Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2016 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Magdalena Teteruk

po rozpoznaniu w dniu 19 października 2016 r. w Legnicy

sprawy z wniosku S. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołań S. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 26 lipca 2016 r. i z dnia 25 sierpnia 2016 r., znak (...)

I.  zmienia decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 26 lipca 2016 r. i z dnia 25 sierpnia 2016 r., znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. S. prawo do emerytury od dnia 01 lipca 2016 r. ,

II.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

III.  zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy S. S. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

SSO Regina Stępień

Sygn. akt VU 895/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lipca 2016r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., rozpoznając wniosek z 1 lipca 2016r., odmówił wnioskodawcy S. S. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczony udowodnił jedynie 20 lat i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych wobec wymaganych 25 lat stażu oraz nie wykazał żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, przy wymaganych 15 lat.

Nie uwzględnił do stażu pracy zatrudnienia w (...) w C. od 15 listopada 1991r. do 31 października 1992r. oraz w (...) w M. od 4 listopada 1992r. do 31 stycznia 1994r. oraz od 1 maja 1994r. do 31 października 1996r. – z powodu braku informacji o okresach nieskładkowych.

Nie uwzględnił również żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach wskazując, iż wnioskodawca nie przedłożył dokumentów potwierdzających wykonywanie takiej pracy.

Dodał, iż nie rozpatrywał jako okresu uzupełniającego okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 18 maja 1972r. do 11 czerwca 1974r. gdyż wnioskodawca nie przedłożył dokumentu potwierdzającego istnienie takiego gospodarstwa oraz dokumentu potwierdzającego stopień pokrewieństwa z dziadkiem, w którego gospodarstwie rolnym miałby wnioskodawca pracować od 18 maja 1972r. do 13 grudnia 1972r.

W odwołaniu od tej decyzji S. S. domagał się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. Wskazywał, iż organ rentowy bezpodstawnie nie uwzględnił mu zarówno okresów zatrudnienia, okresu pracy w gospodarstwie rolnym jak i okresów pracy w szczególnych warunkach. Do odwołania dołączył szereg dokumentów na potwierdzenie spornych okresów zatrudnienia i okresów pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy dokonał analizy tych dokumentów i ponownie rozpoznając wniosek z 1 lipca 2016r., decyzją z 25 sierpnia 2016r. kolejny raz odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. Przy czym uwzględnił wnioskodawcy 24 lata, 6 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym zatrudnienie w (...) w C. od 15 listopada 1991r. do 31 października 1992r. oraz w (...) w M. od 4 listopada 1992r. do 31 stycznia 1994r. i od 1 maja 1994r. do 31 października 1996r.

Nadal nie uznawał okresów pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach na stanowisku traktorzysty w (...) w C. od 11 czerwca 1974r. do 31 października 1992r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w M. od 4 listopada 1992r. do 31 stycznia 1994r na stanowisku mechanik-spawacza i kierowcy oraz od 1 maja 1994r. do 31 października 1996r. na stanowisku spawacza i mechanika samochodowego

Ponadto nie zaliczył do stażu ogólnego okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym dziadka M. D. i rodziców K. i P. S. w okresie od 18 maja 1972r. do 11 czerwca 1974r.

Wnioskodawca odwołał się również od tej decyzji. Ponownie domagał zmiany decyzji i przyznania mu prawa do emerytury. Wniósł o zaliczenie mu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu kwestionowanego zatrudnienia w (...) w C. i (...) w M. oraz zaliczenia mu jako okresu uzupełniającego okresu pracy w gospodarstwie rolnym od 18 maja 1972r. do 11 czerwca 1974r.

W odpowiedzi na odwołania, ZUS Oddział w L. wniósł o jego oddalenie, uzasadniając swoje stanowisko jak w zaskarżonych decyzjach.

Zarządzeniem z 10 października 2016r. sprawy z obu odwołań zostały połączone celem wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

Sąd ustalił:

S. S. urodził się (...)

Wiek 16 lat (...), zaś 60 lat z dniem (...).

