Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 grudnia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 grudnia 2016 r. w Siedlcach

na rozprawie

odwołania A. W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 23 lutego 2015 r., znak: (...)

w sprawie A. W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do świadczenia przedemerytalnego

oddala odwołanie.

Sygn. akt: IV U 522/15 UZASADNIENIE

Decyzją z 23 lutego 2015r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., działając na podstawie art.2 ust.1 pkt 2 oraz ust.3 pkt 1, 2 i 3 ustawy z 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych odmówił A. W. prawa do świadczenia przedemerytalnego z uwagi na brak 30-letniego okresu uprawniającego do emerytury. Organ rentowy podniósł, że do stażu ubezpieczeniowego zaliczono udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe oraz uzupełniające (z tytułu pracy w gospodarstwie rolnym) w łącznej ilości 29 lat, 3 miesiące i 23 dni. Do okresu nieskładkowego nie uwzględniono okresu opieki nad córka W. W. (1) od 25 grudnia 1991r. do 18 września 1992r., gdyż lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że na podstawie przedłożonej dokumentacji medycznej brak jest podstaw do stwierdzenia, iż w okresie tym W. W. (1) spełniała warunki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego, a okoliczność ta ma znaczenie dla ustalenia dodatkowego okresu nieskładkowego z tytułu opieki nad dzieckiem (decyzja z 23 lutego 2015r. k.13 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 23 stycznia 2015r.).

Odwołanie od w/w decyzji złożyła A. W. wnosząc o jej zmianę i przyznanie jej prawa do świadczenia przedemerytalnego. W uzasadnieniu stanowiska podniosła, że w okresie, którego organ rentowy nie zaliczył do okresu nieskładkowego ,tj. od 25 grudnia 1991r. do 18 września 1992r. pobierała zasiłek pielęgnacyjny na córkę W., ale dokumenty z tym związane zaginęły. Niezaliczenie tego okresu do stażu ubezpieczeniowego powoduje, że nie ma prawa do świadczenia przedemerytalnego i jednocześnie pozostaje bez pracy, a brakujący okres wynosi tylko 8 miesięcy i 9 dni (odwołanie k.1-2 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie powołując się na argumenty przytoczone w zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie k.3-4 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona A. W. mając ukończony 59. rok życia, w dniu 23 stycznia 2015r. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne (wniosek o świadczenie przedemerytalne z 23 stycznia 2015r. k.1 akt o świadczenie przedemerytalne). Był to trzeci wniosek o świadczenie przedemerytalne. Dwa poprzednie wnioski, złożone w dniu 27 października 2014r. i 26 listopada 2014r., zostały załatwione decyzjami odmownymi odpowiednio z 14 listopada 2014r. (k.28 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 27 października 2014r.) i z 9 grudnia 2014r. (k.12 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 26 listopada 2014r.). Po rozpoznaniu bieżącego wniosku (z 23 stycznia 2015r.) na podstawie przedłożonych dokumentów, w tym również znajdujących się w aktach o ustalenie kapitału początkowego, organ rentowy ustalił, że do 31 grudnia 2013r. ,tj. do dnia rozwiązania ostatniego stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, ubezpieczona udowodniła okresy składkowe i nieskładkowe oraz uzupełniające w wymiarze 29 lat, 3 miesiące i 23 dni zamiast wymaganych co najmniej 30 lat. Rozpatrując uprawnienia ubezpieczonej do świadczenia organ rentowy nie zaliczył do okresów nieskładkowych okresu niewykonywania przez ubezpieczoną pracy od 25 grudnia 1991r. do 18 września 1992r. z tytułu opieki nad córką W. W. (1) z uwagi na brak podstaw do stwierdzenia, że w okresie tym stan zdrowia córki ubezpieczonej uzasadniał przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego (zaskarżona decyzja z 23 lutego 2015r. k.13 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 23 stycznia 2015r.).

