Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2016 roku

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie, Wydział III Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Dietkow

Protokolant: Agnieszka Birska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 października 2016 roku w Warszawie

sprawy z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w G.

przeciwko A. B.

o zapłatę

zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 156.693,30 PLN (sto pięćdziesiąt sześć tysięcy sześćset dziewięćdziesiąt trzy i 30/100 złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w wysokości nieprzekraczającej dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych od dnia 21 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 8.217,00 PLN (osiem tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

III C 663/16

UZASADNIENIE

W pozwie nadanym 26 stycznia 2016 roku powód Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w G. wniósł w postępowaniu nakazowym o zasądzenie od pozwanego A. B. kwotę 156.693,30 PLN z odsetkami umownymi karnymi w wysokości aktualnie obowiązujących maksymalnych odsetek za opóźnienie, o których mowa w ustawie z 23 kwietnia 1964 roku – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 roku poz. 121 z późn. zm.) od 21 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów sądowych.

Sąd rozpoznał sprawę w postępowaniu upominawczym, z pominięciem przepisów o postępowaniu nakazowym i 26 lutego 2016 roku wydał nakaz zapłaty – nakaz k. 29.

Pozwany A. B. wniósł w terminie ustawowym od tego nakazu sprzeciw, zaskarżył nakaz w całości i wnosił o oddalenie powództwa, powołując się na zarzuty zgłoszone w sprzeciwie, w tym zarzut przedawnienia roszczeń – sprzeciw k. 35-36.

