 lipca 1978 roku pracował na stanowisku – stolarz.

(dowód: świadectwo pracy, k. 9 akt ZUS)

W okresie od dnia 14 sierpnia 1978 roku do dnia 30 września 1979 roku ubezpieczony pracował na stanowisku stolarz – cieśla w (...) Kombinacie Budowlanym.

(dowód: świadectwo pracy, k. 11 akt ZUS I)

Od dnia 5 listopada 1979 roku do dnia 24 maja 1980 roku wnioskodawca był zatrudniony w Wojewódzkiej Spółdzielni (...), gdzie od dnia 5 listopada 1979 roku do dnia 21 lutego 1980 roku pracował na stanowisku stolarz – cieśla, a następnie od dnia 22 lutego 1980 roku do dnia 24 maja 1980 roku na stanowisku robotnika magazynowego.

(dowód: świadectwo pracy, k. 13-13v akt ZUS I)

W okresie od dnia 4 września 1980 roku do dnia 11 listopada 1980 roku Z. W. był zatrudniony w Zakładzie (...) w P., gdzie wykonywał pracę na stanowisku – stolarz.

(dowód: świadectwo pacy, k. 15 akt ZUS I)

Od dnia 7 kwietnia 1983 roku do dnia 2 lipca 1983 roku Z. W. pracował jako cieśla w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie (...) w P..

(dowód: świadectwo pracy, k. 19 akt ZUS I)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat 9 miesięcy i 11 dni w tym 13 lat 4 miesiące i 27 dni pracy w szczególnych warunkach w okresach:

- od dnia 1 sierpnia 1973 roku do dnia 28 października 1974 roku w Fabryce (...) S.A. w P. na stanowisku pokrywacz powłok lakierniczych

- od dnia 8 sierpnia 1983 roku do dnia 6 lutego 1986 roku w Fabryce (...) S.A. w P. na stanowisku szlifierz powłok lakierniczych

- od dnia 1 maja 1988 roku do dnia 31 grudnia 1989 roku w Fabryce (...) S.A. w P. na stanowisku szlifierz powłok lakierniczych

- od dnia 1 lipca 1990 roku do dnia 30 listopada 2001 roku w Fabryce (...) S.A. w P. na stanowisku szlifierz powłok lakierniczych

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.. nie zaliczył wnioskodawcy do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach okresu pracy:

- od dnia 1 lipca 1973 roku do dnia 31 lipca 1973 roku w Fabryce (...) S.A. w P., gdzie wnioskodawca był zatrudniony w charakterze ucznia nauki zawodu.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 24 lipca 2015 roku, k. 11 akt ZUS II, wniosek organu rentowego, k. 4-5 akt sprawy, świadectwo pracy, k. 21 akt ZUS I, zaświadczenie o zatrudnieniu, k. 23-26 akt ZUS I, świadectwo wykonywania pracy w warunkach szczególnych, k. 7,8 akt ZUS II, świadectwo pracy, k. 9 akt ZUS I )

Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych zasiłków chorobowych pobranych w okresach: od 13 lutego 1993 roku do 31 marca 1993 roku, od 24 maja 1994 roku do 27 maja 1994 roku, od 11 grudnia 1995 roku do 31 grudnia 1995 roku, od 2 stycznia 1996 roku do 31 stycznia 1996 roku, od 4 lipca 1996 roku do 30 sierpnia 1996 roku, od 14 lutego 1998 roku do 25 lutego 1998 roku, od 3 sierpnia 1998 roku do 14 sierpnia 1998 roku, od 30 listopada 2000 roku do 7 grudnia 2000 roku oraz od 20 listopada 2001 roku do 27 listopada 2001 roku.

(dowód: decyzja ZUS z dnia 24 lipca 2015 roku, k. 11 akt ZUS II)

W okresie spornym to jest od dnia 27 listopada 1980 roku do dnia 31 marca 1983 roku wnioskodawca był zatrudniony w Hucie (...) w P. na stanowisku maszynisty maszyn do formowania szkła płaskiego. Skarżący pracował w brygadzie produkcyjnej huty nr 2.

(dowód: świadectwo pracy, k. 3 akt sprawy, karta obiegowa zmiany, k. 3, 14, akt pracowniczych, umowa o prace, k. 8 akt pracowniczych )

Podczas pracy w ww. hucie szkła, w okresie od dnia 27 listopada 1980 roku do dnia 31 marca 1983 roku, Z. W. pracował na stanowisku maszynisty do formowania szkła płaskiego. Jego praca polegała na obserwacji tafli szkła oraz na rozpuszczaniu szkła w przypadku, gdy pojawi się na nim kamień. Wnioskodawca zajmował się również rozrabianiem pyłu azbestowego z wodą i uzupełnianiem ubytków w piecu. Skarżący przez cały czas wykonywania pracy miał styczność z piecem. Przez cały okres zatrudnienia obowiązki wnioskodawcy nie uległy zmianie. Ubezpieczony pracował w pełnym wymiarze czasu pracy, w systemie czterobrygadowym na stanowisku maszynisty do formowania szkła płaskiego, cały okres zatrudnienia pracował na tym samym stanowisku, wykonywał te same czynności.

(dowód: zeznania wnioskodawcy od minuty 1:33 do 14:47 minuty, protokół z rozprawy z dnia 29 czerwca 2016 roku, k. 27-27v akt sprawy, )

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Podnoszona zatem przez organ rentowy okoliczność nie dysponowania przez skarżącego żadnym innym dokumentem, niż świadectwo pracy, potwierdzającego, że była to praca w warunkach szczególnych nie oznacza, iż nie wykonywał on takiej pracy

Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy we wskazanym zakładzie pracy był niesporny między stronami w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach ubezpieczeniowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, tj. w jakim okresie wnioskodawca wykonywał prace na stanowisku wskazanym w świadectwie pracy tj. maszynisty maszyn do formowania szkła płaskiego. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy, karty obiegowej oraz umowy o pracę oraz innych dokumentów zgromadzonych w toku postępowania, potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie, wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku maszynisty maszyn do formowania szkła płaskiego. Brak określenia w jakim okresie wnioskodawca wykonywał pracę na danym stanowisku, ze wskazaniem, iż ostatnim stanowiskiem skarżącego był ww. maszynista maszyn do formowania szkła płaskiego, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie zajmował tego stanowiska przez cały okres zatrudnienia w Hucie (...) w P..

Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez Z. W. w spornym okresie Sąd Okręgowy oparł się do dokumentach zawartych w aktach sprawy oraz na zeznaniach wnioskodawcy. W ocenie Sądu Okręgowego zarówno dokumenty przedstawione przez wnioskodawcę, jak również jego zeznania zasługują na wiarę, gdyż są spójne, logiczne i korespondują ze sobą.

Podkreślić należy, że organ rentowy w toku postępowania nie przedstawił jakiegokolwiek dowodu , który pozwoliłby na podważenie wiarygodności wskazanych wyżej dowodów.

Praca na stanowisku maszynisty maszyn do formowania szkła płaskiego jest pracą zaliczaną przez ustawodawcę do prac w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A, działem XIII pkt 1 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Po doliczeniu spornego okresu do uznanego już przez organ rentowy stażu w szczególnych warunkach w wymiarze 13 lat 4 miesiące i 27 dni, wnioskodawca wykazał, że w szczególnych warunkach pracował ponad 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Sąd przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego tj. z (...) 2015 roku. Wówczas bowiem skarżący spełnił ostatnią przesłankę, od której zależało jego prawo do emerytury.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.