Wnioskodawca nie przystąpił do OFE.

Organ rentowy uznał mu na dzień 1 stycznia 1999r. - 24 lata, 6 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

(bezsporne)

S. S. po ukończeniu szkoły podstawowej (czerwiec 1971) nie uczył się dalej, pozostawał na utrzymaniu rodziców do chwili podjęcia pracy zawodowej, co miało miejsce 11 czerwca 1974r.

Jego rodzice K. i P. S. od 13 grudnia 1972r. do prowadzili gospodarstwo rolne położone w (...), o pow. 8 ha. Wcześniej było to gospodarstwo jego dziadka M. D.. Wnioskodawca mieszkał pod tym adresem od urodzenia do chwili obecnej. Mieszkał z rodzicami, dziadkiem i młodszym bratem.

Praca na gospodarstwie rolnym była dla rodziców wnioskodawcy jedynym źródłem utrzymania. Uprawiali oni buraki, zboże ziemniaki. Mieli 2-3 krowy, 3 świnie, 1 konia. Wnioskodawca pracował w tym gospodarstwie przy wyrzucaniu obornika, młóceniu zboża, zwożeniu snopków, zbieraniu buraków i ziemniaków, siewie buraków, przy orce i wszystkich pracach polowych i przy obrządku zwierząt. W gospodarstwie był podstawowy sprzęt rolniczy do pracy z koniem.

Dowody:

- akta emerytalne: - zaświadczenie z UG w C. k.14

- oświadczenia nieżyjących świadków T. P. k.12, J. D. k.13

- wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół z 19.10.2016r. – 00:50:33-00:59:18.

Wnioskodawca ma uprawnienia do kierowania ciągnikiem od 31 kwietnia 1974r, samochodem ciężarowym od 29 marca 1977r.

Dowód: - opis prawa jazdy: e-protokół jw. – 00:38:40-0040:05.

S. S. był zatrudniony Spółdzielni (...) w C. od 11 czerwca 1974r. do 31 lipca 1989r . (15 lat, 1 miesiąc i 21 dni) – na stanowisku traktorzysty w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracował wówczas w transporcie wykonując zlecone (...)owi usług transportowe, przede wszystkim przez (...) w C.. Przewoził ciągnikiem U. C 360 z przyczepą ze stacji (...) stal, węgiel, kwasy, materiały do produkcji. Zaś z zakładu tego przewoził na stację (...) wykonane w tej fabryce parniki, piece, grabiarki, polewaczki itp. Zaś z tego zakładu wywoził wyprodukowane artykuły takie jak blachy, piece. Pod koniec tego zatrudnienia wykonywał prace transportowe na rzecz przedsiębiorstwa budowlanego. W okresie letnim był kierowany do prac przy żniwach, pracował wówczas jako kierowca kombajnu zbożowego.

Nie wykonywał w czasie tego zatrudnienia innych prac.

Zaś od 1 sierpnia 1989r. został zatrudniony na stanowisku mechanika maszyn rolniczych, na którym pracował do 31 października 1992r.

Dowody: - akta emerytalne: akta osobowe k.15-53

- zeznania świadków e-protokół z 19.10.2016r.: H. B. 00:12:31-00:17:19

M. M. 00:18:31-00:26:19

- wyjaśnienia wnioskodawcy: e-protokół z 19.10.2016r. – 00:38:04-00:50:33.

S. S.. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w M. od 4 listopada 1992r. do 31 stycznia 1994r na stanowisku mechanika-spawacza i kierowcy oraz od 1 maja 1994r. do 31 października 1996r. spawacza i mechanika samochodowego. Wnioskodawca będąc zatrudnionym na tych stanowiskach pracował na warsztacie przy naprawie sprzętu, wykonywa prace spawalnicze, pomagał przy innych pracach związanych z naprawą sprzętu. Jeździł z pogotowiem technicznym w teren gdzie również wykonywał naprawy. W okresie kiedy był zatrudniony jako mechanik-spawacz i kierowca, to oprócz napraw kierował pojazdem pogotowia technicznego. Pojazd ten to samochód ciężarowy marki J.. Poza tym kierował zestawem niskopodwoziowym do przewozu ciężkiego sprzętu.