W odpowiedzi na sprzeciw pozwanego powód podtrzymał żądanie pozwu, wniósł także o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych – pismo k. 41-44.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany zawarł z powodem 6 grudnia 2006 roku umowę kompleksową Pakietu (...) nr (...), w ramach pakietu pozwany otrzymał: rachunek (...), dostęp do Systemu Bankowości Internetowej, dostęp do bankowości telefonicznej dla firm, usługę (...), usługę (...), kartę debetową dla klientów biznesowych, kartę obciążeniową (...) i limit debetowy – dowód – umowa k. 65-66, 68. Strony zawarły 17 marca 2010 roku aneks, w myśl którego powód przyznał pozwanemu limit debetowy 150.000,00 PLN do 17 marca 2011 roku w celu finansowania bieżących potrzeb finansowych posiadacza pakietu – dowód – aneks k. 104-106. Powód wystawił 22 lutego 2011 roku negatywną ocenę spłacania przez pozwanego przyznanego limitu debetowego – dowód – decyzja k. 103. Strony zawarły 23 lutego 2011 roku aneks nr (...) do umowy nr (...) i od podpisania aneksu limit debetowy w kwocie 150.000,00 przeszedł w okres spłaty i został zablokowany, kwota zadłużenia 149.907,43 PLN wraz z należnymi powodowie odsetkami oraz prowizją została przeniesiona na rachunek kredytowy, a pozwany zobowiązał się do jej spłaty w 24 miesięcznych ratach kapitałowych – dowód – aneks k. 111-113. W ówczesnej siedzibie powoda w K. przy Al. (...) dwóch pełnomocników powoda i pozwany zawarli 16 września 2011 roku porozumienie nr (...) w sprawie spłaty zadłużenia powstałego z tytułu umowy z 23 lutego 2011 roku do umowy z 6 grudnia 2006 roku do Umowy Kompleksowej Pakietu (...), pozwany uznał na dzień 16 września 2011 roku zadłużenia w łącznej kwocie 133.773,55 PLN, na które składają się: należność główna w kwocie 129.054,59 PLN, odsetki należne w kwocie 4.283,60 PLN, odsetki od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 405,36 PLN i koszty monitu w kwocie 30,00 PLN i pozwany zobowiązał się do spłaty należności głównej w 60 miesięcznych ratach w kwocie po 2.151,00 PLN do 20 dnia każdego miesiąca, zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do umowy – dowód – umowa k. 116-120, harmonogram k. 122-124. W przypadku, gdy dłużnik, między innymi, spóźni się z zapłatą co najmniej dwóch rat Bank bez dodatkowego wzywania do zapłaty może wypowiedzieć umowę za 30 dniowym terminem wypowiedzenia lub za 7 dniowym w przypadku zagrożenia dłużnika upadłością – dowód - § 8 umowy k. 118-119. Tytułem spłat pozwany wpłacił: 21 października 2011 roku kwotę 3.836,34 PLN, 5 stycznia 2012 roku kwotę 3.714,52 PLN, 17 stycznia 2012 roku kwotę 3.543,93 PLN tytułem wpłaty za XII 2011, 31 stycznia 2012 roku kwotę 3.614,31 PLN, 16 marca 2012 roku kwotę 3.588,64 PLN, 27 kwietnia 2012 roku kwotę 1.314,80 PLN, 13 czerwca 2012 roku kwotę 1.337,78 PLN tytułem spłaty za IV 2012, 20 