Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w R. VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Beata Hass-Kloc

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Kościak

po rozpoznaniu w dniu 07 listopada 2016 r. w R.

na rozprawie

sprawy z powództwa: (...) Sp. z o.o. z/s w S.

przeciwko: (...) Sp. z o.o. z/s w R.

o zapłatę

I. uznaje za bezskuteczną wobec powoda (...) Sp. z o.o. z/s w S. czynność prawną w postaci umowy sprzedaży zwartej pomiędzy (...) Sp. z o.o. Sp. k. z/s w R. a pozwanym (...)
Sp. z o.o. z/s w R. zawartą w dniu 22.12.2014r. w Kancelarii Notarialnej S. S. w R. (Rep. A nr (...) na podstawie której (...) Sp. z o.o. Sp. k. z/s w R. zbyła na rzecz pozwanego (...) Sp. z o.o. z/s w R.:

- działkę nr (...) i działkę nr (...) położone w R. dla których Sąd Rejonowy w R. prowadzi księgę wieczystą pod numerem
RZ 1Z/ (...);

- udział 17/33 części w działce nr (...) położonej w R. dla której Sąd Rejonowy w R. prowadzi księgę wieczystą pod numerem
RZ 1Z/ (...),

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 14.400,00 zł (słownie: czternaście tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

III. nakazuje pobrać po pozwanego (...) Sp. z o.o. z/s w R. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w R. kwotę 74.284,00 zł (słownie: siedemdziesiąt cztery tysiące dwieście osiemdziesiąt cztery złote) tytułem opłaty sądowej od pozwu od uiszczenia której powód z mocy ustawy był zwolniony
w całości.

Sygn. akt VI GC 69/16

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 listopada 2016 r.

Pozwem wniesionym w sprawie przeciwko (...) sp. z o.o. z/s w R. powód (...) Sp. z o.o. z/s w S. wniósł o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy sprzedaży z dnia 22 grudnia 2014 r. zawartej w formie aktu notarialnego Rep A nr (...) na mocy której spółka (...) sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą w R. zbyła na rzecz pozwanego:

a)  działki nr (...) i działkę nr (...) położoną w R., dla której Sąd Rejonowy w R. prowadzi KW nr (...)

b)  udział 17/33 części w działce nr (...) położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w R. prowadzi KW nr (...) oraz zasądzenia od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powód podał, że na mocy wyroków Sądu Rejonowego i Sądu Okręgowego w R., szczegółowo w pozwie wymienionych przysługują mu względem (...) Sp. z o.o. Sp.k. wymagalne wierzytelności w łącznej kwocie 796 895,23 zł. Ponadto powód posiada względem tej spółki wierzytelność w kwocie łącznej 67 372,58 zł z tytułu kosztów prowadzonych postępowań sądowych procesu i kosztów zastępstwa procesowego. Powód podał, że wierzytelności przysługujące mu względem spółki (...) Sp. z o.o. Sp.k. wynikają z zawartych z tą spółką umów z dnia 15.06.2011 r., 10.04.2012 r., 28.09.2012 r. na mocy których spółka zleciła mu wybudowanie trzech budynków mieszkalnych przy ul. (...) w R.. Od umów tych powód skutecznie odstąpił z uwagi na brak płatności za wykonane roboty. Obecnie powód nie może uzyskać zaspokojenia swoich wierzytelności. Prowadzone na wniosek powoda postępowania egzekucyjne KM (...) oraz KM (...)okazały się bezskuteczne, a powód odzyskał w ich toku jedynie kwotę 35 823,57 zł.

Powód wskazał, że dłużnik (...) Sp. z o.o. Sp.k. umową sprzedaży z dnia 22.12.2014 r. zbył na rzecz pozwanej spółki nieruchomości objęte niniejszym pozwem za łączną kwotę 4 651 500 zł. Z jego ustaleń wynika, że powyższa cena sprzedaży nigdy nie wpłynęła na rachunek dłużnika. W ocenie powoda powyższa czynność prawna sprzedaży została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, albowiem spowodowała całkowitą niewypłacalność dłużnika. Ponadto pomiędzy spółkami które uczestniczyły w transakcji istnieją powiązania osobowe, co świadczy o tym, że pozwany, jako osoba trzecia miał wiedzę o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.

W odpowiedzi na pozew (k. 344-355) pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany przyznał, że w dniu 22.12.2014 r. zawarł umowę sprzedaży nieruchomości z (...) Sp. z o.o. Sp.k. Rep A nr (...) zaprzeczył jednak aby czynność ta miała na celu pokrzywdzenie powoda.

