Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2016 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Jolanta Węs

Protokolant – starszy sekretarz sąd. Alicja Machnio

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2016 roku w Lublinie

sprawy W. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania W. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L.

z dnia 13 stycznia 2016 roku znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala W. O. prawo do emerytury od (...)roku.

Sygn. akt VIII U 141/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 13 stycznia 2016 roku, Znak:(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił W. O. prawa do emerytury na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 roku, poz. 748 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 ze zm.). W uzasadnieniu organ emerytalny wskazał, iż odmawia ustalenia prawa do emerytury z uwagi na to, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 roku nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze (decyzja – k. 29 akta emerytalne).

Odwołanie od tej decyzji złożył W. O. wnosząc o jej zmianę i ustalenia prawa do emerytury. Skarżący domagał się zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu od 12 stycznia 1979 roku do 30 czerwca 1993 roku, w którym wykonywał pracę będąc zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (odwołanie – k. 2 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację zawartą w treści zaskarżonej decyzji (k. 3 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

W. O. urodzony (...), w dniu 30 grudnia 2015 roku złożył wniosek o emeryturę. Skarżący nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (wniosek o emeryturę – k. 1- 3 a.e).

Na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku oraz uzyskanych w wyniku przeprowadzonego postępowania organ rentowy decyzją z dnia 13 stycznia 2016 roku ustalił wnioskodawcy na dzień 1 stycznia 1999 roku łączny okres podlegania ubezpieczeniom w wymiarze 25 tj. 24 lat, 6 miesięcy i 22 dni okresów składkowych, 1 miesiąca i 21 dni okresów nieskładkowych oraz 3 miesięcy i 17 dni okresów uzupełniających. Organ rentowy zaliczył wnioskodawcy do stażu pracy w warunkach szczególnych okres wynoszący 3 lata, 10 miesięcy i 17 dni (decyzja - k. 29 a.e.).

Z treści powyższej decyzji wynika również, iż Zakład nie uwzględnił wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresu pracy od 12 stycznia 1979 roku do 30 czerwca 1993 roku w (...) Zakładzie (...) w D. (decyzja - k. 29 a.e.).

W. O. w okresie od 12 stycznia 1979 roku do 30 czerwca 1993 roku był zatrudniony w (...) Zakładach (...) w D. na stanowisku kierowcy (umowa o pracę – k. 5 - akta osobowe w kopercie k. 26 a.s., świadectwo pracy – k. 30 - akta osobowe w kopercie k. 26 a.s.).

Powyższy zakład pracy zajmował się wykonywaniem remontów w jednostkach wojskowych. Zakład posiadał do dyspozycji ponad 50 samochodów ciężarowych i 20 maszyn budowlanych oraz zatrudniał około 60 kierowców i 20 operatorów maszyn budowlanych (zeznania wnioskodawcy – k. 10 v. i 27 v. a.s., zeznania świadka K. M. – k. 21 v. a.s., zeznania świadka R. W. – k. 21 v. - 22 a.s.).

W początkowym okresie zatrudnienia W. O. jeździł wywrotką o dopuszczalnym ciężarze całkowitym wynoszącym 4 tony, którą przewoził piasek i żwir, zaś w okresie zimowym przewoził miał węglowy do kotłowni oraz węgiel. Następnie wnioskodawcy zmieniono samochód na S. z przyczepą o dopuszczalnym ciężarze całkowitym 8 ton (zeznania wnioskodawcy – k. 10 v. i 27 v. a.s., zeznania świadka K. M. – k. 21 v. a.s., zeznania świadka R. W. – k. 21 v. - 22 a.s.).

