Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 listopada 2016 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Popielińska

Protokolant: referent stażysta Magdalena Szczygieł

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2016 r. w Gdańsku

sprawy R. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania R. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych I Oddziału w Ł.

z dnia 15 kwietnia 2016 r. nr (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1078/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. (Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych) zmienił decyzję z dnia 21 października 2014r. i odmówił ubezpieczonemu R. N. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, z uwagi na to, że w okresie od 27 sierpnia 2004 r. do 26 sierpnia 2014r. tj. w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku z dnia 27 sierpnia 2014 r. (błędnie wskazano przez organ rok 2004) oraz w okresie od 10 czerwca 2004 r. do 09 czerwca 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku z dnia 01 września 2015r., jak również w okresie do 10 czerwca 2004 r. do 09 czerwca 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy udowodnił łącznie jedynie 4 miesiące i 14 dni okresów składkowych: od 05 lutego 2007 r. do 31 marca 2007 r. od 21 marca 2008 r. do 03 maja 2008 r. od 02 sierpnia 2008 r. do 20 sierpnia 2008 r. od 28 kwietnia 2012 r. do 14 maja 2012 r.

Nadto poinformowano, iż instytucja niemiecka potwierdziła w okresie niepokrywającym się z polskimi okresami 1 miesiąc 20 dni ubezpieczenia w okresie od 25 lutego 2008 r. do 05 marca 2008 r., zaś instytucja hiszpańska potwierdziła 7 miesięcy ubezpieczenia w okresie od 04 maja 2007 r. do 17 listopada 2007 r. oraz 2 miesiące i 29 dni okresów nieskładkowych w czasie od 04 maja 2008 r. do 01 sierpnia 2008 r. Łącznie uznano za udowodnione 1 rok 4 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Grecka instytucja ubezpieczeniowa nie potwierdziła żadnego okresu ubezpieczenia R. N..

Ponadto wskazano, iż częściowa niezdolność do pracy ubezpieczonego powstała w dniu 10 czerwca 2014 r., a więc w okresie dłuższym niż 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia które nastąpiło w dniu 14 maja 2012 r.

Ubezpieczony R. N. złożył odwołanie z dnia 09 maja 2016 r. wnosząc o ponowne przeanalizowanie sprawy.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie z dnia 01 czerwca 2016 r. wniósł o jego oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Pismem z dnia 01 sierpnia 2016 r. pozwany organ rentowy wyjaśnił, iż zmiana decyzji z dnia 21 października 2014 r. w zakresie stażu była spowodowana wpływem dokumentów z zagranicznych instytucji ubezpieczeniowych (h., n. i g.) oraz udokumentowaniem przez wnioskodawcę nowych okresów ubezpieczenia na terenie Polski. Zweryfikowano również okres zatrudnienia od 21 marca 2008 r. do 20 sierpnia 2008 r. wyłączając z niego okres nieskładkowy od 04 maja 2008 r. do 01 sierpnia 2008 r. (zasiłek chorobowy) Jednocześnie zaskarżoną decyzją rozpatrzono kolejny wniosek o rentę z dnia 01 września 2015 r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony R. N., urodzony dnia (...), z zawodu mechanik maszyn i urządzeń przemysłowych, w dniu 27 sierpnia 2014 r. złożył w organie rentowym wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Bezsporne, a nadto vide: wniosek ubezpieczonego z dnia27 sierpnia 2014 r. k. 1-4 akt rentowych

Wynikiem powyższego został skierowany na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 01 października 2014 r. uznał odwołującego się za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 30 września 2015 r. Lekarz orzecznik ZUS ustalił również, że częściowa niezdolność do pracy istnieje od 10 czerwca 2014 r. Częściowa niezdolność do pracy pozostaje w związku z narządem ruchu. Ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu od powyższego orzeczenia.

