Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 maja 2016 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w składzie:

Przewodniczący - SSR del. Adam Malinowski

po rozpoznaniu 5 maja 2016 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa B. O.

przeciwko (...) Bank Spółce Akcyjnej w W.

o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone

w przedmiocie wniosku o odrzucenie pozwu w zakresie postanowienia zawartego w § 5 pkt 2 wzorca umowy

postanawia

oddalić wniosek.

SSR del. Adam Malinowski

UZASADNIENIE

W dniu 30 grudnia 2015 r. do tutejszego Sądu wpłynął pozew B. O. przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. W odpowiedzi na pozew w odniesieniu do jednego z nich pozwany podniósł zarzut powagi rzeczy osądzonej wynikającej z rozszerzonej prawomocności wyroku uwzględniającego powództwo w tym postępowaniu, wydanego uprzednio wobec (...) Bank S.A. z siedzibą w K. 6 sierpnia 2009 r. w sprawie o sygnaturze XVII AmC 512/09. Pozwany wyjaśnił, że 4 stycznia 2010 r. nastąpiło połączenie w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. (...) Bank S.A oraz (...) Bank S.A. poprzez przeniesienie całego majątku (...) Bank S.A. na (...) Bank S.A. Zmianie uległa także nazwa spółki przejmującej na (...) Bank S.A. Następnie 1 czerwca 2012 r. doszło do połączenia (...) Bank S.A. oraz (...) Bank S.A. w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. w ten sposób, że majątek (...) Bank S.A. został przeniesiony na (...) Bank S.A., który następnie zmienił swoją dotychczasową firmę na (...) Bank S.A.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 47943 k.p.c. wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art. 47945 § 2. W konsekwencji wynikająca z ww. powaga rzeczy osądzonej wyroku uwzględniającego wyłącza – od chwili wpisania tego postanowienia do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK ponowne wytoczenie powództwa w tym przedmiocie, także przez osobę niebiorącą udziału w sprawie, w której wydano wyrok. Pozew złożony w takich okolicznościach podlega odrzuceniu na podstawie art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. w zw. z art. 47943 k.p.c.

Z kolei w zakresie stopnia podobieństwa pomiędzy kwestionowanym postanowieniem, a tym, które zostało już wpisane do rejestru należy uznać za ugruntowany pogląd, że przeszkodą dla analizy takiej klauzuli jest nie tylko, gdy ma ona identyczną treść, ale także gdy jest choćby treściowo zbieżna, jeżeli stosowanie jej wywiera taki sam skutek, jak stosowanie klauzuli wpisanej do rejestru (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2007 r., sygn. akt I CSK 117/07). Z kolei w innym orzeczeniu zapadłym wprawdzie na gruncie postępowania z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów, ale ściśle związanym z przedmiotem tej sprawy Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że "Badanie, czy stosowanie postanowienia wzorca wpisanego do Rejestru jest bezprawne w rozumieniu art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50 poz. 331 z późn. zm.) polega nie tylko na ocenie literalnej zbieżności postanowień, ale też tożsamości zawartych w nich tez. Przy badaniu tożsamości treści klauzuli kwestionowanej z treścią klauzuli wpisanej do Rejestru należy zweryfikować: cel, jakiemu służy kwestionowana klauzula, kontekst, w jakim została ona umieszczona w Rejestrze, a także podobieństwo stanu faktycznego, będącego podstawą abstrakcyjnej oceny abuzywności danej klauzuli." (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 9 października 2013 r., sygn. akt VI ACa 147/13).

W pierwszej kolejności rozstrzygając kwestię tożsamości podmiotowej po stronie pozwanej zważywszy na przekształcenia podmiotowe, które miały miejsce po wydaniu wyroku w sprawie o sygnaturze XVII AmC 512/09, Sąd przychylił się do stanowiska zaprezentowanego w odpowiedzi na pozew. Skoro art. 494 § 1 k.s.h. stanowi, że spółka przejmująca wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej, to nie jest możliwe przyjęcie innej interpretacji niż ta, zgodnie z którą staje się także sukcesorem obowiązków związanych z zakazem stosowania zapisów, które zostały uznane za niedozwolone.