Pozwany wskazał, że dłużna spółka przeniosła na niego nieruchomości objęte zaskarżoną czynnością prawną, aby mieć możliwość dokończenia realizacji przedsięwzięcia deweloperskiego i zminimalizować ryzyko poniesienia niepowetowanych strat, utraty majątku oraz naruszenia praw osób trzecich – nabywców lokali. W chwili podpisywania aktu notarialnego obejmującego umowę sprzedaży, wobec której powód żąda uznania za bezskuteczną przedsięwzięcie deweloperskie było już rozpoczęte. Z uwagi na brak środków finansowych na realizację kolejnych etapów inwestycji dłużna spółka zbyła nieruchomości na których realizowane było przedsięwzięcie na powiązany z nią podmiot mający możliwości finansowe na dokończenie przedsięwzięcia. Jednocześnie wzajemne uzgodnienia stron czynności prawnej obejmowały ustalenie powrotnego przeniesienia własności przedmiotowych nieruchomości na dłużnika po dokończeniu umowy i wyodrębnieniu lokali. Pozwany wskazał, że wskutek powrotnego przeniesienia własności wyodrębnionych lokali ich sprzedaży nabywcom dokonywała spółka (...) Sp. z o.o. Sp.k. Ceny sprzedaży uiszczane przez nabywców również przekazywane były bezpośrednio na rachunek bankowy (...) sp. z o.o. sp.k. a nie na rachunek bankowy pozwanego.

Pozwany wyjaśnił, że cena sprzedaży nieruchomości wynikająca z aktu notarialnego Rep A nr (...) została w całości rozliczona. Wskazał, że szereg czynności jakie zostały podjęte przez niego i spółkę dłużną były niezwykle korzystne bo umożliwiły dokończenie przedsięwzięcia deweloperskiego, wyodrębnione nieruchomości lokalowe zostały powrotnie przeniesione na spółkę (...) sp. z o.o. sp.k., dłużna spółka sprzedała następnie nieruchomości lokalowe nabywcom i zapłata za sprzedawane lokale trafiła do tej spółki, ponadto w ramach rozliczenia dokonywanych czynności prawnych, poza potrąceniem cen wynikających z aktów notarialnych, pozwany spłacił za dłużną spółkę kredyt w wysokości 505 132,91 zł, a w zakresie kwoty 501 816,44 zł pozwany przejął dług (...) sp. z o.o. sp.k. Pozwany wskazał, że zaskarżona czynność prawna nie spowodowała uszczuplenia majątku dłużnika, co więcej sytuacja majątkowa tej spółki uległa poprawie bowiem (...) sp. z o.o. sp.k. uzyskała przychód ze sprzedaży nieruchomości lokalowych w łącznej kwocie 3 361 333,41 zł, a ponadto zmniejszyła stan swoich pasywów o łączną kwotę 1 006 949,35 zł.

W dalszej części pozwany zakwestionował postanowienia Komornika sądowego o umorzeniu postępowań egzekucyjnych jako dowodów mających potwierdzać fakt niewypłacalności dłużnika. Ponadto wskazał, że kolejną przesłanką świadczącą o braku pokrzywdzenia `wierzycieli jest okoliczność, iż jedna z nieruchomości zbywanych w ramach zaskarżonej czynności prawnej , w chwili podpisywania aktu notarialnego obciążona była hipoteką umowną łączną na kwotę 353 357,14 zł ustanowioną na rzecz (...) Bank SA dla zabezpieczenia umowy kredytu z 8.12.2014 r. Zatem nawet gdyby sprzedaży nieruchomości nie dokonano organ prowadzący egzekucję musiałby uwzględnić wierzytelności zabezpieczone hipotekami, a wierzyciele hipoteczni mieliby pierwszeństwo w zaspokojeniu z ceny uzyskanej ze sprzedaży.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 22 grudnia 2014 r. aktem notarialnym sporządzonym w Kancelarii Notarialnej notariusza S. S. w R. Rep A nr (...) spółka (...) sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą w R. sprzedała na rzecz (...) sp. z o.o. w R. następujące nieruchomości:

- działki nr (...) i działkę nr (...) położoną w R., dla której Sąd Rejonowy w R. prowadzi KW nr (...);

- udział 17/33 części w działce nr (...) położonej w R., dla której Sąd Rejonowy w R. prowadzi KW nr (...)