Decyzją z dnia 21 października 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. odmówił ubezpieczonemu R. N. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, z uwagi na to, że w dziesięcioleciu przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy i w dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku ubezpieczony udowodnił 2 miesiące i 24 dni okresów zatrudnienia

Dowód: decyzja z dnia 21 października 2014 r. k. 75 akt rentowych, orzeczenie z dnia 01 października 2014 r. k. 57 akt rentowych

Następnie ubezpieczony złożył ponowny wniosek o przyznanie świadczenia rentowego, wynikiem czego został skierowany na badanie przez lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z dnia 05 października 2015 r. uznał odwołującego się za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 30 września 2015 Ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu od powyższego orzeczenia.

Zaskarżona decyzją z dnia 15 kwietnia 2016 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Ł. zmienił decyzję z dnia 21 października 2014 r. i odmówił ubezpieczonemu R. N. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, z uwagi na to, w okresie od 27 sierpnia 2004 r. do 26 sierpnia 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku z dnia 27 sierpnia 2014 r. (błędnie wskazano przez organ rok 2004 ) oraz w okresie od 10 czerwca 2004 r. do 09 czerwca 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku z dnia 01 września 2015r jak również w okresie do 10 czerwca 2004 r. do 09 czerwca 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy nie udowodnił wymaganych 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

W decyzji wskazano, iż podstawę do wydania decyzji stanowiło zarówno orzeczenie lekarza orzecznika z dnia 01 października 2014 r. jak i z dnia 05 października 2015 r.

Dowód: decyzja z dnia 15 kwietnia 2016 r. k. 333 akt rentowych orzeczenie lekarza orzecznika k. 306 akt rentowych

Ubezpieczony wykazał łącznie 22 lata, 5 miesięcy i 18 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym w dziesięcioleciu przypadającym przed dniem powstania ustalonego najwcześniej stopnia niezdolności do pracy oraz przed dniem złożenia wniosku o rentę – 1 rok 4 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

Dowód: karta przebiegu zatrudnienia k. 334 akt rentowych

I tak, ubezpieczony udowodnił :

• 4 miesiące i 14 dni okresów składkowych w Polsce w czasie od 05 lutego 2007 r. do 31 marca 2007 r. od 21 marca 2008 r. do 03 maja 2008 r. od 02 sierpnia 2008 r. do 20 sierpnia 2008 r. od 28 kwietnia 2012 r. do 14 maja 2012 r.

• 1 miesiąc i 20 dni okresów ubezpieczenia w okresie od 25 lutego do 05 marca 2008 r. w N.;

• 7 miesięcy ubezpieczenia w H. w okresie od 04 maja 2007 r. do 17 listopada 2007 r. ;

• 2 miesiące i 29 dni okresów nieskładkowych w czasie od 04 maja 2008 r. do 01 sierpnia 2008 r. w Polsce.

Ubezpieczony w okresie dziesięciolecia objętego sporem realizował kontrakty marynarskie na statkach obcej bandery:

⚫

W okresie od 21 lutego 2004 r. do 04 czerwca 2004 r. ubezpieczony pracował pod banderą p. na statku G. F.;

⚫

W okresie od 20 lipca 2004 r. do 29 października 2004 r. ubezpieczony pracował pod banderą panamska na statku A.;

⚫

W okresie od 03 listopada 2004 r. do 16 grudnia 2004 r. ubezpieczony pracował na statku C. M.;

⚫

W okresie od 03 lutego 2005 r. do 03 czerwca 2005 r. ubezpieczony pracował pod banderą p. dla armatora (...) na statku A. D.;

⚫

W okresie od 18 czerwca 2005 r. do 12 sierpnia 2005 r. ubezpieczony pracował pod banderą p. na statku A.;

⚫

W okresie od 19 grudnia 2005 r. do 11 maja 2006 r. ubezpieczony pracował pod banderą p. na statku G. F.;

⚫

W okresie od 04 maja 2007 r. do 19 września 2007 r. ubezpieczony pracował dla armatora L. S. pod bandera g. na statku C. D. B.;

⚫

W okresie od 02 października 2007 r. do 17 listopada 2007 r. ubezpieczony pracował pod banderą g. na statku C. de B.