Ubezpieczony pracę rozpoczynał o godzinie 7 i pracował po 14 - 16 godzin dziennie. Przewoził materiały budowlane takie jak cement, cegła, pustaki, stal. Odbierał te materiały z cegielni, cementowni i innych miejsc, a następnie woził we wskazane przez przełożonych miejsce. Załadunek przewożonych materiałów odbywał się w firmie, która wydawała materiał i był wykonywany przez pracowników tam zatrudnionych, zaś rozładunek wykonywany był przez pracowników budowy. Wnioskodawca nie wykonywał czynności związanych z załadunkiem i rozładunkiem, które trwały od jednej do czterech godzin. W. O. musiał być natomiast obecny przy załadunku i rozładunku towarów, ponieważ odpowiadał materialnie za przewożony towar (zeznania wnioskodawcy – k. 10 v. i 27 v. a.s., zeznania świadka K. M. – k. 21 v. a.s., zeznania świadka R. W. – k. 21 v. - 22 a.s.).

W trakcie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) w D., wnioskodawcy był również przydzielony 18-tonowy J. z przyczepą, którym wnioskodawca jeździł w dalsze trasy po Polsce (zeznania wnioskodawcy – k. 10 v. i 27 v. a.s.).

W sytuacji w której doszło do awarii samochodu zostawiany on był w warsztacie mechanicznym w zakładzie pracy celem usunięcia usterki. Wnioskodawca w trakcie naprawy samochodu otrzymywał samochód zastępczy lub przebywał na urlopie wypoczynkowym (zeznania wnioskodawcy – k. 10 v. i 27 v. a.s., zeznania świadka K. M. – k. 21 v. a.s., zeznania świadka R. W. – k. 21 v. - 22 a.s.).

W. O. w okresie zatrudnienia od 12 stycznia 1979 roku do 30 czerwca 1993 roku nie wykonywał innych czynności niż prace kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony. Powyższe czynności wykonywał bez względu na porę roku (zeznania wnioskodawcy – k. 10 v. i 27 v. a.s., zeznania świadka K. M. – k. 21 v. a.s., zeznania świadka R. W. – k. 21 v. - 22 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody. Za wiarygodne Sąd uznał zeznania złożone przez wnioskodawcę uznając je za jasne, pełne, logiczne, spójne z zeznaniami świadków oraz analizą dowodów w postaci dokumentów, w szczególności z dokumentami znajdującymi się w aktach osobowych skarżącego.

Przystępując do oceny dowodów osobowych należy stwierdzić, że przesłuchani w sprawie świadkowie to osoby obce dla wnioskodawcy. Byli oni jego współpracownikami w okresie zatrudnienia w w/w zakładzie pracy i mieli bezpośredni wgląd i styczność z wykonywanymi przez niego czynnościami.

Wskazani świadkowie dysponowali, niezbędnymi wiadomościami w zakresie charakteru czynności wykonywanych przez wnioskodawcę, jego obowiązków, warunków zatrudnienia i zasad organizacji pracy. Zeznania świadków są logiczne i spójne, korelują ze sobą i z zeznaniami skarżącego. Zostały odebrane w toku postępowania sądowego, po pouczeniu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Z uwagi na to, że świadkowie są osobami obcymi dla wnioskodawcy, nie ma podstaw, by kwestionować ich zeznania i zarzucać im nieprawdę czy stronniczość. Drobne rozbieżności, co do niektórych szczegółów sprawy wynikają z naturalnych ułomności pamięci ludzkiej zważywszy, że świadkowie zeznają na okoliczności zdarzeń życia codziennego niemających charakteru wyjątkowego i z tego powodu trudniejszych do zapamiętania. Okoliczność, że występują te rozbieżności przemawiają za obdarzeniem ich zeznań wiarygodnością, bowiem wskazują, że nie były one uzgadniane na potrzeby procesu. W związku z powyższym Sąd obdarzył w całości wiarą zeznania zeznających w sprawie świadków.

W świetle powyższych ustaleń należało stwierdzić, że również zeznania skarżącego złożone w trybie art. 299 k.p.c., w powyższym zakresie zasługują na pełne uwzględnienie.