Zgodnie z § 6 w/w umowy sprzedaży łączna cena sprzedaży została ustalona na kwotę 4 651 500 zł i miała zostać zapłacona przez zbywcę do dnia 30 czerwca 2015 r. Z tytułu sprzedaży dłużna spółka wystawiła fakturę VAT nr (...) z dn. 22.12.2014 r. na kwotę 4 651 500 zł, z terminem płatności 22 marca 2015 r.

Spółki będące stronami powyższej transakcji są ze sobą powiązane osobowo. Jedynym komplementariuszem spółki zbywającej (...) sp. z o.o. Sp.k. jest spółka (...) sp. z o.o. której prezesem 1 osobowego zarządu jest G. K.. Prezesem 1 – osobowego zarządu spółki kupującej (...) sp. z o.o. jest G. K..

Na działkach nr (...) objętych KW (...) dłużna spółka realizowała przedsięwzięcie deweloperskie w postaci budowy budynku wielorodzinnego o roboczej numeracji nr 5 z usługami przy ul. (...) w R.. (k. 117) Działka nr (...) była zabudowana parkingiem o pow. ok. 833,00 m ². Spółka dłużna posiadała status spółki deweloperskiej, środki pieniężne nabywców lokali mieszkalnych wpłacane przez nich w ramach w/w przedsięwzięcia deweloperskiego były wpłacane i przechowywane na otwartych mieszkaniowych rachunkach powierniczych w Banku (...) spółdzielczości SA w W.. Zgodnie z umową o prowadzenie otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego z dn. 30.08.2013 r. wypłaty z (...) na rzecz spółki dłużnej (jako dewelopera) były dokonywane w terminach i kwotach zgodnie z harmonogramem przedsięwzięcia deweloperskiego.

dowód: akt notarialny z dnia 22.12.2014 r. Rep A nr (...) k. 488-491, odpisy (...) sp. z o.o. nr (...) k. 73-74, (...) sp. z o.o. Sp.k. nr (...) k. 75-76, pozwanej (...) sp. z o.o. nr (...) k. 77-78, prospekt informacyjny dot. budynku nr (...) kompleksu (...) Strażacka k. 117-132, umowa o prowadzenie otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego z dn. 30.08.2013 r. zawarta między dłużną spółką a (...) SA w W. k. 133-135, częściowo zeznania G. K. reprezentującego pozwaną k. 534-535

W dniu 27 marca 2015 r. aktem notarialnym sporządzonym w Kancelarii Notarialnej B. C. w R. Rep A nr (...) pozwany wyodrębnił z nieruchomości objętej KW (...):

- 1 lokal niemieszkalny (usługowy) położony w budynku przy ul. (...) w R. o pow. 461,80 m ² dla którego założona została oddzielna KW nr (...) oraz 15 lokali mieszkalnych położonych w budynku przy ul. (...) w R..

Po wyodrębnieniu 15 samodzielnych lokali mieszkalnych dla każdego z lokali założono nową księgę wieczystą i w dziale II wpisano prawo własności na rzecz (...) sp. z o.o.

Z nabytej przez pozwaną spółkę części nieruchomości objętej Kw nr (...) sprzedano 15/33, w związku z czym w majątku pozwanej pozostała współwłasność w 2/33 części.

dowód: akt notarialny z dnia 27.03.2015 r. Rep A nr (...) k. 476-487, odpisy KW

W kwietniu i maju 2015 r. wyodrębnione nieruchomości lokalowe zostały powrotnie przeniesione na spółkę (...) sp. z o.o. sp.k. (akty notarialne k. 157-294) Nie została przeniesiona na spółkę dłużną własność lokalu użytkowego o pow. 461,80 m ² oraz część parkingu, które pozostały w majątku pozwanego. Sprzedaż nieruchomości lokalowych nabywcom dokonywana była już przez dłużną spółkę (...) sp. z o.o. Sp.k. W konsekwencji powrotnego przeniesienia własności nieruchomości lokalowych spółka dłużna (...) sp. z o.o. sp.k. sprzedała nabywcom nieruchomości lokalowe uzyskując przychód z ich sprzedaży w kwocie łącznej 3 361 333,41 zł.