⚫

W okresie od 23 kwietnia 2010 r. do 19 września 2010 r. ubezpieczony pracował pod banderą g. na statku S.;

⚫

19 lipca 2011 r. do 17 grudnia 2011 r. ubezpieczony pracował pod banderą g. g.a na statku S.;

Instytucja niemiecka potwierdziła w okresie niepokrywającym się z polskimi okresami ubezpieczenia łącznie 1 miesiąc 20 dni ubezpieczenia w okresie od 25 lutego 2008 r. do 05 marca 2008 r.

Hiszpańska instytucja ubezpieczeniowa potwierdziła łącznie 7 miesięcy ubezpieczenia w okresie od 04 maja 2007 r. do 17 listopada 2007 r. oraz 2 miesiące i 29 dni okresów nieskładkowych w czasie od 04 maja 2008 do 01 sierpnia 2008 r.

Grecka instytucja ubezpieczeniowa nie potwierdziła żadnego okresu ubezpieczenia.

W G. ubezpieczony pracował u dwóch armatorów, podlegał bezpośrednio kapitanowi i był wpisany na listę załogi.

Ubezpieczony próbował we własnym zakresie poprzez znajomego zamieszkującego w G. ustalić okres podlegania tam ubezpieczeniom. Ten jednak uzyskał informację we właściwej instytucji, iż R. N. nie figuruje ani nie figurował jako osoba ubezpieczona. Pełnomocnik ubezpieczonego próbowała dnia 14 kwietnia 2015 r. skontaktować się drogą e-mailową z instytucją g., ale na swoje zapytanie nie otrzymała żadnej odpowiedzi.

W okresie trwania kilkumiesięcznych kontraktów marynarskich, po których następowały okresy przerwy, ubezpieczony nie opłacał dobrowolnie składek na ubezpieczenia społeczne.

Ubezpieczony realizował również umowy o dzieło od 01 lipca 2012 r. do 08 września 2012 r.

Dowód: zeznania ubezpieczonego k. 24-27 akt sprawy, protokół skrócony i k. 30 protokół elektroniczny, kserokopie książeczki żeglarskiej k. 92-95 akt rentowych i k. 133-137 akt rentowych, dokumenty znajdujące się na kartach 79-140 akt rentowych

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych pozwanego oraz dokumentacji ZUS, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw by odmówić im wiarygodności.

Sąd oparł się również na zeznaniach ubezpieczonego w zakresie w jakim te korespondowały z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie ubezpieczonego R. N. nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl przepisu art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016 r. poz. 887 ze zm.), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

1. jest niezdolny do pracy,

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3. niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub nie później niż 18 miesięcy od ich ustania.

Art. 57 ust. 2 ww. ustawy stanowi, iż przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie z przepisem art. 58 ust. 1 pkt 5 cytowanej ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej (ust. 2 art. 58 ustawy).

Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 4 art. 58 ww. ustawy).

Jak wynika z art.5 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu prawa do renty okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych, przy czym – jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów podjętej w dniu 11 stycznia 2012r. w sprawie I UZP 5/11 (OSNP 2012/13-14/175) - okres nieskładkowy przypadający w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy uwzględnia się w rozmiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej okresów składkowych udowodnionych w tym dziesięcioleciu.

Od 1 grudnia 1991 r. okres zatrudnienia obywateli polskich za granicą na podstawie umów zawartych przez upoważnione jednostki kierujące z obywatelami polskimi, kierowanymi przez te jednostki do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, jest traktowany jako okres zatrudnienia w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych oraz w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin, o ubezpieczeniu społecznym i rodzinnym oraz świadczeniach pieniężnych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pod warunkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej ( art. 44 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu , Dz.U.1991.106.457).