Do 31 grudnia 2013r. ,tj. do ustania ostatniego stosunku pracy łączącego ubezpieczoną z J. N. prowadzącym firmę (...), które nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (świadectwo pracy z 31 grudnia 2013r. k.17 akt o świadczenie za wnioskiem z 27 października 2014r.) ubezpieczona udowodniła następujące okresy składkowe i nieskładkowe:

-

okres składkowy z tytułu zatrudnienia od 1 lipca 1977r. do 3 kwietnia 1984r. w Instytucie (...) Polskiej Akademii Nauk w W., co stanowi 6 lat, 9 miesięcy i 3 dni (świadectwo pracy z 27 października 1992r. wystawione przez Instytut (...) k.4 akt o ustalenie kapitału początkowego),

-

okres nieskładkowy z tytułu urlopu wychowawczego (niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem) od 4 kwietnia 1984r. do 3 kwietnia 1987r., co stanowi 3 lata (świadectwo pracy z 27 października 1992r. wystawione przez Instytut (...) k.4 akt o ustalenie kapitału początkowego),

-

okres składkowy z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego od 19 września 1988r. do 25 grudnia 1988r., co stanowi 3 miesiące i 7 dni (zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 8 marca 2002r. wystawione przez Instytut (...) k.5 akt o ustalenie kapitału początkowego),

-

okres nieskładkowy z tytułu urlopu wychowawczego (niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem) od 26 grudnia 1988r. do 24 grudnia 1991r., co stanowi 3 lata (świadectwo pracy z 27 października 1992r. wystawione przez Instytut (...) k.4 akt o ustalenie kapitału początkowego),

-

okres nieskładkowy z tytułu urlopu wychowawczego - niewykonywania pracy z powodu opieki nad córką W. W. (1) ur. (...), spełniającą z uwagi na stan zdrowia przesłanki do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego, przypadający od 25 grudnia 1991r. do 18 września 1992r., co stanowi 8 miesięcy i 25 dni (świadectwo pracy z 27 października 1992r. wystawione przez Instytut (...) k.4 akt o ustalenie kapitału początkowego i opinia biegłego J. K. k.38-41 akt sprawy),

-

okresy składkowe i nieskładkowe przebyte w okresie od 19 sierpnia 2000r. do 31 grudnia 2013r., a zatem w przeciągu 13 lat, 4 miesięcy i 13 dni, obejmujące: okresy prowadzenia przez ubezpieczoną pozarolniczej działalności gospodarczej od 19 sierpnia 2000r. do 31 maja 2010r. i podlegania z tego tytułu ubezpieczeniu społecznemu, a także okresy ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy od 23 lipca 2007r. do 30 czerwca 2008r. w (...) Spółce z o.o., od 1 lipca 2008r. do 26 czerwca 2009r. w M&L Delikatesy Sp.J. w W. oraz od 1 czerwca 2010r. do 31 grudnia 2013r. w firmie (...) w S., z czego okresy nieskładkowe stanowią 2 miesiące i 5 dni i obejmują okresy zwolnień lekarskich: od 20 września 2006r. do 30 września 2006r. (11 dni), od 30 kwietnia 2008r. do 9 maja 2008r. (10 dni), od 31 października 2008r. do 10 listopada 2008r. (11 dni) i od 17 stycznia 2012r. do 19 lutego 2012r. (1 miesiąc i 3 dni). Reasumując w w/w okresie obejmującym 13 lat, 4 miesiące i 13 dni okresy nieskładkowe stanowią 2 miesiące i 5 dni, co oznacza, że okresy składkowe stanowią 13 lat, 2 miesiące i 8 dni (potwierdzenie okresów podlegania ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej k.21 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 27 października 2014r. oraz świadectwa pracy wystawione przez w/w pracodawców k.15, 16 i 17 w/w akt o świadczenie przedemerytalne).

Łącznie, zaliczając wszystkie w/w okresy, do 31 grudnia 2013r. ubezpieczona wykazała okresy składkowe w wymiarze 20 lat, 2 miesiące i 18 dni (6 lat, 9 miesięcy i 3 dni dodać 3 miesiące i 7 dni dodać 13 lat, 2 miesiące i 8 dni) oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 6 lat i 11 miesięcy (3 lata dodać 3 lata, co stanowi 6 lat z tytułu niewykonywania pracy z powodu opieki nad dwójką dzieci w wieku do 4 lat, dodać 8 miesięcy i 25 dni z tytułu niewykonywania pracy z powodu opieki nad córką W. - ponad uwzględnione 3 lata, dodać 2 miesiące i 5 dni z tytułu pobierania świadczeń w związku z chorobą).