W dniu 26 czerwca 2015 r. pomiędzy sprzedającym (...) sp. z o.o. Sp.k. a kupującym (...) sp. z o.o. zostało zawarte porozumienie w którym ustalono, że wobec niewykonania umówionego wykończenia części parterowej budynku obniżona zostaje wartość budynku położonego na działkach nr (...) do kwoty 3 900 000 zł brutto. (k. 295)

W wykonaniu powyższego porozumienia aktem notarialnym z dnia 30 czerwca 2015 r. Rep A nr (...) zawartym pomiędzy (...) sp. z o.o. Sp.k. reprezentowanej przez G. K. – prezesa jednoosobowego zarządu jedynego komplementariusza (...) sp. z o.o. oraz spółką (...) sp. z o.o. reprezentowaną przez G. K. jako prezesa jednoosobowego zarządu tej spółki został zawarty aneks do umowy sprzedaży z dnia 22 grudnia 2014 r. Rep A (...) na mocy którego zmieniono §5 umowy sprzedaży z dnia 22 grudnia 2014 r. Rep A (...) ustalając cenę sprzedaży nieruchomości objętych przedmiotowym aktem notarialnym na kwotę 3 961 500 zł.

Jednocześnie G. K. działając w imieniu (...) sp. z o.o. Sp.k. potwierdził zapłatę całej ceny sprzedaży w łącznej kwocie 3 961 500 zł brutto. (k. 296)

Cena sprzedaży wynikająca z aktu notarialnego z dnia 22.12.2014 r. Rep A nr (...) została pomniejszona w/w aneksem z kwoty 4 651 500 zł do kwoty 3 961 500 zł.

Kwota 3 961 500 zł (jako nowa cena sprzedaży) została rozliczona ze spółką dłużną w następujący sposób:

- w zakresie kwoty 2 951 304,92 zł została potrącona z należnościami z tytułu ceny sprzedaży wyodrębnionych lokali zwrotnie przeniesionych na dłużną spółkę przez pozwaną / porozumienie kompensacyjne z dn. 30.04.2015 r. k. 301/

- w zakresie kwoty 505 132,91 zł zapłata nastąpiła w formie spłaty przez pozwanego w dniu 30 kwietnia 2015 r. kredytu zaciągniętego przez (...) sp. z o.o. sp.k.,

- w zakresie kwoty 501 816,44 zł pozwany przejął na podstawie umowy z dnia 18 czerwca 2015 r. nr (...) dług (...) sp. z o.o. sp.k. wynikający z umowy kredytowej nr (...) z dnia 10 grudnia 2014 r. (k. 304-305)

dowód: porozumienie z dnia 26 czerwca 2015 r. co do nowej ceny sprzedaży k. 295, aneks do umowy sprzedaży z dn. 22.12.2014 r. sporządzony w formie aktu notarialnego z dnia 30.06.2015 r. Rep A (...) korekta faktury VAT nr (...) z dnia 30 czerwca 2015 r. , potwierdzenie przelewu kwoty 505 132,91 zł z dn. 20.04.2015 r. , umowa przejęcia długu dn. 18.06.2015 r. nr (...), porozumienie kompensacyjne z 30.04.2015 r. k. 301-302, przesłuchanie stron: G. K. i W. K.

Powód posiada względem dłużnej spółki (...) sp. z o.o. sp.k. wymagalne wierzytelności wynikające z prawomocnych wyroków sądowych:

- wyroku Sądu Okręgowego w R. VI Wydziału Gospodarczego z dnia 21.10.2014 r. VI GC 132/14 na kwotę 132 732 zł

- wyroku Sądu Rejonowego w R. V Wydziału Gospodarczego z dnia 19 grudnia 2014 r. V GC 633/14 na kwotę główną 54 000 zł i 58 173,23 zł, utrzymany wyrokiem sądu Okręgowego w R. VI Wydział Gospodarczy z dnia 25 czerwca 2015 r. VI Ga 145/15,

- wyroku Sądu Okręgowego w R. z dnia 21 stycznia 2015 r. VI GC 142/14 na kwotę główną 236 000 zł,

- wyroku Sądu Okręgowego w R. VI Wydział Gospodarczy z dnia 30 stycznia 2015 r. VI GC 115/14 na kwotę główną 102 600 zł,

- wyroku Sądu Rejonowego w R. V Wydział Gospodarczy z dnia 30 stycznia 2015 r. V GC 658/14 na kwotę główną 32 400 zł i 51 840 zł,

- wyroku sądu Okręgowego w R. VI Wydział Gospodarczy z dnia 25 maja 2015 r. VI GC 74/14 na kwotę główną 129 150 zł

dowód: wyroki Sądu Okręgowego i Rejonowego w R. wydane w sprawach: VI GC 132/14 z uzasadnieniem k. , V GC 633/14 z uzasadnieniem k. , VI Ga 145/15, VI GC 142/14, VI GC 115/14 , V GC 658/14, VI GC 74/14 k. 27-37

Postępowania egzekucyjne prowadzone przeciwko dłużnej spółce w oparciu o tytuły wykonawcze VI GC 633/14 i VI GC 132/14 wszczęte na wniosek powoda zostały umorzone postanowienia Komornika sądowego przy sądzie Rejonowym w R. odpowiednio z dnia 2.12.2015 r. KM (...) i z dnia 1.12.2015 r. KM (...) z powodu tego, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej niż koszty postępowania.

dowód: postanowienia Komornika sądowego przy Sądzie Rejonowym w R. J. K. KM (...) i KM (...) k. 38-39

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd oparł się na wyżej powołanych dowodach z dokumentów, które były wiarygodne w zakresie jaki wyznacza im przepis art. 244 i 245 kpc.