Zgodnie z poglądem wyrażonym w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 kwietnia 2010 r. (II UK 328/2009, Lex Polonica nr 2444470) oraz z dnia 1 czerwca 2010 r. (II UK 5/2010, LEX nr 589882), okresy wykonywania pracy za granicą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na podstawie umów o pracę zawartych bezpośrednio z pracodawcami zagranicznymi mogą być uznane za okresy zatrudnienia w rozumieniu art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy o emeryturach i rentach, pod warunkiem opłacenia składek w Polsce również ubezpieczenia emerytalne i rentowe (art. 6 ust. 1 i 2 tej ustawy w związku z art. 7 pkt 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ), chyba że na podstawie umów o zatrudnieniu lub umów międzynarodowych pracownik został objęty ubezpieczeniem w trybie i na zasadach obowiązujących w państwie zatrudnienia lub określonych w umowach międzynarodowych (np. obowiązkiem podlegania ubezpieczeniu właściwemu dla pracowników pracodawcy zagranicznego w jego siedzibie za granicą lub w innym miejscu prowadzenia przezeń działalności). Stanowi to kontynuację linii orzeczniczej, że okresy zatrudnienia obywateli polskich za granicą wliczane są do okresów ubezpieczenia społecznego w Polsce pod warunkiem opłacenia składki w polskim organie ubezpieczeń społecznych, chyba że ustawa lub ratyfikowana umowa międzynarodowa stanowi inaczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2001 r., II UKN 500/2000, OSNP 2003/10, poz. 258), oraz że do okresu pracy w szczególnych warunkach wlicza się okresy wykonywania za granicą u zagranicznych pracodawców prac wymienionych w wykazach stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego, jeżeli są one uznane za okresy składkowe (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 marca 2003 r., II UK 196/2002, OSNP 2004/8, poz. 144).

W uzasadnieniu wyroku z dnia 1 czerwca 2010 r. . (II UK 5/10) Sąd Najwyższy wskazał, że jeśli z miarodajnych ustaleń faktycznych wynika, że ubezpieczony był kierowany do prac za granicą i opłacał dobrowolne składki na pracownicze ubezpieczenie społeczne, nie powinno być spornym, że okresy zatrudnienia za granicą u armatorów zagranicznych były okresami wykonywania zatrudnienia w szczególnych warunkach o takim samym charakterze prawnym (stosunków pracy) jak okresy wykonywania pracy marynarza u armatorów polskich. Charakter prawny pracowniczego zatrudnienia marynarzy, które polega na wykonywaniu na statkach morskich odpłatnej pracy szczególnie podporządkowanej, mógłby być podważony tylko wtedy, gdyby z ustalonych okoliczności sprawy wynikało, że sporna praca była świadczona nieodpłatnie, np. w ramach uprawiania turystyki albo przy braku pracowniczego podporządkowania (np. na własnym statku morskim lub jako podmiot świadczący usługi artystyczne lub inne), na co nie wskazywały jakiekolwiek ustalone okoliczności sprawy.

W okolicznościach niniejszej sprawy z uwagi na podnoszenie przez ubezpieczonego argumentu o wykonywaniu pracy na podstawie umowy o pracę na terytorium G., rozważenia wymaga zastosowanie w sprawie przepisów wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. Urz. UE Nr L.04.166/1) a także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 987/2009 z 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia (WE) Nr 883/2004 (Dz. Urz. UE Nr L.09.284/1), które powinny być stosowane łącznie. Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego należy do kluczowych kwestii związanych z realizacją swobody przemieszczania się w Unii Europejskiej oraz podejmowania aktywności zawodowej. Polska status państwa członkowskiego Unii Europejskiej uzyskała z dniem 1 maja 2004 r. a zatem przepisy rozporządzeń dotyczących koordynacji krajowych systemów zabezpieczenia społecznego stosuje bezpośrednio. Już w preambule rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 wyraźnie zostało stwierdzone, że pracownicy najemni i osoby prowadzące działalność na własny rachunek przemieszczające się we wspólnocie powinny być objęte systemem zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego w celu uniknięcia zbiegu właściwych ustawodawstw i wynikających z tego komplikacji. Dlatego też obowiązująca w tej materii zasada stosowania ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego polega na podporządkowaniu ustawodawstwu tylko jednego państwa czyli stosowanie jego postanowień tak jakby zainteresowany realizował swą aktywność zawodową w całości na terytorium tego państwa.