Dowody: - zeznania świadków e-protokół z 19.10.2016r.: A. M. 00:26:19-00:31:37

J. S. 00:32:22- 00:38:04

- częściowo wyjaśnienia wnioskodawcy e-protokół j.w. – 00:42:01-00:50:33.

Sąd zważył:

Odwołanie S. S. jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.2016.887 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 pkt 2., tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy- w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Stosownie do treści przepisu art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym artykule, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Niesporne był, iż wnioskodawca na dzień złożenia wniosku o emeryturę nie przystąpił do OFE i miał ukończone 60 lat.

Sporne pozostawało to czy ma 25-letni okres składkowy i nieskładkowy oraz 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy ostatecznie zaliczył wnioskodawcy 24 lata, 6 miesięcy i 19 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym zatrudnienie w (...) w C. od 15 listopada 1991r. do 31 października 1992r. oraz w (...) w M. od 4 listopada 1992r. do 31 stycznia 1994r. i od 1 maja 1994r. do 31 października 1996r.

Nie zaliczył do stażu ogólnego okresu pracy wnioskodawcy w gospodarstwie rolnym dziadka M. D. i rodziców K. i P. S. w okresie od 18 maja 1972r. do 11 czerwca 1974r

Nie uznawał okresów pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach na stanowisku traktorzysty w (...) w C. od 11 czerwca 1974r. do 31 października 1992r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) w M. od 4 listopada 1992r. do 31 stycznia 1994r na stanowisku mechanik-spawacza i kierowcy oraz od 1 maja 1994r. do 31 października 1996r. na stanowisku spawacza i mechanika samochodowego.

Sąd podzielił stanowisko wnioskodawcy, iż spełnia on wszystkie przesłanki warunkujące prawo do emerytury w obniżonym wieku w tytułu pracy w szczególnych warunkach.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U.jw.) – przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczeniu jej wysokości uwzględnia się również przypadające przed dniem 01 stycznia 1983r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16 roku życia, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art. 5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.

Wyżej cytowany przepis dopuszcza zatem zaliczenie do stażu pracy - przypadających przed dniem 01 stycznia 1983 r. - okresów pracy w gospodarstwie rolnym - po ukończeniu 16 roku życia. Jednakże dopuszczalność uwzględnienia tych okresów należy co najmniej ocenić poprzez wykonywanie takiej pracy przez osobę ubezpieczoną w wymiarze nie niższym niż połowa normalnie wykonywanego czasu pracy w rolnictwie.

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w sprawie sąd uznał, iż S. S. jako domownik - po ukończeniu 16 roku życia (18 maja 1972r.) – w gospodarstwie rolnym rodziców K. i P. S. od 13 grudnia 1972r. do 10 czerwca 1974r. pracował stale, codziennie i co najmniej w połowie pełnego wymiaru czasu pracy. Podkreślenia wymaga, iż wnioskodawca po ukończeniu w czerwcu 1971r. szkoły podstawowej nie kontynuował nauki, nie podjął pracy zawodowej. Mieszkał z rodzicami i bratem w (...) (adres jego rodziców i ich gospodarstwa rolnego). Na wiarę w związku z tym zasługują jego wyjaśnienia, iż w tym okresie pracował wraz z rodzicami w ich gospodarstwie rolnym i wykonywał wszystkie prace jakie wiążą się z gospodarstwem rolnym, zarówno polowe jak i przy hodowli zwierząt. Potwierdzają jego wyjaśnienia oświadczenia T. P. i J. D. (których sąd nie mógł bezpośrednio przesłuchać, gdyż obecnie nie żyją).