Odnosząc się do zeznań G. K. słuchanego w charakterze strony pozwanej to w świetle całokształtu zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał je za niewiarygodne w tym zakresie w jakim zeznawał , że wyłącznym celem dokonania zaskarżonej transakcji pomiędzy dwiema powiązanymi ze sobą : spółkami (...) sp. z o.o. Sp.k. z siedzibą a (...) sp. z o.o. w R. było pokierowane chęcią dokończenia przedsięwzięcia deweloperskiego oraz zabezpieczeniem majątku innych wierzycieli, w tym przyszłych nabywców lokali mieszkalnych. Nie zostało udowodnione w niniejszym procesie aby zaskarżona czynność prawna przeniesienia własności nieruchomości na pozwanego oraz późniejsze powrotne przeniesienie przyniosło spółce dłużnej korzyści majątkowe wpływające na stan jej finansów. Ostatecznie na koniec 2015 r. Komornik Sądowy stwierdził bezskuteczność egzekucji skierowanej do majątku dłużnej spółki i brak majątku pozwalającego na pokrycie kosztów egzekucji.

Zeznania W. K. reprezentującego powoda znajdowały odzwierciedlenie w pozostałych dowodach z dokumentów zgromadzonych w sprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Rozstrzygając niniejszą sprawę w pierwszej kolejności odnieść się należało do kwestii zakresu przeprowadzonego w niniejszej sprawie postępowania dowodowego w kontekście podniesionego przez pozwanego zarzutu naruszenia art. 207 k.p.c. przez brak wydania zarządzenia o zwrocie pism powoda z 7.11.2016 r. i załącznika do protokołu rozprawy z 7.11.2016 r. i brak pominięcia wskazanych w nich twierdzeń i wniosków dowodowych.

Zgodnie z art. 217 § 1 k.p.c. strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej. Nie ulega więc wątpliwości, że ustawodawca co do zasady umożliwił stronom przejawianie inicjatywy dowodowej przez cały tok postępowania pierwszoinstancyjnego wyznaczając moment końcowy na zamknięcie rozprawy. Nie oznacza to jednak, że jakiekolwiek granice w tym zakresie nie zostały wyznaczone. Omawiany przepis nie określa sytuacji, w których ramy czasowe na zgłaszanie nowych twierdzeń, czy dowodów zostały wyznaczone w sposób odmienny od ustanowionej zasady. Wskazać jednak należy, że zgodnie z art. 207 § 3 zd. 2 k.p.c. w toku sprawy złożenie pism przygotowawczych następuje tylko wtedy, gdy sąd tak postanowi, chyba że pismo obejmuje wyłącznie wniosek o przeprowadzenie dowodu. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym. Jednocześnie art. 207 § 6 stanowi, że sąd pomija spóźnione twierdzenia i dowody, chyba że strona uprawdopodobni, że nie zgłosiła ich w pozwie, odpowiedzi na pozew lub dalszym piśmie przygotowawczym bez swojej winy lub że uwzględnienie spóźnionych twierdzeń i dowodów nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy albo że występują inne wyjątkowe okoliczności. Z kolei zgodnie z § 7 tego artykułu odpowiedź na pozew złożona z naruszeniem § 2 podlega zwrotowi; zwrotowi podlega także pismo przygotowawcze złożone z naruszeniem § 3.