Zgodnie zaś z obowiązującą zasadą sumowania okresów ubezpieczenia, przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości emerytur i rent przysługujących na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego uwzględniane są okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania przebyte na terytorium każdego innego państwa członkowskiego. Jeżeli pracownik lub osoba prowadząca działalność na własny rachunek, ubiegająca się o przyznanie emerytury lub renty w jednym państwie członkowskim ma zbyt krótki okres ubezpieczenia (pracy) - niewystarczający do nabycia uprawnień do świadczeń na podstawie wewnętrznych przepisów prawnych tego państwa, do okresów ubezpieczenia (pracy) przebytych w tym państwie dolicza się okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania przebyte we wszystkich innych państwach członkowskich. Czas opłacania składek, zatrudnienia lub pracy na własny rachunek oraz okresy równorzędne (w Polsce np. urlop macierzyński czy wojsko), jeśli są uznane przez ustawodawstwo państwa, w którym ubezpieczony pracował.

W niniejszej sprawie, jak zostało ustalone, ubezpieczony jest częściowo, okresowo niezdolny do pracy, jednakże nie posiada 5-letniego okresu zatrudnienia w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem częściowej niezdolności do pracy oraz w ostatnim dziesięcioleciu od daty złożenia wniosku o rentę. Ubezpieczony nie spełnia zatem przesłanki wymienionej w przepisie art. 57 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 58 ust. 1 pkt 5 ustawy emerytalnej.

Do ubezpieczonego nie ma również zastosowania przepis art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej, bowiem w orzeczeniu Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 05 października 2015 roku i 01 października 2014 r. został uznany za częściowo niezdolnego do pracy, a nie za całkowicie niezdolnego do pracy.

Okolicznością niesporną jest, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy. Taki stopień niezdolności został stwierdzony u ubezpieczonego przez Lekarza Orzecznika w orzeczeniu z dnia 01 października 2014 r. i 05 października 2016 r. Z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu wynika, że w tym samym orzeczeniu z dnia 01 października Lekarz Orzecznik stwierdził, że wskazana niezdolność do pracy powstała u ubezpieczonego w dniu 10 czerwca 2014 r. Wobec tego, że ubezpieczony nie wniósł sprzeciwu od powyższego orzeczenia Lekarza Orzecznika stało się ono podstawą do wydania zaskarżonej decyzji.

Niewniesienie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika oznacza bowiem, że wnioskodawca zgadza się, iż wszystkie stwierdzenia w nim zawarte są prawdziwe. Tym samym proces ustalania okoliczności faktycznych, mających znaczenie dla nabycia prawa do renty, zostaje zakończony. (por. uchwała SN z dnia 15 marca 2006 r., II UZP 17/05, OSNPUSiSP 2006, nr 15-16, poz. 245; zob. także wyrok SN z dnia 21 maja 2010 r., I UK 23/10, LEX nr 604207). Brak wniesienia skutecznie sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika zamyka drogę do dochodzenia swoich praw przed Sądem, gdyż w pierwszej kolejności musi zostać wyczerpany dwuinstancyjny tryb ustalania okoliczności związanych z niezdolnością do pracy w ramach postępowania przed organem rentowym. Warunkiem dla merytorycznej oceny odwołania od decyzji organu rentowego jest najpierw wyczerpanie przez ubezpieczonego istniejącej drogi odwoławczej od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Wskazać przy tym należy, że ubezpieczony został prawidłowo pouczony o sposobie i terminie wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS, a także o skutkach braku złożenia takiego sprzeciwu. Podkreślenia jednak wymaga, iż odrzucenie odwołania jest możliwe w takiej sytuacji tylko gdy odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.

W niniejszej sprawie w złożonym odwołaniu ubezpieczony kwestionował brak 5-letniego okresu ubezpieczenia w ostatnim dziesięcioleciu zarówno przed w/w datą powstania niezdolności do pracy, jak i datą zgłoszenia wniosku o rentę. Nie kwestionował natomiast przyjętej przez Lekarza Orzecznika daty powstania niezdolności do pracy, co zresztą jak wykazano powyżej było niedopuszczalne.