Ubezpieczona, która urodziła się w dniu (...), wykazała okres uzupełniający z tytułu pracy gospodarstwie rolnym ojca E. S. po ukończeniu 16. roku życia ,tj. od 25 stycznia 1972r. do 12 grudnia 1974r., co stanowi 2 lata, 10 miesięcy i 19 dni. Przedmiotowe gospodarstwo rolne znajdowało się w miejscowości S. i C. gmina Ł. i miało powierzchnię 9.12 ha. Prowadzona w nim była uprawa roślin i hodowla zwierząt. We wskazanym okresie ubezpieczona była uczennicą Liceum Ogólnokształcącego w Ł. i codziennie po powrocie ze szkoły pracowała w gospodarstwie rolnym przy obrządku zwierząt, a także przy pracach polowych. Praca ubezpieczonej w tym gospodarstwie była konieczna dla prawidłowego funkcjonowania tego gospodarstwa, gdyż matka ubezpieczonej była osobą chorą i zmarła we wrześniu 1974r. Po 12 grudnia 1974r. ojciec ubezpieczonej nie prowadził już gospodarstwa rolnego, sprzedał ziemię i wyprowadził się do S.. Ubezpieczona ukończyła naukę w liceum w Ł. (świadectwo maturalne uzyskała w dniu 4 czerwca 1975r.) mieszkając u rodziny w Ł.. Po ukończeniu liceum, od połowy 1975r. zamieszkała w S. i podjęła naukę w studium pomaturalnym w W. na kierunku archiwistyka. Od 1 lipca 1977r. podjęła pierwszą pracę zawodową w Instytucie (...) Polskiej Akademii Nauk w W.. W okresie po ustaniu zatrudnienia w Instytucie (...), co nastąpiło w dniu 18 września 1992r., do chwili podjęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w dniu 19 sierpnia 2000r., ubezpieczona nie pracowała zawodowo (świadectwo dojrzałości ubezpieczonej z 4 czerwca 1975r., oświadczenie ubezpieczonej w sprawie pracy w gospodarstwie rolnym od 25 stycznia 1972r. do 12 grudnia 1974r., zaświadczenie Starosty (...) z 16 października 2014r. dot. gospodarstwa rolnego, zeznania świadków E. W. i S. C. dot. pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym, zaświadczenie o zameldowaniu ubezpieczonej k.6-14 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 27 października 2014r., zeznania ubezpieczonej k.52v akt sprawy).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. W. podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art.2 ust.1 pkt 2 ustawy 30 kwietnia 2004r. o świadczeniach przedemerytalnych (Dz.U. z 2013r., poz.170 ze zm.) prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta i 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn. Ponadto, jak stanowi dalej ustęp 3 wskazanego przepisu świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ustępie 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:

1)  nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna,

2)  w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych, nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych,

3)  złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

Rozstrzygnięcie sprawy wymagało zbadania, czy ubezpieczona do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy ,tj. do 31 grudnia 2013r. posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat. Poza sporem pozostaje, że ubezpieczona spełnia pozostałe wymienione wyżej przesłanki nabycia świadczenia przedemerytalnego, gdyż ukończyła 55 lat, przez okres co najmniej 180 dni pobierała zasiłek dla bezrobotnych i w okresie pobierania tego świadczenia nie odmówiła propozycji pracy, a z wnioskiem o świadczenie przedemerytalne wystąpiła przed upływem 30 dni od wystawienia przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych (vide: zaświadczenie Powiatowego Urzędu Pracy w M. z 23 stycznia 2015r. k.8 akt o świadczenie przedemerytalne za wnioskiem z 23 stycznia 2015r.). W odwołaniu od decyzji z 23 lutego 2015r. ubezpieczona podniosła, że do okresu ubezpieczenia wymaganego do nabycia świadczenia przedemerytalnego zaliczyć należy okres niewykonywania przez nią pracy - w ramach urlopu wychowawczego udzielonego przez pracodawcę Instytut (...) Polskiej Akademii Nauk w W. - ponad zaliczone 6 lat z tytułu opieki nad dwójką dzieci (córką W. urodzoną w dniu (...) i synem P. urodzonym (...)) ,tj. okresu od 25 grudnia 1991r. do 18 września 1992r. wskazując, że w okresie tym stan zdrowia córki W. wymagał sprawowania nad nią stałej opieki przez co spełnione były przesłanki do pobierania zasiłku pielęgnacyjnego.