W rozpoznawanej sprawie Sąd zarządzeniem z dnia 15 kwietnia 2016 r. (k. 426) zobowiązał powoda do ustosunkowania się do złożonej przez pozwanego odpowiedzi na pozew i do zgłoszenia w terminie 2 tygodni wszystkich zarzutów, twierdzeń i dowodów pod rygorem utraty ich powoływania w dalszym toku postępowania, w przypadku złożenia pisma z naruszeniem wyznaczonego terminu. Zarządzenie powód otrzymał w dniu 21.04.2016 r. (k. 428), a zatem pisma procesowego powoda złożone na rozprawie w dn. 7.11.2016 r. istotnie zostały złożone z przekroczeniem terminu. Wskazać jednak należy, że zezwolenie na złożenie powyższych pism i dopuszczenie dowodów wskazanych w pkt 3 c i d w/w pisma wydane przez tut. Sąd na rozprawie w dniu 7 listopada 2016 r. nie spowodowało żadnej zwłoki w postępowaniu i podyktowane było dążeniem do pełnego wyjaśnienia sprawy, działanie to było w świetle art. 207 § 5 kpc dopuszczalne, i mieściło się w zakresie przysługującego Sądowi uprawnienia. Wskazać również należy, iż rygor pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów przewidziany w art. 207§6 kpc nie ma charakteru bezwzględnego, zaś sankcja zwrotu pisma wynikająca z treści art. 207§7 kpc nie dotyczy wniosków dowodowych. Kwestia przeprowadzenia dowodu jest uwarunkowana odrębną oceną Sądu w tym zakresie, który jeszcze przed podjęciem rozstrzygnięć dowodowych dokonuje selekcji zgłoszonych dowodów i przeprowadza ocenę istotności okoliczności faktycznych, których wykazaniu dowody te mają służyć. W oparciu o art. 207§6 kpc Sąd Okręgowy pominął natomiast wnioski dowodowe zgłoszone przez powoda w pkt 3 ppkt b pisma z 7.11.2016 r. w zakresie w jakim wnosił o zwrócenie się do Sądu Rejonowego – Sądu upadłościowego o przesłanie wskazanych dokumentów, uznając je za spóźnione. Przeprowadzenie tych dowodów wiązałoby się z koniecznością odroczenia rozprawy i spowodowało jej niezasadne na tym etapie postepowania wydłużenie.

Przechodząc do merytorycznego rozpoznania sprawy wskazać należy, że przesłankami skargi pauliańskiej zgodnie z art. 527 k.c. są: 1) dokonanie przez dłużnika z osobą trzecią czynności prawnej, na skutek której osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową oraz doszło do pokrzywdzenia wierzycieli, 2) działanie dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, 3) wiedza lub możliwość (przy zachowaniu należytej staranności) dowiedzenia się o tym przez osobę trzecią.

W rozpoznawanej sprawie powyższe przesłanki zostały przez powoda wykazane. Wbrew stanowisku strony pozwanej wierzytelności powoda już w dacie wystąpienia z powództwem zostały skonkretyzowane w takim stopniu, który umożliwiał udzielenie ochrony w ramach actio pauliana. Uprawnionym do zaskarżenia, zgodnie z doktryną i orzecznictwem SN jest każdy wierzyciel, bez względu na tytuł jego wierzytelności. Dopiero bowiem w procesie Sąd może stwierdzić czy tytuł wierzyciela dostatecznie usprawiedliwia jego należności. Wierzytelność ta nie musi być ani wymagalna ani wykonalna. Wystarczy, że jest dokładnie określona. Zgodnie z wyrokiem SN z dn. 13.2.1970 r. III CRN 546/69 ochrony wierzycielowi można udzielić wtedy gdy realna i skonkretyzowana natomiast nie może być ona jedynie hipotetyczna. Taki właśnie charakter mają wierzytelności powoda chronione w niniejszym postępowaniu ze skargi pauliańskiej: wszystkie istnieją, są wymagalne i wynikają z prawomocnych wyroków wydanych zarówno przez tut. Sąd Okręgowy jak i Sąd Rejonowy w R.. Dłużna spółka (...) sp. z o.o. Sp.k dokonała czynności z pokrzywdzeniem wierzyciela - powoda, bowiem stała się niewypłacalna lub niewypłacalna w wyższym stopniu niż poprzednio.

Odnośnie pojęcia niewypłacalności dłużnika w rozumieniu art. 527 KC to w literaturze prawa i orzecznictwie wskazuje się, że oznacza ona stan majątku dłużnika, w którym egzekucja nie może przynieść zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej przeciwko temu dłużnikowi. Dla skorzystania przez wierzyciela z akcji pauliańskiej wystarczy wykazanie, że niemożliwe okazało się, wobec stanu majątku dłużnika, zaspokojenie wierzytelności tego wierzyciela" (wyr. SN z 24.1.2000 r., III CKN 554/98, Legalis). Niewypłacalność może być również stwierdzona w ramach komorniczej egzekucji. Zgodnie z treścią orzeczenia SA w Krakowie z 24.2.2015 r. (I ACa 1707/15, niepubl.): "Nawet jeżeli komornicza egzekucja świadczenia pieniężnego przeprowadzona z jednej choćby części składowej majątku dłużnika okaże się nieskuteczna jest to wystarczające do przyjęcia, że wykazana została w ten sposób niewypłacalność dłużnika".