Odnosząc się natomiast do meritum sprawy należy przede wszystkim odnotować brzmienie rzeczonych klauzul. Zapis kwestionowany przez stronę powodową stanowi, że "po przedstawieniu w Banku oryginału odpisu z księgi wieczystej z prawomocnym wpisem hipotek/hipoteki, o której/których mowa w Części Szczególnej Umowy (V), marża Banku z dnia udzielenia kredytu zostanie obniżona o 1 punkt procentowy. Jeśli w Części Szczególnej Umowy (IV) wskazane są inne zdarzenia to ich spełnienie spowoduje, że marża Banku zostanie obniżona lub podwyższona o ilość punktów procentowych wskazanych odpowiednio w Części Szczególnej Umowy (IV)". Tymczasem klauzula wpisana do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK 30 października 2010 r. pod numerem 1740 posiada brzmienie "1. Do czasu przedłożenia odpisu z KW nieruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia zawierającej prawomocny wpis hipoteki na rzecz Banku na pierwszym miejscu i niezawierającego obciążeń, które nie zostały zaakceptowane przez Bank, oprocentowanie podwyższone jest: a) w przypadku braku księgi wieczystej lub wypłaty kredytu/I transzy kredytu przed uzyskaniem przez Kredytobiorcę tytułu prawnego do nieruchomości stanowiącej przedmiot hipoteki o 2 punkty procentowe, b) w przypadku gdy założona jest księga wieczysta nieruchomości o 1 punkt procentowy. 2. Podwyższone oprocentowanie zostanie zniesione z pierwszym dniem następnego miesiąca od otrzymania przez Bank odpisu z księgi wieczystej prowadzonej dla nieruchomości stanowiącej przedmiot zabezpieczenia, o której mowa w ust. 1. 3. Bank może odmówić zniesienia podwyższonego oprocentowania, o którym mowa w ust. 1, jeżeli Kredytobiorca ma zaległości w spłacie kredytu.".

W ocenie tutejszego Sądu już pobieżna analiza obu zapisów wskazuje, że nie są one tożsame w takim stopniu, który uzasadniałby żądanie odrzucenia pozwu we wnioskowanym zakresie. Przede wszystkim postanowienie kwestionowane w niniejszej sprawie posiada szerszy zakres zdarzeń, które reguluje, gdyż określa działania pozwanego banku nie tylko w razie przedstawienia oryginału odpisu z księgi wieczystej z prawomocnym wpisem hipoteki, ale także ziszczenia się innych zdarzeń wskazanych w "Części Szczególnej Umowy (IV)", czego brak w klauzuli wpisanej do rejestru. Dodatkowo fragment zapisu, który wydaje się być zbieżny z wpisem definiuje inny termin obniżenia marży wskazując, że nastąpi to po przedstawieniu oryginału odpisu z księgi wieczystej, natomiast w przypadku postanowienia uznanego już za niedozwolone był to pierwszy dzień następnego miesiąca od otrzymania przez bank odpisu z księgi wieczystej. W rezultacie oba zapisu powodują odmienne skutki, co w ocenie Sądu stanowi przeszkodę dla odrzucenia pozwu i uzasadnia konieczność dokonania analizy kwestionowanych treści, zwłaszcza z uwzględnieniem aktualnego stanu prawnego np. w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych.

W konkluzji Sąd nie stwierdził, by postanowienie kwestionowane w niniejszym postępowania definiowało sytuację prawną stron umowy w sposób analogiczny to tego, w jaki czyniła to klauzula wpisana do rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKiK i w związku z tym nie są one tożsame w takim stopniu, który uzasadniałby odrzucenie pozwu z uwagi na powagę rzeczy osądzonej wynikającą z rozszerzonej prawomocności wyroku uwzględniającego powództwo w tym postępowaniu. Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia na podstawie przepisów przywołanych w jego uzasadnieniu.

SSR del. Adam Malinowski

ZARZĄDZENIE

(...)

SSR del. Adam Malinowski