lipca 2012 roku kwotę 3.511,62 PLN, 13 sierpnia 2012 roku kwotę 3.442,89 PLN za czerwiec 2012, 11 września 2012 roku kwotę 1.648,02 PLN, 18 października 2012 roku kwotę 3.418,05 PLN za VII 2012, 19 listopada 2012 roku kwotę 3.434,61 PLN wpłata za VIII 2012, 7 stycznia 2014 roku kwotę 4.196,63 PLN wpłata z 23.12.2013, 1 sierpnia 2014 roku kwotę 1.000,00 PLN, 26 września 2014 roku kwotę 3.000,00 PLN, 20 lutego 2015 roku kwotę 350,00 PLN i 31 marca 2015 roku kwotę 150,00 PLN – dowód – wykaz wpłat k. 128. Powód zawiadomił pozwanego 19 października 2012 roku o stanie zadłużenia przeterminowanego na 2 października 2012 roku w kwocie 13.973,80 PLN, na które składał się kapitał w kwocie 7.898,72 PLN, odsetki umowne w kwocie 5.149,75 PLN, odsetki od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 835,33 PLN, koszty 90,00 PLN i wezwał pozwanego do niezwłocznego uiszczenia przeterminowanych należności wraz z dalszymi odsetkami nie później jednak niż 7 dni od daty otrzymania wezwania – dowód – wezwanie k. 129, potwierdzenie odbioru k. 130-130verte. W terminie do 26 października 2012 roku pozwany nie dokonał spłaty zadłużenia przeterminowanego i 8 listopada 2012 roku powód wypowiedział umowę w sprawie spłaty zadłużenia, zawartą 16 września 2011 roku za 30 dniowym terminem wypowiedzenia, na datę wypowiedzenia zadłużenie pozwanego stanowiło kwotę 120.735,21 PLN, na którą składały się: kapitał w kwocie 109.030,82 PLN, odsetki umowne w kwocie 10.140,82 PLN, odsetki od zadłużenia przeterminowanego w kwocie 1.443,57 PLN i koszty 120,00 PLN – dowód – wypowiedzenie k. 131. Pozwany otrzymał wypowiedzenie 29 listopada 2012 roku – dowód – potwierdzenie odbioru k. 132-132verte. Powód rozpoczął naliczanie odsetek karnych zgodnie z umową nr (...) od 21 listopada 2012 roku, do 20 stycznia 2016 roku odsetki karne wynosiły kwotę 47.182,08 PLN, odsetki umowne wynosiły łącznie kwotę 8.227,22 PLN, należność główna to kwota 101.097,00 PLN – dowód – wyciąg z ksiąg banku k. 7, szczegółowe wyliczenie k. 126-127. Powód złożył 28 maja 2013 roku do Sądu Rejonowego w Otwocku wniosek o nadanie klauzuli wykonalności Bankowemu Tytułowi Egzekucyjnemu z 17 maja 2013 roku wystawionemu przeciwko pozwanemu – dowód – wniosek k. 161-161verte, potwierdzenie nadania i odbioru przez sąd k. 162. Postanowieniem z 19 grudnia 2013 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ oddalił wniosek. W uzasadnieniu sąd powołał się na nie dołączenie przez powoda do wniosku oryginału umowy z aneksami lub odpisu umowy z aneksami prawidłowo poświadczonymi – dowód – postanowienie k.164-165. Odpis postanowienia został doręczony powodowi 7 stycznia 2014 roku – dowód – potwierdzenie doręczenia k. 163. Postanowienie stało się prawomocne z dniem 15 stycznia 2014 roku – okoliczność wynikająca z art. 394 § 2 k.p.c. w związku z art. 357 § 2 k.p.c.