Kodeks cywilny, oprócz pojęcia niewypłacalności, posługuje się również pojęciem "niewypłacalność w wyższym stopniu". W tym wypadku należy przyjąć, że w chwili dokonywania czynności prawnej dłużnik już był niewypłacalny, a zatem i tak nie mógł zaspokoić wierzyciela, a dana czynność dodatkowo spowodowała zmniejszenie się jego majątku, a tym samym jeszcze większą szkodę wierzyciela. Wydaje się, że termin ten jest niejako kwalifikowaną postacią niewypłacalności, aczkolwiek KC nie łączy z tą postacią niewypłacalności innych przesłanek niż przy niewypłacalności. Zgodnie z przyjętym orzecznictwem, określenie "w wyższym stopniu" należy rozumieć w ten sposób, że każde powiększenie niewypłacalności dłużnika powinno być brane pod uwagę. Nie jest konieczne, aby niewypłacalność zwiększyła się o całą wartość przedmiotu podjętej czynności prawnej (wyr. SA w Lublinie z 19.3.1997 r., I ACA 27/97, OSAL 1997, Nr 4, poz. 19). (tak: Maria Jasińska ,,Skarga pauliańska. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika art. 527 -534 kc, komentarz wyd. 2, 2004 r, z serii Krótkie komentarze Becka)

Mając na względzie powyższe w ocenie Sądu Okręgowego powód wykazał, że zaskarżona czynność prawna przeniesienia własności nieruchomości przez spółkę dłużną (...) sp. z o.o. sp.k. na pozwaną (...) sp. z o.o. spowodowała powiększenie stanu niewypłacalności dłużnika w znaczeniu wyżej opisanym. Mianowicie w wyniku przeniesienia własności nieruchomości w dniu 22 grudnia 2014 r. i późniejszego ich zwrotnego przeniesienia na spółkę dłużną, majątek spółki (...) sp. z o.o. sp.k. został pomniejszony o wartość lokalu użytkowego o wartości 1.5 mln złotych który ostatecznie nie powrócił do majątku dłużnika (spółki komandytowej) oraz o kwotę 690 000 zł o którą obniżono cenę sprzedaży nieruchomości z dnia 22.12.2014 r. W rezultacie rozliczenie pomiędzy obiema powiązanymi ze sobą spółkami dotyczyło jedynie ceny pomniejszonej, natomiast pozwany nie wyjaśnił w żaden przekonywujący sposób zasadności i przyczyn tak znacznego obniżenia ceny sprzedaży. Również przesłuchany w czasie rozprawy w dniu 7 listopada 2016 r. G. K. reprezentujący zarówno spółkę dłużną jak i pozwaną złożył w tej kwestii jedynie ogólne zeznania, które niczego nie wyjaśniają. W rezultacie Sąd stwierdził, że spółka dłużna dokonała w drodze zaskarżonej czynności prawnej uszczuplenia w swoim majątku, co doprowadziło do sytuacji bezskuteczności egzekucji stwierdzonej przez Komornika Sądowego na koniec 2015 r. Nieruchomości objęte umową sprzedaży z dnia 22 grudnia 2014 r. stanowiły jedyny wartościowy składnik majątku dłużnika, zaś w wyniku późniejszego zwrotnego przeniesienia wyodrębnionych już nieruchomości na spółkę dłużną nie zostały przeniesione wszystkie lokale - do majątku tej spółki nie powrócił lokal użytkowy o deklarowanej wartości 1,5 mln złotych, a przyczyny pomniejszenia ceny sprzedaży nieruchomości o kwotę 690 000 zł nie zostały w sposób przekonywujący i racjonalny wykazane. Tym samym, zbywając powyższe nieruchomości dłużnik stał się niewypłacalny lub co najmniej niewypłacalny w wyższym stopniu. Wskazać przy tym trzeba, że jak wynika z przedstawionych powyżej rozważań prawnych niewypłacalność dłużnika nie musi być całkowita, wystarczy zaś aby wystąpiła ona w większym rozmiarze niż przed dokonaniem czynności.