Przyjmując w/w datę powstania u ubezpieczonego całkowitej niezdolności do pracy do ustalenia, czy ubezpieczony spełnia przesłankę co najmniej 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego stwierdzić należy, że przesłanka ta nie została spełniona. Jak wynika z powyższych ustaleń Sądu w okresie ostatnich dziesięciu lat przed powstaniem niezdolności do pracy ,tj. na przestrzeni w okresie od 27 sierpnia 2004 r. do 26 sierpnia 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku z dnia 27 sierpnia 2014 r. oraz w okresie od 10 czerwca 2004 r. do 09 czerwca 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed zgłoszeniem wniosku z dnia 01 września 2015r., jak również w okresie do 10 czerwca 2004 r. do 09 czerwca 2014 r. tj. w dziesięcioleciu przed dniem powstania częściowej niezdolności do pracy ubezpieczony udowodnił 1 rok 4 miesiące i 3 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w aktach sprawy oraz dokumentacji pozwanego dotyczącej ubezpieczonego materiał dowodowy pozwala w sposób jasny, precyzyjny i nie budzący wątpliwości interpretacyjnych przyjąć, iż decyzja pozwanego odmawiająca ubezpieczonemu prawa do renty była prawidłowa, biorąc pod uwagę konieczność spełnienia przez ubezpieczonego warunku posiadania 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych – któremu to obowiązkowi ubezpieczony bezspornie uchybił.

Wskazać należy, iż mając na względzie specyfikę postępowania w sprawach ubezpieczeń społecznych oraz fakt, iż w przedmiotowej sprawie pomiędzy wnioskodawcą a organem ubezpieczeń społecznych powstał spór dotyczący obowiązku ubezpieczeń społecznych – Sąd Okręgowy uznał, że przy rozstrzygnięciu niniejszej sprawy zasadnicze znaczenie winna znaleźć zasada wyrażona w art. 6 k.c., zastosowana odpowiednio w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych. Zgodnie bowiem z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Sama zasada skonkretyzowana w art. 6 k.c., jest jasna. Ten, kto powołując się na przysługujące mu prawo, żąda czegoś od innej osoby, obowiązany jest udowodnić fakty (okoliczności faktyczne) uzasadniające to żądanie, ten zaś, kto odmawia uczynienia zadość żądaniu, a więc neguje uprawnienie żądającego, obowiązany jest udowodnić fakty wskazujące na to, że uprawnienie żądającemu nie przysługuje (Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga pierwsza, część ogólna. Stanisław Dmowski i Stanisław Rudnicki, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2005 r., wydanie 6). Również judykatura stoi na takim stanowisku, czego wyrazem jest wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 20 kwietnia 1982 r., I CR 79/82, w którym wyrażono pogląd, iż „Reguła dotycząca ciężaru dowodu nie może być rozumiana w ten sposób, że zawsze, bez względu na okoliczności sprawy, spoczywa on na stronie powodowej. Jeżeli strona powodowa udowodniła fakty przemawiające za zasadnością powództwa, to na stronie pozwanej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem oddalenie powództwa”.