Sąd Okręgowy dokonał następującej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego:

Powód złożył potwierdzone przez adwokata umowy zawarte z pozwanym. Były to dowody wystarczające do przyjęcia, że strony zawarły wszystkie umowy, w szczególności umowę z 16 września 2011 roku nr (...). Pozwany podnosił, że nie doszło do zawarcia tej ostatniej umowy i podnosił, że powód nie wykazał także uprawnienia pracownika K. P. do występowania przed sądem. Pozwany jest w błędzie co do obu okoliczności. Do pozwu powód dołączył odpis prawidłowo udzielonego przez osoby uprawnione do reprezentacji powoda pełnomocnictwa dla pracownika K. P., które zostało poświadczone za zgodność z oryginałem przez notariusza – k. 24. Powoda nie obciąża ciężar dowodu istnienia uprawnienia do reprezentacji powoda osób zawierających w imieniu powoda z pozwanym umowy 16 września 2011 roku w siedzibie powoda. Ma bowiem rację, że pracownicy powoda korzystali z pełnomocnictwa domniemanego, ustawowego, a pozwany nie obalił domniemania wynikającego z art. 97 k.c. Zgodnie z art. 97 k.c. osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa, przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się, w razie wątpliwości, za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Ta regulacja ma na celu ochronę interesów osób dokonujących czynności prawnych z osobą obecną w lokalu przedsiębiorstwa, ale w doktrynie przyjmuje się, że konstrukcja z art. 97 k.c. ma zastosowanie jedynie w przypadkach łącznego spełnienia wszystkich przesłanek przewidzianych w tym przepisie, a mianowicie czynności prawnej dokonuje osoba czynna w lokalu przedsiębiorstwa z osobą korzystającą z usług tego przedsiębiorstwa, lokal przedsiębiorstwa jest przeznaczony do obsługiwania publiczności, czynność prawna należy do kategorii czynności zazwyczaj dokonywanych z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa, a także istnieją wątpliwości co do umocowania osoby czynnej w lokalu do dokonania takiej czynności. Ta ostatnia okoliczność oznacza sytuację, w której brak jest jakichkolwiek lub jednoznacznych przesłanek, wskazujących na istnienie lub brak umocowania osoby, o której mowa w art. 97 k.c. W doktrynie podnosi się, że wątpliwości te nie występują na przykład w sytuacji widocznej w lokalu przedsiębiorstwa informacji o sposobie załatwiania określonych spraw, identyfikatorów noszonych przez pracowników lub znanego klientowi podziału czynności między osobami prowadzącymi obsługę klientów lokalu przedsiębiorstwa. Takiej też wątpliwości nie było w niniejszej sprawie. Pracownicy powoda działający w jego siedzibie, byli wyraźnie oznaczeni, z treści umowy wynikał zakres ich kompetencji, a jednocześnie umocowania, zawarli typową dla przedsiębiorstwa powoda umowę w sprawie spłaty zadłużenia wynikającego z udzielonego przedsiębiorcy limitu kredytowego na rachunku bankowym, zadłużenia pozwanego, które ten w całości uznawał. Nie była to umowa np. nabycia nieruchomości, czy udziału pozwanego w imprezie turystycznej. Pozwany nie określił bliżej jakiego rodzaju wątpliwości co do umocowania osoby czynnej w siedzibie powoda do zawarcia z nim umowy z 16 września 2011 roku zrodziły się u pozwanego po dokonaniu czynności, ba dopiero w toku niniejszego postępowania. Pozwany podnosił, że dokumenty powoda straciły walor dokumentu urzędowego i nie mogą stanowić dowodu w ogóle. Pozwany jest w błędzie. Zgodnie z art. 244 k.c. dostarczone przez powoda: wyciąg z ksiąg Banku – powoda, harmonogram spłat, szczegółowe rozliczenie wpłat pozwanego i obliczenie odsetek stanowią dokumenty prywatne, a więc dowód tego, że osoba, która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie, przy czym szczegółowe rozliczenie wierzytelności powoda oraz historia wpłat pozwanego na poczet długu jest utrwalonym za pomocą druku wyciągiem z systemu informatycznego powoda. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 roku Prawo bankowe (tekst jedn. Dz. U. z 2015 roku poz. 128 ze zm.) dokumenty związane z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Takimi dokumentami są historie operacji na rachunku klienta, rozliczenie wierzytelności przechowywane na elektronicznych nośnikach pamięci. Zapis takiej operacji nie musi być zaopatrzony w podpis elektroniczny ani w bezpieczny podpis elektroniczny. Pozwany nie zdołał zaprzeczyć wiarygodności tych dowodów, a zatem w myśl reguły wynikającej z art. 232 k.p.c. stanowią one podstawę ustalenia wysokości długu pozwanego wobec powoda oraz daty wymagalności roszczenia.