Mając na względzie przedstawione powyżej okoliczności Sąd uznał, iż sporny okres pracy w gospodarstwie rolnym rodziców od 13 grudnia 1972r. do 10 czerwca 1974r. - winien być uzupełniająco zaliczony do łącznego stażu ubezpieczonego w wymiarze brakującego okresu 5 miesięcy i 11 dni. W konsekwencji powyższych rozważań Sąd uznał, iż na dzień złożenia wniosku o emeryturę tj. 21 maja 2004r. W. K. posiadał wymagany przepisami 25 - letni okres zatrudnienia. W związku z tym zbędne pozostało analizowanie jego pracy w gospodarstwie rolnym dziadka M. D..

Dokonując ustaleń w zakresie charakteru pracy wykonywanej przez wnioskodawcę, w spornym okresie, Sąd oparł się przede wszystkim na dokumentach zawartych w aktach osobowych wnioskodawcy z jego zatrudnienia w (...) w C. i Przedsiębiorstwie (...) w M. oraz na zgodnych zeznaniach świadków i częściowo wyjaśnieniach samego wnioskodawcy.

Jak wynika z zebranego materiału dowodowego, w szczególności z akt osobowych oraz zeznań świadków H. B. i M. M. oraz wyjaśnień wnioskodawcy – w okresie pracy na stanowisku traktorzysty w (...) w C. od 11 czerwca 1974r. do 31 lipca 1989r. ( 15 lat, 1 miesiąc i 21 dni) – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace określone w wykazie A, dziale VII, poz. 3 powołanego rozporządzenia tj. prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Nie ma przy tym żadnych wątpliwości co do charakteru wykonywanych przez niego prac. Zgodnie ich charakter opisują wskazani świadkowie Charakter zatrudnienia potwierdza również dokumentacja zgromadzona w aktach osobowych, powołana w części ustaleń faktycznych.

Jednocześnie sąd nie uznał do okresów pracy w szczególnych warunkach:

- zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w C. na stanowisku mechanika maszyn rolniczych od 1 sierpnia 1989r. do 31 października 1992r. – wykonywana przez niego praca nie była pracą w szczególnych warunkach oraz

- całego okresu zatrudnienia w (...) w M., bowiem wnioskodawca nie wykonywał w tym czasie prac w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Łączył bowiem obowiązki mechanika (napraw sprzętu), spawacza i kierowcy samochodów ciężarowych. Zaś prace związane z naprawami sprzętu wykonywane na warsztacie i w terenie nie są pracami w szczególnych warunkach.

Te ostatnie okoliczności nie mają znaczenia i dla oceny prawa wnioskodawcy do emerytury. Sumując bowiem uznany przez organ rentowy staż ogólny wnioskodawcy 24 lat, 6 miesięcy i 19 dni z udowodnionym okresem pracy w gospodarstwie rolnym rodziców (od 18 maja 1972r. do 10 czerwca 1974r. (w odpowiednim, uzupełniającym wymiarze) – wnioskodawca ma 25-letni staż. Wystarczający również jest uwzględniony przez sąd okres pracy w szczególnych warunkach w (...) w C. (15 lat, 1 miesięcy i 21 dni).

Z powyższych względów, sąd w punkcie I wyroku, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kodeksu postępowania cywilnego, zmienił skarżone decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z 26 lipca 2016r. i 25 sierpnia 2016r. i przyznał wnioskodawcy S. S. prawo do emerytury od 1 lipca 2016r. tj. od daty złożenia wniosku o emeryturę.

W punkcie II wyroku, Sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku przesłuchania świadków i samego wnioskodawcy oraz analizy dokumentacji zawartej w aktach osobowych i aktach ZUS możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornych okresach oraz faktu jego pracy w gospodarstwie rolnym rodziców.

Reasumując, sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 26 lipca 2016r. i 25 sierpnia 2016r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu świadczenia.

Orzeczenie o kosztach uzasadnione jest treścią art. 98 kpc w zw. z treścią § 9 ust.2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).

SSO Regina Stępień