Analizując okoliczności sprawy Sad przychylił się do stanowiska ubezpieczonej co zaliczenia w/w okresu do okresu nieskładkowego. Ubezpieczona nie przedstawiła wprawdzie dokumentów potwierdzających, że w okresie tym pobierała zasiłek pielęgnacyjny z tytułu opieki na córką, niemniej przeprowadzony przez Sąd dowód z opinii biegłego z zakresu pediatrii i genetyki klinicznej w osobie J. K. dał podstawy do ustalenia, że w okresie od 25 grudnia 1991r. do (...) córka ubezpieczonej W. wymagała stałej opieki ze strony ubezpieczonej, a tym samym spełnione były przesłanki do pobierania na córkę ubezpieczonej zasiłku pielęgnacyjnego (opinia biegłego k.38-41 akt sprawy). Ustalenie takie pozwoliło na zaliczenie w/w okresu w wymiarze 8 miesięcy i 25 dni do okresu nieskładkowego, a to w myśl art.7 pkt 5 lit.b ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej ustawą emerytalną (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.). Okoliczność ta nie przesądziła jednak o zasadności odwołania ubezpieczonej. Ustalenie okresów składkowych i nieskładkowych uprawniających do emerytury nie polega bowiem na prostym zsumowaniu wszystkich okresów składkowych i nieskładkowych. Dlatego Sąd, mimo zaliczenia spornego okresu do okresu nieskładkowego, nie mógł dokonać operacji polegającej na doliczeniu do uznanego przez organ rentowy okresu w wymiarze 29 lat, 3 miesiące i 23 dni spornego okresu nieskładkowego w wymiarze 8 miesięcy i 25 dni. Zasady ustalania okresów składkowych i nieskładkowych uprawniających do emerytury określa art.5 ust.1 i 2 w/w ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który stanowi, że przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględnia się okresy składkowe, o których mowa w art.6 ustawy i okresy nieskładkowe, o których mowa w art.7, przy czym okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych. Jak wynika z przedstawionych wyżej ustaleń Sądu ubezpieczona udowodniła okresy składkowe w wymiarze 20 lat, 2 miesiące i 18 dni, co stanowi 242 miesiące i 18 dni, które podzielone na trzy dają 80 miesięcy i 26 dni. I owe 80 miesięcy i 26 dni, które zamienione na lata, miesiące i dni, dają 6 lat, 8 miesięcy i 26 dni stanowią ilość okresów nieskładkowych, które mogą być uwzględnione przy ustaleniu prawa do świadczenia przedemerytalnego. Oznacza to, że mimo iż ubezpieczona udowodniła łącznie 6 lat i 11 miesięcy okresów nieskładkowych (w tym ów sporny okres od 25 grudnia 1991r. do 18 września 1992r.), to do ustalenia prawa do świadczenia można przyjąć okresy nieskładkowe ograniczone do 1/3 okresów składkowych, a zatem 6 lat, 8 miesięcy i 26 dni. Suma zaś tak obliczonych okresów składkowych i nieskładkowych wynosi 26 lat, 11 miesięcy i 14 dni (20 lat, 2 miesiące i 18 dni okresów składkowych dodać 6 lat, 8 miesięcy i 26 dni okresów nieskładkowych). Do tak obliczonej sumy okresów składkowych i nieskładkowych, na podstawie art.10 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, doliczyć należy okres uzupełniający z tytułu pracy ubezpieczonej w gospodarstwie rolnym po ukończeniu 16. roku życia, przypadający od 25 stycznia 1972r. do 12 grudnia 1974r. i stanowiący 2 lata, 10 miesięcy i 19 dni. Suma wyżej wymienionych okresów stanowi 29 lat, 10 miesięcy i 3 dni (26 lat, 11 miesięcy i 14 dni dodać 2 lata, 10 miesięcy i 19 dni), a zatem mniej niż 30 lat wymagane przez ustawę do nabycia świadczenia przedemerytalnego.

Mając na uwadze całokształt przedstawionych okoliczności Sąd ustalił, że ubezpieczona nie udowodniła, aby do 31 grudnia 2013r. legitymowała się co najmniej 30-letnim okresem uprawniającym do emerytury i dlatego na podstawie art.477 ¹⁴§1 kpc odwołanie ubezpieczonej oddalił.