Powód nie złożył z opóźnieniem dowodów w sprawie. Po złożeniu sprzeciwu przez pozwanego powód był wezwany przez Sąd w oparciu o przepisy art. 207 § 3, 6 i § 7 k.p.c. do złożenia pisma przygotowawczego, w którym powód miał odnieść się do zarzutów sprzeciwu oraz złożyć dowody. Powód złożył pismo przygotowawcze i dowody w oznaczonym przez Sąd terminie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Podstawą roszczenia powoda są: Umowa Kompleksowa Pakietu (...) nr (...) zawarta 6 grudnia 2006 roku z aneksem zawartym 17 marca 2010 roku oraz umowa – porozumienie nr (...) w sprawie spłaty zadłużenia powstałego z tytułu aneksu nr (...) z 23 lutego 2011 roku. Pozwany był zobowiązany do zapłaty w określonych terminach i określonej wysokości zadłużenia, którego wysokość uznał na dzień 16 września 2011 roku w łącznej kwocie 133.773,55 PLN. Pozwany nie zakwestionował skuteczności wypowiedzenia umowy z 16 września 2011 roku na podstawie § 8.

Podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia roszczenia powoda nie znajduje oparcia w przepisach prawa.

Zgodnie z treścią art. 120 § 1 k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne, zaś bieg terminu przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju, albo przed sądem polubownym przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia (art. 123 § 1 pkt 1 k.c.). Roszczenie powoda stało się wymagalne od 30 grudnia 2012 roku tj. 30 dni po doręczeniu pozwanemu 29 listopada 2012 roku wypowiedzenia umowy. Jest to także początek biegu terminu przedawnienia. Powód dowiódł, że 28 maja 2013 roku nadał wniosek do sądu rejonowego o nadanie klauzuli wykonalności (...) wydanemu przeciwko pozwanemu 17 maja 2013 roku. W tej sytuacji przedawnienie zostało przerwane 28 maja 2013 roku i nie biegło do 15 stycznia 2014 roku, a wiec do daty prawomocnego postanowienia w tej sprawie. Stosownie do art. 124 § 2 k.c. w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone. Po każdym przerwaniu przedawnienie biegnie na nowo – art. 124 § 1 k.c. Powszechnie przyjmuje się, że przewidziany w art. 124 § 1 k.c. zwrot „biegnie na nowo” oznacza, że od początku liczony jest termin przedawnienia przewidziany dla określonego roszczenia majątkowego, przy czym nie bierze się pod uwagę dotychczasowego (do przerwy) upływu terminu przedawnienia. Zatem od 15 stycznia 2014 roku przedawnienie rozpoczęło ponowny bieg. Termin przedawnienia roszczeń z umów zawartych z przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą i w ramach tej działalności wynosi 3 lata – art.118 k.c. Powód zawarł z pozwanym dłużnikiem umowę spłaty zadłużenia udzielonego temu dłużnikowi na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej. Roszczenie powoda uległoby przedawnieniu 16 stycznia 2017 roku. Powód dowiódł także, że pozwany 7 stycznia 2014 roku, 1 sierpnia 2014 roku i 26 września 2014 roku wpłacił na poczet długu łącznie 8.196,63 PLN. Pozwany wpłacił także 20 lutego 2015 roku 350,00 PLN oraz 31 marca 2015 roku 150,00 PLN. Pozwany miał świadomość ciążącego na nim obowiązku zwrotu zaciągniętego długu skoro dokonał na poczet tego świadczenia wpłat. Ma rację powód podnosząc, że wpłaty pozwanego na poczet długu należy traktować jako uznanie niewłaściwe. Sąd Najwyższy w wyroku z 11 sierpnia 2011 roku w sprawie I CSK 703/10, LEX nr 898249 stwierdził między innymi: „uznanie niewłaściwe polega na tym, że dłużnik nie składa wprawdzie wyraźnego oświadczenia o uznaniu roszczenia, lecz na podstawie objawów jego zachowania kontrahent może zasadnie przyjmować, że dłużnik ma świadomość ciążącego na nim zobowiązania i ma zamiar dobrowolnego spełnienia świadczenia.” Skoro uznanie powoduje przerwanie biegu przedawnienia – art. 123 § 1 pkt 2 k.c., na skutek którego przedawnienie zaczyna biec na nowo (art. 124 § 1 k.c.), to po każdej wpłacie następowała przerwa biegu przedawnienia i biegło ono na nowo, ostatecznie od 1 kwietnia 2015 roku ponownie rozpoczął bieg trzyletni termin przedawnienia roszczenia powoda, a dla przypomnienia pozew został złożony 26 stycznia 2016 roku.

Powód dochodzi należności przedstawionej w wyciągu z ksiąg banku z 20 stycznia 2016 roku, obliczonej z uwzględnieniem wszystkich wpłat dokonanych przez pozwanego, a od łącznej kwoty kapitału, odsetek umownych oraz odsetek karnych i kosztów domaga się zasądzenia od 21 stycznia 2016 roku dalszych odsetek karnych w wysokości aktualnie obowiązujących maksymalnych odsetek za opóźnienie, o których mowa w art. 481 § 2 k.c. i art. 481 § 2 ¹ k.c. Sąd uznał za słuszne tak sformułowane roszczenie powoda stosując cytowane przepisy prawa. Sąd miał także na względzie stanowisko Sądu Najwyższego, które w całości podzielił, zawarte w wyroku z 24 września 2015 roku w sprawie V CSK 732/14, LEX nr 1925814: „w przypadku kapitalizacji odsetek, czyli doliczenia ich do sumy dłużnej następuje przekształcenie zaległych w świadczenie główne i od chwili doliczenia ich do sumy dłużnej nie można mówić o istnieniu odsetek. Inaczej rzecz ujmując, z chwilą kapitalizacji zaległe odsetki stając się częścią należności głównej, od której z ograniczeniami wynikającymi z art. 482 k.c. należą się odsetki za opóźnienie za dalsze okresy, przestają mieć charakter samodzielnego świadczenia”. Maksymalne odsetki za opóźnienie należą się powodowi od całej skapitalizowanej kwoty 156.693,30 PLN od dnia 21 stycznia 2016 roku.

To wszystko mając na uwadze Sąd orzekł jak w wyroku.

Pozwany przegrał proces i jest zobowiązany do zwrotu na żądanie powoda poniesionych przez niego kosztów procesu stosownie do treści art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. Na koszty te składają się: opłata od pozwu w kwocie 1.000,00 PLN oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem w wysokości stawki minimalnej określonej a § 1 pkt 1 i § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku poz. 1800) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, łącznie w kwocie 7.217,00 PLN.