Podstawową zasadą, obowiązującą także w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, jest obowiązek stron dawania wyjaśnień, co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 3 i 232 k.p.c.). Wprawdzie sąd może dopuścić dowód nie wskazany przez stronę (art. 232 k.p.c.; por. wyrok SN z dnia 11 grudnia 2006 r., I PK 165/06, Prawo Pracy 2007, nr 4, s. 27), ale nie zwalnia to stron od konieczności wykazywania inicjatywy, przedstawiania twierdzeń faktycznych i składania wniosków dowodowych na ich poparcie. Możliwość działania sądu z urzędu nie zmienia także rozkładu ciężaru dowodów, z którego wynika, że strona wywodząca z określonych faktów skutki prawne powinna je wykazać. Bierność zaś strony odwołującej się w tym zakresie nie zobowiązuje sądów do poszukiwania dowodów z urzędu, gdyż w myśl zasady kontradyktoryjności ciężar dowodu spoczywa na stronach. To strony są dysponentem toczącego się postępowania dowodowego i to one ponoszą odpowiedzialność za jego wynik. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie sygn. akt IV CSK 71/09 (LEX nr 737288) przedstawił pogłębione wywody w przedmiocie ciężaru dowodu, z którymi zgodzić się należy, wskazując, że kwestia ta może być rozpatrywana w aspekcie procesowym i materialnoprawnym. Aspekt procesowy (formalny) dotyczy obowiązków (powinności) stron procesu cywilnego w zakresie przedstawiania dowodów potrzebnych do rozstrzygnięcia sprawy. Wynika on z treści art. 3 k.p.c. oraz 232 k.p.c. Aspekt materialnoprawny dotyczy natomiast negatywnych skutków, jakie wiążą się z nieudowodnieniem przez stronę faktów, z których wywodzi ona skutki prawne (art. 6 k.c.). Przyjmuje się, że przedstawienie przez stronę dowodu w celu wykazania określonych twierdzeń o faktach, z których wywodzi dla siebie korzystne skutki, jest nie tyle jej prawem czy obowiązkiem procesowym, co ciężarem procesowym, wynikającym i zagwarantowanym przepisami prawa, przede wszystkim w jej własnym interesie. To interes strony nakazuje jej podjąć wszelkie czynności procesowe w celu udowodnienia faktów, z których wywodzi korzystne skutki prawne. Należy przy tym pamiętać, że sąd rozstrzyga sprawę według właściwego prawa materialnego na podstawie koniecznych ustaleń faktycznych uzyskanych dzięki zebranym środkom dowodowym. Na te właśnie ustalenia składają się dowody, które przedstawiają w pierwszej kolejności same strony, zgodnie z brzmieniem art. 232 k.p.c. W postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych kontroli podlega decyzja organu rentowego i ciężar dowodu będzie zależał od rodzaju decyzji. Jeżeli jest to decyzja, w której organ zmienia sytuację prawną ubezpieczonego, to powinien odwołujący wykazać uzasadniające ją przesłanki faktyczne.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje rzeczowych podstaw do ustalenia, iż składki na ubezpieczenie były odprowadzane w spornych okresach pracy ubezpieczonego na statkach pływających pod banderą g.. Ubezpieczony w żaden sposób nie poparł środkami dowodowymi swoich twierdzeń jakoby okres czasu pracy pod banderą g. został oskładkowany. Również g. instytucja ubezpieczeniowa nie potwierdziła powyższego. W trakcie zeznań na rozprawie z dnia 23 listopada 2016 r. ubezpieczony i jego pełnomocnik wprost wskazywali, iż starali się uzyskać „potwierdzenie przebytych okresów zatrudnienia w G., ale nie udało się potwierdzić”. Znajomy który próbował dokonać ustaleń w tym zakresie uzyskał informację, iż R. N. nie figuruje w systemie greckich instytucji ubezpieczeniowych, zaś wiadomość e-mail wysłana przez pełnomocnika skarżącego pozostała bez odpowiedzi.

Niezależnie od powyższego, ubezpieczony wskazywał, iż łącznie pod banderą g. pływał przez okres 2 lat, więc nawet gdyby uwzględnić wnioskowane okresy, nie pozwoliłoby to na uzyskanie prawa do świadczenia.

Odnosząc się zaś do wykazywanych przez ubezpieczonego okresów przepracowanych na podstawie umowy o dzieło, wskazać należy, iż praca wyłącznie na podstawie umowy o dzieło nie stanowi dla jej wykonawcy tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w ZUS. Tym samym od wynagrodzenia uzyskanego za jej wykonanie zamawiający nie opłaca składek na te ubezpieczenia.

Zauważyć również należy, że niezdolność do pracy, której data początkowa określona została na 10 czerwca 2014 r. powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ostatniego ubezpieczenia istniejącego przed tą datą. Ubezpieczenie to ustało w dniu 14 maja 2012r.

Reasumując powyższe rozważania uznać należało, że ubezpieczony nie spełnia wszystkich ustawowych przesłanek do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Mając na uwadze powyższe okoliczności Sąd na podstawie art.477.14§1 kpc odwołanie ubezpieczonego oddalił.