Za niezasadne Sąd Okręgowy uznał stanowisko prezentowane przez pozwaną jak też G. K. który zeznawał także jako przedstawiciel spółki dłużnej, że sprzedaż nieruchomości podyktowana była koniecznością ochrony interesów innych wierzycieli - przyszłych nabywców mieszkań deweloperskich a także miała ona na celu zabezpieczenie zakończenia przedsięwzięcia deweloperskiego. Wyjaśnienia te nie są dla Sądu wiarygodne, który podziela w tej kwestii argumentację strony powodowej, że inwestycja deweloperska realizowana była w trybie ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, zgodnie z którą środki pieniężne na realizację inwestycji znajdują się na rachunku powierniczym i są sukcesywnie zwalniane po zakończeniu poszczególnych etapów prac. Do zakończenia inwestycji nie było zatem potrzebne uzyskanie kredytowania o jakim wspominał pozwany i okoliczność ta nie usprawiedliwia wyzbywania się majątku. Powyższe potwierdza przedłożona przez pozwaną umowa o prowadzenie otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego z dnia 30.08.2013 r. Przyjmując nawet, że właśnie ten cel przyświecał dłużnikowi dokonującego zaskarżonej umowy sprzedaży z dn. 22.12.2014 r. to należy wskazać, że dłużnik nie może uprzywilejowywać jednych wierzycieli kosztem drugich, którzy powinni być traktowani w taki sam sposób, dodatkowo w sytuacji gdy - jak oświadczył G. K., w dacie jej dokonywania spółka dłużna była w złej kondycji. Powyższe świadczy o tym, że po stronie dłużnika istniała świadomość działania z pokrzywdzeniem wierzyciela, ponieważ spółka dokonała sprzedaży już po wydaniu pierwszych wyroków zasądzających od niej na rzecz powoda wysokie należności. Wyzbywając się wartościowych składników swego majątku dłużnik sam zdecydował w jaki sposób rozliczyć cenę sprzedaży i jakiego rodzaju należności zaspokoić w pierwszej kolejności, co odbyło się całkowicie z pominięciem należności powoda jako wierzyciela. Niewątpliwie również pozwana (osoba trzecia) miała wiedzę o działaniu dłużnika ze świadomością pokrzywdzenia wierzyciela. Podkreślić w tym miejscu trzeba, że przepis art. 527 § 3 kc ustanawia domniemanie działające na korzyść wierzyciela występującego ze skargą pauliańską. W wypadku gdy wykaże on, że czynność prawna dokonana przez dłużnika przyniosła korzyść majątkową osobie pozostającej w bliskim z nim stosunku , domniemywa się, że osoba ta wiedziała o świadomym pokrzywdzeniu wierzyciela. Nie ma przy tym przeszkód w korzystaniu z domniemania wynikającego z art. 527 § 3 k.c. w sytuacji, gdy dłużnik lub osoba trzecia są osobami prawnymi, jeżeli pozostają one względem siebie w bliskim stosunku. Dla oceny działania pozwanej w złej wierze istotne znaczenie co do zasady ma świadomość osób wchodzących w skład organów spółki . (System prawa prywatnego, T. 6, red. Olejniczak/Pyziak-Szafnicka, Legalis 2016 r., wyrok SA we Gdańsku z dn. 19.1.1996 r. I ACr 991/95) Z przedłożonych odpisów KRS wynika, że pomiędzy spółkami które dokonały spornej transakcji istnieją powiązania osobowe. W imieniu spółki dłużnej (...) Sp. z o.o. Sp.k. występuje G. K. jako prezes komplementariusza tj. (...) sp. z o.o. w R.. Ponadto G. K. jest prezesem jednoosobowego zarządu pozwanej spółki (...) sp. z o.o. w R.. W tym stanie rzeczy, skoro w imieniu obu spółek działa ta tama osoba nie ma wątpliwości, że spełniona została przesłanka wiedzy podmiotu kupującego nieruchomość o dokonaniu czynności z pokrzywdzeniem wierzyciela.

W ocenie Sądu, całokształt okoliczności sprawy wskazuje, że sprzedaż nieruchomości dłużnika na rzecz pozwanego w dniu 22.12.2014 r. , miała na celu uniemożliwienie wierzycielowi zaspokojenie się z jego majątku. Mając na względzie powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach postepowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sporu. Na koszty procesu poniesione przez powoda, które ma mu zwrócić strona pozwana, składają się koszty zastępstwa adwokackiego w kwocie 14 400 zł ustalone na podstawie §2 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (DZ.U. 2015.1800) Z uwagi na to, iż powód w niniejszej sprawie był zwolniony od opłaty sądowej od pozwu w kwocie 74 284 zł, w punkcie III wyroku Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w R. powyższą kwotę na podstawie art. 113 ustawy z dnia 25 lipca 2005r. o kosztach sądowych