Sąd obdarzył wiarą zgromadzone w sprawie dowody nieosobowe w postaci dokumentów, znajdujące się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych. Były one przechowywane przez uprawniony podmiot, nie noszą śladów podrobienia ani przerobienia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie wnioskodawcy jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 roku, poz. 887), mężczyznom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat. Emerytura przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przepis art. 32 ust. 2 cytowanej ustawy stanowi, że za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie, których osobom wymienionym w ust. 2 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych (art. 32 ust. 4 ustawy).

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według § 3 cytowanego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymagany do uzyskania emerytury, zwany dalej „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia. Natomiast § 4 ust. 1 rozporządzenia stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1)  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2)  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym, co najmniej 15 lat pracy
w szczególnych warunkach.

Jednocześnie przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B.

Sumując powyższe, aby nabyć prawo do emerytury W. O. musiał spełnić łącznie następujące przesłanki:

1)  osiągnąć obniżony do 60 lat wiek emerytalny;

2)  nie przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego lub wnieść o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w tym funduszu, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa;

3)  na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnić:

)a  co najmniej 15-letni okres wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz

)b  staż pracy w wymiarze co najmniej 25 lat.

Bezspornym jest, że skarżący nie był i nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, ukończył obniżony do 60 lat wiek emerytalny i na dzień 1 stycznia 1999 roku legitymował się co najmniej dwudziestopięcioletnim stażem pracy.

Rozważając czy wykonywaną przez skarżącego pracę w trakcie spornego okresu zatrudnienia od 12 stycznia 1979 roku do 30 czerwca 1993 roku w (...) Zakładach (...) w D. na stanowisku kierowcy można zakwalifikować jako pracę w szczególnych warunkach należy podkreślić, że wnioskodawca występując do organu emerytalnego o przyznanie świadczenia nie przedłożył świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze na potwierdzenie tej okoliczności.

W ocenie Sądu taka sytuacja nie może dyskwalifikować możliwości ubiegania się o przedmiotowe świadczenie. Należy mieć, bowiem na uwadze, że nawet brak stosownej dokumentacji nie oznacza sam w sobie, że pracownik nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Sąd, w przeciwieństwie do organu rentowego, nie jest związany określonymi środkami dowodowymi. Zgodnie z treścią art. 473 k.p.c., w postępowaniu przed sądem w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i przesłuchania stron. Oznacza to, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 roku, sygn. III UZP 6/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 roku, sygn. III UZP 48/84; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lipca 1997 roku, sygn. H UKN 186/97; wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 roku, sygn. III AUa 808/12).

Przeprowadzone postępowanie dowodowe, w którym Sąd oparł się na dokumentach znajdujących się w aktach ZUS i aktach osobowych wnioskodawcy oraz jego zeznaniach złożonych w trybie art. 299 k.p.c. i zeznaniach świadków pozwoliło ustalić w sposób pewny, że wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracę w warunkach szczególnych będąc zatrudnionym w (...) Zakładach (...) w D. na stanowisku kierowcy od 12 stycznia 1979 roku do 30 czerwca 1993 roku.

Czynności wykonywane przez wnioskodawcę w w/w okresie opisane są w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w wykazie A, dziale VIII, pozycja 2, tj. „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu przepisów o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów”.

Uznając wyżej wskazany okres, jako okres pracy w warunkach szczególnych, stwierdzić należy, iż łącznie z uznanym okresem pracy w warunkach szczególnych przez organ rentowy, przekracza on ustawowo wymagany próg pracy w tychże warunkach wynoszący 15 lat.

W związku z powyższym należy uznać, iż W. O. spełnił wszystkie przesłanki niezbędne do ustalenia mu prawa do emerytury na podstawie omówionych przepisów. Prawo do świadczenia zostało ustalone od (...)roku, to jest od spełnienia ostatniej przesłanki – ukończenia 60-go roku życia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i na mocy wyżej wskazanych przepisów oraz art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.